ਬੰਦਾ ਸਿੰਘ ਬਹਾਦਰ ਦਾ ਪਹਾੜੀ ਰਾਜਾਂ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ
| ਬੰਦਾ ਸਿੰਘ ਬਹਾਦਰ ਦਾ ਪਹਾੜੀ ਰਾਜਾਂ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ਪਹਾੜੀ ਰਾਜ-ਸਿੱਖ ਯੁੱਧ ਦਾ ਹਿੱਸਾ | |||||||||
| |||||||||
| Belligerents | |||||||||
 ਪਹਿਲਾ ਸਿੱਖ ਰਾਜ |
ਸ਼ਿਵਾਲਿਕ ਪਹਾੜੀ ਰਾਜਾਂ ਦਾ ਗਠਜੋੜ | ||||||||
| Commanders and leaders | |||||||||
|
'ਨੇਤਾਬੰਦਾ ਸਿੰਘ ਬਹਾਦਰ 'ਸਿੱਖ ਜਥੇਦਾਰ ਬਾਬਾ ਬਘੜ ਸਿੰਘ ਬਾਬਾ ਰਣਜੋਰ ਸਿੰਘ ਭਾਈ ਬਜਰ ਸਿੰਘ ਭਾਈ ਕੇਹਰ ਸਿੰਘ ਭਾਈ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ |
'ਨੇਤਾ ਰਾਜਾ ਅਜਮੇਰ ਚੰਦ ਫਰਮਾ:ਸਮਰਪਣ ਰਾਜਾ ਸੁਧ ਸੈਨ ਫਰਮਾ:ਸਮਰਪਣ ਰਾਜਾ ਉਦੈ ਸਿੰਘ ਫਰਮਾ:ਸਮਰਪਣ ਰਾਜਾ ਪ੍ਰਦੀਪ ਸ਼ਾਹ ਫਰਮਾ:ਸਮਰਪਣ ਕਾਂਗੜਾ ਦਾ ਰਾਜਾਫਰਮਾ:ਸਮਰਪਣਕੁੱਲੂ ਦਾ ਰਾਜਾ ਫਰਮਾ:ਸਮਰਪਣ | ||||||||
| Casualties and losses | |||||||||
| ਅਗਿਆਤ |
1,300+ 7 | ||||||||
ਬੰਦਾ ਸਿੰਘ ਬਹਾਦਰ ਦਾ ਪਹਾੜੀ ਰਾਜਾਂ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਪਹਾੜੀ ਰਾਜਾਂ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਫੌਜੀ ਹਮਲਾ ਸੀ।
ਪਿਛੋਕੜ
[ਸੋਧੋ]ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ ਤੋਂ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਖੋਹਣ ਅਤੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਸੰਪੰਨ ਸਿੱਖ ਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਬੰਦਾ ਸਿੰਘ ਬਹਾਦਰ ਨੇ ਪਹਾੜੀ ਰਾਜਾਂ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੀਰਤਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਆਪਣਾ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕੁਝ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤਾ।
ਹਮਲਾ
[ਸੋਧੋ]ਕਹਿਲੂਰ
[ਸੋਧੋ]ਪਹਿਲਾ ਪਹਾੜੀ ਰਾਜ ਬੰਦਾ ਕਹਿਲੂਰ 'ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਸੀ। ਕਹਿਲੂਰ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਨ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਕਹਿਲੂਰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦੁਸ਼ਮਣ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਹਿਲੂਰ ਦੇ ਰਾਜਾ ਅਜਮੇਰ ਚੰਦ ਕੋਲ ਇੱਕ ਦੂਤ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਉਹ ਉਸਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਕਹੇ। ਦੋਵਾਂ ਧਿਰਾਂ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਹੋਈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲੜਾਈ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਵਟਾਂਦਰਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਹ ਕੀ ਕਰਨਗੇ ਜੋ ਉਹ ਜਿੱਤ ਗਏ। ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰੇ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ, ਕਹਿਲੂਰ ਦੇ ਰਾਜੇ ਨੇ ਕਹਿਲੂਰ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਫੌਜਾਂ ਰੱਖ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਰਾਖੀ 1,300 ਮੀਆਂ ਰਾਜਪੂਤਾਂ ਅਤੇ 7 ਜੰਗੀ ਹਾਥੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।[1] ਬੰਦਾ ਸਿੰਘ ਨੇ 5 ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਜੰਗ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਭੇਜਿਆ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਸਿੱਖ ਸਵੈ-ਇੱਛਾ ਨਾਲ ਸਨ। ਭਾਈ ਕੇਹਰ ਸਿੰਘ, ਭਾਈ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਬਾਬਾ ਰਣਜੋਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸਾਰੇ 7 ਜੰਗੀ ਹਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਭਾਈ ਬਜਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵੱਲ ਕੂਚ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਹੇਠਾਂ ਉਤਾਰ ਦਿੱਤੇ। ਬਾਬਾ ਬੁੱਘੜ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਥੰਮਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦਾ ਰਸਤਾ ਸਾਫ਼ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਦੁਆਰ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਾਲੀਆਂ ਫ਼ੌਜਾਂ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਸਾਰੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਖ਼ਾਲਸਾ ਫ਼ੌਜਾਂ ਪਹੁੰਚ ਚੁੱਕੀਆਂ ਸਨ। ਕਹਿਲੂਰ 1,300 ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਨਾਲ ਹਾਰ ਗਿਆ ਸੀ। ਬਿਲਾਸਪੁਰ ਦੀ ਬੇਅੰਤ ਲੁੱਟ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਹਾਰ ਨੇ ਹੋਰ ਪਹਾੜੀ ਰਾਜਿਆਂ ਵਿਚ ਵੀ ਦਹਿਸ਼ਤ ਫੈਲਾ ਦਿੱਤੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਬਹੁਤਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੋਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਿੱਖ ਡੇਰੇ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਮਸਕਾਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਭੇਟ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਖ਼ਜ਼ਾਨੇ ਵਿਚ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦੇਣ ਲਈ ਗਏ।
ਮੰਡੀ
[ਸੋਧੋ]ਮੰਡੀ ਦੇ ਰਾਜੇ ਸੁਧ ਸੈਨ ਨੂੰ ਸੂਚਨਾ ਮਿਲੀ ਕਿ ਬੰਦਾ ਸਿੰਘ ਅੱਗੇ ਮੰਡੀ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਰਾਜੇ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦਾ ਪੈਰੋਕਾਰ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਇੱਕ ਔਰਤ ਨੂੰ ਵਿਆਹ ਦਿੱਤਾ। ਡੀ ਐਸ ਸੱਗੂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਬੰਦਾ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਬੀਬੀ ਸੁਸ਼ੀਲ ਕੌਰ ਨੂੰ ਜੰਮੂ ਵਿਖੇ ਮਿਲਿਆ, ਸੁਰਜੀਤ ਗਾਂਧੀ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਚੰਬਾ ਸੀ ਅਤੇ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਭੰਗੂ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਮੰਡੀ ਸੀ।
ਕੁੱਲੂ
[ਸੋਧੋ]ਬੰਦਾ ਸਿੰਘ ਬਹਾਦਰ ਕੁੱਲੂ ਵਿਖੇ ਮਹੇਸ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਅਸਥਾਨ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਿੱਧਾਂ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਵੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜਦੋਂ ਬੰਦਾ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕੁੱਲੂ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਕਦਮ ਰੱਖਿਆ ਤਾਂ ਰਾਜੇ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ। ਗੁੱਸੇ ਵਿਚ ਆਏ ਸੁਧ ਸੈਨ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਦੂਜੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਬੰਦਾ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਨ ਲਈ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਈ। ਬੰਦਾ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਕੁੱਲੂ ਦੇ ਰਾਜੇ ਨੂੰ ਸਬਕ ਸਿਖਾਇਆ ਗਿਆ।
ਚੰਬਾ
[ਸੋਧੋ]ਹੁਣ ਇਕੱਲਾ ਰਾਜਾ ਜਿਸ ਨੇ ਬੰਦਾ ਸਿੰਘ ਬਹਾਦਰ ਨੂੰ ਸੌਂਪਿਆ ਨਹੀਂ ਸੀ ਉਹ ਚੰਬਾ ਦਾ ਰਾਜਾ ਉਦੈ ਸਿੰਘ ਸੀ। ਰਾਜਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਬੰਦਾ ਨਾਲ ਸੰਧੀ ਕਰਨ ਲਈ ਬੁਲਾਇਆ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਭੇਟ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਬੰਦਾ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਬਦਲੇ ਵਿਚ ਉਸ ਦਾ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।
ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ
[ਸੋਧੋ]ਪਹਾੜੀਆਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਬੰਦਾ ਮੈਦਾਨੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿਚ ਉਤਰਿਆ ਅਤੇ ਜੰਮੂ ਵੱਲ ਚੱਲ ਪਿਆ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedBahadur