ਹਾਈਪੇਸ਼ਿਆ
ਹਾਈਪੇਸ਼ਿਆ | |
|---|---|
| ਜਨਮ | ਅੰ. 350–370 AD |
| ਮੌਤ | March 415 AD (aged 45–65) ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰੀਆ, ਮਿਸਰ ਦਾ ਸੂਬਾ, ਪੂਰਬੀ ਰੋਮਨ ਸਾਮਰਾਜ |
| ਕਾਲ | ਪੁਰਾਤਨ ਦਰਸ਼ਨ |
| ਖੇਤਰ | ਪੱਛਮੀ ਦਰਸ਼ਨ |
| ਸਕੂਲ | ਨਿਓਪਲੈਟੋਨਿਜ਼ਮ |
ਮੁੱਖ ਰੁਚੀਆਂ | |
ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ | |
ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਣ ਵਾਲੇ | |
ਹਾਈਪੇਸ਼ੀਆ[lower-alpha 1] (ਜਨਮ ਅੰ. ਦੀ ਮੌਤ 415 ਈ)[2] ਨੂੰ ਇੱਕ ਹੈਲੇਨਿਸਟਿਕ ਨਵ-ਅਫਲਾਤੂਨੀ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ, ਖਗੋਲ, ਅਤੇ ਗਣਿਤ, ਜੋ ਸਿਕੰਦਰੀਆ, ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪੂਰਬੀ ਰੋਮੀ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਭਾਗ ਸੀ। ਉਹ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰੀਆ ਦੇ ਨਵ-ਅਫਲਾਤੂਨੀ ਸਕੂਲ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਚਿੰਤਕ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੇ ਦਰਸ਼ਨ ਅਤੇ ਖਗੋਲ-ਵਿਗਿਆਨ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੱਤੀ।[3] ਹਾਲਾਂਕਿ ਪੈਂਡਰੋਜ਼ਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਇੱਕ ਹੋਰ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰੀਨ ਔਰਤ ਗਣਿਤ ਸ਼ਾਸਤਰੀ, ਉਹ ਪਹਿਲੀ ਔਰਤ ਗਣਿਤ-ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਜੀਵਨ ਉਚਿਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।[4] ਹਾਈਪੇਸ਼ਿਆ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਅਧਿਆਪਕ ਅਤੇ ਇੱਕ ਬੁੱਧੀਮਾਨ ਸਲਾਹਕਾਰ ਵਜੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਡਾਇਓਫਾਂਟਸ ਦੀ ਤੇਰ੍ਹਾਂ ਖੰਡਾਂ ਦੇਐਰੀਥਮੇਟਿਕਾ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਟਿੱਪਣੀ ਲਿਖੀ, ਜੋ ਕਿ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤਕ ਜੀਵਿਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਡਾਇਓਫਾਂਟਸ ਦੇ ਅਸਲ ਪਾਠ ਵਿੱਚ ਉਲਝੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਟਿੱਪਣੀ, ਜੋ ਸ਼ੀਸ਼ੂ ਭਾਗਾਂ ਦੇ ਅਪੋਲੋਨੀਅਸਉੱਤੇ ਹੈ, ਜੋ ਬਚੀ ਨਹੀਂ। ਕਈ ਆਧੁਨਿਕ ਵਿਦਵਾਨ ਇਹ ਵੀ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੈ ਕਿ ਹਾਈਪੇਸ਼ੀਆ ਨੇ ਕਲੌਡੀਅਸ ਟੋਲੇਮੀ ਦੇ ਅਲਮਗੇਸਟ ਦੇ ਮਰਦੇ ਪਾਠ ਸੰਪਾਦਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਸਿਰਲੇਖ 'ਬੁੱਕ III ਆਫ਼ ਦ ਆਲਮਗਸਟ' 'ਤੇ ਥਿਓਨ ਦੀ ਟਿੱਪਣੀ 'ਤੇ 'ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਸੀ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "Hypatia", Oxford Dictionaries, Oxford University Press, 2015, archived from the original on 2015-12-22, retrieved 2021-07-19 Archived 2015-12-22 at the Wayback Machine.
- ↑ Benedetto, Canio; Isola, Stefano; Russo, Lucio (2017-01-31). "Dating Hypatia's birth : a probabilistic model". Mathematics and Mechanics of Complex Systems. 5 (1): 19–40. doi:10.2140/memocs.2017.5.19. ISSN 2325-3444.
- ↑ Krebs, Groundbreaking Scientific Experiments, Inventions, and Discoveries; The Cambridge Dictionary of Philosophy, 2nd edition, Cambridge University Press, 1999: "Greek Neoplatonist philosopher who lived and taught in Alexandria."
- ↑ Deakin 2012.
ਨੋਟ
[ਸੋਧੋ]- ↑ /haɪˈpeɪʃə, -ʃiə/ hy-PAY-sh(ee-)ə;[1] ਯੂਨਾਨੀ: Ὑπατία, Koine pronunciation [y.pa.ˈti.a]
ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ
[ਸੋਧੋ]- International Society for Neoplatonic Studies
- Socrates of Constantinople, Ecclesiastical History, VII.15, at the Internet Archive
- (in Greek and Latin) Socrates of Constantinople, Ecclesiastical History, VII.15 (pp. 760–761), at the Documenta Catholica Omnia