ਫ਼ਾਰਸੀ ਵਿਆਕਰਣ
ਫ਼ਾਰਸੀ ਵਿਆਕਰਣ (ਫ਼ਾਰਸੀ:دستور زبان فارسی) ਫ਼ਾਰਸੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਵਿਆਕਰਣ ਹੈ, ਜਿਸਦੀਆਂ ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਈਰਾਨ, ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ, ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ ( ਸਮਰਕੰਦ, ਬੁਖਾਰਾ ਅਤੇ ਸੁਰਕਸੋਂਡਰਿਓ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ) ਅਤੇ ਤਾਜਿਕਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਕਈ ਹੋਰ ਇੰਡੋ-ਯੂਰਪੀਅਨ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲਦੀ ਜੁਲਦੀ ਹੈ। ਮੱਧ ਫ਼ਾਰਸੀ ਦੇ ਸਮੇਂ, ਭਾਸ਼ਾ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਕਾਰਕ ਰਹਿ ਗਏ ਅਤੇ ਵਿਆਕਰਣ ਸੰਬੰਧੀ ਲਿੰਗ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਵਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ਬਣ ਗਈ। ਨਵੀਨਤਾਵਾਂ ਆਧੁਨਿਕ ਫ਼ਾਰਸੀ ਵਿੱਚ ਕਾਇਮ ਰਹੀਆਂ ਅਤੇ ਇਹ ਵਿਆਕਰਣ ਸੰਬੰਧੀ ਲਿੰਗ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਕੁਝ ਕੁ ਇੰਡੋ-ਯੂਰਪੀਅਨ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।
ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਕ੍ਰਮ
[ਸੋਧੋ]ਹਾਲਾਂਕਿ ਫਾਰਸੀ ਦਾ ਇੱਕ ਕਰਤਾ-ਕਰਮ-ਕ੍ਰਿਆ (SOV) ਸ਼ਬਦ ਕ੍ਰਮ ਹੈ, ਇਹ ਸਖ਼ਤੀ ਨਾਲ ਖੱਬੀ ਸ਼ਾਖਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਐਪਰ, ਕਿਉਂਕਿ ਫਾਰਸੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋ-ਡਰਾਪ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਵਾਕ ਦਾ ਕਰਤਾ, ਇੱਕ ਵਾਕ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਲੱਗੀ ਕਿਰਿਆ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਅਕਸਰ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।
- کتاب آبی را دیدم ਕਿਤਾਬ-ਏ ਆਬੀ-ਰਾ ਦੀਦਮ 'ਮੈਂ ਨੀਲੀ ਕਿਤਾਬ ਵੇਖੀ'
- کتاب آبی را دیدید ਕਿਤਾਬ-ਏ ਆਬੀ-ਰਾ ਦੀਦੀਦ 'ਤੁਸੀਂ (ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ) ਨੀਲੀ ਕਿਤਾਬ ਵੇਖੀ'
ਮੁੱਖ ਵਾਕੰਸ਼ ਅਧੀਨ ਵਾਕੰਸ਼ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਅਕਸਰ ਮਸ਼ਹੂਰ ਇੰਡੋ-ਯੂਰਪੀਅਨ ਅਧੀਨ-ਯੋਜਕਕਿ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- به من گفت که امروز نمی آمد ਬ ਮਨ ਗੁਫ਼ਤ ਕਿ ਇਮਰੋਜ਼ ਨਮੀ ਆਮਦ 'ਉਸ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਅੱਜ ਨਹੀਂ ਆ ਰਿਹਾ ਸੀ'
ਪੁੱਛਗਿੱਛ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਪਾਰਟੀਕਲ ਆਯਾ (آیا), ਜਿਹੜਾ ਲਿਖਤੀ ਫ਼ਾਰਸੀ ਵਿਚ ਹਾਂ ਜਾਂ ਨਾਂਹ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਪੁੱਛਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਵਾਕ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਆਕਰਣਕ ਸੋਧਕ, ਜਿਵੇਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ, ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਇਜ਼ਾਫੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਸੋਧਣਹਾਰ ਨਾਵਾਂ ਦੇ ਮਗਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਉਹ ਕਦੇ-ਕਦਾਈਂ ਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਫ਼ਾਰਸੀ ਕਰਤਾ-ਕਰਮ-ਕ੍ਰਿਆ ਵਾਲੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੁਝ ਕੁ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜੋ ਪ੍ਰੈਪੋਜੀਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਲਿਖਤੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਇਕੋ ਕਾਰਕ ਰਾ (را) (ਬੋਲੀ ਗਈ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ, ਰੋ ਜਾਂ ਓ) ਇਕ ਨਿਸ਼ਚਤ ਡਾਇਰੈਕਟ ਕਰਮ ਨਾਂਵ ਵਾਕੰਸ਼ ਦੇ ਮਗਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।
- کتاب آبی را از کتابخانه گرفت ਕਿਤਾਬ-ਏ ਆਬੀ-ਰਾ ਅਜ਼ ਕਿਤਾਬਖ਼ਾਨੇ ਗਰਿਫ਼ਤ 'ਉਸਨੇ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਵਿਚੋਂ ਨੀਲੀ ਕਿਤਾਬ ਲਈ'
ਸਧਾਰਣ ਵਾਕ ਕਰਤਾ-ਪ੍ਰੈਪੋਜੀਸ਼ਨਲ ਵਾਕੰਸ਼- ਕਰਮ-ਕਿਰਿਆ ਵਾਕ ਵਿਉਂਤ ਦੇ ਹਨ। ਜੇ ਕਰਮ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਹੈ, ਤਾਂ ਕ੍ਰਮ '(ਕਰਤਾ) (ਕਰਮ + ਰਾ ) (ਪੀਪੀ) ਵੀ' ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਫ਼ਾਰਸੀ ਵਿੱਚ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਮੁਫਤ ਸ਼ਬਦ ਕ੍ਰਮ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਸਕ੍ਰੈਂਬਲਿੰਗ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਸਪੀਚ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਅਸਪਸ਼ਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਪ੍ਰੈਪੋਜੀਸ਼ਨਾਂ ਅਤੇ ਕਰਮ-ਕਾਰਕ ਦਿੱਤੇ ਹੋਏ ਵਾਕੰਸ਼ ਦੇ ਕਾਰਕ ਨੂੰ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸਕ੍ਰੈਂਬਲਿੰਗ ਵਾਲੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਈ ਨੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਨੂੰ ਕਾਵਿਕਾਰੀ ਅਤੇ ਤੁਕਬੰਦੀ ਲਈ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਲਚਕਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਆਰਟੀਕਲ
[ਸੋਧੋ]ਸਾਹਿਤਕ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ, ਕੋਈ ਨਿਸ਼ਚਤ ਆਰਟੀਕਲ ਵਰਤਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ; ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਇਹ ਅਨਿਸ਼ਚਤ ਆਰਟੀਕਲ (ਇੱਕ) ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਨਹਿਤ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਬੋਲਚਾਲ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ, ਬਲ ਪਾਉਣ ਵਾਲਾ ਪਿਛੇਤਰ -ਏ ਜਾਂ -ਆ ਅਕਸਰ ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਚਤ ਆਰਟੀਕਲ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। -ਏ ਜਿਆਦਾਤਰ ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ -ਆ ਜਿਆਦਾਤਰ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ। ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਲਾ ਨਵੀਂ ਬੋਲੀ ਵਿਚ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਪੁਰਾਣੀ ਬੋਲੀ ਵਿਚ। ਇਤਿਹਾਸ ਦੌਰਾਨ ਵਿਅੰਜਨ ਅਤੇ ਸਵਰ ਬਦਲਦੇ ਆਏ ਹਨ।
- ਸਾਹਿਤਕ: کتاب روی میز است ਕਿਤਾਬ ਰੂ-ਯੇ ਮੀਜ਼ ਅਸਤ 'ਕਿਤਾਬ ਮੇਜ਼ 'ਤੇ ਹੈ।
- ਬੋਲਚਾਲ: کتابه رویه میزه ਕਿਤਾਬੇ ਰੂ-ਯੇ ਮੀਜ਼ 'ਏ' 'ਕਿਤਾਬ ਟੇਬਲ 'ਤੇ ਹੈ'
ਬਹੁਵਚਨ ਨਾਵਾਂ ਲਈ, ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਬਹੁਵਚਨ ਚਿੰਨ ها ਹਾ ਬਹੁਵਚਨ ਅਤੇ ਨਿਸ਼ਚਤ ਆਰਟੀਕਲ ਦੋਨਾਂ ਦੇ ਚਿੰਨ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਾਰਜ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਬੋਲਚਾਲ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤਕ ਫਾਰਸੀ ਦੋਵਾਂ ਵਿਚ ਅਨਿਸ਼ਚਤ ਆਰਟੀਕਲ ਅੰਕ ਇੱਕ, ਯੇਕ, ਅਕਸਰ ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚਯੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
- روی میزز یک کتاب است-ਰੂ-ਯੇ ਮੀਜ਼ ਯੇਕ ਕਿਤਾਬ ਅਸਤ ' ਮੇਜ਼ 'ਤੇ ਇਕ ਕਿਤਾਬ ਹੈ'
ਨਾਂਵ
[ਸੋਧੋ]ਲਿੰਗ
[ਸੋਧੋ]ਫ਼ਾਰਸੀ ਦੇ ਨਾਂਵ ਅਤੇ ਸਰਵਨਾਂਵ ਦਾ ਕੋਈ ਵਿਆਕਰਨ ਸੰਬੰਧੀ ਲਿੰਗ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅਰਬੀ ਤੋਂ ਉਧਾਰੇ ਲਏ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਇਸਤਰੀ ਲਿੰਗ ਚਿੰਨ ة- ਹਟਾ ਕੇ ਲਿੰਗ-ਰਹਿਤ ਫ਼ਾਰਸੀ ਚਿੰਨ ه / -ه ਲਗਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਫ਼ਾਰਸੀ ਵਿੱਚ -ਏ ਅਤੇ ਅਰਬੀ ਵਿੱਚ -ਆ ਉਚਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਕਈ ਉਧਾਰ ਲਏ ਅਰਬੀ ਨਾਰੀ ਸ਼ਬਦ ਆਪਣੇ ਅਰਬੀ ਨਾਰੀ ਬਹੁਵਚਨ ਰੂਪ -ਆਤ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਫ਼ਾਰਸੀ ਦੇ ਸੂਚਨਾ ਨੂੰ ਸੋਧਣ ਵਾਲੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਲਿੰਗ-ਰਹਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਅਰਬੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਵੀ ਫ਼ਾਰਸੀ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਲਿੰਗ ਗੁਆ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਬਹੁਵਚਨ
[ਸੋਧੋ]ਸਾਰੇ ਨਾਂਵ ها-‹ਹਾ› ਦੇ ਪਿਛੇਤਰ ਦੁਆਰਾ ਬਹੁਵਚਨ ਬਣਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਨਾਂਵ ਦੇ ਮਗਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਰੂਪ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਬਦਲਦਾ। ਬਹੁਵਚਨ ਰੂਪ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਨੰਬਰਾਂ ਦੇ ਬਾਅਦ ਜਾਂ زیاد ਜ਼ਿਆਦ 'ਬਹੁਤੇ' ਜਾਂ (بسیاری) ਬਸਿਆਰ (ਈ) ਦੇ ਬਾਅਦ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ। -ਹਾ ਉਦੋਂ ਹੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਨਾਂਵ ਦੇ ਪਹਿਲਾਂ ਕੋਈ ਨੰਬਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਅਤੇ ਇਹ ਨਿਸ਼ਚਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
- سه تا کتاب ਸਹ ਤਾ ਕਿਤਾਬ 'ਤਿੰਨ ਕਿਤਾਬਾਂ'
- بارى کتاب ਬਸਿਆਰੀ ਕਿਤਾਬ 'ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ'
- کتابهای بسیار ਕਿਤਾਬ-ਹਾਯੇ-ਬਸਿਆਰ 'ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ'
- کتابها ਕਿਤਾਬ-ਹਾ 'ਕਿਤਾਬਾਂ'
- من کتابی را دوست دارم ਮਨ ਕਿਤਾਬ-ਓ ਦੂਸਤ ਦਾਰਮ 'ਮੈਨੂੰ ਕਿਤਾਬ ਪਸੰਦ ਹੈ'
- آنها دانشجو هستند ਉਨਾ ਦਾਨਿਸ਼ਜ਼ੂ ਹਸਤੰਦ ਅਤੇ 'ਉਹ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਹਨ'
- آنها دانشجوها هستند ਉਨਾ ਦਾਨਿਸ਼ਜ਼ੂਹਾ ਹਸਤੰਦ 'ਉਹ ਓਹੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਹਨ'
ਬੋਲੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਨਾਂਵ ਜਾਂ ਸਰਵਨਾਂਵ ਕਿਸੇ ਵਿਅੰਜਨ ਦੇ ਨਾਲ ਖਤਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, - ਹ ਤੋਂ - ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਸਾਹਿਤਕ: ਆਨਹਾ 'ਉਹ (ਬ.ਵ.)'
- ਗੈਰ ਰਸਮੀ ਬੋਲੇ: ਉਨਾ 'ਉਹ (ਬ.ਵ.)'
ਸਾਹਿਤਕ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ, ਜਾਨਦਾਰ ਨਾਵਾਂ ਲਈ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਿਛੇਤਰ -ਆਨ (ਜਾਂ -ਗਾਨ ਅਤੇ -ਯਾਨ ਰੂਪ) ਪਰ ਬੋਲਣ ਵਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ -ਹਾ ਆਮ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[1]
- ਸਾਹਿਤਕ: پرندگانਪਰਿੰਦੇਗਾਨ 'ਪੰਛੀ (ਬਹੁਤੇ)'
- ਬੋਲਚਾਲ: پرندهها ਪਰਿੰਦੇਹਾ 'ਪੰਛੀ (ਬਹੁਤੇ)'
ਅਰਬੀ ਤੋਂ ਲਏ ਨਾਵਾਂ ਦੇ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਬਹੁਵਚਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਅੰਤ -ਆਤ ਨਾਲ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ ਜਾਂ ਸਵਰਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਨਾਲ। (ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ "ਕਿਤਾਬ / ਕਿਤਾਬਾਂ" ਲਈ ਕਿਤਾਬ / ਕਿਤੋਬ ) ਅਰਬੀ ਨਾਂਵ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਦੇ ਬਹੁਵਚਨ ਅੰਤ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਅਸਲ ਰੂਪ ਕਈ ਵਾਰ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਮ ਬਹੁਵਚਨ ਰੂਪ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਸ਼ਬਦ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। (ਜਿਵੇਂ "indexes" ਬਨਾਮ "indices" ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਲਾਤੀਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਲੋਂ ਅਪਣਾਏ ਗਏ ਕਿਸੇ ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਬਹੁਵਚਨ ਲਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। )
ਕਾਰਕ
[ਸੋਧੋ]ਫ਼ਾਰਸੀ ਵਿੱਚ ਦੋ ਕਾਰਕ ਹਨ: ਸਧਾਰਨ (ਜਾਂ ਕਰਤਾ) ਕਾਰਕ ਅਤੇ ਕਰਮ-ਕਾਰਕ । ਸਧਾਰਨ ਕਾਰਕ ਨਾਂਵ ਦਾ ਇੱਕ ਬਿਨਾਂ ਚਿੰਨ ਰੂਪ ਹੈ, ਪਰ ਜਦ ਨਾਂਵ ਦੇ ਬਾਅਦ را (ਰਾ) ਜਾਂ ਪਿਛੇਤਰ -ਓ, ਲੱਗਿਆ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਕਰਮਕਾਰਕ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।ਦੂਜੇ ਔਬਲੀਕ ਕਾਰਕਾਂ ਨੂੰ ਸੰਬੰਧਕ ਚਿੰਨ ਲੈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
- ਕਰਤਾ ਕਾਰਕ: کتاب آنجاست kਕਿਤਾਬ ānjāst / کتابها آنجایند ketābhā ānjāyand ( 'ਕਿਤਾਬ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, / ਕਿਤਾਬ ਹਨ')
ਬੇਜਾਨ ਕਰਤਿਆਂ ਲਈ ਬਹੁਵਚਨ ਕਿਰਿਆ ਦੇ ਰੂਪਾਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, ਖ਼ਾਸਕਰ ਬੋਲੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ: ਕਿਤਾਬਾ ਆਂਜਾਸਤ ('ਕਿਤਾਬਾਂ' ਉਥੇ '' ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ)।
- ਕਰਮ: کتاب را بده به من ਕਿਤਾਬ-ਓ (ਕਿਤਾਬ-ਰਾ) ਬਿਦੇ ਬੇ ਮਨ 'ਮੈਨੂੰ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਦਿਓ'
- ਈਜ਼ਾਫ਼ੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਿਆਂ ਮਾਲਕੀ: کتاب آرش ਕਿਤਾਬ-ਏ ਆਰਸ਼ 'ਆਰਸ਼ ਦੀ ਕਿਤਾਬ'
ਪੜਨਾਂਵ
[ਸੋਧੋ]ਕਰਤਾ ਪੜਨਾਂਵ
[ਸੋਧੋ]ਫ਼ਾਰਸੀ ਇੱਕ ਨਲ-ਸਬਜੈਕਟ ਜਾਂ ਪ੍ਰੋ-ਡ੍ਰੌਪ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਨਿੱਜੀ ਪੜਨਾਂਵ (ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ) 'ਮੈਂ', 'ਉਹ', 'ਉਹ') ਵਿਕਲਪਿਕ ਹਨ। ਪੜਨਾਂਵ ਨਾਲ ਰਾ ਜੋੜਕੇ ਕਰਮ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਵੈਸੇ ਉਹ ਓਹੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਉੱਤਮ ਪੁਰਖ ਇਕਵਚਨ ਕਰਮ ਰੂਪ من را ਮਨ ਰਾ 'ਮੈਂਨੂੰ' ਨੂੰ ਛੋਟਾ ਕਰਕੇ ਮਾਰਾ ਜਾਂ, ਬੋਲਚਾਲ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ, ਮਾਨੋ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਐਪਰ, ਪੜਨਾਂਵੀਂ ਜੈਨੇਟਿਵ ਐਨਕਲੀਟਿਕਸ (ਉਪਰੋਕਤ ਵੇਖੋ) ਸਧਾਰਣ ਪੜਨਾਂਵਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖ ਹਨ।
| ਵਿਅਕਤੀ | ਇਕਵਚਨ | ਬਹੁਵਚਨ |
|---|---|---|
| 1 | ਮਨ مَن | mā ਮਾ |
| ਦੂਜਾ | ਤੋ تو | ਸ਼ਮਾ شُما |
| ਤੀਜਾ | ਊ او (ਮਨੁੱਖ) ਆਨ آن (ਗੈਰ-ਮਨੁੱਖੀ), ਵੇ وِى * (ਸਿਰਫ ਮਨੁੱਖ, ਸਾਹਿਤਕ) |
ਆਨਹਾ آنـها (ਗੈਰ-ਮਨੁੱਖੀ / ਮਨੁੱਖੀ), ਇਸ਼ਾਨ ایشان (ਸਿਰਫ ਮਨੁੱਖੀ ਅਤੇ ਰਸਮੀ) |
* ਬਹੁਤ ਹੀ ਘੱਟ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ
| ਵਿਅਕਤੀ | ਇਕਵਚਨ | ਬਹੁਵਚਨ |
|---|---|---|
| 1 | ਮਨ مَن | ਮਾ mā |
| ਦੂਜਾ | ਤੋ تو | ਸ਼ੁਮਾ شُما |
| ਤੀਜਾ | ਊ او ਇਸ਼ਾਨ ایـشان * (ਆਨਰੇਰੀ) |
ਊਨਹਾ/ਊਨਾ ا(ਸਧਾਰਣ), ਇਸ਼ੁਨ ایـشان (ਆਨਰੇਰੀ) |
* ਤੀਜੇ ਪੁਰਖ ਦੇ ਬਹੁਵਚਨ ਕਿਰਿਆ ਰੂਪ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ
ਇਸ ਗੱਲੋਂ ਫ਼ਾਰਸੀ ਫ੍ਰੈਂਚ ਨਾਲ ਮਿਲਦੀ-ਜੁਲਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮੱਧਮ ਪੁਰਖ ਬਹੁਵਚਨ ਪੜਨਾਂਵ 'ਸ਼ੁਮਾ' ਸੰਬੋਧਨ ਦੇ ਇਕ ਸਨਿਮਰ ਰੂਪ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਫਾਰਸੀ 'ਤੋ' ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਦੋਸਤਾਂ (ਅਖੌਤੀ ਟੀ – ਵੀ ਫਰਕ) ਵਿਚਕਾਰ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਫ਼ਾਰਸੀ ਵੀ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਵਰਗੀਆਂ ਉੱਤਰ ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਦੀ ਜੁਲਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅਨਯ ਪੁਰਖ ਬਹੁਵਚਨ ਰੂਪ, ਇਸ਼ੁਨ ਪੜਨਾਂਵ, ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਵਿੱਚ, ਹਵਾਲੇ ਲਈ ਸ਼ਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ: [2]
- ببخشید شما آمریکایی هستید?ਬਬਖ਼ਸ਼ੀਦ, ਸ਼ੁਮਾ ਅਮਰੀਕਾਈ ਹਸਤਿਦ? 'ਮਾਫ ਕਰਨਾ, ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਇਕ ਅਮਰੀਕੀ ਹੋ?'
- ایشان به من گفتند برویم تو ਇਸ਼ੁਨ ਬਾ ਮਨ ਗੁਫ਼ਤਨ, ਬੇਰਿਮ ਤੂ ' ਉਸਨੇ ਮੈਨੂੰ ਕਿਹਾ, "ਚਲ ਅੰਦਰ ਚਲ." '
ਸੰਬੰਧ ਨਿਰਧਾਰਕ
[ਸੋਧੋ]ਮਾਲਕੀ ਅਕਸਰ ਨਾਂਵ ਦੇ ਨਾਲ ਪਿਛੇਤਰ ਜੋੜ ਕੇ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ; ਉਹੀ ਪਿਛੇਤਰ ਕਰਮ ਪੜਨਾਵਾਂ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਵੀ ਵਰਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਤੋਂ ਉਲਟ) ਅਨਯ ਪੁਰਖ ਲਈ ਇਹ ਅਸਪਸ਼ਟ ਹਨ; ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, کتابش (ਕਿਤਾਬਸ਼) ਦਾ ਅਰਥ 'ਉਸਦੀ (ਪੁਲਿੰਗ) ਕਿਤਾਬ' ਜਾਂ 'ਉਸਦੀ (ਇਸਤਰੀ ਲਿੰਗ) ਕਿਤਾਬ' ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
| ਪੁਰਖ | ਇਕਵਚਨ | ਬਹੁਵਚਨ |
|---|---|---|
| ਉੱਤਮ | -ਅਮ ـَم | -ਏਮਾਨ ـِمان |
| ਮੱਧਮ | -ਅਤ ـَت | -ਏਤਾਨ ـِتان |
| ਅਨਯ | -ਅਸ਼ ـَش | -ਏਸ਼ਾਨ ـِشان |
| ਪੁਰਖ | ਇਕਵਚਨ | ਬਹੁਵਚਨ |
|---|---|---|
| ਉੱਤਮ | -ਅਮ ـَم | -ਏਮੂਨ ـِمون |
| ਮੱਧਮ | -ਏਤ ـِت | -ਏਤੁਨ ـِتون |
| ਅਨਯ | -ਏਸ਼ ـِش | -ਏਸ਼ੁਨ ـِشون |
ਉਦਾਹਰਨਾਂ:
- کتابتان روی میزا ਕਿਤਾਬੇਤੁਨ ਰੂ-ਯੇ ਮੀਜ਼ ਏ 'ਤੇਰੀ ਕਿਤਾਬ ਮੇਜ਼ ਤੇ ਹੈ'
- کتابم روی میز است ਕਿਤਾਬਮ ਰੂ-ਯੇ ਮੀਜ਼ ਅਸਤ ' ਮੇਰੀ ਕਿਤਾਬ ਮੇਜ਼ 'ਤੇ ਹੈ'
ਜਦੋਂ ਉਹ ਸਟੈਮ ਜਿਸ ਵਿਚ ਉਹ ਜੋੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉਸ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿਚ ਸਵਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਚਾਰਨ ਦੀ ਸੁਵਿਧਾ ਲਈ ਯੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਬਹੁਵਚਨ ਚਿੰਨ ها ਦੇ ਨਾਲ, ਈਰਾਨੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸੰਬੰਧਕੀ ਚਿੰਨ ਤੋਂ -ਆ / -ਏ ਡੰਡੀ ਨੂੰ ਹਟਾ ਦੇਣਾ ਆਮ ਗੱਲ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਣ ਦੇ ਲਈ, 'ਮੇਰੀਆਂ ਕਾਰਾਂ' ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਜਾਂ ਤਾਂ ਯ-ਡੰਡੀ ਨਾਲ ماشین هایم (ਮਸ਼ੀਨ-ਹਾਇਮ) ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ماشین هام (ਮਸ਼ੀਨ-ਹਾਮ) ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਬੋਲਚਾਲ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ, ਹ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ, ਹੋਰ ਸੌਖੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਉਚਾਰਣ ਲਈ ماشینام (ਮਸ਼ੀਨਾਮ ) ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ, ها ਸ਼ਬਦ ਜੋੜ ਕੇ: ماشینها - ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਜ਼ਾਫ਼ੇ
[ਸੋਧੋ]ਕਬਜ਼ਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਨ ਦਾ ਇਕ ਹੋਰ ਢੰਗ]ਇਜ਼ਾਫ਼ੇ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਕਰਤਾ ਪੜਨਾਂਵ ਜਾਂ ਨਾਂਵ-ਵਾਕਾਂਸ਼ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਐਪਰ ਤੀਜੇ ਪੁਰਖ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪੁਰਖ ਦੀ ਤਬਦੀਲੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਅਜਿਹੇ ਉਪਵਾਕ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕਦੇ ਵੀ ਕਿਸੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਜਾਂ ਸਿੱਧੇ ਕਰਮ ਵਜੋਂ ਨਹੀਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹੀ ਕਿਰਿਆ ਦਾ ਕਰਮ ਵੀ ਹੋਵੇ।
- کتاب شما روی میزه ਕਿਤਾਬੇ ਸ਼ੁਮਾ ਰੂ-ਯੇ ਮੀਜ਼ ਏ 'ਤੁਹਾਡੀ ਕਿਤਾਬ ਮੇਜ਼ ਤੇ ਹੈ'
- کتاب من روی میزه ਕਿਤਾਬੇ ਮਨ ਰੂ-ਯੇ ਮੀਜ਼ ਏ 'ਮੇਰੀ ਕਿਤਾਬ ਮੇਜ਼ ਤੇ ਹੈ'
- کتاب استاد روی میز است ਕਿਤਾਬੇ ਉਸਤਾਦ ਰੂ-ਯੇ ਮੀਜ਼ ਅਸਤ 'ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਮੇਜ਼ ਤੇ ਹੈ '
- اکبار برادر اوراید اکبر- ਅਕਬਾਰ ਬਰਾਦਰ-ਏ-ਊ-ਰਾ ਦੀਦ 'ਅਕਬਾਰ ਨੇ ਉਸਦੇ (ਭਾਵ: ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇ) ਭਰਾ ਨੂੰ ਵੇਖਿਆ'
- اکبار برادرش را دید ਅਕਬਰ ਬਰਾਦਰੇਸ਼ ਰਾ ਦੀਦ 'ਅਕਬਰ ਨੇ ਉਸਦੇ (ਭਾਵ: ਆਪਣੇ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇ) ਭਰਾ ਨੂੰ ਵੇਖਿਆ'
- ਸਹੀ: برادرم را دیدم ਬਰਾਦਰਮ ਰਾ ਦੀਦਮ 'ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ'
- ਗਲਤ : برادرِ من را دیدم ਬਰਾਦਰ-ਏ ਮਨ ਰਾ ਦੀਦਮ, ਕਿਉਂਕਿ ਕਰਤਾ ਪੜਨਾਂਵ ਨੂੰ ਇਕ ਸੰਬੰਧਕ ਪੜਨਾਂਵ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਨਾਲ਼ ਈਜ਼ਾਫੇ ਨੂੰ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਆਬਜੈਕਟ ਪੜਨਾਂਵ
[ਸੋਧੋ]ਕਰਮਵਾਚਕ ਪੜਨਾਂਵ ਕਰਤਾਵਾਚਕ ਪੜਨਾਂਵ ਵਾਂਗ ਹੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ (را ਰਾ ਸੰਬੰਧਵਾਚਕ ਪਿਛੇਤਰ ਲੱਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ), ਪਰੰਤੂ ਕਰਮਵਾਚਕ ਪੜਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਉੱਪਰ ਦੱਸੇ ਗਏ ਸੰਬੰਧਵਾਚਕ ਨਿਰਧਾਰਕਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਨਿਸ਼ਾਨਬੱਧ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਨਾਂਵ ਦੀ ਬਜਾਏ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੰਬੰਧਵਾਚਕ ਪਿਛੇਤਰ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ; ਹੇਠਾਂ ਦਰਸਾਏ ਗਏ ਉਦਾਹਰਣ "ਕੱਲ੍ਹ ਮੈਂ ਉਸਨੂੰ ਵੇਖਿਆ" ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰੋ।
| ਲਿਪੀ ਅੰਤਰਨ | ਫ਼ਾਰਸੀ | ਨੋਟ |
|---|---|---|
| ਦਿਰੂਜ਼ ਊ ਰਾ ਦੀਦਮ | دیروز اور را دیدَم | ਕਰਮਵਾਚਕ ਪੜਨਾਂਵ ਵਜੋਂ ਕਰਤਾਵਾਚਕ ਪੜਨਾਂਵ ਨੂੰ ਵਰਤਣ ਵੇਲੇ را ਰਾ ਸੰਬੰਧਵਾਚਕ ਪਿਛੇਤਰ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। |
| ਦਿਰੂਜ਼ ਦੀਦਮੇਸ਼ | دیروز دیدَمَش | ਕਿਸੇ ਸੰਬੰਧਵਾਚਕ ਪਿਛੇਤਰ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ; ਕ੍ਰਿਆ ਨੂੰ ਸੰਬੰਧਵਾਚਕ ਨਿਰਧਾਰਕ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਲਾਈ ਗਈ ਹੈ। |
ਨਿਸਚੇ-ਵਾਚਕ ਪੜਨਾਂਵ
[ਸੋਧੋ]ਨਿਸਚੇ-ਵਾਚਕ ਪੜਨਾਂਵ ਕ੍ਰਮਵਾਰ این (ਈਨ , ਇਸ) ਅਤੇ آن ( ਆਨ, ਔਹ) ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਬਹੁਵਚਨ ਰੂਪ اینها (ਈਨਹਾ, ਇਹ, ਬਹੁਵਚਨ) ਅਤੇ ਅਨਾਨਾ (ਆਨਹਾ, ਔਹ, ਬਹੁਵਚਨ) ਨਿਰਜੀਵ ਨਾਵਾਂ ਲਈ, ਜਾਂ اینان (ਈਨਾਨ, ਇਹ, ਬਹੁਵਚਨ) ਅਤੇ آنان (ਆਨਾਨ , ਔਹ, ਬਹੁਵਚਨ) ਸੰਜੀਵ ਨਾਵਾਂ ਲਈ ਹਨ। ਨੋਟ ਕਰੋ ਕਿ آن ਅਤੇ آنها ਨੂੰ ਅਨਯ ਪੁਰਖ ਕਰਤਾ ਪੜਨਾਂਵ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਵੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਨਿਸਚੇ-ਵਾਚਕ ਪੜਨਾਂਵਾਂ ਨੂੰ یکی (ਯੇਕੀ, ਇੱਕ) ਅਤੇ یکی ها (ਯੇਕੀ ਹਾ , ) ਨੂੰ ਅਨਿਸਚੇ-ਵਾਚਕ ਪੜਨਾਂਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਵੀ ਜੋੜਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ: این یکی (ਈਨ ਯੇਕੀ, ਇਹ ਇੱਕ), آن یکی (ਆਨ ਯੇਕੀ, ਔਹ ਇੱਕ), این یکی ها (ਈਨ ਯੇਕੀ ਹਾ , ਇਹ ਲੋਕ) ਅਤੇ آن یکی ها (ਆਨ ਯੇਕੀ ਹਾ , ਔਹ ਵਾਲੇ)।
ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ
[ਸੋਧੋ]ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਵਾਂ ਦੇ ਬਾਅਦ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹ ਵਾਧਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਸਯੁੰਕਤ ਵਿਓਤਪਤ ਰੂਪਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਖ਼ੁਸ਼-ਬਖ਼ਤ (ਸ਼ਬਦੀ ਅਰਥ 'ਚੰਗੀ ਕਿਸਮਤ') 'ਖੁਸ਼ਕਿਸਮਤ', ਅਤੇ ਬਦਕਾਰ (ਸ਼ਬਦੀ ਅਰਥ ਮਾੜੇ-ਕੰਮ ') 'ਦੁਸ਼ਟ' ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਨਾਵਾਂ ਦੇ ਪਹਿਲਾਂ ਆ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਇਕ ਨਾਮ ਦੇ ਬਾਅਦ ਕਿਸੇ ਵੀ ਭਿੰਨ ਤਰਤੀਬ ਵਿਚ ਆ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਜੋ ਅੰਤ ਵਿਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਵਧੇਰੇ ਬਲ ਵਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। [ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ] ਤੁਲਨਾਤਮਕ ਰੂਪ ('ਹੋਰ ...') ਪਿਛੇਤਰ- ਤਰ (تَر) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਉੱਤਮ ਰੂਪ ('ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ...') 'ਪਿਛੇਤਰ -ਤਰੀਨ (تَرین) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਤੁਲਨਾਤਮਕ ਰੂਪ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਵਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਲੱਗਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹ ਵਾਧਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਪਰੰਤੂ ਉੱਚਤਮ ਰੂਪ ਨਵਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲੱਗਦੇ ਹਨ।
'ਤੋਂ/ਨਾਲੋਂ' ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ از (ਅਜ਼ ) ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ:
- سگ من از گربه تو کوچکتر است ਸਗ-ਏ ਮਨ ਅਜ਼ ਗਰਬ-ਯੇ ਤੂ ਕੂਚਕਤਰ ਅਸਤ ਨੂੰ 'ਮੇਰਾ ਕੁੱਤਾ ਤੇਰੀ ਬਿੱਲੀ ਨਾਲੋਂ ਛੋਟਾ ਹੈ'।
ਕ੍ਰਿਆਵਾਂ
[ਸੋਧੋ]ਸਧਾਰਣ ਕ੍ਰਿਆਵਾਂ ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਪੈਟਰਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ:
ਨਾਂਹਵਾਚਕ - ਨਿਰੰਤਰ ਜਾਂ ਸਬਜੰਕਟਿਵ / ਹੁਕਮੀਆ - ਮੂਲ - ਅਤੀਤ - ਪੁਰਖ - ਕਰਮ
- ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਅਗੇਤਰ: ਨ, ਜੋ ਅਪੂਰਨ ਅਗੇਤਰ (ਮੀ) ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨੇ ਵਿਚ ਬਦਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਅਪੂਰਨ ਜਾਂ ਨਿਰੰਤਰ ਅਗੇਤਰ: ਮੀ
- ਸਬਜੰਕਟਿਵ/ਹੁਕਮੀਆ ਅਗੇਤਰ: ਬੇ
- ਅਤੀਤ ਪਿਛੇਤਰ:ਦ, ਜੋ ਕਿ ਅਘੋਸ਼ ਵਿਅੰਜਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਤ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ
- ਪੜਨਾਂਵੀ ਪਿਛੇਤਰ: ਉਦਾਹਰਨ -ਮ 'ਮੈਨੂੰ', -i 'ਤੁਹਾਨੂੰ (SG.)' ਆਦਿ
- ਕਰਮ ਪਿਛੇਤਰ: ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ -ਅਸ਼ ਜਾਂ -'ਏਸ਼ ਉਸਨੂੰ / ਇਸਨੂੰ '
| ਪੁਰਖ | ਇਕਵਚਨ | ਬਹੁਵਚਨ |
|---|---|---|
| ਉੱਤਮ | -ਅਮ ـَم | -ਇਮ ـیم |
| ਮੱਧਮ | -ਈ ـی | -ਇਦ ید |
| ਅਨਯ | -ਅਦ * ـَد | -ਅੰਦ ندَند |
* ਅਤੀਤ ਕਾਲ ਵਿੱਚ, ਅਤੀਤ ਸਟੈਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਅੰਤ ਦੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰਫ਼ਤ رفت, ਨਾ ਕਿ *ਰਫ਼ਤਦ رفتد)
| ਪੁਰਖ | ਇਕਵਚਨ | ਬਹੁਵਚਨ |
|---|---|---|
| ਉੱਤਮ | -ਅਮ | -ਇਮ |
| ਮੱਧਮ | -ਈ | -ਇਦ/ -ਇਨ |
| ਅਨਯ | -ਏ * | -ਅਨ |
*ਅਤੀਤ ਕਾਲ ਵਿੱਚ, ਇਕੱਲੇ ਅਤੀਤ ਸਟੈਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਅੰਤ ਦੇ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ (رفت ਰਫ਼ਤ, * رفته ਰਫ਼ਤੇ ਨਹੀਂ)
| ਪੁਰਖ | ਇਕਵਚਨ | ਬਹੁਵਚਨ |
|---|---|---|
| ਉੱਤਮ | -ਮ ـَم | -ਮਾਨ ـِمان |
| ਮੱਧਮ | -ਅਤ ـَت | -ਏਤਾਨ ـِتان |
| ਅਨਯ | -ਅਸ਼ ـَش | -ਏਸ਼ਾਨ ـِشان |
| ਪੁਰਖ | ਇਕਵਚਨ | ਬਹੁਵਚਨ |
|---|---|---|
| ਉੱਤਮ | -ਮ | -ਏਮੁਨ |
| ਮੱਧਮ | -ਏਤ | -ਏਤੁਨ |
| ਅਨਯ | -ਏਸ਼ | -ਏਸ਼ੁਨ |
ਕਾਲ
[ਸੋਧੋ]ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਕਾਲ ਹਨ :
ਮਸਦਰ
[ਸੋਧੋ]ਮਸਦਰ خوردن (ਖ਼ੁਰਦਨ) 'ਖਾਣ ਲਈ': ن- (ਨ) ਅੰਤ ਦੇ ਨਾਲ ਇਸ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕ੍ਰਿਆ ਦਾ ਮੁਢਲਾ ਸਟੈਮ ਇਸ ਅੰਤ ਨੂੰ ਮਿਟਾ ਕੇ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ: خورد (ਖ਼ੁਰਦ)।
ਅਤੀਤ
[ਸੋਧੋ]ਭੂਤ ਕਾਲ ਮਸਦਰ ਦੇ ਅੰਤ ਵਾਲੇ ਨ ਨੂੰ ਮਿਟਾਉਣ ਅਤੇ ਸਟੈਮ ਵਿਚ ਪੜਨਾਵੀਂ ਅੰਤ ਜੋੜ ਕੇ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਅਨਯ ਪੁਰਖੀ ਇੱਕਵਚਨ ਵਿੱਚ, ਪਰ, ਕੋਈ ਵੀ ਪੜਨਾਵੀਂ ਅੰਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਇਸ خوردن (ਖ਼ੁਰਦਨ) خورد (ਖ਼ੁਰਦ),ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ 'ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਖਾਧਾ।
ਅਪੂਰਨ
[ਸੋਧੋ]ਅਪੂਰਨ ਕਾਲ ਅਤੀਤ ਦੇ ਸਟੈਮ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਪਰੋਕਤ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ 'می' ( ਮੀ- ) ਅਗੇਤਰ ਜੋੜ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ میخوردم (ਮੀ ਖ਼ੁਰਦਨ ) 'ਮੈਂ ਖਾ ਰਿਹਾ ਸੀ', 'ਮੈਂ ਖਾਂਦਾ ਸੀ'। ਇਸ ਕਾਲ ਦਾ ਇੱਕ ਸ਼ਰਤੀਆ ਅਰਥ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ: 'ਮੈਂ ਖਾ ਲੈਂਦਾ', 'ਮੈਂ ਖਾ ਲਿਆ ਹੁੰਦਾ'।
ਪੂਰਨ
[ਸੋਧੋ]ਪੂਰਨ ਕਾਲ ਕਿਰਿਆ ਦੇ ਸਟੈਮ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ, ਅੰਤ ਵਿਚ ਹ (ਏ ) ਜੋੜ ਕੇ ਅਤੇ ਫਿਰ 'ਹੋਣ' ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਜੋੜ ਕੇ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ. ਸੋ ਬਿਰਡਨ ( xordan ) ਸੰਪੂਰਣ ਪਹਿਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਇਕਵਚਨ ਵਿਚ ਇਹ ਹੋਵੇਗਾ ਖਿਰਦਾ ਅਮ ( xorde am ) 'ਮੈਂ ਖਾਧਾ' ਅਤੇ ਤੀਸਰਾ ਵਿਅਕਤੀ ਇਕਵਾਲੀ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ خورده است ( xorde ast ). ਪਰ, ਸਪੋਕਨ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ast ਵਿੱਚ ਗਲਤੀ ਹੈ, ਬਣਾਉਣ خورده (xorde) ਦੀ / ਉਸ ਨੇ "ਖਾਧਾ ਗਿਆ ਹੈ.
ਪਲੁਪਰਫ਼ੈਕਟ
[ਸੋਧੋ]ਪਲੁਪਰਫ਼ੈਕਟ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ خورده (ਖ਼ੁਰਦੇ) ਸਟੈਮ ਲੈ ਕੇ, بود (ਬੂਦ) ਜੋੜ ਕੇ, ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਪੜਨਾਵੀਂ ਅੰਤ ਨੂੰ ਜੋੜ ਕੇ 'خورده بودم' (ਖ਼ੁਰਦੇ ਬੂਦਮ), 'ਮੈਂ ਖਾ ਚੁੱਕਾ ਸੀ'। ਅਨਯ ਪੁਰਖ ਇਕਵਚਨ ਵਿਚ, بود (ਬਿਨਾਂ ਅੰਤ ਤੋਂ) ਜੋੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਭਵਿੱਖ
[ਸੋਧੋ]ਭਵਿੱਖਤ ਕਾਲ 'خواستن' (ਖ਼ਾਸਤਨ), ਚਾਹੁਣਾ, ਦੇ ਵਰਤਮਾਨ ਕਾਲ ਰੂਪ ਲੈ ਕੇ, ਅਤੇ ਸਹੀ ਪੁਰਖ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ; ਅਨਯ ਪੁਰਖ ਦੇ ਇਕਵਚਨ ਵਿਚ ਇਹ ਕਿਰਿਆ ਹੈ 'خواهد' (ਖ਼ਾਹਦ) ਹੈ। ਅੱਗੇ, ਇਸਨੂੰ ਕ੍ਰਿਆ ਦੇ ਛੋਟੇ ਕੀਤੇ ਮਸਦਰ ਦੇ ਮੂਹਰੇ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ خورد (ਖ਼ੁਰਦ), ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ خواهد خورد (ਖ਼ਾਹਦ ਖ਼ੁਰਦ) 'ਉਹ ਖਾਵੇਗਾ/ਖਾਵੇਗੀ। ਸੰਯੁਕਤ ਕ੍ਰਿਆਵਾਂ ਲਈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ تمیز کردن (ਤਮੀਜ਼ ਕਰਦਨ) 'ਸਾਫ਼ ਕਰਨਾ', خواهد ਦੋਹਾਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਕਰਦਨ ਇਸ ਦੇ ਤਣੇ ਤੱਕ ਘੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ تمیز خواهد کرد (ਤਮੀਜ਼ ਖ਼ਾਹਦ ਕਰਦ ) 'ਉਹ/ਇਹ ਸਾਫ ਕਰੇਗਾ/ ਕਰੇਗੀ'। ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਵਿਚ, 'خواهد' ਨਾਲ ن. ਨਾ- ਲੱਗ ਕੇ نخواهد خورد ਨਾਖ਼ਾਹਦ ਕਰਦ 'ਉਹ ਨਹੀਂ ਖਾਵੇਗਾ' ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਵਿੱਖਤ ਕਾਲ ਨੂੰ ਵਰਤਣ ਤੋਂ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੋਲਚਾਲ ਵਾਲੀ ਫ਼ਾਰਸੀ ਵਿੱਚ ਪਰਹੇਜ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਵਰਤਮਾਨ
[ਸੋਧੋ]ਵਰਤਮਾਨ ਕਾਲ ਕਿਰਿਆ ਦੇ ਵਰਤਮਾਨ ਕਾਲ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ, ਅਗੇਤਰ 'می' (ਮੀ-) ਜੋੜ ਕੇ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਰਤਮਾਨ ਸਟੈਮ ਦਾ ਅਕਸਰ ਮਸਦਰ ਤੋਂ ਅਨੁਮਾਨ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਵੱਖਰੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵੀ ਸਿੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਣ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ 'ਖਾਣ' ਲਈ خوردن (ਖ਼ੁਰਦਨ ) ਦਾ ਵਰਤਮਾਨ ਸਟੈਮ ਹੈ, خور (ਖ਼ੁਰ), ਇਸ ਲਈ ਵਰਤਮਾਨ ਉੱਤਮ ਪੁਰਖ ਇਕਵਚਨ می خورم (ਮੀਖ਼ੁਰਦਮ ) ਹੋਵੇਗਾ "ਮੈਂ ਖਾਂਦਾ/ਖਾਂਦੀ ਹਾਂ, ਖਾ ਰਿਹਾ/ਰਹੀ ਹਾਂ, ਖਾਂਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹਾਂ"। ਅਨਯ ਪੁਰਖ ਦਾ ਇਕਵਚਨ ਅੰਤ د- ( -ਅਦ ) ਹੈ। ਨਕਾਰਾਤਮਕ -ن ਮੀ ਦੇ ਅੱਗੇ ਨੇ ਉਚਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਹੋਰ ਸਾਰੇ ਕਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਇਸ ਨੂੰ ਨਾ ਉਚਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਵਾਰੀ ਉਪਰੋਕਤ ਵਰਣਨ ਕੀਤੇ ਭਵਿੱਖਤ ਕਾਲ ਦੀ ਬਜਾਏ ਵਰਤਮਾਨ ਕਾਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਇੱਕ ਕਿਰਿਆ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ (ਉਦਾਹਰਣ ਲਈ: فردا ਫ਼ਰਦਾ 'ਕੱਲ੍ਹ') ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
- فردا به سينما مى رود - ਫ਼ਰਦਾ ਬੇ ਸਿਨਮਾ ਮੀਰਵਦ 'ਕੱਲ ਉਹ ਸਿਨੇਮਾ ਜਾਏਗਾ/ਜਾਏਗੀ'
ਵਰਤਮਾਨ ਸਬਜੰਕਟਿਵ
[ਸੋਧੋ]ਵਰਤਮਾਨ ਸਬਜੰਕਟਿਵ ਵਰਤਮਾਨ ਕਾਲ ਦੇ ਅਗੇਤਰ ਮੀ- ਨੂੰ ਹਟਾ ਕੇ ਬੇ- ਜਾਂ ਬੋ- (ਸਵਰ ਓ ਵਾਲੀ ਕ੍ਰਿਆ ਅੱਗੇ) ਲਗਾ ਕੇ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ: بخورم boxoram 'ਮੈਂ ਖਾਣਾ ਖਾ ਲਵਾਂ', 'ਮੈਨੂੰ ਖਾਣਾ ਖਾ ਲੈਣ ਦਿਓ', بنويسم benevisam 'ਮੈਂ ਲਿਖ ਲਵਾਂ', 'ਮੈਨੂੰ ਲਿਖ ਲੈਣ ਦਿਓ'
ਸੰਯੁਕਤ ਕ੍ਰਿਆਵਾਂ
[ਸੋਧੋ]ਹਲਕੀਆਂ ਕ੍ਰਿਆਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ کردن (ਕਰਦਨ) 'ਕਰਨਾ, ਬਣਾਉਣਾ' ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਅਕਸਰ ਨਾਂਵ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਉਹ ਕਿਰਿਆ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਸੰਯੁਕਤ ਕਿਰਿਆ, ਹਲਕੀ ਕਿਰਿਆ ਰਚਨਾ ਜਾਂ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਪਰੈਡੀਕੇਟ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਣ ਦੇ ਲਈ, ਸ਼ਬਦ (ਗੁਫ਼ਤਗੂ) ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ 'ਗੱਲਬਾਤ', ਜਦੋਂ ਕਿ گفتگو کردن (ਗੁਫ਼ਤਗੂ ਕਰਦਨ) ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ 'ਬੋਲਣਾ'। ਕਿਸੇ ਨਾਂਵ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ, ਪ੍ਰੈਪੋਜੀਸ਼ਨ, ਜਾਂ ਪ੍ਰੈਪੋਜੀਸ਼ਨਲ ਵਾਕੰਸ਼ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਕ ਹਲਕੀ ਕ੍ਰਿਆ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰ ਕੇ ਸੰਯੁਕਤ ਕਿਰਿਆ ਬਣਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸਿਰਫ ਹਲਕੀ ਕਿਰਿਆ (ਜਿਵੇਂ ਕਰਦਾਨ ) ਪੁਰਖ/ ਵਚਨ ਆਦਿ ਮੁਤਾਬਕ ਬਦਲਦੀ ਹੈ; ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਲਾ ਸ਼ਬਦ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ:
- ਦਾਰਮ ਗੁਫ਼ਤਗੂ ਮੀਕੋਨਮ (دارم گفتگو میکنم) ('ਮੈਂ ਬੋਲ ਰਿਹਾ ਹਾਂ')
- ਗੁਫ਼ਤਗੂ ਕਰਦੇ ਅਮ (گفتگو کرده ام) ('ਮੈਂ ਬੋਲਿਆ ਹੈ')
- ਗੁਫ਼ਤਗੂ ਖ਼ਾਹਮ ਕਰਦਨ (گفتگو خواهم کرد) ('ਮੈਂ ਬੋਲਾਂਗਾ')
ਕਰਦਨ ਦੇ ਨਾਲ ਹੋਰ ਸੰਯੁਕਤ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦੀਆਂ ਉਦਾਹਰਣਾਂ:
- ਫਰਾਮੋਸ਼ ਕਰਦਨ (فراموش کردن), 'ਭੁੱਲਣਾ'
- ਗਿਰੀਏ ਕਰਦਨ (گریه کردن), 'ਰੋਣਾ'
- ਟੈਲੀਫੋਨ ਕਰਦਨ (تلفن کردن), 'ਕਾਲ ਕਰਨਾ, ਟੈਲੀਫੋਨ ਕਰਨਾ
- ਬਾਜ਼ਸਾਜ਼ੀ ਕਰਦਨ (بازسازی کردن), 'ਠੀਕ ਕਰਨਾ'
ਸਹਾਇਕ ਕਿਰਿਆਵਾਂ
[ਸੋਧੋ]- ਬਾਯਦ (باید) - 'ਲਾਜ਼ਮੀ': ਕੰਜੂਗੇਟ ਨਹੀਂ। ਅਧੀਨ ਉਪਵਾਕ ਸਬਜੰਕਟਿਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ
- ਸ਼ਾਯਦ (شاید) - 'ਸ਼ਾਇਦ': ਕੰਜੂਗੇਟ ਨਹੀਂ। ਅਧੀਨ ਉਪਵਾਕ ਸਬਜੰਕਟਿਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ
- ਤਵਾਨਿਸਤਨ (توانستن) - 'ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ' (ਸ਼ਾਬਦਿਕ 'ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਣਾ'): ਕੰਜੂਗੇਟ ਕੀਤਾ। ਅਧੀਨ ਉਪਵਾਕ ਸਬਜੰਕਟਿਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ
- ਖ਼ਾਸਤਨ (خواستن) - 'ਚਾਹੁੰਦਾ': ਕੰਜੂਗੇਟ। ਅਧੀਨ ਉਪਵਾਕ ਸਬਜੰਕਟਿਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ
- ਖ਼ਾਸਤਨ (خواستن) - 'ਕਰੇਗਾ': ਕੰਜੂਗੇਟ। ਮੁੱਖ ਕਿਰਿਆ ਕਾਲ ਰਹਿਤ ਹੈ
ਸਰਲੀਕ੍ਰਿਤ ਬੋਲਚਾਲ ਦੀਆਂ ਕਿਰਿਆਵਾਂ
[ਸੋਧੋ]ਬੋਲੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ, ਕੁਝ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਕ੍ਰਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਛੋਟੇ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ:
- رفتن ਰਫ਼ਤਨ 'ਜਾਣਾ' (ਸਾਹਿਤਕ ਵਰਤਮਾਨ ਰੂਪ - ਰਵ-) ਬੋਲਣ ਵਿੱਚ ਵਰਤਮਾਨ ਰੂਪ -ਰ-. ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੀ-ਰ-ਮ 'ਮੈਂ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ'।' ਮੀ-ਰ-ਈ 'ਤੁਸੀਂ ਜਾਓ।' ਬੇ-ਰ-ਇਮ 'ਚਲੋ ਚੱਲੀਏ।'
- دادن ਦਾਦਨ, 'ਦੇਣਾ' (ਸਾਹਿਤਕ ਵਰਤਮਾਨ ਰੂਪ-ਦੇਹ- ) ਬੋਲਣ ਵਿੱਚ ਵਰਤਮਾਨ ਰੂਪ-ਦ-. ਜਿਵੇਂ ਮੀ-ਦ-ਅਮ । 'ਮੈਂ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ। 'ਮੀ-ਦ-ਇਮ . 'ਅਸੀਂ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ।'
- گفتن ਗੁਫ਼ਤਨ, 'ਕਹਿਣਾ' (ਸਾਹਿਤਕ ਵਰਤਮਾਨ ਰੂਪ -ਗੁ- ) ਬੋਲਣ ਵਿੱਚ ਵਰਤਮਾਨ ਰੂਪ-ਗ-. ਜਿਵੇਂ ਮੀ-ਗ-ਅਮ । 'ਮੈਂ ਕਿਹਾ। 'ਮੀ-ਗ-ਇਨ 'ਤੁਸੀਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋ।'
- آمدن ਆਮਦਨ, 'ਆਉਣਾ' (ਸਾਹਿਤਕ ਵਰਤਮਾਨ ਰੂਪ -ਆਯ- ) ਬੋਲਣ ਵਿੱਚ ਵਰਤਮਾਨ ਰੂਪ -ਆ-। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ ਮੀ- ਯਾ-ਮ, 'ਮੈਂ ਆ ਰਿਹਾ ਹਾਂ'
- خواستن ਖ਼ਾਸਤਨ , 'ਚਾਹੁਣਾ ' (ਸਾਹਿਤਕ ਵਰਤਮਾਨ ਰੂਪ -ਖ਼ਾਹ-) ਬੋਲਣ ਵਿੱਚ ਵਰਤਮਾਨ ਰੂਪ -ਖ਼ਾ-. ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੀ-ਖ਼ਾ-ਮ 'ਮੈਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ'
ਪਰੈਪੋਜੀਸ਼ਨਾਂ
[ਸੋਧੋ]ਫ਼ਾਰਸੀ ਵਿਚ ਪਰੈਪੋਜੀਸ਼ਨਾਂ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੀ ਤਰਾਂ ਵਿਚਰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਕਰਮ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ: ਮੁਢਲੀਆਂ ਪਰੈਪੋਜੀਸ਼ਨਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਦਾਰ 'ਵਿੱਚ', ਜੋ ਕਿ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਇਜ਼ਾਫੇ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਜਾਂ ਪੜਨਾਂਵ ਦੇ ਅੱਗੇ ਰੱਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਕ ਹੋਰ ਵੱਡੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਹੈ। ਇਹ ਨਾਵਾਂ ਜਾਂ ਕਿਰਿਆ-ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣਾਂ ਤੋਂ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਜ਼ਾਫੇ (-ਏ ਜਾਂ -ਯੇ ) ਦੇ ਜਰੀਏ ਨਾਂਵ ਦੇ ਨਾਲ ਜੋੜੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ:
- ਅਜ਼ (از) 'ਤੋਂ'
- ਬਾ (با) 'ਨਾਲ'
- ਬਰ (بر) 'ਉੱਤੇ'
- ਬਰਾ-ਯੇ (برای) 'ਲਈ'
- ਬੇ (به) 'ਨੂੰ'
- ਬੀ (بی) 'ਬਿਨਾ'
- ਦਰ (در) 'ਵਿੱਚ'
- ਮਾਨੰਦ-ਏ (مانندِ) 'ਜਿਵੇਂ'
- mesl-e (مثل) 'like'
- ਰੂ-ਯੇ (روی) 'ਚਾਲੂ'
- ਤਾ (تا) 'ਜਦ ਤੱਕ, ਜਦ ਤੱਕ ਨਾ'
- ਤੁ-ਯੇ (توی) 'ਵਿੱਚ'
- ਜ਼ੀਰ-ਏ (زير) 'ਥੱਲੇ'
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ
[ਸੋਧੋ]- ਫ਼ਾਰਸੀ ਭਾਸ਼ਾ
- ਤਾਜਿਕ ਵਿਆਕਰਨ
- ਕੁਰਦ ਵਿਆਕਰਣ
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Mahootian, Shahrzad (1997). Persian. London: Routledge. p. 190. ISBN 0-415-02311-4.
- ↑ Obolensky et al. (1963), p.87.
ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ
[ਸੋਧੋ]- ਨਾਵਿਦ ਫਾਜ਼ਲ ਦੁਆਰਾ ਫ਼ਾਰਸੀ ਵਿਆਕਰਣ ( ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ; ਜਰਮਨ)
- ਫ਼ਾਰਸੀ ਵਿਆਕਰਨ ਅਤੇ ਸਰੋਤ
- ਫ਼ਾਰਸੀ ਵਿਆਕਰਣ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ (ਫ਼ਾਰਸੀ ਵਿਚ) Archived 2010-07-21 at the Wayback Machine.
- ਫ਼ਾਰਸੀ ਵਿਆਕਰਨ ਸਿੱਖਣਾ: ਇੱਕ ਜਾਣ ਪਛਾਣ (ਫ਼ਾਰਸੀ ਵਿੱਚ) Archived 2018-11-14 at the Wayback Machine.
- ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਮਲੂ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖਿਆ ਫਾਰਸੀ ਦਾ ਇੱਕ ਸੰਖੇਪ ਵਿਆਕਰਣ ਕੋਰਸ (ਫ਼ਾਰਸੀ ਵਿੱਚ) Archived 2010-11-05 at the Wayback Machine.
- ਫਾਰਸੀ ਵਿਆਕਰਣ ਲਈ ਬੀਬੀਸੀ ਦੀ ਪੂਰੀ ਗਾਈਡ (ਫ਼ਾਰਸੀ ਵਿੱਚ)
- ਵਿਆਕਰਣ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਮਿਆਰ ਅਰਬੀ ਵਿਚ ਫਾਰਸੀ ਵਿਆਕਰਣ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਖਰੜਾ ਹੈ। ਇਹ 1553 ਦਾ ਹੈ।