ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮਿਸਰੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ
ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮਿਸਰ ਦੀ ਸੱਭਿਅਤਾ ਨੀਲ ਨਦੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਮੌਸਮੀ ਹੜ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰਿਣੀ ਸੀ। ਨਦੀ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਅਤੇ ਉਪਜਾਊ ਮਿੱਟੀ ਨੇ ਮਿਸਰੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਹਾਨ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੌਲਤ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਸਾਮਰਾਜ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ। ਮਿਸਰੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮਿਸਰੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਚਤੁਰਾਈ ਕਾਰਨ ਸੰਭਵ ਹੋਇਆ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬੇਸਿਨ ਸਿੰਚਾਈ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੀ।[1]ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਖੇਤੀ ਅਭਿਆਸਾਂ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਭੋਜਨ ਫਸਲਾਂ ਉਗਾਉਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਅਨਾਜ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਣਕ ਅਤੇ ਜੌਂ, ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਫਸਲਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਣ ਅਤੇ ਪਪਾਇਰਸ।[2]
ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ
[ਸੋਧੋ]ਨੀਲ ਘਾਟੀ ਦੇ ਪੱਛਮ ਵੱਲ, ਪੂਰਬੀ ਸਹਾਰਾ ਕਈ ਨਿਓਲਿਥਿਕ ਸੱਭਿਆਚਾਰਾਂ ਦਾ ਘਰ ਸੀ। ਅਫ਼ਰੀਕੀ ਨਮੀ ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਇਹ ਉਹ ਖੇਤਰ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਭਰਪੂਰ ਬਨਸਪਤੀ ਸੀ, ਅਤੇ ਸਹਾਰਾ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖੀ ਆਬਾਦੀ ਲਗਭਗ 8000 ਸਾਲ ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਵਧ ਗਈ ਸੀ। ਉਹ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਰਕੇ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਝੀਲਾਂ ਵਿੱਚ ਮੱਛੀਆਂ ਫੜਨਾ,[3]ਅਤੇ ਸਹਾਰਾ ਦੇ ਜੰਗਲੀ ਅਨਾਜ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕਰਕੇ, ਜੋ ਕਿ ਭਰਪੂਰ ਸਨ। . ਅਨਾਜ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬ੍ਰੈਚੀਆਰੀਆ, ਸਰਘਮ ਅਤੇ ਯੂਰੋਕਲੋਆ ਭੋਜਨ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਰੋਤ ਸਨ।[4]
ਅਫ਼ਰੀਕੀ ਨਮੀ ਦੀ ਮਿਆਦ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ, ਅਤੇ ਲਗਭਗ 6,000-5,000 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਪਰਵਾਸ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਚਰਵਾਹੇ ਅਫਰੀਕਾ ਦੇ ਦੂਜੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ, ਪਰ ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਨੀਲ ਡੈਲਟਾ ਵੱਲ ਵੀ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਘੱਟ ਸੰਕੇਤ ਸਨ।
ਦਖਲੇਹ ਓਏਸਿਸ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰੂਪ ਤੋਂ, ਕਾਫ਼ੀ ਤਾਜ਼ਾ ਖੋਜ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਮਿਸਰੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਬੂਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।[5] ਅਤੇ ਇਹ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਮਿਸਰੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਬੂਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਨੀਲ ਨਦੀ ਤੋਂ 350 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (220 ਮੀਲ) ਫਰਾਫਰਾ ਅਤੇ ਖੜਗਾ ਦੇ ਸਮੁੰਦਰਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਦਖਲੇਹ ਵਿਚ, ਅਫ਼ਰੀਕੀ ਨਮੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਬਸ਼ੇਂਦੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਲੋਕ ਘੁੰਮਦੇ ਚਰਵਾਹੇ ਸਨ। ਉਹ ਸਲੈਬ-ਨਿਰਮਿਤ ਬੰਦੋਬਸਤ ਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ, ਅਤੇ ਖੁੱਲ੍ਹੀਆਂ ਹਵਾ ਵਾਲੀਆਂ ਸਾਈਟਾਂ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਚੂਲੇ ਦੇ ਟਿੱਲਿਆਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਮਿਸਰ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਰੇਗਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਕਿਤੇ, ਬਸ਼ੇਂਦੀ ਵਰਗੇ ਸਮੂਹਾਂ ਨੇ ਫਰਾਫਰਾ ਓਏਸਿਸ ਵਿੱਚ ਵੀ ਆਬਾਦ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਨਬਤਾ ਪਲੇਆ, ਦੱਖਣ ਵੱਲ।[6]ਬਸ਼ੰਦੇ ਨੇ ਸਥਾਨਕ ਜੰਗਲੀ ਬਾਜਰੇ ਅਤੇ ਜੁਆਰ ਨੂੰ ਪੀਸਣ ਲਈ ਰੇਤ ਦੇ ਪੱਥਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ।[7]
ਫਰਾਫਰਾ ਓਏਸਿਸ ਵਿਖੇ, 6100 BC (8100 cal BP) ਦੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਬੱਕਰੀ ਲੁਕੀ ਹੋਈ ਵੈਲੀ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਮਿਲੀ ਸੀ। ਨਬਤਾ ਪਲੇਆ ਵਿਖੇ, ਭੇਡ/ਬੱਕਰੀ ਦੇ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ ਅਤੇ ਪਸ਼ੂ 6000 BC (8000 cal BP) ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਫਿਰ ਵੀ ਬੱਕਰੀਆਂ ਅਤੇ ਨੇੜਲੇ ਪੂਰਬ ਤੋਂ ਪਸ਼ੂ ਲਗਭਗ ਇਕੋ-ਇਕ ਨੀਓਲਿਥਿਕ ਤੱਤ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਓਏਸਿਸ ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਹੋਰ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਕਾਸ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਲਿਥਿਕ ਉਦਯੋਗ, ਸਥਾਨਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ, ਜਾਂ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਅਫਰੀਕਾ ਦੇ ਅੰਦਰੋਂ।[8]
ਮਿਸਰ ਦਾ ਫੈਯੂਮ ਓਏਸਿਸ ਵੀ ਲਗਭਗ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਲਈ ਸਬੂਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪਾਲਤੂ ਭੇਡਾਂ, ਬੱਕਰੀਆਂ, ਸੂਰ, ਅਤੇ ਪਸ਼ੂ ਇੱਥੇ ਹਨ। ਕਾਸਰ ਅਲ-ਸਾਘਾ ਦੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਭੇਡਾਂ ਦੀ ਮਿਤੀ 5350 ਬੀ ਸੀ (7350 ਕੈਲਰੀ ਬੀਪੀ), ਅਤੇ ਭੇਡ, ਬੱਕਰੀਆਂ, ਅਤੇ 5150 BC (7150 cal BP) 'ਤੇ ਪਸ਼ੂ।[9]
ਫਸਲਾਂ ਲਈ, ਐਮਰ ਕਣਕ ਅਤੇ ਜੌਂ ਕੋਮ ਕੇ ਅਤੇ ਕੋਮ ਡਬਲਯੂ, ਮਿਤੀ ca. 4500-4200 ਬੀ.ਸੀ।[10][11]ਇਨ੍ਹਾਂ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਬਰਤਨ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਸਥਾਈ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਦੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਸਬੂਤ ਹਨ।
ਮੇਰਿਮਡੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਲਗਭਗ 4800 ਤੋਂ 4300 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਤੱਕ ਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਲੋਕ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਲਈ ਆਏ ਸਨ। ਮਰੀਮਦੇ ਬੇਨੀ ਸਲਾਮਾ ਨਾਮਕ ਸਾਈਟ, ਕਾਇਰੋ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 15 ਮੀਲ ਉੱਤਰ ਪੱਛਮ, ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੱਕੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸ਼ਹਿਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[12]
ਮੇਰਿਮਡੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਫੈਯੂਮ ਏ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨਾਲ ਓਵਰਲੈਪ ਹੋਇਆ, ਅਤੇ ਉੱਪਰੀ ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਬਦਰੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨਾਲ, ਜੋ ਕਿ ਥੋੜੇ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਦਰਜ ਹਨ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਖੇਤੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਖੇਤੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਸਨ।
ਨੀਲ ਅਤੇ ਫੀਲਡ ਪਲਾਂਟਿੰਗ
[ਸੋਧੋ]
ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮਿਸਰ ਦੀ ਸੱਭਿਅਤਾ ਉੱਤਰੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਦੇ ਸੁੱਕੇ ਮਾਹੌਲ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਹੋਈ। ਇਸ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਅਰਬ ਅਤੇ ਲੀਬੀਆ ਦੇ ਮਾਰੂਥਲ,[13] ਅਤੇ ਨੀਲ ਨਦੀ। ਨੀਲ ਨਦੀ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬੀ ਨਦੀ ਹੈ, ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਝੀਲ ਤੋਂ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਵਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਮੈਡੀਟੇਰੀਅਨ ਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਖਾਲੀ ਹੋਣਾ। ਨੀਲ ਨਦੀ ਦੀਆਂ ਦੋ ਮੁੱਖ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀਆਂ ਹਨ: ਨੀਲੀ ਨੀਲ ਜੋ ਇਥੋਪੀਆ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਵ੍ਹਾਈਟ ਨੀਲ ਜੋ ਯੂਗਾਂਡਾ ਤੋਂ ਵਗਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਵ੍ਹਾਈਟ ਨੀਲ ਨੂੰ ਲੰਬਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਲੰਘਣਾ ਆਸਾਨ, ਬਲੂ ਨੀਲ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਨਦੀ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਦਾ ਦੋ ਤਿਹਾਈ ਹਿੱਸਾ ਲੈਂਦੀ ਹੈ। ਸਹਾਇਕ ਨਦੀਆਂ ਦੇ ਨਾਂ ਪਾਣੀ ਦੇ ਰੰਗ ਤੋਂ ਲਏ ਗਏ ਹਨ ਜੋ ਉਹ ਲੈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸਹਾਇਕ ਨਦੀਆਂ ਖਾਰਟੂਮ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਦੁਬਾਰਾ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਜਦੋਂ ਇਹ ਮਿਸਰ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ, ਨੀਲ ਡੈਲਟਾ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।[14]
ਮਿਸਰੀਆਂ ਨੇ ਨੀਲ ਨਦੀ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਚੱਕਰਵਾਤੀ ਹੜ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਉਠਾਇਆ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਹੜ੍ਹ ਕਾਫ਼ੀ ਅਨੁਮਾਨ ਅਨੁਸਾਰ ਵਾਪਰਿਆ ਸੀ, ਮਿਸਰੀ ਲੋਕ ਇਸਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਆਪਣੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਭਿਆਸਾਂ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਸਨ। ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ ਦਰਿਆ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਵੱਧ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਸਤੰਬਰ, ਹੜ੍ਹ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਨੂੰ ਛੱਡਣਾ ਅਤੇ ਡੈਲਟਾ ਹੜ੍ਹ ਦੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ 1.5 ਮੀਟਰ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਡੁੱਬ ਗਿਆ। ਦਰਿਆ ਦੇ ਇਸ ਸਾਲਾਨਾ ਹੜ੍ਹ ਨੂੰ ਇੰਡੇਸ਼ਨ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਕਤੂਬਰ ਵਿੱਚ ਹੜ੍ਹ ਦਾ ਪਾਣੀ ਘਟਣ ਦੇ ਨਾਲ, ਕਿਸਾਨਾਂ ਕੋਲ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਾਣੀ ਵਾਲੀ ਅਤੇ ਉਪਜਾਊ ਮਿੱਟੀ ਬਚੀ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਆਪਣੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਬੀਜ ਸਕਦੇ ਸਨ। ਹੜ੍ਹਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪਿੱਛੇ ਰਹਿ ਗਈ ਮਿੱਟੀ ਨੂੰ ਗਾਦ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨੀਲ ਦੁਆਰਾ ਇਥੋਪੀਅਨ ਹਾਈਲੈਂਡਜ਼ ਤੋਂ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਹੜ੍ਹ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਕਤੂਬਰ ਵਿੱਚ ਬਿਜਾਈ ਹੋਈ, ਅਤੇ ਫਸਲਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਦੇਖਭਾਲ ਨਾਲ ਉਗਾਉਣ ਲਈ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਉਹ ਮਾਰਚ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਪੱਕ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਅਤੇ ਮਈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਨੀਲ ਨਦੀ ਦਾ ਹੜ੍ਹ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਨੁਮਾਨਯੋਗ ਸੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਨਦੀਆਂ ਨਾਲੋਂ ਸ਼ਾਂਤ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਟਾਈਗ੍ਰਿਸ ਅਤੇ ਫਰਾਤ, ਇਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸੰਪੂਰਨ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉੱਚੇ ਹੜ੍ਹ ਦੇ ਪਾਣੀ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਸਨ ਅਤੇ ਸਿੰਚਾਈ ਲਈ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਨਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹੜ੍ਹਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਨੇ ਇੱਕ ਸੰਭਾਵੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵੱਡਾ ਮੁੱਦਾ ਬਣਾਇਆ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨੇ ਮਿਸਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਾਲ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਬਣਾਇਆ।
ਸਿੰਚਾਈ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ
[ਸੋਧੋ]ਨੀਲ ਨਦੀ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਵਧੀਆ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਲਈ, ਮਿਸਰੀਆਂ ਨੇ ਸਿੰਚਾਈ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੀਆਂ। ਸਿੰਚਾਈ ਨੇ ਮਿਸਰੀਆਂ ਨੂੰ ਨੀਲ ਨਦੀ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਵਰਤਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ। ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਸਿੰਚਾਈ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਭਿਆਸਾਂ 'ਤੇ ਵਧੇਰੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ।[15]ਹੜ੍ਹ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਕੁਝ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਮੋੜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਬਾਗ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੜ੍ਹ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ। ਮਿਸਰੀਆਂ ਨੂੰ ਪੀਣ ਵਾਲਾ ਪਾਣੀ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਵੀ ਸਿੰਚਾਈ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਇਸ ਤੱਥ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਕਿ ਸਿੰਚਾਈ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਸਫਲਤਾ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੀ, ਪਾਣੀ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ 'ਤੇ ਕੋਈ ਰਾਜ ਵਿਆਪੀ ਨਿਯਮ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਸਗੋਂ, ਸਿੰਚਾਈ ਸਥਾਨਕ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਮਿਸਰੀ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਵਿੱਚ ਸਿੰਚਾਈ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣਾ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਵਾਲਾ ਸਕਾਰਪੀਅਨ ਕਿੰਗ ਦੇ ਗਦਾ ਸਿਰ 'ਤੇ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਲਗਭਗ 3100 ਬੀ.ਸੀ। ਗਦਾ ਦੇ ਸਿਰ ਵਿੱਚ ਰਾਜੇ ਨੂੰ ਇੱਕ ਖਾਈ ਵਿੱਚ ਕੱਟਦੇ ਹੋਏ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਬੇਸਿਨ ਸਿੰਚਾਈ ਦੇ ਗਰਿੱਡ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ।
ਬੇਸਿਨ ਸਿੰਚਾਈ
[ਸੋਧੋ]ਮਿਸਰੀ ਵਿਕਸਤ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦੇ ਇੱਕ ਰੂਪ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਿਸਨੂੰ ਬੇਸਿਨ ਸਿੰਚਾਈ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਅਭਿਆਸ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉਭਾਰ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਅਤੇ ਨਦੀ ਦਾ ਡਿੱਗਣਾ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਲੋੜਾਂ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ। ਫਸਲਾਂ ਦੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਮਿੱਟੀ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਕਰਾਸਕ੍ਰਾਸ ਨੈਟਵਰਕ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਨਦੀ ਵਿੱਚ ਹੜ੍ਹ ਆਵੇਗਾ। ਇਹ ਗਰਿੱਡ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰੁਕਣ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮਾਂ ਰੱਖੇਗਾ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਬੀਜਣ ਲਈ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੰਤ੍ਰਿਪਤ ਹੋਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਮਿੱਟੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਿੰਜ ਗਈ, ਹੜ੍ਹ ਦਾ ਪਾਣੀ ਜੋ ਬੇਸਿਨ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ, ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਬੇਸਿਨ ਵਿੱਚ ਨਿਕਾਸ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਜਿਸਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ।[16]
ਬਾਗਬਾਨੀ
[ਸੋਧੋ]
ਬਾਗ ਅਤੇ ਹੜ੍ਹ ਦੇ ਮੈਦਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪੌਦੇ ਲਗਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬਾਗ ਵੀ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਉਸਦੀ ਬਾਗਬਾਨੀ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨੀਲ ਨਦੀ ਦੇ ਹੜ੍ਹ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਹੁੰਦੀ ਸੀ, ਅਤੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੰਮ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ।[17]ਬਾਗਾਂ ਦੁਆਰਾ ਲੋੜੀਂਦੀ ਬਾਰ-ਬਾਰ ਸਿੰਚਾਈ ਨੇ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬਾਗ ਦੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦੇਣ ਲਈ ਖੂਹ ਜਾਂ ਨੀਲ ਨਦੀ ਤੋਂ ਹੱਥੀਂ ਪਾਣੀ ਚੁੱਕਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਨੀਲ ਗਾਰ ਲਿਆਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਘਾਟੀ ਨੂੰ ਉਪਜਾਊ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਬਾਗਾਂ ਨੂੰ ਕਬੂਤਰ ਦੀ ਖਾਦ ਦੁਆਰਾ ਖਾਦ ਪਾਉਣੀ ਪੈਂਦੀ ਸੀ। ਇਹ ਬਾਗ ਅਤੇ ਬਾਗਾਂ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਉਗਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਅੰਗੂਰ ਅਤੇ ਫਲ ਦੇ ਰੁੱਖ। [18]
ਫਸਲਾਂ ਉਗਾਈਆਂ
[ਸੋਧੋ]ਖੁਰਾਕ ਫਸਲਾਂ
[ਸੋਧੋ]ਮਿਸਰੀਆਂ ਨੇ ਖਪਤ ਲਈ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਉਗਾਈਆਂ, ਅਨਾਜ ਸਮੇਤ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਫਲ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਖੁਰਾਕ ਕਈ ਮੁੱਖ ਫਸਲਾਂ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮਦੀ ਸੀ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਅਨਾਜ ਅਤੇ ਜੌਂ। ਉਗਾਏ ਗਏ ਹੋਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਅਨਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਈਨਕੋਰਨ ਕਣਕ ਅਤੇ ਐਮਰ ਕਣਕ, ਰੋਟੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਉਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਆਬਾਦੀ ਲਈ ਹੋਰ ਸਟੈਪਲਾਂ ਵਿੱਚ ਬੀਨਜ਼ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਦਾਲ, ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਛੋਲੇ। ਜੜ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਫਸਲਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਿਆਜ਼, ਲਸਣ ਅਤੇ ਮੂਲੀ ਉਗਾਈ ਗਈ ਸੀ, ਸਲਾਦ ਫਸਲਾਂ ਦੇ ਨਾਲ। [19]
ਫਲ ਮਿਸਰੀ ਕਲਾਕਾਰੀ ਦਾ ਇੱਕ ਆਮ ਰੂਪ ਸੀ, ਇਹ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਸੱਭਿਅਤਾ ਦੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਵੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕੇਂਦਰ ਸੀ। ਅਨਾਜ ਦੇ ਉਲਟ ਅਤੇ ਦਾਲਾਂ, ਫਲ ਹੋਰ ਮੰਗ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਅਤੇ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਖੇਤੀ ਤਕਨੀਕਾਂ, ਸਿੰਚਾਈ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਮੇਤ, ਕਲੋਨਿੰਗ, ਪ੍ਰਸਾਰ ਅਤੇ ਸਿਖਲਾਈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਮਿਸਰੀ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਪਹਿਲੇ ਫਲ ਸੰਭਾਵਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੇਸੀ ਸਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਾਮ ਖਜੂਰ ਅਤੇ ਸਰਘਮ, ਹੋਰ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਫਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਅੰਗੂਰ ਅਤੇ ਤਰਬੂਜ ਸਾਰੇ ਪੂਰਵ-ਵੰਸ਼ਵਾਦੀ ਮਿਸਰੀ ਸਾਈਟਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਗਏ ਸਨ, ਸਾਰੇ ਪੂ।ਰਵ-ਵੰਸ਼ਵਾਦੀ ਮਿਸਰੀ ਸਾਈਟਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਗਏ ਸਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗੁਲਰ ਦੇ ਅੰਜੀਰ ਸਨਅਤੇ ਮਸੀਹ ਦਾ ਕੰਡਾ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਗ੍ਰੀਕੋ-ਰੋਮਨ ਮਿਆਦ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਪੀਚ ਅਤੇ ਨਾਸ਼ਪਾਤੀ ਵੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।[20]
ਉਦਯੋਗਿਕ ਅਤੇ ਫਾਈਬਰ ਫਸਲਾਂ
[ਸੋਧੋ]ਮਿਸਰ ਦੇ ਲੋਕ ਸਿਰਫ਼ ਭੋਜਨ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਖੇਤੀਬਾੜੀ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਹ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਰਚਨਾਤਮਕ ਸਨ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਦਵਾਈ ਲਈ ਵਰਤਣਾ, ਆਪਣੇ ਧਾਰਮਿਕ ਅਭਿਆਸਾਂ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ, ਅਤੇ ਕੱਪੜੇ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ। ਜੜੀ ਬੂਟੀਆਂ ਦੇ ਸ਼ਾਇਦ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਉਦੇਸ਼ ਸਨ; ਉਹ ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਗਏ ਸਨ, ਦਵਾਈ, ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਅਤੇ ਸੁਗੰਧਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ। 2000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਫੁੱਲਦਾਰ ਜਾਂ ਖੁਸ਼ਬੂਦਾਰ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਕਬਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।[21]ਪਪਾਇਰਸ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਬਹੁਪੱਖੀ ਫਸਲ ਸੀ ਜੋ ਜੰਗਲੀ ਵਧਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ।[22]ਪੌਦੇ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਵਜੋਂ ਖਾਧਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਇਹ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਫਸਲ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਪੌਦੇ ਦੇ ਡੰਡੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਿਸ਼ਤੀਆਂ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਮੈਟ, ਅਤੇ ਕਾਗਜ਼। ਫਲੈਕਸ ਇਕ ਹੋਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਉਦਯੋਗਿਕ ਫਸਲ ਸੀ ਜਿਸ ਦੇ ਕਈ ਉਪਯੋਗ ਸਨ। ਇਸਦੀ ਮੁੱਢਲੀ ਵਰਤੋਂ ਰੱਸੀ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਅਤੇ ਲਿਨਨ ਲਈ ਜੋ ਕਿ ਮਿਸਰੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਕੱਪੜੇ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਮੁੱਖ ਸਮੱਗਰੀ ਸੀ। ਮਹਿੰਦੀ ਰੰਗ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਲਈ ਉਗਾਈ ਗਈ ਸੀ।[21]
ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ
[ਸੋਧੋ]ਪਸ਼ੂ
[ਸੋਧੋ]ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮਿਸਰੀ ਪਸ਼ੂ ਚਾਰ ਮੁੱਖ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਸਨ: ਲੰਬੇ ਸਿੰਗ ਵਾਲਾ, ਛੋਟੇ ਸਿੰਗਾਂ ਵਾਲਾ, ਪੋਲ ਹੋਇਆ।[23]ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣਾ ਸਬੂਤ ਫੈਯੂਮ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਹੈ, ਪੰਜਵੀਂ ਸਦੀ ਬੀ.ਸੀ।ਨਵੇਂ ਰਾਜ ਵਿੱਚ, ਸੀਰੀਆ ਤੋਂ ਹੰਪ-ਬੈਕਡ ਜ਼ੇਬੂਇਨ ਪਸ਼ੂ ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ, ਅਤੇ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।[23]
ਮੁਰਗੀਆਂ
[ਸੋਧੋ]ਮਨੁੱਖ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਏ ਇਨਕਿਊਬੇਟਰ, ਮਿਸਰੀ ਅੰਡੇ ਓਵਨ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, 4 ਵੀਂ ਸਦੀ ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਅਤੇ ਮੁਰਗੀਆਂ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।[24]
ਧਰਮ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ
[ਸੋਧੋ]ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ, ਧਰਮ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜੀਵਨ ਦਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਹਿਲੂ ਸੀ। ਮਿਸਰੀਆਂ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਧਾਰਮਿਕ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਿਰੀਖਣਾਂ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਸਨ, ਨੀਲ, ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੁਦਰਤੀ ਵਰਤਾਰਿਆਂ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਨ ਲਈ ਧਰਮ ਨੂੰ ਇੱਕ ਤਰੀਕੇ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਨੀਲ ਨਦੀ ਦਾ ਚੱਕਰਵਾਤੀ ਹੜ੍ਹ ਅਤੇ ਖੇਤੀ ਉਪਜ।[25]
ਹਾਲਾਂਕਿ ਮਿਸਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਅਨੁਭਵ ਕੀਤੀ ਚੰਗੀ ਜਾਂ ਮਾੜੀ ਕਿਸਮਤ ਲਈ ਨੀਲ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਸੀ, ਉਹ ਖੁਦ ਨੀਲ ਦੀ ਉਪਾਸਨਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਸਗੋਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਸੇ ਚੰਗੀ ਕਿਸਮਤ ਲਈ ਖਾਸ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ ਕੀਤਾ। ਉਹਨਾਂ ਕੋਲ ਨਦੀ ਦਾ ਕੋਈ ਨਾਮ ਨਹੀਂ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ "ਨਦੀ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। "ਨੀਲ" ਸ਼ਬਦ ਮਿਸਰੀ ਮੂਲ ਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।[26]
ਦੇਵਤੇ
[ਸੋਧੋ]ਮਿਸਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਹੈਪੀ ਨਾਮਕ ਦੇਵਤੇ ਦੀ ਰਚਨਾ ਦੇ ਨਾਲ ਜਲ-ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਇਆ। ਇਸ ਤੱਥ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਕਿ ਡੁੱਬਣਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਚਾਅ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੀ, ਹੈਪੀ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਦੇਵਤਾ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।[26]ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭਾਰ ਵਾਲੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਵਿਅੰਗਾਤਮਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਫ਼ਿਰਊਨ ਨੂੰ ਬਹੁਤਾਤ ਦੇ ਹੋਰ ਉਤਪਾਦ[17]ਹੈਪੀ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਦੇ ਵੀ ਮੰਦਰ ਨਹੀਂ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਉਸ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਬਲੀਦਾਨ ਕਰਕੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀਅਤੇ ਭਜਨ ਗਾਉਣਾ।[26]
ਦੇਵਤਾ ਓਸੀਰਿਸ ਵੀ ਨੀਲ ਨਾਲ ਨੇੜਿਓਂ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ। ਇਨਡੇਸ਼ਨ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੌਰਾਨ, ਓਸੀਰਿਸ ਦੇ ਚਿੱਕੜ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਜੌਂ ਦੇ ਨਾਲ ਲਗਾਏ ਗਏ ਸਨ।[26]
ਨੋਟ ਅਤੇ ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "Ancient Egypt: A Cultural Topography. By <italic>Hermann Kees</italic>. Edited by <italic>T. G. H. James</italic>. (Chicago: University of Chicago Press. 1961. Pp. 392. $5.95.)". The American Historical Review. 1961-10. doi:10.1086/ahr/67.1.92. ISSN 1937-5239.
{{cite journal}}: Check date values in:|date=(help) - ↑ Janick, J. (2002-06). "ANCIENT EGYPTIAN AGRICULTURE AND THE ORIGINS OF HORTICULTURE". Acta Horticulturae (582): 23–39. doi:10.17660/ActaHortic.2002.582.1. ISSN 0567-7572. Archived from the original on 2018-04-09. Retrieved 2024-04-22.
{{cite journal}}: Check date values in:|date=(help) - ↑ Drake, Nick A.; Blench, Roger M.; Armitage, Simon J.; Bristow, Charlie S.; White, Kevin H. (2011-01-11). "Ancient watercourses and biogeography of the Sahara explain the peopling of the desert". Proceedings of the National Academy of Sciences (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 108 (2): 458–462. doi:10.1073/pnas.1012231108. ISSN 0027-8424.
- ↑ Tafuri, Mary Anne; Bentley, R. Alexander; Manzi, Giorgio; di Lernia, Savino (2006-09). "Mobility and kinship in the prehistoric Sahara: Strontium isotope analysis of Holocene human skeletons from the Acacus Mts. (southwestern Libya)". Journal of Anthropological Archaeology (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 25 (3): 390–402. doi:10.1016/j.jaa.2006.01.002.
{{cite journal}}: Check date values in:|date=(help) - ↑ McDonald, Mary M.A. (2016-07). "The pattern of Neolithization in Dakhleh Oasis in the Eastern Sahara". Quaternary International (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 410: 181–197. doi:10.1016/j.quaint.2015.10.100.
{{cite journal}}: Check date values in:|date=(help) - ↑ McDonald, Mary M.A. (2016-07). "The pattern of Neolithization in Dakhleh Oasis in the Eastern Sahara". Quaternary International (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 410: 181–197. doi:10.1016/j.quaint.2015.10.100.
{{cite journal}}: Check date values in:|date=(help) - ↑ Chandler, Graham; Nelson, Michael (October 2006). "Before the Mummies: The Desert Origins of the Pharaohs". Saudi Aramco World. Retrieved 15 April 2024.
{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link) - ↑ McDonald, Mary M.A. (2016-07). "The pattern of Neolithization in Dakhleh Oasis in the Eastern Sahara". Quaternary International (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 410: 181–197. doi:10.1016/j.quaint.2015.10.100.
{{cite journal}}: Check date values in:|date=(help) - ↑ Linseele, Veerle; Van Neer, Wim; Thys, Sofie; Phillipps, Rebecca; Cappers, René; Wendrich, Willeke; Holdaway, Simon (2014-10-13). Caramelli, David (ed.). "New Archaeozoological Data from the Fayum "Neolithic" with a Critical Assessment of the Evidence for Early Stock Keeping in Egypt". PLoS ONE (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 9 (10): e108517. doi:10.1371/journal.pone.0108517. ISSN 1932-6203. PMC 4195595. PMID 25310283.
{{cite journal}}: CS1 maint: PMC format (link) CS1 maint: unflagged free DOI (link) - ↑ Linseele, Veerle; Van Neer, Wim; Thys, Sofie; Phillipps, Rebecca; Cappers, René; Wendrich, Willeke; Holdaway, Simon (2014-10-13). Caramelli, David (ed.). "New Archaeozoological Data from the Fayum "Neolithic" with a Critical Assessment of the Evidence for Early Stock Keeping in Egypt". PLoS ONE (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 9 (10): e108517. doi:10.1371/journal.pone.0108517. ISSN 1932-6203. PMC 4195595. PMID 25310283.
{{cite journal}}: CS1 maint: PMC format (link) CS1 maint: unflagged free DOI (link) - ↑ Wendrich, W.; Taylor, R.E.; Southon, J. (2010-04). "Dating stratified settlement sites at Kom K and Kom W: Fifth millennium BCE radiocarbon ages for the Fayum Neolithic". Nuclear Instruments and Methods in Physics Research Section B: Beam Interactions with Materials and Atoms (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 268 (7–8): 999–1002. doi:10.1016/j.nimb.2009.10.083.
{{cite journal}}: Check date values in:|date=(help) - ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000002F-QINU`"'</ref>" does not exist.
- ↑ "Civilization.ca - Egyptian civilization - Geography - Nile river and desert". web.archive.org. 2009-09-18. Archived from the original on 2009-09-18. Retrieved 2024-04-17.
{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link) - ↑ "How the Nile River Works". MapQuest Travel (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). 2008-04-07. Retrieved 2024-04-17.
- ↑ "Ancient Egypt: A Cultural Topography. By <italic>Hermann Kees</italic>. Edited by <italic>T. G. H. James</italic>. (Chicago: University of Chicago Press. 1961. Pp. 392. $5.95.)". The American Historical Review. 1961-10. doi:10.1086/ahr/67.1.92. ISSN 1937-5239.
{{cite journal}}: Check date values in:|date=(help) - ↑ "Egypt's Nile Valley Basin Irrigation". www.waterhistory.org. Retrieved 2024-04-17.
- ↑ 17.0 17.1 "קיבוץ רשפים - רשפים- קהילנט". www.reshafim.org.il. Retrieved 2024-04-20.
- ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000035-QINU`"'</ref>" does not exist.
- ↑ Janick, J. (2002-06). "ANCIENT EGYPTIAN AGRICULTURE AND THE ORIGINS OF HORTICULTURE". Acta Horticulturae (582): 23–39. doi:10.17660/ActaHortic.2002.582.1. ISSN 0567-7572. Archived from the original on 2018-04-09. Retrieved 2024-04-22.
{{cite journal}}: Check date values in:|date=(help) - ↑ Janick, Jules (2005-02-14), Janick, Jules (ed.), "The Origins of Fruits, Fruit Growing, and Fruit Breeding", Plant Breeding Reviews (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ) (1 ed.), Wiley, pp. 255–321, doi:10.1002/9780470650301.ch8., ISBN 978-0-471-66693-6, retrieved 2024-04-21
{{citation}}: Check|doi=value (help) - ↑ 21.0 21.1 Janick, J. (2002-06). "ANCIENT EGYPTIAN AGRICULTURE AND THE ORIGINS OF HORTICULTURE". Acta Horticulturae (582): 23–39. doi:10.17660/ActaHortic.2002.582.1. ISSN 0567-7572. Archived from the original on 2018-04-09. Retrieved 2024-04-22.
{{cite journal}}: Check date values in:|date=(help) - ↑ "BBC - History - Ancient History in depth: The Story of the Nile". www.bbc.co.uk (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਬਰਤਾਨਵੀ)). Retrieved 2024-04-21.
- ↑ 23.0 23.1 "Cattle in Ancient Egypt". www.ucl.ac.uk. Retrieved 2024-04-21.
- ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000003B-QINU`"'</ref>" does not exist.
- ↑ "Religion in the Lives of the Ancient Egyptians". fathom.lib.uchicago.edu. Retrieved 2024-04-22.
- ↑ 26.0 26.1 26.2 26.3 "BBC - History - Ancient History in depth: The Story of the Nile". www.bbc.co.uk (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਬਰਤਾਨਵੀ)). Retrieved 2024-04-22.
<ref> tag defined in <references> has no name attribute.ਬਿਬਲੀਓਗ੍ਰਾਫੀ
[ਸੋਧੋ]