ਹਿਰਣਯਾਕਸ਼ਪ
| ਹਿਰਣਯਾਕਸ਼ਪ | |
|---|---|
_LACMA_M.88.227.jpg) 18 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀ ਪੇਂਟਿੰਗ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹਿਰਣਯਾਕਸ਼ਪ ਨੂੰ ਇੱਕ ਤਖਤ 'ਤੇ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ, ਪ੍ਰਹਿਲਾਦ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। | |
| ਮਾਨਤਾ | ਅਸੁਰ |
| ਹਥਿਆਰ | ਗਦਾ |
| ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ | |
| ਮਾਤਾ ਪਿੰਤਾ | |
| ਭੈਣ-ਭਰਾ | ਹਿਰਣਯਾਕਸ਼ (ਭਰਾ) ਹੋਲੀਕਾ (ਭੈਣ) |
| Consort | ਕਾਯਾਦੁ |
| ਬੱਚੇ | ਪ੍ਰਹਿਲਾਦ, ਅਹਲਦ(ਪੁੱਤਰ) |
ਹਿਰਣਯਾਕਸ਼ਪ ( ਜਿਸ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਆਮ ਪ੍ਰਚਿਤਲ ਕਥਾਵਾਂ ਵਿਚ ਹਰਨਾਖਸ਼ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਇੱਕ ਅਸੁਰ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦੇ ਪੁਰਾਣਿਕ ਸ਼ਾਸਤਰਾਂ ਤੋਂ ਦੈਤਿਆ ਦਾ ਰਾਜਾ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਨਾਮ ਦਾ ਸ਼ਾਬਦਿਕ ਅਨੁਵਾਦ "ਸੋਨੇ ਦੇ ਕੱਪੜੇ" (ਹਿਰਨਿਆ "ਸੋਨੇ" ਕਾਸ਼ੀਪੁ "ਨਰਮ ਗੱਦੀ") ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਿਆਖਿਆ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਦੌਲਤ ਅਤੇ ਕਾਮੁਕ ਸੁੱਖ-ਸਹੂਲਤਾਂ ਦਾ ਸ਼ੌਕੀਨ ਹੈ। ਪੁਰਾਣਾਂ ਵਿੱਚ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਨਾਮ ਇੱਕ ਸੁਨਹਿਰੀ ਤਖਤ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ 'ਹਿਰਣਯਾਕਸ਼ਪ' ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਸੁਰ ਅਤਰ (ਸੋਮ) ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਜਾਂ ਇਸ ਦੇ ਨੇੜੇ-ਤੇੜੇ ਬੈਠਾ ਸੀ।[1]
ਹਿਰਣਯਾਕਸ਼ਪ ਦੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ, ਹਿਰਣਯਾਕਸ਼ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੇ ਵਰਾਹਾ ਅਵਤਾਰ ਨੇ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।[2] ਇਸ ਤੋਂ ਨਾਰਾਜ਼ ਹੋ ਕੇ, ਹਿਰਣਯਾਕਸ਼ਪ ਨੇ ਭਗਵਾਨ ਬ੍ਰਹਮਾ ਲਈ ਤਪੱਸਿਆ ਕਰਕੇ ਜਾਦੂਈ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੇ ਨਰਸਿੰਘ ਅਵਤਾਰ ਦੁਆਰਾ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਉਸ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚ ਦੂਜਿਆਂ ਉੱਤੇ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਇੱਛਾ ਦੀ ਵਿਅਰਥਤਾ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਰਪਣ ਕੀਤੇ ਗਏ ਭਗਤਾਂ ਉੱਤੇ (ਉਸ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਪ੍ਰਹਿਲਾਦ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ) ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਜਨਮ[ਸੋਧੋ]
ਭਾਗਵਤ ਪੁਰਾਣ ਦੀ ਇੱਕ ਕਹਾਣੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਹਿਰਣਯਾਕਸ਼ਪ ਅਤੇ ਹਿਰਣਯਾਕਸ਼ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੇ ਦਰਬਾਰੀ ਜਯਾ ਅਤੇ ਵਿਜੇ ਹਨ, ਜੋ ਚਾਰ ਕੁਮਾਰਾਂ ਦੇ ਸਰਾਪ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਸਨ। ਸੱਤਿਆ ਯੁਗ ਵਿੱਚ, ਹਿਰਣਯਾਕਸ਼ਪ ਅਤੇ ਹਿਰਣਯਾਕਸ਼ - ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੀਰਨਿਆ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ - ਦਾ ਜਨਮ ਦਿਤੀ (ਦਕਸ਼ ਪ੍ਰਜਾਪਤੀ ਦੀ ਧੀ) ਅਤੇ ਕਸ਼ਯਪ ਰਿਸ਼ੀ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਾਮ ਦੇ ਸਮੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਿਲਾਪ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਅਸੁਰ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਸਨ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਕੰਮ ਲਈ ਅਸ਼ੁੱਭ ਸਮਾਂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।[3]
ਤਪੱਸਿਆ[ਸੋਧੋ]
ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੇ ਵਰਾਹਾ ਅਵਤਾਰ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਹਿਰਣਯਾਕਸ਼ਪ ਦੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਹਿਰਣਯਾਕਸ਼ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਹਿਰਣਯਾਕਸ਼ਪ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਨਾਲ ਨਫ਼ਰਤ ਕਰਨ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਰਹੱਸਵਾਦੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਉਹ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬ੍ਰਹਮਾ, ਦੇਵਤਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਮੁੱਖ, ਉਸ ਦੀ ਭਗਤੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਮਹਾਨ ਤਪੱਸਿਆ ਵਿਚੋਂ ਲੰਘਦਾ ਹੈ। ਅਖੀਰ ਉਹ ਬ੍ਰਹਮਾ ਤੋਂ ਇਹ ਵਰਦਾਨ ਮੰਗਦਾ ਹੈ :
ਮੈਨੂੰ ਅਜਿਹਾ ਵਰਦਾਨ ਦੇਵੋ ਕਿ ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਦੇ ਅੰਦਰ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਤੋਂ ਬਾਹਰ, ਦਿਨ ਦੇ ਸਮੇਂ ਜਾਂ ਰਾਤ ਨੂੰ, ਨਾ ਹੀ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਜਾਂ ਆਕਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਨਾ ਮਰਾਂ । ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਬਖ਼ਸ਼ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ ਕਿ ਮੇਰੀ ਮੌਤ ਤੇਰੇ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਜੀਵਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਜੀਵ ਦੁਆਰਾ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਨਾ ਮੈਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਸਤੀ, ਜੀਵਤ ਜਾਂ ਨਿਰਜੀਵ ਤੋਂ ਮੌਤ ਨਾ ਆਵੇ । ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਕਹੋ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਕਿਸੇ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤਾ ਜਾਂ ਭੂਤ ਜਾਂ ਹੇਠਲੇ ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਦੇ ਕਿਸੇ ਮਹਾਨ ਸੱਪ ਦੁਆਰਾ ਨਹੀਂ ਮਾਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੋਵੇ ਕਿਉਂਕਿ ਜੰਗ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮਾਰ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ, ਇਸ ਲਈ ਤੁਹਾਡਾ ਕੋਈ ਮੁਕਾਬਲਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਅਸ਼ੀਰਵਾਦ ਦਿਓ ਕਿ ਮੇਰਾ ਵੀ ਕੋਈ ਵਿਰੋਧੀ ਨਾ ਹੋਵੇ ਮੈਨੂੰ ਸਾਰੀਆਂ ਜੀਵ-ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤਿਆਂ ਉੱਤੇ ਨਿਰੋਲ ਪ੍ਰਭੂ-ਸ਼ਕਤੀ ਬਖ਼ਸ਼, ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਉਸ ਪਦਵੀ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਵਡਿਆਈਆਂ ਦਿਓ ਜੋ ਦੇਵਤਿਆਂ ਕੋਲ ਹਨ।[4][5]
ਪ੍ਰਹਿਲਾਦ ਅਤੇ ਨਰਸਿੰਘ[ਸੋਧੋ]
ਜਦੋਂ ਹਿਰਣਯਾਕਸ਼ਪ ਇਹ ਵਰਦਾਨ ਦੇਣ ਦੀ ਤਪੱਸਿਆ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਇੰਦਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਦੇਵਾਂ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਗੈਰ-ਮੌਜੂਦਗੀ ਵਿੱਚ ਮੌਕੇ ਦਾ ਲਾਭ ਉਠਾਉਂਦੇ ਹੋਏ, ਉਸ ਦੇ ਘਰ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।[6] ਇਸ ਬਿੰਦੂ 'ਤੇ, ਬ੍ਰਹਮ ਰਿਸ਼ੀ ਨਾਰਦ ਨੇ ਹਿਰਣਯਾਕਸ਼ਪ ਦੀ ਪਤਨੀ ਕਯਾਧੂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਲਈ ਦਖਲ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸ ਨੇ 'ਪਾਪ ਰਹਿਤ' ਦੱਸਿਆ ਸੀ।[7] ਨਾਰਦ ਨੇ ਕਾਯਧੂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸੰਭਾਲ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ, ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਉਹ ਉਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਤਾਂ ਉਸ ਦਾ ਅਣਜੰਮਿਆ ਬੱਚਾ (ਹਿਰਣਯਾਕਸ਼ਪ ਦਾ ਪੁੱਤਰ) ਪ੍ਰਹਿਲਾਦ ਰਿਸ਼ੀ ਦੇ ਅਲੌਕਿਕ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਗਿਆ[8], ਉਦੋਂ ਉਹ ਕੁੱਖ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸੀ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਬੱਚੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਹੋ ਕੇ, ਪ੍ਰਹਿਲਾਦ ਨੇ ਨਾਰਦ ਦੀ ਜਨਮ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦੀ ਫਸਲ ਕੱਟਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੇ ਇੱਕ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਚੇਲੇ ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਗਈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਦੁੱਖ ਹੋਇਆ।[9]
ਹਿਰਣਯਾਕਸ਼ਪ ਆਖਰਕਾਰ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਦੀ ਵਿਸ਼ਨੂੰ (ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਨਾਸ਼ਵਾਨ ਦੁਸ਼ਮਣ ਵਜੋਂ ਵੇਖਦਾ ਸੀ) ਪ੍ਰਤੀ ਸ਼ਰਧਾ ਤੋਂ ਇੰਨਾ ਗੁੱਸੇ ਅਤੇ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਉਸ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ,[10] ਪਰ ਹਰ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੇ ਲੜਕੇ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ, ਪ੍ਰਹਿਲਾਦ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੀ ਰਹੱਸਵਾਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦੁਆਰਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਪ੍ਰਹਿਲਾਦ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦਾ ਸਰਵਉੱਚ ਮਾਲਕ ਮੰਨਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਸਰਬ-ਵਿਆਪਕ ਅਤੇ ਸਰਵ-ਵਿਆਪਕ ਸੀ। ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਹਿਰਣਯਾਕਸ਼ਪ ਨੇੜਲੇ ਥੰਮ੍ਹ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪੁੱਛਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਇਸ ਵਿੱਚ 'ਉਸ ਦਾ ਵਿਸ਼ਨੂੰ' ਹੈ:
"ਹੇ ਅਤਿ ਮੰਦਭਾਗੇ ਪ੍ਰਹਿਲਾਦ! ਤੂੰ ਸਦਾ ਹੀ ਮੇਰੇ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਪਰਮ ਹਸਤੀ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਇਕ ਅਜਿਹਾ ਪਰਮ ਜੀਵ ਜੋ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਹੈ, ਜੋ ਹਰ ਕਿਸੇ ਦਾ ਨਿਯੰਤ੍ਰਕ ਹੈ, ਅਤੇ ਜੋ ਸਰਬ-ਵਿਆਪਕ ਹੈ। ਪਰ ਉਹ ਕਿੱਥੇ ਹੈ? ਜੇ ਉਹ ਹਰ ਥਾਂ ਹੈ, ਤਾਂ ਫਿਰ ਉਹ ਇਸ ਥੰਮ੍ਹ ਵਿਚ ਮੇਰੇ ਸਾਮ੍ਹਣੇ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਮੌਜੂਦ ਹੈ?[11]
ਪ੍ਰਹਿਲਾਦ ਨੇ ਫਿਰ ਉੱਤਰ ਦਿੱਤਾ, "ਉਹ ਥੰਮ੍ਹ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਉਹ ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਧੂੜ ਵਿੱਚ ਹੈ"। ਹਿਰਣਯਾਕਸ਼ਪ ਆਪਣੇ ਗੁੱਸੇ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਨਾ ਕਰ ਸਕਿਆ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਗਦਾ ਨਾਲ ਥੰਮ੍ਹ ਨੂੰ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ। ਇੱਕ ਅਸ਼ਾਂਤ ਆਵਾਜ਼ ਸੁਣੀ ਗਈ, ਅਤੇ ਨਰਸਿੰਘ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਟੁੱਟੇ ਹੋਏ ਥੰਮ੍ਹ ਤੋਂ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰਹਿਲਾਦ ਦੇ ਬਚਾਅ ਵਿੱਚ ਹਿਰਣਯਾਕਸ਼ਪ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਅੱਗੇ ਵਧਿਆ।[12]
ਨਰਸਿੰਘ ਅਜਿਹੇ ਹਾਲਾਤਾਂ ਵਿਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜੋ ਉਸ ਨੂੰ ਦੁਸ਼ਟ ਰਾਜੇ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਲਈ ਅਵਤਾਰ ਲੈਂਦੇ ਸਨ। ਹਿਰਣਯਾਕਸ਼ਪ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖ, ਦੇਵਾ ਜਾਂ ਜਾਨਵਰ ਦੁਆਰਾ ਨਹੀਂ ਮਾਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਨਰਸਿਮਹਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਅਵਤਾਰ ਸੀ ਜੋ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਅੰਸ਼ਕ ਜਾਨਵਰ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਵਿਹੜੇ ਦੀ ਦਹਿਲੀਜ਼ 'ਤੇ (ਨਾ ਤਾਂ ਅੰਦਰ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਬਾਹਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ) ਸੰਧਿਆ 'ਤੇ (ਜਦੋਂ ਇਹ ਨਾ ਤਾਂ ਦਿਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਰਾਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ) ਸਮੇਂ ਹਿਰਣਯਾਕਸ਼ਪ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ (ਨਾ ਹੀ ਘਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਬਾਹਰ), ਅਤੇ ਅਸੁਰ ਨੂੰ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪੱਟਾਂ 'ਤੇ (ਨਾ ਤਾਂ ਧਰਤੀ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਹਵਾ ਵਿੱਚ) ਰੱਖਿਆ। ਆਪਣੇ ਪੰਜਿਆਂ (ਮਨੁੱਖੀ ਹਥਿਆਰ ਨਹੀਂ) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਉਸ ਨੇ ਹਿਰਣਯਾਕਸ਼ਪ ਦੀ ਛਾਤੀ ਨੂੰ ਪਾੜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ।
ਹਿਰਣਯਾਕਸ਼ਪ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ, ਉੱਥੇ ਮੌਜੂਦ ਦੇਵਤੇ ਅਤੇ ਦੇਵਤੇ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਨਰਸਿਮਹਾ ਦੇ ਗੁੱਸੇ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਿਆ। ਇਸ ਲਈ, ਸਾਰੇ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਪਤਨੀ, ਦੇਵੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਨੂੰ ਬੁਲਾਇਆ, ਪਰ ਉਹ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਸੀ। ਫਿਰ ਬ੍ਰਹਮਾ ਦੀ ਬੇਨਤੀ 'ਤੇ ਪ੍ਰਹਿਲਾਦ ਨੂੰ ਨਰਸਿੰਘ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜੋ ਅੰਤ ਆਪਣੇ ਭਗਤ ਦੀ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਨਾਲ ਸ਼ਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ।[13]
ਹੋਲੀ[ਸੋਧੋ]
ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਪ੍ਰਹਿਲਾਦ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਦੀਆਂ ਹਿਰਣਯਾਕਸ਼ਪ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਭੂਆ ਹੋਲੀਕਾ ਨਾਲ ਬਲਦੀ ਹੋਈ ਚਿਤਾ 'ਤੇ ਬਿਠਾ ਦੇਵੇ। ਹੋਲੀਕਾ ਕੋਲ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਵਰਦਾਨ ਸੀ ਜੋ ਉਸਨੂੰ ਅੱਗ ਨਾਲ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਣ ਤੋਂ ਰੋਕਦਾ ਸੀ। ਪ੍ਰਹਿਲਾਦ ਨੇ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦਾ ਨਾਮ ਜਪਿਆ ਅਤੇ ਬੁਰਾਈ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਚੰਗਿਆਈ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ, ਹੋਲੀਕਾ ਨੂੰ ਸਾੜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਪਰ ਪ੍ਰਹਿਲਾਦ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਪ੍ਰਹਿਲਾਦ ਦੇ ਜਿਉਂਦੇ ਰਹਿਣ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਹੋਲੀ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[14][15]
ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ[ਸੋਧੋ]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ G.V.Tagare (1958). Brahmanda Purana - English Translation - Part 2 of 5. pp. 426 (5.4-5).
- ↑ Gopal, Madan (1990). K.S. Gautam (ed.). India through the ages. Publication Division, Ministry of Information and Broadcasting, Government of India. p. 734.
- ↑ Mani, Vettam (1975). Puranic Encyclopaedia: A Comprehensive Dictionary With Special Reference to the Epic and Puranic Literature. Delhi: Motilal Banarsidass. p. 314. ISBN 0-8426-0822-2.
- ↑ Bhag-P 7.4.1 Archived 26 September 2007 at the Wayback Machine. "Lord Brahma was very much satisfied by Hiranyakasipu's austerities, which were difficult to perform"
- ↑ Bhag-P, Canto 7 Archived 26 September 2007 at the Wayback Machine. 7.3.35–38
- ↑ Bhag-P 7.7.6 Archived 26 September 2007 at the Wayback Machine. "The victorious demigods plundered the palace of Hiranyakasipu, the King of the demons, and destroyed everything within it. Then Indra, King of heaven, arrested my mother, the Queen"
- ↑ "Archived copy". Archived from the original on 12 ਅਕਤੂਬਰ 2007. Retrieved 13 ਅਗਸਤ 2008.
{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link) Archived 12 October 2007[Date mismatch] at the Wayback Machine. "When Hiranyakasipu left his kingdom and went to the mountain known as Mandaracala to execute severe austerities, all the demons scattered. Hiranyakashipu's wife, Kayadhu (Leelavati), was pregnant at that time." - ↑ Bhag-P 7.7.8 Archived 26 September 2007 at the Wayback Machine. "Narada Muni said: O Indra, King of the demigods, this woman is certainly sinless. You should not drag her off in this merciless way. O greatly fortunate one, this chaste woman is the wife of another. You must immediately release her."
- ↑ Bhag-P 7.8.6 Archived 8 December 2012 at the Wayback Machine.
- ↑ Bhag-P 7.8.3–4 Archived 26 September 2007 at the Wayback Machine. "Thus he finally decided to kill his son Prahlada. Hiranyakashipu was by nature very cruel, and feeling insulted, he began hissing like a snake trampled upon by someone's foot."
- ↑ Bhag-P 7.8.12 Archived 26 September 2013 at the Wayback Machine.
- ↑ Bhag-P 7.8.29 Archived 26 September 2007 at the Wayback Machine. "Lord Nrisimhadeva placed the demon on His lap, supporting him with His thighs, and in the doorway of the assembly hall the Lord very easily tore the demon to pieces with the nails of His hand."
- ↑ Bhag-P 7.9 Archived 8 December 2012 at the Wayback Machine.
- ↑ "Holika Dahan 2019 - Information, Muhurat and Prahlad Story". 21 ਦਸੰਬਰ 2016.
- ↑ "The Legend of Holika & Prahlad,True Story Behind Holika & Prahlad".