ਨਦੀਨ ਨਿਯੰਤਰਣ
ਨਦੀਨਾਂ ਦਾ ਨਿਯੰਤਰਣ ਜਾਂ ਵੀਡ ਕੰਟਰੋਲ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ: Weed control) ਪੈਸਟ ਕੰਟਰੋਲ ਦਾ ਬੋਟੈਨੀਕਲ ਹਿੱਸਾ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਮਕਸਦ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਜੜੀਆਂ-ਬੂਟੀਆਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਮਾਰੂ ਨਦੀਨ, ਜੋ ਘਰੇਲੂ ਪੌਦੇ ਅਤੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਸਮੇਤ ਲੋੜੀਂਦੇ ਬਨਸਪਤੀ ਅਤੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਹਲਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਗੈਰ-ਮੂਲ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਨੂੰ ਦੇਸੀ ਸਪੀਸੀਜ਼ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਰੋਕਣਾ ਹੈ।
ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿੱਚ ਨਦੀਨਾਂ ਦਾ ਨਿਯੰਤਰਣ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਨਦੀਨ ਨਿਯੰਤਰਣ ਦੇ ਢੰਗਾਂ ਵਿੱਚ: ਹੱਥ ਨਾਲ, ਖੁਰਪੇ ਨਾਲ, ਮਸ਼ੀਨ ਸੰਚਾਲਿਤ ਵਹਾਈ ਨਾਲ, ਪਰਾਲੀ ਨਾਲ ਦਬਾਈ, ਗਰਮੀ ਦੇ ਨਾਲ ਜਾਂ ਅੱਗ ਨਾਲ ਪੌਦੇ ਨੂੰ ਅੱਤ ਤੱਕ ਸੁਕਾਉਣਾ ਅਤੇ ਨਦੀਨ ਨਾਸ਼ਕ ਦਵਾਈਆਂ (ਜੜੀ-ਬੂਟੀ ਕਾਤਲ) ਨਾਲ ਰਸਾਇਣਕ ਕੰਟਰੋਲ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ।
ਨਦੀਨਾਂ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਪ੍ਰਸੰਗ-ਨਿਰਭਰ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਥੇ ਇਸ ਦਾ ਅਰਥ ਇਹ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਪੌਦਾ, ਜੋ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਕਰਕੇ ਨਹੀਂ ਚਾਹੀਦਾ।
ਨਦੀਨ ਨਿਯੰਤਰਣ ਦੇ ਢੰਗ
[ਸੋਧੋ]ਜੜੀ-ਬੂਟੀ ਨਿਯੰਤਰਣ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਢੰਗ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜੈਵਿਕ, ਰਸਾਇਣਕ, ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ/ਮਕੈਨੀਕਲ ਨਿਯੰਤਰਣ ਢੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[1]
ਸਰੀਰਕ / ਮਕੈਨੀਕਲ ਢੰਗ
[ਸੋਧੋ]ਕਵਰਿੰਗਜ਼
[ਸੋਧੋ]ਘਰੇਲੂ ਬਗੀਚਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਬੂਟੀ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਦੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਇੱਕ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਾਮੱਗਰੀ ਨਾਲ ਢੱਕਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਨਦੀਨ ਬੂਟੀ ਦੇ ਵਾਧੇ ਲਈ ਇੱਕ ਦੁਸ਼ਮਣ ਵਾਲਾ ਵਾਤਾਵਰਣ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਵੀਡ ਮੈਟ (ਬੂਟੀ ਦੀ ਚਟਾਈ) ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਗਿੱਲੇ ਅਖਬਾਰ ਦੀਆਂ ਕਈ ਪਰਤਾਂ ਰੋਸ਼ਨੀ ਨੂੰ ਹੇਠਾਂ ਪੌਦਿਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਰੋਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਹੜੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਪਾਣੀ ਦੇ ਪੌਦੇ ਦੇ ਸੜਨ ਨਾਲ ਅਖਬਾਰ ਨੂੰ ਸੰਤ੍ਰਿਪਤ ਕਰਨਾ। ਕਈ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਬਾਅਦ, ਸਾਰੇ ਉਗਣ ਵਾਲੇ ਨਦੀਨ ਬੀਜ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਕਾਲੇ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ, ਗ੍ਰੀਨਹਾਉਸ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਕਾਲੀ ਪਲਾਸਟਿਕ ਸ਼ੀਟ ਬੂਟੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੈ, ਜੋ ਇਸ ਨੂੰ ਢਕਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਪੂਰੀ ਕਵਰੇਜ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ। ਨਿਰੰਤਰ ਸਦੀਵੀ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਸ਼ੀਟਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਦੋ ਮੌਸਮਾਂ ਲਈ ਜਗ੍ਹਾ ਤੇ ਛੱਡਣਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਬੱਜਰੀ ਇੱਕ ਇਨਆਰਗੈਨਿਕ ਮਲਚ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
.jpg)
ਸਿੰਜਾਈ ਕਈ ਵਾਰ ਨਦੀਨ ਨਿਯੰਤਰਣ ਉਪਾਅ ਵਜੋਂ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਝੋਨੇ ਦੇ ਖੇਤਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲ ਝੋਨੇ ਦੀ ਫਸਲ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪੌਦੇ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਲਈ।
ਹੱਥੀਂ ਹਟਾਉਣਾ
[ਸੋਧੋ]
ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਾਲੀ ਅਜੇ ਵੀ ਬੂਟੀ ਨੂੰ ਹੱਥੀਂ ਜ਼ਮੀਨ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਕੇ ਪੱਟ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਹ ਨਿਸ਼ਚਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜੜ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਦੁਬਾਰਾ ਨਾ ਉੱਗ ਸਕਣ।
ਬੂਟੀ ਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਅਤੇ ਤਣੇ ਨੂੰ ਦਿਖਣ ਸਾਰ ਹੀ ਗੋਡੀ ਕਰ ਕੇ ਮਾਰਨ ਨਾਲ ਸਦੀਵੀ ਬੂਟੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਕਈ ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਦ੍ਰਿੜਤਾ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਕੱਟ ਕੇ, ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਦੁਹਰਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਬ੍ਰੈਮਬਲ ਨਾਲ ਵੀ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਵਹਾਈ (ਟਿੱਲਜ)
[ਸੋਧੋ]ਹਲ ਵਾਹੁਣ ਵਿੱਚ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਨਿਕਾਸੀ, ਅੰਤਰ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਵਹਾਈ ਅਤੇ ਗਰਮੀਆਂ ਦੀ ਵਾਹੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਹਲ਼ ਵਹਾਈ ਨਾਲ ਬੂਟੇ ਪੱਟੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹਲ਼ ਲਗਾਉਣ ਨਾਲ ਕੀੜੇ ਮਾਰਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਹਾਇਤਾ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
ਮਸ਼ੀਨੀ ਹਲ਼ ਵਾਹੁਣ ਨਾਲ ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਵਧ ਰਹੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਸਮੇਂ ਤੇ ਫਸਲਾਂ ਦੇ ਪੌਦਿਆਂ ਦੁਆਲੇ ਉੱਗਣ ਵਾਲੀ ਬੂਟੀ ਨੂੰ ਹਟਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਥਰਮਲ
[ਸੋਧੋ]ਕਈ ਥਰਮਲ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਬੂਟੀ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਵਿੱਚ ਬੂਟੀ ਤੋਂ ਕੁਝ ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਦੂਰ ਤੇ ਅਚਾਨਕ ਅਤੇ ਗੰਭੀਰ ਗਰਮੀ ਦੇਣ ਲਈ ਅੱਗ ਦੀ ਲਾਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਵਿੱਚ, ਜਿਸ ਜੜੀ ਬੂਟੀ ਨੂੰ ਟੀਚਾ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਾੜਨਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਬਲਕਿ ਜੰਗਲੀ ਬੂਟੀ ਨੂੰ ਮੁਰਝਾ ਕੇ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਘਟਾ ਕੇ ਜਾਨਲੇਵਾ ਕਣ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਗਰਮ ਹਵਾ ਦੇ ਬੂਟੇ ਬੀਜਾਂ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰਨ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਤੱਕ ਗਰਮ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਅੱਗ ਦੀਆਂ ਲਾਟਾਂ ਨੂੰ ਫਾਲਤੂ ਬੀਜਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜੜੀ -ਬੂਟੀ ਉੱਗਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੀਤੀ ਫਲੇਮਿੰਗ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਵਿਚੋਂ ਉਭਰਨ ਤੋਂ ਕੁਝ ਦਿਨ ਜਾਂ ਹਫ਼ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਢੰਗ
[ਸੋਧੋ]ਬਾਸੀ ਬੀਜ ਦਾ ਬਿਸਤਰਾ
[ਸੋਧੋ]ਇਕ ਹੋਰ ਹੱਥੀਂ ਤਕਨੀਕ ਹੈ 'ਬਾਸੀ ਬੀਜ ਦਾ ਬਿਸਤਰਾ', ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਵਹਾਈ ਕਰਨੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਫਿਰ ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਜਾਂ ਹੋਰ ਦੇ ਲਈ ਖਾਲੀ ਛੱਡਣਾ। ਜਦ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਬੂਟੀ ਫੁੱਟੇਗਾ, ਉਤਪਾਦਕ ਲੋੜੀਦੀ ਫਸਲ ਬੀਜਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਨਦੀਨ ਦੀ ਗੋਡੀ ਕਰ ਦਵੇਗਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇੱਕ ਤਾਜ਼ਾ ਸਾਫ਼ ਬਿਸਤਰੇ ਨੂੰ ਹਵਾ ਦੇ ਬੀਜ ਲਈ ਵੀ ਹੋਰ ਕਿਤੇ ਤੋਂ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹੈ, ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਬੀਜ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਫਰ 'ਤੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਲੰਘਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਾਂ ਆਯਾਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਰੂੜੀ ਤੋਂ।
ਡੂੰਗੀ ਡਰਿਪ ਸਿੰਚਾਈ
[ਸੋਧੋ]ਦੱਬੀ ਹੋਈ ਤੁਪਕਾ ਸਿੰਚਾਈ ਵਿੱਚ ਬੂਟੇ ਦੇ ਬਿਸਤਰੇ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਡਰਿਪ ਟੇਪ ਨੂੰ ਦਫਨਾਉਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਨਦੀਨਾਂ ਦਾ ਪਾਣੀ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਫਸਲਾਂ ਨੂੰ ਨਮੀ ਵੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਖੁਸ਼ਕ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।[2]
ਫਸਲੀ ਚੱਕਰ
[ਸੋਧੋ]ਫਸਲਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲ ਕੇ ਬੀਜਣ ਨਾਲ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਦੀਨਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਕੇ ਮਾਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਭੰਗ,[3] ਮੁਕੂਨਾ ਪ੍ਰੂਰੀਅਨ ਅਤੇ ਹੋਰ, ਇਹ ਬੂਟੀ ਨਿਯੰਤਰਣ ਦਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਜੜੀ-ਬੂਟੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਤੋਂ ਬੱਚਣ ਅਤੇ ਫਸਲੀ ਚੱਕਰ ਦੇ ਲਾਭ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਤਰੀਕਾ ਹੈ।
ਜੀਵ-ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਢੰਗ
[ਸੋਧੋ]ਜੈਵਿਕ ਬੂਟੀ ਨਿਯੰਤਰਣ ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਜੀਵ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਨਿਯੰਤਰਣ ਏਜੰਟ, ਬਾਇਓ ਹਰਬੀਸਾਈਡਸ, ਚਰਾਉਣ ਵਾਲੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।[4] ਫੈਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜੰਗਲੀ ਬੂਟੀ ਦੇ ਬੀਜ ਸ਼ਿਕਾਰੀ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜ਼ਮੀਨੀ ਬੀਟਲ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਕਸ਼ਮੀਰ, ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਸਤਹ ਤੋਂ ਬੂਟੀ ਦੇ ਬੀਜਾਂ ਨੂੰ ਹਟਾ ਕੇ ਬੂਟੀ ਦੇ ਨਿਯਮ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੀਜ ਬੈਂਕ ਦਾ ਆਕਾਰ ਘਟਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਅਧਿਐਨਾਂ ਨੇ ਜੰਗਲੀ ਬੂਟੀਆਂ ਦੇ ਜੀਵ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਨਿਯੰਤਰਣ ਲਈ ਇਨਵਰਟੈਬਰੇਟਸ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਸਬੂਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ।[5][6]
ਪਸ਼ੂ ਚਰਨ
[ਸੋਧੋ]ਪੱਤੇਦਾਰ ਸਪੂਰਜ, ਨੈਪਵੀਡ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਬੂਟੀ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਅਤੇ ਖਾਤਮੇ ਲਈ ਬੱਕਰੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ, ਸਾਰੇ ਅਮਰੀਕੀ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਫੈਲੀਆਂ ਹਨ।[7]
ਰਸਾਇਣਕ ਢੰਗ
[ਸੋਧੋ]"ਜੈਵਿਕ" ਪਹੁੰਚ
[ਸੋਧੋ]
ਜੈਵਿਕ ਬੂਟੀ ਨਿਯੰਤਰਣ ਵਿੱਚ ਨਿਰਮਿਤ ਰਸਾਇਣਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਸਭ ਕੁਝ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਹਨਾਂ ਢੰਗਾਂ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਤਸੱਲੀਬਖਸ਼ ਨਿਯੰਤਰਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਨਦੀਨ ਨਾਸ਼ਕ ਦਵਾਈਆਂ
[ਸੋਧੋ]ਬੂਟੀ ਨਿਯੰਤਰਣ ਦੇ ਉਪਰੋਕਤ ਵਰਣਿਤ ਢੰਗ ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੀਮਤ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਰਸਾਇਣਕ ਨਿਵੇਸ਼ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਉਹ ਢੰਗ ਜੈਵਿਕ ਗਾਰਡਨਰਜ਼ ਜਾਂ ਜੈਵਿਕ ਕਿਸਾਨ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਹਾਲਾਂਕਿ ਨਦੀਨ ਨਿਯੰਤਰਣ ਨੂੰ ਜੜੀ-ਬੂਟੀਆਂ ਮਾਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੁਆਰਾ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਚੋਣਵੀਂਆਂ ਨਦੀਨ ਨਾਸ਼ਕ ਦਵਾਈਆਂ ਨਾਲ ਕੁਝ ਚੋਣਵੇਂ ਨਦੀਨ ਮਾਰੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂਕਿ ਲੋੜੀਂਦੀ ਫਸਲ ਨੂੰ ਤੁਲਨਾਤਮਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕੁਝ ਬੂਟੀ ਦੇ ਵਾਧੇ ਵਿੱਚ ਦਖਲ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਪੌਦੇ ਦੇ ਹਾਰਮੋਨ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਨਦੀਨ ਨਾਸ਼ਕ ਦਵਾਈਆਂ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ:
- ਸੰਪਰਕ ਨਦੀਨ-ਨਾਸ਼ਕ ਦਵਾਈਆਂ, ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਓਹਨਾ ਟਿਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਹੀ ਨਸ਼ਟ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਇਸ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਸਦੀਵੀ ਪੌਦਿਆਂ 'ਤੇ ਬੇਅਸਰ ਹਨ ਜੋ ਜੜ੍ਹਾਂ ਜਾਂ ਕੰਦ ਤੋਂ ਮੁੜ ਉੱਗ ਸਕਦੇ ਹਨ।
- ਪ੍ਰਣਾਲੀਗਤ ਨਦੀਨ-ਨਾਸ਼ਕ ਦਵਾਈਆਂ ਨੂੰ ਪੱਤਿਆਂ ਤੇ ਸਪਰੇ ਕਰਕੇ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਪੌਦੇ ਦੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਟਿਸ਼ੂ ਦੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਗਲਾਈਫੋਸੇਟ ਇਸ ਸਮੇਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਰਤਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀਗਤ ਨਦੀਨ ਨਾਸ਼ਕ ਹੈ।
- ਮਿੱਟੀ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਨਦੀਨ-ਨਾਸ਼ਕ ਦਵਾਈਆਂ ਨੂੰ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਟੀਚੇ ਵਾਲੇ ਪੌਦੇ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਦੁਆਰਾ ਆਪ ਹੀ ਲੈ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਪੂਰਵ-ਸੰਕਟਕਾਲੀ ਨਦੀਨ-ਨਾਸ਼ਕ ਦਵਾਈਆਂ ਨੂੰ ਮਿੱਟੀ ਤੇ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਨਦੀਨ ਬੂਟੇ ਦੇ ਬੀਜਾਂ ਨੂੰ ਉਗਣ ਜਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਾਧੇ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਹੈ।
ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਚ ਅਕਸਰ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਤੇ ਅਤੇ ਪ੍ਰਣਾਲੀਗਤ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦੀ ਜਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਅਕਸਰ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਦੁਆਰਾ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵੱਡੇ' ਨਦੀਨ ਨਾਸ਼ਕ ਫਲੋਟਰ ਸਪਰੇਅਰ ਜਾਂ ਏਰੀਅਲ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "Control methods". Department of Agriculture and Food, Government of Western Australia. Retrieved 11 December 2015.
- ↑ Richard Smith, W. Thomas Lanini, Mark Gaskell, Jeff Mitchell, Steven T. Koike, and Calvin Fouche (2000). "Weed Management for Organic Crops" (PDF). Division of Agriculture and Natural Resources, University of California. p. 1. Retrieved 11 December 2015.
{{cite web}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link) - ↑ "HEMP AS WEED CONTROL". www.gametec.com. Archived from the original on 2008-05-23. Retrieved 2008-07-09.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ Ross, Merrill A.; Lembi, Carole A. (2008). Applied Weed Science: Including the Ecology and Management of Invasive Plants. Prentice Hall. p. 123. ISBN 978-0135028148.
- ↑ Westerman, Paula R.; Liebman, Matt; Menalled, Fabián D.; Heggenstaller, Andrew H.; Hartzler, Robert G.; Dixon, Philip M. (June 2005). "Are many little hammers effective? Velvetleaf (Abutilon theophrasti) population dynamics in two- and four-year crop rotation systems". Weed Science (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 53 (3): 382–392. doi:10.1614/WS-04-130R. ISSN 0043-1745.
- ↑ Bohan D. (2011). "National-scale regulation of the weed seedbank by carabid predators". Journal of Applied Ecology. 48(4): 888–898.
{{cite journal}}: Unknown parameter|displayauthors=ignored (|display-authors=suggested) (help) - ↑ "American Pastoral". Brown Alumni Monthly. Sep–Oct 2012.
{{cite news}}: Italic or bold markup not allowed in:|publisher=(help)