ਮਾਜਿਦ ਦੇਵਬੰਦੀ
ਮਾਜਿਦ ਦੇਵਬੰਦੀ | |
|---|---|
| ਜਨਮ | 07 ਸਤੰਬਰ 1964 ਦੇਵਬੰਦ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ |
| ਕਿੱਤਾ | ਰੇਡੀਓ ਅਨਾਉਂਸਰ, ਅਨੁਵਾਦਕ, ਸ਼ਾਇਰ |
| ਬੱਚੇ | 4 |
| ਵੈੱਬਸਾਈਟ | |
| http://majiddeobandi.in | |
ਡਾ. ਮਾਜਿਦ ਦੇਵਬੰਦੀ: 07 ਸਤੰਬਰ 1964 ਨੂੰ ਦੇਵਬੰਦ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਜਨਮਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਵਿਦਵਾਨ ਸਨ। ਫ਼ਾਰਸੀ, ਉਰਦੂ ਅਤੇ ਅਰਬੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਸੀ। ਮਾਜਿਦ 12 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਹੀ ਸ਼ਾਇਰੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਸ਼ਾਇਰੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪੱਤਰਕਾਰੀ, ਲੇਖਣੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਾਹਿਰ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਮਾਜਿਦ ਨੇ ਉਰਦੂ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਹਰਮਨ ਪਿਆਰਾ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ਤੱਕ ਲਿਜਾਣ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਹੈ। 12 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਸ਼ੇਅਰ;
- ਜਿਸ ਕੋ ਅੱਲ੍ਹਾ ਪਰ ਭਰੋਸਾ ਹੈ - ਉਹ ਕਭੀ ਭੀ ਨਹੀਂ ਭਟਕਤਾ ਹੈ।
ਬਚਪਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ
[ਸੋਧੋ]ਬਚਪਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇਵਬੰਦ ਵਿੱਚ ਹੋਈ।
ਪੇਸ਼ਾਵਰਾਨਾ ਸਫ਼ਰ
[ਸੋਧੋ]ਕਰੀਬ 18 ਸਾਲ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਪਛਾਣਕਰਤਾ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਖ਼ਬਰਾਂ ਪੜ੍ਹ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਹ ਟੀ.ਵੀ.ਚੈਨਲਾਂ ਵਿਚ ਕਵੀ ਵਜੋਂ ਆਪਣੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਸੁਣਾਉਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਜ਼ੀ ਸਲਾਮ ਟੀਵੀ ਚੈਨਲ 'ਤੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ "ਮੁਲਾਕਾਤ" ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਇੰਟਰਵਿਊ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਸਾਹਿਤ ਰਵਾਨਗੀ
[ਸੋਧੋ]ਮਾਜਿਦ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਕਵਿਤਾ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤ, ਲਿਖਣ ਅਤੇ ਪੜ੍ਹਨ ਦਾ ਖਾਸ ਸ਼ੌਕ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਇਹ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਆਪਣੇ ਵੰਸ਼ ਵਿੱਚੋਂ ਮਿਲੀ। 1978 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ, ਉਸਨੇ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਮੁਸ਼ਾਇਰਾ (ਕਵੀ ਸੰਮੇਲਨ) ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਪੜ੍ਹੀਆਂ, ਸਗੋਂ ਮੁਸ਼ਾਇਰਿਆਂ ਦੀ ਨਿਜ਼ਾਮਤ ਵੀ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਉਹ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਦੁਬਈ, ਸ਼ਾਰਜਾਹ, ਅਲ-ਏਨ, ਅਬੂ ਧਾਬੀ, ਮਸਕਤ, ਦੋਹਾ (ਕਤਰ), ਕੁਵੈਤ, ਬਹਿਰੀਨ, ਮਾਰੀਸ਼ਸ, ਨੇਪਾਲ, ਈਰਾਨ ਜਾਂ ਇਰਾਕ ਆਦਿ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਾਇਰਾ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈ ਚੁੱਕਾ ਹੈ।
1991 ਤੋਂ ਜਾਮੀਆ ਮਿਲੀਆ ਇਸਲਾਮੀਆ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਹ ਉਰਦੂ ਮਾਸਿਕ ਮੈਗਜ਼ੀਨ "ਅਦਬੀ ਮੀਜ਼ਾਨ" ਦਾ ਸੰਪਾਦਕ ਵੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਹ ਜਾਮੀਆ ਮਿਲੀਆ ਇਸਲਾਮੀਆ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਮਾਸਿਕ "ਤਦਰਿਸ ਨਾਮਾ" ਦੇ ਉਪ-ਸੰਪਾਦਕ ਵੀ ਰਹੇ ਹਨ। ਮਾਜਿਦ ਦੇਵਬੰਦੀ ਦੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨਾ ਹੇਠ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਮੈਗਜ਼ੀਨ “ਕੌਮੀ ਜ਼ਬਾਨ” ਵੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਮਾਜਿਦ ਦੇਵਬੰਦੀ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਰਚਨਾਵਾਂ
[ਸੋਧੋ]ਮਾਜਿਦ ਦੇਵਬੰਦੀ ਦੀਆਂ 50 ਦੇ ਕਰੀਬ ਆਡੀਓ ਕੈਸੇਟਾਂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਪਣੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਨਾਤ-ਏ-ਸ਼ਰੀਫ਼ ਅਤੇ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਦੀਆਂ ਦਸ ਵੀਡੀਓ ਸੀਡੀਜ਼ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਹਨ।
ਰਚਨਾਵਾਂ
[ਸੋਧੋ]ਉਸ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰਚਨਾਵਾਂ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ:
- ਲਹੂ ਲਹੂ ਆਂਖੇਂ (ਉਰਦੂ)
- ਲਹੂ ਲਹੂ ਆਂਖੇਂ (ਹਿੰਦੀ)
- ਸ਼ਾਖ-ਏ-ਦਿਲ
- ਖਵਾਜਾ ਹਸਨ ਨਿਜ਼ਾਮੀ (ਤਹਿਕੀਕੀ ਪੁਸਤਕ)
- ਜ਼ਿਕਰ-ਏ-ਰਸੂਲ (ਨਾਤੋਂ ਕਾ ਮਜ਼ਮਾ)
- ਮੇਰੀ ਤਾਹਰੀਰੇ (ਗਦ)
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇੰਦਰ ਕੁਮਾਰ ਗੁਜਰਾਲ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ।
ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨ
[ਸੋਧੋ]- ਉਰਦੂ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਕਾਰਨ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੌਰਵ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ।
- 1993 - ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ
- 1995 – ਅਬੁਲ ਕਲਾਮ ਆਜ਼ਾਦ ਪੁਰਸਕਾਰ
- 1996 – ਉਰਦੂ ਕਵਿਤਾ ਪੁਰਸਕਾਰ
- 1996 – ਫਰੋਗ-ਏ-ਉਰਦੂ ਪੁਰਸਕਾਰ
- 1997 – ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਪੁਰਸਕਾਰ
- 1998 – ਮਿਰਜ਼ਾ ਗਾਲਿਬ ਅਵਾਰਡ
- 1999 – ਤਸਮੀਆ ਉਰਦੂ ਕਵਿਤਾ ਪੁਰਸਕਾਰ
- 2000 – ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਉਰਦੂ ਅਕਾਦਮੀ ਅਵਾਰਡ
- 2000 – ਫਜ਼ਾ ਇਬਨ ਫੈਜ਼ ਕਵਿਤਾ ਪੁਰਸਕਾਰ
- 2000 - ਨਾਮਵਰ ਸ਼ਾਇਰ ਅਵਾਰਡ
- 2001 – ਮੁਮਤਾਜ਼ ਨੌਜ਼ਵਾਨ ਉਰਦੂ ਸ਼ਾਇਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ
- 2001 – ਅਜ਼ੀਜ਼ ਬਾਰਾਬੰਕੀ ਨਾਟੀਆ ਅਵਾਰਡ
- 2005 – ਕੈਫੀ ਆਜ਼ਮੀ ਉਰਦੂ ਸ਼ਾਇਰੀ ਅਵਾਰਡ
- 2006 – ਫਖਰ-ਏ-ਦੇਵਬੰਦ ਅਵਾਰਡ
- 2008 - ਅੱਲਾਮਾ ਇਕਬਾਲ ਉਰਦੂ ਸ਼ਾਇਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ
- 2008 – ਮੌਲਾਨਾ ਮੁਹੰਮਦ ਅਲੀ ਜੌਹਰ ਉਰਦੂ ਕਵਿਤਾ ਪੁਰਸਕਾਰ
- 2010 - ਸਪੀਕਰ ਅਬਦੁਲ ਸ਼ਕੂਰ ਉਰਦੂ ਸ਼ਾਇਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ
- 2011 - ਵਿਕਾਰ-ਉਲ-ਮੁਲਕ ਪੁਰਸਕਾਰ
- 2013 - ਫਰੋਗ-ਏ-ਉਰਦੂ ਅਵਾਰਡ (ਕੁਵੈਤ)
- 2013 - ਅਦਬੀ ਖਿਦਮਤ ਅਵਾਰਡ [1]
- 2013 - ਕੌਮੀ ਏਕ-ਜਾਹਤੀ ਅਵਾਰਡ
- 2014 - ਅਬਰੂ-ਏ-ਗ਼ਜ਼ਲ ਪੁਰਸਕਾਰ
- 2015 - ਫਖਰ-ਏ-ਉਰਦੂ ਸ਼ਾਇਰੀ ਅਵਾਰਡ
ਅਜੌਕੀ ਸਰਗਰਮੀ
[ਸੋਧੋ]ਉਰਦੂ ਅਕਾਦਮੀ, ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਉਪ-ਪ੍ਰਧਾਨ ਦਾ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਅਹੁਦੇ ਦੀ ਮਿਆਦ ਅਗਸਤ 2015 ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।[2]
ਉਸਨੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਫ਼ਿਲਮਕਾਰ ਸੁਹੇਬ ਇਲਿਆਸ ਦੀ ਫ਼ਿਲਮ "ਦ ਵੈਡਿੰਗ ਗਿਫਟ - 498ਏ" ਲਈ ਗੀਤ ਵੀ ਲਿਖੇ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਜਲਦ ਇਹ ਫ਼ਿਲਮ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਣ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਕੌਣ ਕੀ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ
[ਸੋਧੋ]ਕਈ ਕਵੀਆਂ, ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਲੇਖਕਾਂ ਨੇ ਮਾਜਿਦ ਦੇਵਬੰਦੀ ਬਾਰੇ ਸ਼ਲਾਘਾਯੋਗ ਗੱਲਾਂ ਕਹੀਆਂ ਹਨ। ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਉਰਦੂ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਸ਼ਾਇਰ ਗੋਪੀਚੰਦ ਨਾਰੰਗ, ਪ੍ਰੋ: ਅਬਦੁਲ ਹੱਕ, ਪ੍ਰੋ: ਮੁਜ਼ੱਫ਼ਰ ਹਨਫ਼ੀ, ਪ੍ਰੋ: ਸ਼ਮੀਮ ਹਨਫ਼ੀ, ਪ੍ਰੋ: ਤਨਵੀਰ ਅਲਵੀ, ਪ੍ਰੋ: ਨਿਸਾਰ ਫਾਰੂਕੀ, ਪ੍ਰੋ: ਮਲਿਕਜ਼ਾਦਾ ਮੰਜ਼ੂਰ, ਮਜਰੂਹ ਸੁਲਤਾਨਪੁਰੀ, ਸ਼ਮੀਮ ਜੈਪੁਰੀ, ਨਿਦਾ ਫ਼ਾਜ਼ਿਲੀ, ਮਜ਼ਹਰ ਮੁਹੰਮਦ ਮੁਹੱਮਦ ਇਮਾਮ, ਡਾ. ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪ੍ਰੋ: ਗੁਲਾਮ ਯਾਹੀਆ ਅੰਜੁਮ, ਡਾ: ਨਾਸਿਰ ਅੰਸਾਰੀ, ਮੁਨੱਵਰ ਰਾਣਾ, ਅਨਵਰ ਜਲਾਲਪੁਰੀ, ਰਾਹਤ ਇੰਦੌਰੀ ਨੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਅਹਿਮਦ ਅਲੀ ਬਰਕੀ ਆਜ਼ਮੀ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਵਿਚ
[ਸੋਧੋ]ਡਾ: ਅਹਿਮਦ ਅਲੀ ਬਰਕੀ ਆਜ਼ਮੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਮਾਜਿਦ ਦੇਵਬੰਦੀ ਇਸ ਦੌਰ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਅਤੇ ਹਰਮਨ ਪਿਆਰੇ ਭਾਸ਼ਾ ਮੁਖੀ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਅੰਤਰ-ਜਾਤੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਵੀ ਉਰਦੂ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਨਾਂਅ ਰੌਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਹੈ | ਉਸ ਦੀ ਸਿੱਧੀ-ਸਾਦੀ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ, ਸ਼ਾਇਰੀ, ਸੁਰ ਅਤੇ ਗਾਇਕੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ।