ਆਯੁਰਵੇਦ
ਆਯੁਰਵੇਦ ਭਾਰਤੀ ਉਪ-ਮਹਾਂਦੀਪ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਜੜ੍ਹਾਂ ਵਾਲੀ ਦਵਾਈ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹੈ।[1]
ਹਾਲਾਂਕਿ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਦੇ ਪ੍ਰਯੋਗਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਸੰਕੇਤ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਆਯੂਰਵੈਦ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਗਏ ਕੁਝ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨੂੰ ਅਸਰਦਾਰ ਇਲਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਕੋਈ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਂ ਵਾਲੇ ਤਰੀਕੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹਨ।[2] ਆਯੁਰਵੈਦ ਦੀ ਦਵਾਈ ਨੂੰ ਸੂਡੋ-ਵਿਗਿਆਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[3] ਹੋਰ ਖੋਜਕਰਤਾ ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਆਯੁਰਵੇਦ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਟੋਸਾਈਂਸ ਜਾਂ ਟ੍ਰਾਂਸ-ਸਾਇੰਸ ਸਿਸਟਮ ਸਮਝਦੇ ਹਨ।[4][5] ਇੱਕ 2008 ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ 21% ਇੰਟਰਨੈਟ ਦੁਆਰਾ ਯੂਐਸ ਵਿੱਚ ਵੇਚੇ ਗਏ ਭਾਰਤੀ-ਨਿਰਮਿਤ ਪੇਟੈਂਟ ਆਯੁਰਵੇਦ ਦਵਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਧਾਤਾਂ ਦੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਪੱਧਰ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਲੀਡ, ਪਾਰਾ, ਅਤੇ ਆਰਸੈਨਿਕ ਸ਼ਾਮਲ ਮਿਲੇ ਸਨ।[6] ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਧਾਤੂ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਣਜਾਣ ਹਨ।[6]
|
|
ਰਿਗਵੇਦ · ਯਜੁਰਵੇਦ · ਸਾਮਵੇਦ · ਅਥਰਵ ਵੇਦ |
|
ਰਿਤੁਗਵੇਦਿਕ |
|
ਬ੍ਰਹਮਾ ਪੁਰਾਣ |
|
ਹੋਰ ਹਿੰਦੂ ਗਰੰਥ
ਭਗਵਤ ਗੀਤਾ · ਮੰਨੂੰ ਸਿਮ੍ਰਤੀ |
|
ਗਰੰਥੋਂ ਦਾ ਵਰਗੀਕਾਰਣ
|
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Meulenbeld, Gerrit Jan (1999). "Introduction". A History of Indian Medical Literature. Groningen: Egbert Forsten. ISBN 9069801248.
- ↑ "Ayurveda". American Cancer Society. 26 August 2011. Archived from the original on 22 February 2014. Retrieved 7 January 2015.
The effectiveness of Ayurveda has not been proven in scientific studies, but early research suggests that certain herbs may offer potential therapeutic value
- ↑ Semple D, Smyth R (2013). Chaper 1: Psychomythology (3rd ed.). Oxford University Press. p. 20. ISBN 978-0-19-969388-7.
{{cite book}}:|work=ignored (help) - ↑ Quack, Johannes (2011). Disenchanting India: Organized Rationalism and Criticism of Religion in India. Oxford University Press. p. 213. ISBN 9780199812608.
{{cite book}}: CS1 maint: ref duplicates default (link) - ↑ Manohar, P. Ram (2009). "The blending of science and spirituality in the Ayurvedic healing tradition". In Paranjape, Makarand R. (ed.). Science, Spirituality and the Modernization of India. Anthem Press. pp. 172–3. ISBN 9781843317760.
- ↑ 6.0 6.1 Saper RB; Phillips RS; et al. (2008). "Lead, mercury, and arsenic in US- and Indian-manufactured medicines sold via the internet". JAMA. 300 (8): 915–923. doi:10.1001/jama.300.8.915. PMC 2755247. PMID 18728265.