ਗੁਲਾਮ ਮੋਹਮ੍ਮਦ (ਸਂਗੀਤਕਾਰ)
Ghulam Mohammed (composer) | |
|---|---|
| ਤਸਵੀਰ:Ghulam Mohammad composer.jpg | |
| ਜਨਮ | 1903 |
| ਮੌਤ | ਮਾਰਚ 17, 1968 (ਉਮਰ 65) |
| ਪੇਸ਼ਾ | film music composer, tabla player |
| ਸਰਗਰਮੀ ਦੇ ਸਾਲ | 1931-1963 |
| ਪੁਰਸਕਾਰ | 1955: National Film Award for Best Music Direction: Mirza Ghalib (1954)[1] |
ਗੁਲਾਮ ਮੁਹੰਮਦ (1903 - 17 ਮਾਰਚ 1968) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਫਿਲਮ ਸਕੋਰ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਸੀ. ਉਹ ਮਿਰਜ਼ਾ ਗ਼ਾਲਿਬ (1954), ਸ਼ਮਾ (1961) ਅਤੇ ਪਾਕੀਜ਼ਾ (1972) ਵਰਗੀਆਂ ਹਿੰਦੀ ਸੰਗੀਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਾਲੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਉਨਾ ਨੂੰ ਫਿਲਮ ਮਿਰਜ਼ਾ ਗ਼ਾਲਿਬ (1954) ਲਈ ਸਰਬੋਤਮ ਸੰਗੀਤ ਦੇਣ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫਿਲਮ ਪੁਰਸਕਾਰ (ਫਿਰ 1954 ਦਾ ਫਿਲਮਾਂ ਲਈ ਸਟੇਟ ਅਵਾਰਡ ) ਮਿਲਿਆ ਸੀ। ਉਨਾ ਦੀ ਆਖ਼ਰੀ ਫਿਲਮ ਪਾਕਿਜ਼ਾ (1972) ਦੀ ਸ਼ੂਟਿੰਗ ਫਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਕਮਾਲ ਅਮਰੋਹੀ ਅਤੇ ਫਿਲਮ ਦੀ ਮੁੱਖ ਅਦਾਕਾਰਾ ਮੀਨਾ ਕੁਮਾਰੀ ਦਰਮਿਆਨ ਵਿਆਹੁਤਾ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਕਾਰਨ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਅਟਕ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਆਖਰਕਾਰ ਗੁਲਾਮ ਮੁਹੰਮਦ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਦ ਹੀ ਜਾਰੀ ਹੋ ਸਕੀ। [2]
ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਕੈਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]ਗੁਲਾਮ ਮੁਹੰਮਦ ਦਾ ਜਨਮ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਬੀਕਾਨੇਰ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨਬੀ ਬਖਸ਼ ਖ਼ੁਦ ਇਕ ਕੁਸ਼ਲ ਤਬਲਾ ਵਾਦਕ ਸਨ। [2]
ਉਨਾ ਨੇ ਬਾਲ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਛੇ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਨਿ ਨਯੂ ਐਲਬਰਟ ਥੀਏਟਰਿਕਲ ਕੰਪਨੀ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਬੀਕਾਨੇਰ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨਕ ਐਲਬਰਟ ਥੀਏਟਰ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। “ਆਖਰਕਾਰ ਉਨਾਨੇ ਇਕ ਠੇਕਾ ਅਦਾਕਾਰ ਵਜੋਂ 25 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ ਲਈ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ, ਪਰ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਥੀਏਟਰ ਵਿੱਤੀ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਕਾਰਨ ਬੰਦ ਹੋ ਗਿਆ। "
1924 ਵਿਚ, ਉਹ ਬੰਬੇ ਚਲੇ ਗਏ। ਅੱਠ ਸਾਲ ਦੇ ਜੱਦੋ ਜਹਿਦ ਤੋਂ ਬਾਦ, 1932 ਵਿਚ, ਉਨਾਨੂੰ ਸਰੋਜ ਮੂਵੀਟੋਨਜ਼ ਪ੍ਰੋਡਕਸ਼ਨ ਦੀ ਫਿਲਮ ਰਾਜਾ ਭਰਿਤਹਰਿ ਵਿਚ ਤਬਲਾ ਵਜਾਉਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ। [2]
ਸੰਗੀਤ ਲਿਖਣ ਵੇਲੇ, ਉਹ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਾਰਦਾਰ ਪ੍ਰੋਡਕਸ਼ਨਜ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੰਗੀਤ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਨੌਸ਼ਾਦ ਦਾ ਸਹਾਇਕ ਬਣ ਗਏ. ਉਨਾਨੇ ਨੌਸ਼ਾਦ ਦੇ ਨਾਲ, ਅਤੇ ਫਿਲਮ 'ਟਾਈਗਰ ਕਵੀਨ' (1947) ਵਿਚ ਸੁਤੰਤਰ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੰਗੀਤ ਲਿਖਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਫਿਲਮ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਅਨਿਲ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ 12 ਸਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਨਾਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਯਾਦਗਾਰੀ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਬਣਾਇਆ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਫਿਲਮ ਮਿਰਜ਼ਾ ਗ਼ਾਲਿਬ (1954) ਲਈ ਸਰਵਉਤਮ ਸੰਗੀਤ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਲਈ 1955 ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫਿਲਮ ਪੁਰਸਕਾਰ ਵੀ ਜਿੱਤਿਆ। ਫਿਲਮ ਪਾਕਿਜ਼ਾ ਲਈ ਉਨਾਦਾ ਸੰਗੀਤਕ ਸਕੋਰ ਅਜੇ ਵੀ ਭਾਰਤੀ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੰਗੀਤਕ ਸਕੋਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ. [1] [2]
ਫਿਲਮ ਪਾਕਿਜ਼ਾ (1972) ਦੇ ਰਿਲੀਜ਼ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 17 ਮਾਰਚ 1968 ਨੂੰ ਉਨਾਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। . [2] ਦਰਅਸਲ, ਉਨਾਦੇ ਸਲਾਹਕਾਰ ਅਤੇ ਕਰੀਬੀ ਦੋਸਤ, ਫਿਲਮ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਂਗੀਤਕਾਰ ਨੌਸ਼ਾਦ, ਨੇ ਉਨਾ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਫਿਲਮ ਪਾਕਿਜਾ ਵਿੱਚ ਉਨਾ ਦਾ ਬਾਕੀ ਕੰਮ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕਦਮ ਰੱਖਿਆ। “ਮਰਹੂਮ ਗੁਲਾਮ ਮੁਹੰਮਦ ਦਾ ਸੰਗੀਤ ਵੀ ਇਕ ਬੈਂਚਮਾਰਕ ਅੰਕ ਸੀ। ਇਸਨੇ ਆਰ ਡੀ ਬਰਮਨ ਅਤੇ ਕਿਸ਼ੋਰ ਕੁਮਾਰ ਦੇ ਉੱਚੇ ਦੌਰ ਦੇ ਮੱਧ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਧਮਾਕਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸਦੀਵੀ ਕਲਾਸਿਕ ਧੁਨਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਕੀਤਾ. ਇਸ ਨੇ ਵਧੀਆ ਵਿਕਰੀ ਲਈ ਸਾਰੇਗਾਮਾ ਤੋਂ ਸੋਨੇ ਦੀ ਇੱਕ ਡਿਸਕ ਜਿੱਤੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਪੈਲਾਂ ਐਚਐਮਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ. “ ਉਹ ਫਿਲਮ ਪਾਕਿਜ਼ਾ (1972) ਲਈ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਅਵਾਰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਸਰਵੋਤਮ ਸੰਗੀਤ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਲਈ ਵੀ ਨਾਮਜ਼ਦ ਸੀ। [1] "1972 ਵਿੱਚ, ਪ੍ਰਾਣ ਨੇ ਫਿਲ੍ਮ ਬੇ-ਈਮਾਨ ਲਈ ਸਰਬੋਤਮ ਸਹਿਯੋਗੀ ਅਭਿਨੇਤਾ ਦਾ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਅਵਾਰਡ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਨੂੰ ਲੱਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਫਿਲਮ ਪੋਕੀਜਾ ਵਿਜ ਸਂਗੀਤ ਲਈ ਏ ਅਵਾਰ੍ਡ ਗੁਲਾਮ ਮੋਹਮ੍ਮਦ ਨੂ ਮਿਲਨਾ ਚਾਹਿਦਾ ਹੈ. " [3]
1997 ਵਿੱਚ, ਉਨਾਨੂੰ ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ‘ਕੀਪ ਅਲਾਈਵ’ ਸੰਗੀਤ ਸ਼ੋਅ ਦੀ ਲੜੀ ਵਿੱਚ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸੰਗੀਤ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। [4]
ਗੁਲਾਮ ਮੁਹੰਮਦ 'ਤੇ ਮੁੰਬਈ ਸਥਿਤ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਟੁਕੜੀ ਦੁਆਰਾ ਸਾਲ 2010 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਆਡੀਓ-ਵਿਜ਼ੁਅਲ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਸੰਗੀਤ ਪ੍ਰੇਮੀਆਂ ਨੇ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਦੇ ਰਤਨਾ ਨੂ ਸਂਜੋਯਾ. “ਆਮ ਸੁਣਨ ਵਾਲੀ ਕਹਾਣੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਸ਼ੰਕਰ-ਜੈਕਿਕਸ਼ਨ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਫਿਲਮ ਬਰਸਾਤ (1949) ਦੀ ਰਚਨਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਉਨਾਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿ ਫਿਲਮ ਦੇ ਗੀਤ‘ ਬਰਸਾਤ ਵਿੱਚ ਹਮ ਸੇ ਮਿਲ ਤੁਮ ਸਾਜਨ ’ ਲਈ ਢੋਲਕੀ ਗੁਲਾਮ ਮੁਹੰਮਦ ਹੀ ਖੇਡਣਗੇ "
ਫਿਲਮਗ੍ਰਾਫੀ
[ਸੋਧੋ]- ਬਾਂਕੇ ਸਿਪਾਹੀ (1937)
- ਮੇਰਾ ਖਵਾਬ (1943)[2]
- ਡੋਲੀ (1947)[2]
- ਟਾਈਗਰ ਕ੍ਵੀਨ (1947)[5]
- ਗਰਿਹਸ੍ਤੀ (1948)[2]
- ਕਾਜਲ (1948)
- ਪਗਡ਼ੀ (1948)[2]
- ਪਰਾਈ ਆਗ (1948)
- ਦਿਲ ਕੀ ਬਸ੍ਤੀ (1949)
- ਪਾਰਸ (1949)[2]
- ਸ਼ਾਯਰ (1949)[5]
- ਹਁਸਤੇ ਆਁਸੂ (1950)
- ਣਾਁਗ (1950)
- ਪਰਦੇਸ (1950)[2][5]
- ਬਿਖਰੇ ਮੋਤੀ (1951)
- ਨਾਜਨੀਨ (1951)
- ਅਜੀਬ ਲਡਕੀ (1952)
- ਅਮ੍ਬਰ (1952)[5]
- ਸ਼ੀਸ਼ਾ (1952)
- ਦਿਲ-ਏ-ਨਾਦਾਨ (1953)[2]
- ਗੌਹਰ (1953)
- ਹਜਾਰ ਰਾਤੇਂ (1953)
- ਲੈਲਾ ਮਜਨੂ (1953)
- ਰੇਲ ਕਾ ਡਿਬ੍ਬਾ (1953)
- ਗੁਜਾਰਾ (1954)
- ਮਿਰ੍ਜਾ ਗਾਲਿਬ (1954)[5]
- ਹੂਰ-ਏ-ਅਰਬ (1955)[5]
- ਕੁਂਦਨ (1955)[5]
- ਸਿਤਾਰਾ (1955)[2]
- ਪਾਕ ਦਾਮਨ (1957)
- ਮਾਲਿਕ (1958)
- ਦੋ ਗੁਂਡੇ (1959)
- ਸ਼ਮਾ (1961)
- ਪਾਕੀਜਾ (1972)[1][2]
ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾ
[ਸੋਧੋ]- 1955: ਸਰਬੋਤਮ ਸੰਗੀਤ ਦਿਸ਼ਾ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫਿਲਮ ਅਵਾਰਡ : ਮਿਰਜ਼ਾ ਗ਼ਾਲਿਬ (1954) [1]
- 1972 ਵਿਚ ਐਚਐਮਵੀ ਸਾਰਗੇਮਾ ਗੋਲਡ ਡਿਸਕ ਅਵਾਰਡ
ਹਵਾਲਾ
[ਸੋਧੋ]- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 (Rajiv Vijayakar) Film 'Pakeezah' one of a kind The Indian Express newspaper, Published 9 March 2012, Retrieved 1 November 2020
- ↑ 2.00 2.01 2.02 2.03 2.04 2.05 2.06 2.07 2.08 2.09 2.10 2.11 2.12 2.13 Sharad Dutt (24 November 2018). "Ghulam Mohammed: The Percussionist Composer". millenniumpost (magazine). Retrieved 2 November 2020.
- ↑ Actor Pran's refusal to accept his Filmfare Award because he felt Ghulam Mohammed deserved a Filmfare Award for film Pakeezah in 1972 on rediff.com website Retrieved 2 November 2020
- ↑ (V. Gangadhar) Haunting melody The Hindu BusinessLine newspaper, Published 7 January 2005, Retrieved 1 November 2020
- ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 "Ghulam Mohammed's composed films". Geocities.com website. 11 April 2001. Archived from the original on 8 September 2005. Retrieved 2 November 2020.