ਰੋਟੀ
| ਰੋਟੀ | |
|---|---|
 ਰੋਟੀ ਨਾਲ ਹੋਰ ਪਕਵਾਨ | |
| ਸਰੋਤ | |
| ਹੋਰ ਨਾਂ | ਰੋਟਲੀ, ਰੋਸ਼ੀ, ਸਫਾਤੀ, ਸ਼ਬਾਤੀ |
| ਸੰਬੰਧਿਤ ਦੇਸ਼ | ਭਾਰਤੀ ਉਪ ਮਹਾਂਦੀਪ |
| ਇਲਾਕਾ | ਭਾਰਤੀ ਉਪ-ਮਹਾਂਦੀਪ, ਕੇਂਦਰੀ ਏਸ਼ੀਆ, ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ, ਪੂਰਬੀ ਅਫਰੀਕਾ |
| ਖਾਣੇ ਦਾ ਵੇਰਵਾ | |
| ਮੁੱਖ ਸਮੱਗਰੀ | ਆਟਾ |
ਰੋਟੀ (ਹੋਰ ਨਾਮ: ਚਪਾਤੀ, ਚਾਪਤਿ, ਚਪਾਠੀ, ਜਾਂ ਚਾਂਤੀ), ਜੋ ਕਿ ਰਾਤੀ, ਸਫਾਈ, ਸ਼ਬਾਤੀ ਅਤੇ (ਮਾਲਦੀਵਜ਼) ਵਿਚ ਰੋਜੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਭਾਰਤੀ ਉਪ-ਮਹਾਂਦੀਪ ਤੋਂ ਇਕ ਬੇਖ਼ਮੀਰੀ ਫਲੈਟਬ੍ਰੇਡ ਹੈ; ਅਤੇ ਭਾਰਤ, ਨੇਪਾਲ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼, ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ, ਪੂਰਬੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਅਤੇ ਕੈਰੇਬੀਅਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਟੈਪਲ ਖਾਣਾ ਹੈ।[1] ਚਪਾਤੀ ਕਣਕ ਦੇ ਆਟੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਅਟਾ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਵਿਕਲਪਕ ਲੂਣ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮਿਕਸਿੰਗ ਬਰਤਨ ਵਿੱਚ ਪਰਾਂਤ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾ ਕੇ, ਇੱਕ ਤਵਾ (ਫਲੈਟ ਸਕਿਲਟ) ਤੇ ਪਕਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[2][3]
ਰੋਟੀ ਜਾਂ ਫੁਲਕਾ ਭਾਰਤ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ, ਮਲੇਸ਼ੀਆ ਆਦਿ ਦੱਖਣ ਏਸ਼ੀਆਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਆਮ ਖਾਣੇ ਲਈ ਪਕਾ ਕੇ ਖਾਧੇ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਗੋਲ ਚਪਟੀ ਖਾਣ ਵਾਲੀ ਚੀਜ਼ ਹੈ। ਇਹ ਅਨਾਜ (ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਕਣਕ) ਦੇ ਗੁੰਨ੍ਹੇ ਹੋਏ ਆਟੇ ਦਾ ਛੋਟੀ ਗੇਂਦ ਕੁ ਜਿੱਡਾ ਪੇੜਾ ਬਣਾ ਉਸ ਦੀ ਗੰਨੀ ਭੰਨ ਕੇ ਫਿਰ ਚਕਲੇ ਵੇਲਣੇ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਗੋਲ ਚਪਟੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਅੱਗ ਉੱਤੇ ਰੱਖੇ ਤਵੇ ਉੱਤੇ ਸੇਕ ਕੇ ਬਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਰੋਟੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਆਮ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਕਣਕ ਦਾ ਆਟਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਮਕਾਮੀ ਅਨਾਜ ਜਿਵੇਂ ਮੱਕਾ, ਜੌਂ, ਛੋਲੇ, ਬਾਜਰਾ ਆਦਿ ਵੀ ਰੋਟੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
ਇਤਿਹਾਸ
[ਸੋਧੋ]ਸ਼ਬਦ ਚੱਪਟ (ਹਿੰਦੀ / ਉਰਦੂ: ਚਪੱਤ / چپت , ਛੱਪਟ) ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ "ਥੱਪੜ", ਜੋ ਹੱਥਾਂ ਦੇ ਗਰਮ ਕੀਤੇ ਹਥੇਲੀਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਆਟੇ ਨੂੰ ਥੱਪੜ ਕੇ ਪਤਲੇ ਆਟੇ ਦੀਆਂ ਰੋਟੀਆਂ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਰਵਾਇਤੀ ਵਿਧੀ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦਾ ਹੈ। ਹਰੇਕ ਥੈਲੇ ਨਾਲ, ਆਟੇ ਦਾ ਦੌਰ ਘੁੰਮਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਚਪਾਤੀ 16 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਏਨ-ਏ-ਅਕਬਰੀ ਵਿਚ ਅਬੂ-ਫਾਜ਼ਲ ਇਬਨ ਮੁਬਾਰਕ, ਮੁਗ਼ਲ ਸਮਰਾਟ ਅਕਬਰ ਦੇ ਵਿਜ਼ੀਰ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਸ਼ਬਦ ਰੋਟੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸ਼ਬਦ ਰੋਟਿਕਾ (roṭikā), ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਬਰੈੱਡ ਹੈ, ਤੋਂ ਆਇਆ ਹੈ। ਦੂਜਿਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ: ਹਿੰਦੀ रोटी; ਨੇਪਾਲੀ: रोटी; ਬੰਗਾਲੀ: রুটি; ਮਰਾਠੀ: पोळी; ਉੜੀਆ: ରୁଟି; ਮਲਿਆਲਮ: റൊട്ടി; ਕੰਨੜ: ರೊಟ್ಟಿ; ਤੇਲਗੂ: రొట్టి; ਤਮਿਲ: ரொட்டி; ਉਰਦੂ: روٹی; ਧਿਵੇਹੀ: ރޮށި; ਥਾਈ: โรตี; ਗੁਜਰਾਤੀ: ਰੋਟਲੀ, ਅਤੇ ਸਿੰਧੀ ਵਿੱਚ ਮੰਨੀ ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।
ਚਪਾਤੀ, ਕਣਕ ਦੀ ਰੋਟੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਰੂਪ ਹਨ ਜੋ ਭਾਰਤੀ ਉਪ-ਮਹਾਂਦੀਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਭੋਜਨ ਹੈ। ਮੋਹਨਜੋ-ਦਰਦ ਵਿਖੇ ਖੁਦਾਈਆਂ 'ਤੇ ਖੋਜੇ ਗਏ ਕਣਕ ਦੇ ਕਣਕ ਦਾ ਅਨਾਜ ਅਜੇ ਵੀ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਕਣਕ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਲਈ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਸਿੰਧ ਘਾਟੀ ਨੂੰ ਕਾਸ਼ਤ ਦੇ ਕਣਕ ਦੇ ਜੱਦੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਚਪਾਤੀ ਰੋਟੀ ਜਾਂ ਰੋਟਾ (ਰੋਟੀ) ਦਾ ਇਕ ਰੂਪ ਹੈ। ਸ਼ਬਦ ਅਕਸਰ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। [4]
ਭਾਰਤੀ ਉਪ-ਮਹਾਂਦੀਪ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਚਪਾਤੀਆਂ, ਰੋਟੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਦੂਜੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਭਾਰਤੀ ਵਪਾਰੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ, ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਕੈਰੀਬੀਅਨ ਟਾਪੂਆਂ ਵਿੱਚ ਵਸ ਗਏ ਸਨ।
ਪਕਾਉਣਾ
[ਸੋਧੋ]| ਹਰੇਕ 100 g (3.5 oz) ਵਿਚਲੇ ਖ਼ੁਰਾਕੀ ਗੁਣ | |
|---|---|
| ਊਰਜਾ | 297 kcal (1,240 kJ) |
46.36 g | |
| ਸ਼ੱਕਰਾਂ | 2.72 |
| Dietary fiber | 4.9 g |
7.45 g | |
11.25 g | |
| ਵਿਟਾਮਿਨ | |
| [[ਥਿਆਮਾਈਨ(B1)]] | (48%) 0.55 mg |
| [[ਰਿਬੋਫਲਾਵਿਨ (B2)]] | (17%) 0.2 mg |
| [[ਨਿਆਸਿਨ (B3)]] | (45%) 6.78 mg |
line-height:1.1em | (0%) 0 mg |
| [[ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ 6]] | (21%) 0.270 mg |
| [[ਫਿਲਿਕ ਤੇਜ਼ਾਬ (B9)]] | (0%) 0 μg |
| ਵਿਟਾਮਿਨ ਈ | (6%) 0.88 mg |
| ਵਿਟਾਮਿਨ ਕੇ | (0%) 0 μg |
| ਥੁੜ੍ਹ-ਮਾਤਰੀ ਧਾਤਾਂ | |
| ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ | (9%) 93 mg |
| ਲੋਹਾ | (23%) 3 mg |
| ਮੈਗਨੀਸ਼ੀਅਮ | (17%) 62 mg |
| ਮੈਂਗਨੀਜ਼ | (0%) 0 mg |
| ਫ਼ਾਸਫ਼ੋਰਸ | (26%) 184 mg |
| ਪੋਟਾਸ਼ੀਅਮ | (6%) 266 mg |
| ਸੋਡੀਅਮ | (27%) 409 mg |
| ਜਿਸਤ | (17%) 1.57 mg |
| |
| ਫ਼ੀਸਦੀਆਂ ਦਾ ਮੋਟਾ-ਮੋਟਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਬਾਲਗਾਂ ਵਾਸਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਲਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਰੋਤ: ਯੂ.ਐੱਸ.ਡੀ.ਏ. ਖੁ਼ਰਾਕੀ ਤੱਤ ਡਾਟਾਬੇਸ | |
ਰੋਟੀ ਨੂੰ ਆਟਾ, ਨਮਕ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਆਟੇ ਨੂੰ ਨਰਮ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਟਾ ਹਾਰਡ ਗੇਹੂੰ (ਭਾਰਤੀ ਕਣਕ, ਜਾਂ ਦੁਰਮ) ਤੋਂ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।[5] ਇਹ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪੱਛਮੀ-ਸਟਾਈਲ ਪੂਰੀ ਵਗਣ ਵਾਲੇ ਆਟਾ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਬਾਰੀਕ ਭੂਗੋਲ ਹੈ। ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਰੋਟੀ (ਅਤੇ ਚੌਲ) ਮਸਾਲੇਦਾਰ ਪਕਵਾਨਾਂ ਲਈ ਲੂਣ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।[6]
ਚਪਾਤੀ ਜਾਂ ਰੋਟੀ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਟਾ, ਨਮਕ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਹੱਥ ਦੇ ਪੁਤਲਾਂ ਨਾਲ ਮੁੱਠੀ ਵਿੱਚ ਗੁਨ੍ਹਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਆਟੇ ਦੀ ਲਸਣ ਲਈ ਇੱਕ ਘੰਟਾ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 10 ਜਾਂ 15 ਮਿੰਟ ਸਖਤ ਕਰਨ ਲਈ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਾਬਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਆਟੇ ਨਰਮ ਅਤੇ ਵਧੇਰੇ ਨਰਮ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਆਟੇ ਦੇ ਛੋਟੇ ਭਾਗਾਂ ਨੂੰ ਚੁੰਧਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗੋਲ ਬੱਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬਣੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ ਜੋ ਦੋਹਾਂ ਹਥੇਲੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦਿਸਣ ਵਾਲੀਆਂ ਦਿਸ਼ਾਵਾਂ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਫਿਰ ਆਟਾ ਵਿੱਚ ਡੁਬੋਕੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਰਕੂਲਰ ਰੋਲਿੰਗ ਬੋਰਡ ਚੱਕਲਾ ਤੇ ਇੱਕ ਰੋਲਿੰਗ ਪਿੰਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਿਸਨੂੰ ਇੱਕ ਵਧੀਆ ਢੰਗ ਨਾਲ ਵੇਲਨ ਜਾਂ ਬੈਲਨ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਚੱਕਰ ਆਟੋਮੈਟਿਕ ਰਾਤੀ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰੋਟਾਈਮੈਟਿਕ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਉਪਲਬਧ ਹਨ ਜੋ ਸਮੁੱਚੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਆਟੋਮੈਟਿਕ ਕਰਦੇ ਹਨ।[7]
ਰੋਲ ਕੀਤੇ ਆਟੇ ਨੂੰ ਫਿਰ ਪਾਈ ਗਈ ਸੁੱਕੇ ਤਵੇ ਉੱਤੇ ਸੁੱਟਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੋਹਾਂ ਪਾਸਿਆਂ ਤੇ ਪਕਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਉਪ-ਮਹਾਂਦੀਪ ਦੇ ਕੁਝ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਛੱਤੀਆਂ ਨੂੰ ਥੋੜਾ ਜਿਹਾ ਪਕਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਫਿਰ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ਤੇ ਇਕ ਉੱਚੀ ਲਾਟ ਵਿਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਗੁਬਾਰੇ ਵਾਂਗ ਫ਼ੁਲਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਗਰਮ ਹਵਾ ਅੰਦਰਲੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚੋਂ ਚਪਤੀ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਪਕਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿਚ ਇਸ ਨੂੰ ਫੁਲਕਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ "ਪਲਕਾ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਟੋਟੇ ਤੇ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰਾਤੀ ਨੂੰ ਭਰਨਾ ਵੀ ਸੰਭਵ ਹੈ. ਇੱਕ ਵਾਰ ਪਕਾਏ ਜਾਣ ਤੇ, ਰੋਟੀ ਅਕਸਰ ਮੱਖਣ ਜਾਂ ਘਿਓ ਨਾਲ ਚੋਪੜੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।[8][9]
ਰੋਟੀ ਦੀ ਗੋਲਾਈ ਅਤੇ ਮੋਟਾਈ ਹਰ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਵੱਖ ਵੱਖ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਘਰੇਲੂ ਰਸੋਈ ਵਿਚ ਬਣੇ ਚਪਾਤੀਆਂ 15 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ (6 ਵਿੱਚ) 18 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (7 ਇੰਚ) ਤੋਂ ਵਿਆਸ ਵਿੱਚ 'ਤਵਾ' ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸ 'ਤੇ ਉਹ ਘਰੇਲੂ ਸਟੋਵ ਚੋਟੀ' ਤੇ ਆਰਾਮ ਨਾਲ ਫਿੱਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਤਵੇ ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਣਗਿਣਤ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਭਾਂਡਿਆਂ ਨਾਲ ਬਣੇ ਸਨ, ਪਰ ਹੁਣ ਆਮ ਤੌਰ' ਤੇ ਮੈਟਲ ਤੋਂ ਬਣੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਰੋਲਿੰਗ ਪਿੰਨ ਦਾ ਆਕਾਰ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵੱਖਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਰਸੋਈ ਦੇ ਕੰਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪੈਟਰੀ ਬੋਰਡ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਫਲੈਟ ਉਪਰ ਚੜ੍ਹੇ 'ਬੋਰਡ' ਜਾਂ ਚਕਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਲੱਕੜ ਜਾਂ ਪੱਥਰ ਦੇ ਬਣੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹਾਲ ਵਿਚ ਸਟੀਲ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਰੋਟੀ ਨੂੰ ਘੁੰਮਾਉਣ ਲਈ।
ਭਾਰਤੀ ਉਪ-ਮਹਾਂਦੀਪ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿਚ, ਰੋਟੀ ਅਤੇ ਪਰੌਂਧ, ਕਲਾਂਚਾ, ਪੂਰੀ ਅਤੇ ਨਨ ਵਰਗੇ ਖਾਣੇ ਦੀ ਤਕਨੀਕ, ਟੈਕਸਟਰੇਂਸ ਅਤੇ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਆਟੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਵਰਤੇ ਗਏ ਚਪਾਤੀ ਅਤੇ ਦੂਸਰੀਆਂ ਸਬੰਧਤ ਫਲੈਟ-ਬੱਤੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਇਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਪਰਤਾਸ ਜਾਂ ਤਾਂ ਘਿਓ ਨਾਲ ਫੈਲਣ ਨਾਲ ਘੁੰਮਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਡੱਬੇ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢਦੇ ਹਨ ਜੋ ਪਕਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਇਸ ਵਿੱਚ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਪਾਲਕ, ਦਾਲ ਜਾਂ ਪਕਾਏ ਹੋਏ ਮੂਲੀ ਜਾਂ ਆਲੂ ਦੀਆਂ ਵੱਖ ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀਆਂ ਭਰਤੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਰਾਂਠੇ ਲਈ ਜਿਆਦਾਤਰ ਸਾਰੀ ਕਣਕ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸਾਰੇ ਕਿਸਮ ਦੇ ਆਟਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤ ਕੀਤੀ ਹੈ।[10]
ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਚਪਾਤੀ / ਰੋਟੀ ਦੀਆਂ ਕਈ ਖੇਤਰੀ ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ। ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀਆਂ ਵੱਖ ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਲਈ ਵੱਖ ਸ਼ਬਦ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹਨ। ਆਮ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਕਿਸਮ ਫੁਲਕਾ ਹੈ। ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਫੁਲਕਿਆਂ ਨੂੰ ਪੋਲੀਆਂ ਜਾਂ ਮੰਡੇ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਜਰੀ ਵਕਤ ਲਈ ਘਿਉ ਲਾ ਕੇ ਬਣਾਈ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਰੋਟੀ ਨੂੰ ਪਰੌਂਠਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਪਨੀਰ ਚਪਾਤੀ: ਗਰੇਟੇਡ ਪਨੀਰ ਨੂੰ ਆਮ ਚਪਾਤੀ ਆਲੇ ਆਟੇ ਵਿੱਚ ਜੋੜ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਮੂਲੀ ਜਾਂ ਮੁਲਾਂਗੀ ਚਪਾਤੀ: ਗਰੇਟੇਡ ਮੂਲੀ ਅਤੇ ਹਲਮਰ ਪਾਊਡਰ ਆਟੇ ਵਿੱਚ ਜੋੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਇਹ ਚਪਾਤੀ ਮੋਟੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਅਕਸਰ ਲਾਰੀ ਡਰਾਈਵਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਖਾਧਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਹੜੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਰਾਜ ਦੇ ਲੰਬੇ ਸਫ਼ਰ ਦੌਰਾਨ ਸੜਕ ਦੇ ਢਾਬੇ ਵਿੱਚ ਖਾਂਦੇ ਹਨ।
- ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਭਰਪੂਰ ਚਪਾਤੀ: ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਚਪਾਤੀ ਵਿੱਚ ਗਾਜਰ, ਆਲੂ, ਮਟਰ, ਮੇਨ ਦਾ ਇੱਕ ਮਿਸ਼ਰਣ ਮਿਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਥੋੜਾ ਜਿਹਾ ਇੱਕ ਮਸਾਲਾ ਗਰੇਵੀ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰੋਲਡ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਕਿਸਮ ਅਤੇ ਉਪਲਬਧ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੇ ਸੰਜੋਗ ਦੁਆਰਾ ਇਹ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਮਾਲਦੀਵ ਵਿੱਚ, ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਚਾਪਤੀ ਨੂੰ ਨਾਸ਼ਤੇ ਲਈ ਖਾਧਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਨਾਲ ਮਸ਼ਹੂਰ ਪਕਵਾਨ ਮਾਸ ਹੁਣੀ ਵੀ ਖਾਧਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[11]
ਰੋਟ ਧਰਤੀ ਤੇ ਸਾਫ ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਪੋਚਾ ਫੇਰ ਕੇ ਉਸ ਉੱਪਰ ਅੱਗ ਬਾਲੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਮਿੱਟੀ ਗਰਮ ਹੋ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਉੱਪਰ ਆਟਾ ਵਿਛਾ ਕੇ ਵੱਡਾ ਸਾਰਾ ਰੋਟ ਪਕਾਇਆ ਜਾਂਦਾ। ਇਹ ਅਕਸਰ ਪੀਰਾਂ ਦੀ ਮੰਨਤ ਲਈ ਪਕਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਅਤੇ ਇਹਨੂੰ ਰੋਟ ਲਾਉਣਾ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ। ਫੇਰ ਇਹਦੇ ਟੁਕੜੇ ਕਰ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਫੋਟੋ ਗੈਲਰੀ
[ਸੋਧੋ]-
Unfinished sketch of an artist showing women making chapati, ca. 1775, Rajasthan, India. -
A girl baking chapatis in the traditional way. -
Chapatis are cooked on open-flame once it's partly cooked on tava, which fluffs it. -
Freshly cooked chapatis once off open-flame. -
Chapati is typically eaten with various side-dish. -
Preparing chapati with a rolling pin -
Gujarati Chapati, also known as Phulka which is thinner. -
Chapati with Beans, Peas curry, Vegetable salad and Curd in Mumbai -
Afghan chapati, commonly known as Sapati or doday. -
Chapati served with various sides and topped with butter. -
Chapati with Dal and Paneer stuffing. -
Chapati cooked on open-flame after being cooked on tava. -
Chapati served with muttar paneer. -
Chapati with side-dish - egg roast.
_on_open_flame.JPG)
ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ
[ਸੋਧੋ]ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Oliver, Jamie. "Roshi ( maldivian roti)". JamieOliver. Archived from the original on 7 ਜਨਵਰੀ 2019. Retrieved 18 February 2017.
{{cite web}}: Italic or bold markup not allowed in:|website=(help) (recipe) - ↑ Nandita Godbole, 2016, Roti: Easy Indian Breads & Sides.
- ↑ Chitra Agrawal, 2017, Vibrant India: Fresh Vegetarian Recipes from Bangalore to Brooklyn, page 35.
- ↑ Of Bread Ain-i-Akbari, by Abu'l-Fazl ibn Mubarak. English tr. by Heinrich Blochmann and Colonel Henry Sullivan Jarrett, 1873–1907. The Asiatic Society of Bengal, Calcutta, Volume I, Chap. 26, page 61.
- ↑ "India Curry.com About Wheat". Archived from the original on 2015-09-24. Retrieved 2018-03-28.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ Phulka Roti Recipe, How To Make Phulka Chappati At Home April 26, 2015 by Gopi Patel Under the heading A few tips for beginners, no. 10 is: This is Gujarati phulka roti recipe where I have not added salt. However you can add salt and season your dough while kneading dough for phulka roti.
- ↑ benjamin caballero, Paul M. Finglas and Fidel Toldra (2015) "Encyclopedia of Food and Health", p.731
- ↑ Soft Roti/Fulka/Chapati Recipe With And Without Gas Flame | Puff Roti in a skillet/tawa CookingShooking
- ↑ Phulka Roti Recipe, How To Make Phulka Chappati At Home April 26, 2015 by Gopi Patel
- ↑ Pat Chapman (2007) "India Food and Cooking: The Ultimate Book on Indian Cuisine", p.49
- ↑ Xavier Romero-Frias, The Maldive Islanders: A Study of the Popular Culture of an Ancient Ocean Kingdom, Barcelona 1999, ISBN 84-7254-801-5