ਮਾਲਤੀ ਜੋਸ਼ੀ
ਮਾਲਤੀ ਜੋਸ਼ੀ (ਜਨਮ 4 ਜੂਨ 1934) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਨਾਵਲਕਾਰ, ਨਿਬੰਧਕਾਰ, ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਹੈ, ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਮਰਾਠੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਖਦੀ ਹੈ। ਉਸਨੂੰ 2018 ਵਿੱਚ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਰਵਉੱਚ ਨਾਗਰਿਕ ਸਨਮਾਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[1][2]
ਜੀਵਨ[ਸੋਧੋ]
ਜੋਸ਼ੀ ਦਾ ਜਨਮ 1934 ਵਿੱਚ ਔਰੰਗਾਬਾਦ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਇੰਦੌਰ ਵਿੱਚ ਹੋਲਕਰ ਕਾਲਜ, ਡਾ: ਭੀਮ ਰਾਓ ਅੰਬੇਡਕਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ। ਉਸਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਘਰ ਵਿੱਚ ਮਰਾਠੀ ਬੋਲਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਉਸਨੇ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਆਪਣੀ ਅੰਡਰਗਰੈਜੂਏਟ ਸਿੱਖਿਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ 1956 ਵਿੱਚ, ਹਿੰਦੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਕਲਾ ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ।[3]
ਲਿਖਣਾ[ਸੋਧੋ]
ਜੋਸ਼ੀ ਨੇ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਕਵਿਤਾ ਅਤੇ ਛੋਟੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਲਿਖਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ, ਪਰਾਗ ਵਰਗੇ ਹਿੰਦੀ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਰਸਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ। 1971 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਹਿੰਦੀ ਸਾਹਿਤ ਰਸਾਲੇ, ਧਰਮਯੁਗ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਕਹਾਣੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਉਸ ਸਮੇਂ ਟਾਈਮਜ਼ ਸਮੂਹ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਸਪਤਾਹਿਕ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ, ਮਨੋਰਮਾ, ਕਾਦੰਬਨੀ ਅਤੇ ਸਾਰਿਕਾ ਸਮੇਤ ਕਈ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਹਿੰਦੀ ਰਸਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਹਾਣੀਆਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ। ਜੋਸ਼ੀ ਨੇ ਕਥਾਕਥਨ, ਜਾਂ ਮੌਖਿਕ ਪਾਠ ਦੇ ਅਭਿਆਸ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ, ਲਾਈਵ ਸੈਟਿੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਲਈ ਆਪਣੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਇਕੱਠੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਕਈ ਜਿਲਦਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਦੋ ਨਾਵਲ ਵੀ ਲਿਖੇ ਹਨ, ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਪੰਜਾਹ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ।[4]
ਜੋਸ਼ੀ ਦੇ ਕੰਮ ਦਾ ਉਰਦੂ, ਬੰਗਾਲੀ, ਤਾਮਿਲ, ਤੇਲਗੂ, ਪੰਜਾਬੀ, ਮਲਿਆਲਮ ਅਤੇ ਕੰਨੜ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।[5] ਉਸ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ, ਰੂਸੀ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।[6] ਉਸਦੇ ਲਘੂ ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਗਏ ਸਨ, ਉਸਨੇ ਮਰਾਠੀ ਵਿੱਚ ਗਿਆਰਾਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ।[7][8]
ਜੋਸ਼ੀ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰਕ, ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ, ਦੁਆਰਾ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਲਈ ਰੂਪਾਂਤਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।[1] ਉਹ ਜਯਾ ਬੱਚਨ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਮਿਤ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸ਼ੋਅ 'ਸਾਤ ਫੇਰੇ' ( ਸੱਤ ਵਾਰੀ) ਅਤੇ ਗੁਲਜ਼ਾਰ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਮਿਤ 'ਕਿਰਦਾਰ' (' ਚਰਿੱਤਰ ') ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਹੋਏ।[7]
ਹਿੰਦੀ-ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਨਿਊਜ਼ ਚੈਨਲ 'ਆਜ ਤਕ' ਨਾਲ ਇੱਕ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵਿੱਚ, ਜੋਸ਼ੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮੱਧ-ਵਰਗੀ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਭਵ ਨੂੰ ਬਿਆਨ ਕਰਨ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ, ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਦਾਇਰੇ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਕਿਰਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਖਿੱਚਿਆ। ਉਸਨੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਲਾਲ ਨਾਗਰ, ਪੀ ਐਲ ਦੇਸ਼ਪਾਂਡੇ, ਅਤੇ ਸ਼ਰਦ ਜੋਸ਼ੀ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਕੁਝ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤਾ।[7]
ਅਵਾਰਡ[ਸੋਧੋ]
| ਸਾਲ | ਅਵਾਰਡ | ਦੁਆਰਾ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ | ਸਰੋਤ |
|---|---|---|---|
| 1999 | ਭਵਭੂਤਿ ਅਲੰਕਾਰਨ | ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਾਹਿਤ ਸੰਮੇਲਨ | [6] |
| 2006 | ਸ਼ਿਖਰ ਸਨਮਾਨ | ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਰਕਾਰ | [6] |
| 2011 | ਦੁਸ਼ਯੰਤ ਕੁਮਾਰ ਸਾਹਿਤ ਸਨਮਾਨ | [6] | |
| 2011 | ਓਜਸਵਿਨੀ ਸਨਮਾਨ | [6] | |
| 2013-14 | ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੈਥਲੀਸ਼ਰਣ ਗੁਪਤ ਸਨਮਾਨ | ਰਾਜਸਥਾਨ ਸਰਕਾਰ | [6] |
| 2013 | ਵਣਮਾਲੀ ਕਥਾ ਸਨਮਾਨ | ਵਨਮਾਲੀ ਜਗਨਨਾਥ ਪ੍ਰਸਾਦ ਚੌਬੇ ਲਈ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ | [6] |
| 2016 | ਕਮਲੇਸ਼ਵਰ ਸਮ੍ਰਿਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ | ਕਥਾਬਿੰਬ (ਸਾਹਿਤਕ ਮੈਗਜ਼ੀਨ) | [6] |
| 2018 | ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ | ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ | [1] |
| 2018 | ਹਿੰਦੀ ਸੇਵੀ ਸਨਮਾਨ | ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਿੰਦੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ | [8] |
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 "PADMA AWARDEES – 2018" (PDF). Ministry of Home Affairs, Government of India.
- ↑ "Full list of Padma awardees 2018". The Hindu (in Indian English). 2018-01-25. ISSN 0971-751X. Retrieved 2020-11-18.
- ↑ "Padma Awards: Profiles" (PDF). President of India.
- ↑ "Author Profile :Vani Prakashan". www.vaniprakashan.in. Retrieved 2020-11-18.[permanent dead link]
- ↑ "जन्मदिन विशेषः बातचीत- मालती जोशी; कहानियां- कहानियां- कहानियां". Aaj Tak (in ਹਿੰਦੀ). Retrieved 2020-11-18.
- ↑ 6.0 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 6.7 "Padma Awards: Profiles" (PDF). President of India."Padma Awards: Profiles" (PDF). President of India.
{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link) - ↑ 7.0 7.1 7.2 "जन्मदिन विशेषः बातचीत- मालती जोशी; कहानियां- कहानियां- कहानियां". Aaj Tak (in ਹਿੰਦੀ). Retrieved 2020-11-18."जन्मदिन विशेषः बातचीत- मालती जोशी; कहानियां- कहानियां- कहानियां". Aaj Tak (in Hindi). Retrieved 2020-11-18.
- ↑ 8.0 8.1 "Author Profile :Vani Prakashan". www.vaniprakashan.in. Retrieved 2020-11-18.[permanent dead link]"Author Profile :Vani Prakashan"[permanent dead link]. www.vaniprakashan.in. Retrieved 2020-11-18.