ਵਿਕ੍ਰਮ ਅੰਬਾਲਾਲ ਸਾਰਾਭਾਈ
ਵਿਕ੍ਰਮ ਅੰਬਾਲਾਲ ਸਾਰਾਭਾਈ | |
|---|---|
 ਡਾ. ਵਿਕ੍ਰਮ ਅੰਬਾਲਾਲ ਸਾਰਾਭਾਈ | |
| ਜਨਮ | 12 ਅਗਸਤ 1919[1][2] |
| ਮੌਤ | 30 ਦਸੰਬਰ 1971 (ਉਮਰ 52) |
| ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ | ਭਾਰਤੀ |
| ਅਲਮਾ ਮਾਤਰ | ਕੈਂਬ੍ਰਿਜ਼ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ |
| ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ | ਭਾਰਤ ਦਾ ਪੁਲਾੜ ਪਰੋਗਰਾਮ ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ |
| ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ | ਮ੍ਰਿਣਾਲਿਨੀ ਸਾਰਾਭਾਈ |
| ਪੁਰਸਕਾਰ | ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਣ (1966) ਪਦਮ ਵਿਭੂਸ਼ਣ (ਮਰਨ ਉੱਪਰੰਤ) (1972) |
| ਵਿਗਿਆਨਕ ਕਰੀਅਰ | |
| ਖੇਤਰ | ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀ |
| ਅਦਾਰੇ | ਭਾਰਤ ਦਾ ਪੁਲਾੜ ਸੋਧ ਸੰਸਥਾਨ ਭੌਤਿਕ ਰਿਸਰਚ ਲੈਬਾਰਟਰੀ |
| ਡਾਕਟੋਰਲ ਸਲਾਹਕਾਰ | ਸੀ ਵੀ ਰਮਨ |
ਵਿਕ੍ਰਮ ਅੰਬਾਲਾਲ ਸਾਰਾਭਾਈ (ਗੁਜਰਾਤੀ: વિક્રમ અંબાલાલ સારાભાઇ, 12 ਅਗਸਤ 1919 - 30 ਦਸੰਬਰ 1971) ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 86 ਵਿਗਿਆਨੀ ਸੋਧ ਪੱਤਰ ਲਿਖੇ ਅਤੇ 40 ਸੰਸਥਾਨ ਖੋਲ੍ਹੇ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਇੰਜਨੀਅਰਿੰਗ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ 1966 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਣ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਸਨੂੰ 1972 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਦੂਸਰੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਨਾਗਰਿਕ ਸਨਮਾਨ ਪਦਮ ਵਿਭੂਸ਼ਨ ਦੇ ਨਾਲ ਨਵਾਜਿਆ ਗਿਆ।[3]
ਡਾ. ਵਿਕ੍ਰਮ ਸਾਰਾਭਾਈ ਦੇ ਨਾਮ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੁਲਾੜ ਪਰੋਗਰਾਮ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਇਹ ਜਗਤ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਵਿਕਰਮ ਸਾਰਾਭਾਈ ਹੀ ਸਨ ਜਿਹਨਾਂ ਨੇ ਪੁਲਾੜ ਅਨੁਸੰਧਾਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਨਕ਼ਸ਼ੇ ਤੇ ਸਥਾਨ ਦਵਾਇਆ। ਲੇਕਿਨ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ਼-ਨਾਲ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹੋਰ ਖੇਤਰਾਂ ਜਿਵੇਂ ਬਸਤਰ, ਭੇਸ਼, ਪਰਮਾਣੂ ਊਰਜਾ, ਇਲੈਕਟਰਾਨਿਕਸ ਅਤੇ ਹੋਰ ਅਨੇਕ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਰਾਬਰ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਕੀਤਾ।
ਨਿਜੀ ਜਿੰਦਗੀ
[ਸੋਧੋ]
ਵਿਕ੍ਰਮ ਸਾਰਾਭਾਈ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਉਦਯੋਗਿਕ ਪਰਿਵਾਰ ਸਾਰਾਭਾਈ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚੋਂ ਸੇਠ ਅੰਬਾ ਲਾਲ ਸਾਰਾਭਾਈ ਦੇ ਲੜਕੇ ਸਨ। ਇਸ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲਹਰ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਯੋਗਦਾਨ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਾਲ 1942 ਵਿੱਚ ਵਿਕ੍ਰਮ ਸਾਰਾਭਾਈ ਦਾ ਵਿਵਾਹ ਕਲਾਸੀਕਲ ਨਰਤਕੀ ਮ੍ਰਿਣਾਲਿਨੀ ਨਾਲ਼ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਸ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੋ ਬੱਚੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਲੜਕੀ ਮਲਿਕਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਅਦਾਕਾਰਾ ਹੋਈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਕਾਰਤਿਕੇ ਸਾਰਾਭਾਈ ਨੇ ਵੀ ਸਾਇੰਸ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਯੋਗਦਾਨ ਦਿੱਤਾ।[4]
ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ
[ਸੋਧੋ]ਵਿਕ੍ਰਮ ਸਾਰਾਭਾਈ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਪੇਸ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਪੰਘੂੜੇ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹੀ 1947 ਵਿੱਚ ਫ਼ਿਜ਼ੀਕਲ ਰਿਸਰਚ ਲੇਬ੍ਰੋਟਰੀ (ਪੀ.ਆਰ.ਐਲ.ਐਲ) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਪੀ.ਆਰ.ਐਲ.ਐਲ. ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਕੇ ਹੀ ਓਹਨਾ ਨੇ ਰਿਟ੍ਰੇਟ, ਬ੍ਰਹਿਮੰਡੀ ਕਿਰਨਾਂ' ਤੇ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮੱਹਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਦਿੱਤਾ। ਨਵੰਬਰ 1947 ਵਿੱਚ ਕਰਮਸਤਰ ਵਿਦਿਅਕ ਫ਼ਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਸਿੱਖਿਆ ਸੋਸਾਇਟੀ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਇਸ ਲੈਬ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਐਮ ਜੀ ਸਾਇੰਸ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ, ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਵਿਖੇ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।[5] ਪ੍ਰੋ. ਕਲਪਥੀ ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਰਾਮਨਾਥਨ ਇਸ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਸਨ. ਇਸ ਲੈਰੂਆਤੀ ਖੋਜ ਦਾ ਜੋਰ ਬ੍ਰਸਮਰਿਕ ਕਿਰਨਾਂ ਅਤੇ ਉਪਰਲੇ ਮਾਹੌਲ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ 'ਤੇ ਖੋਜ ਸੀ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ [1] mapsofindia.com on Vikram Sarabhai
- ↑ [2] iloveindia.com on Vikram Sarabhai
- ↑ "Padma Awards Directory (1954-2013)" (PDF). Ministry of Home Affairs, Government of India. 14 August 2013. Archived from the original (PDF) on 15 ਨਵੰਬਰ 2014. Retrieved July 21, 2015.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "Famous people, Vikram Sarabhai". thefamouspeople. Retrieved 22 July 2015.
- ↑ "BRIEF HISTORY". Archived from the original on 8 ਅਪ੍ਰੈਲ 2016. Retrieved 28 March 2016.
{{cite web}}: Check date values in:|archive-date=(help); Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help)