ਨੁਕੁਸ

ਗੁਣਕ: 42°28′N 59°36′E / 42.467°N 59.600°E / 42.467; 59.600
ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਨੁਕੁਸ
ਉਜ਼ਬੇਕ: Nukus / Нукус
ਕਰਾਕਲਪਾਕ: No‘kis / Нөкис
ਨੁਕੁਸ is located in ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ
ਨੁਕੁਸ
ਨੁਕੁਸ
ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤੀ
ਗੁਣਕ: 42°28′N 59°36′E / 42.467°N 59.600°E / 42.467; 59.600
ਦੇਸ਼ ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ
Provinceਕਰਾਕਲਪਾਕਸਤਾਨ
ਸਰਕਾਰ
 • ਕਿਸਮਸ਼ਹਿਰੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ
ਆਬਾਦੀ
 (2016)[1]
 • ਕੁੱਲ3,05,600

ਨੁਕੁਸ (ਉਜ਼ਬੇਕ: Nukus, Нукус; ਕਰਾਕਲਪਾਕ: No'kis, Нөкис; ਕਜ਼ਾਖ਼: No'kis; ਰੂਸੀ: Нукус) ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਛੇਵਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਖ਼ੁਦਮੁਖ਼ਤਿਆਰ ਰਾਜ ਕਰਾਕਲਪਾਕਸਤਾਨ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਅਬਾਦੀ ਤਕਰੀਬਨ 271,400 ਹੈ। 24 ਅਪਰੈਲ, 2014 ਨੂੰ ਇਸਦੀ ਅਬਾਦੀ ਤਕਰੀਬਨ 230,006 ਸੀ। ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਪੱਛਮ ਵੱਲੋਂ ਆਮੂ ਦਰਿਆ ਲੰਘਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਇਸਦੇ ਅੰਤਰ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ਦੇ ਨੁਕੁਸ ਕਲਾ ਦੇ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ।

ਇਤਿਹਾਸ[ਸੋਧੋ]

ਨੁਕੁਸ ਉਜ਼ਬੇਕਾਂ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਕਬੀਲਾ ਨਾਮ ਨੁਕੁਸ ਤੋਂ ਆਇਆ ਹੈ।[2] ਨੁਕੁਸ 1932 ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਵਸੇਬੇ ਤੋਂ ਵਧਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਸੋਵੀਅਤ ਸ਼ਹਿਰ ਬਣ ਗਿਆ ਜਿਸ ਵਿੱਚ 1950 ਤੱਕ ਵੱਡੇ ਮਾਰਗ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਬਿਲਡਿੰਗਾਂ ਬਣ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਅਲੱਗ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਇਸਨੂੰ ਲਾਲ ਸੈਨਾ ਦੇ ਰਸਾਇਣ ਨਿਰੀਖਣ ਇੰਸਟੀਟਿਊਟ ਦਾ ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਜਿਹੜਾ ਕਿ ਰਸਾਇਣਿਕ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨਿਰੀਖਣ ਅਤੇ ਜਾਂਚ ਕੇਂਦਰ ਸੀ।

ਥਾਵਾਂ[ਸੋਧੋ]

ਨੁਕੁਸ ਦੀ ਪੈਨੋਰਾਮਾ ਤਸਵੀਰ

ਨੁਕੁਸ ਵਿੱਚ ਕਲਾ ਦਾ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਹੈ। ਇਸ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਵਿੱਚ ਪੁਰਾਤੱਤ ਛਾਣਬੀਨਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਕਲਾ-ਕਿਰਤਾਂ, ਰਵਾਇਤੀ ਗਹਿਣੇ, ਵਸਤਰ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤਕ ਸਾਜ਼ ਹਨ, ਪਰ ਸਭ ਤੋਂ ਦਿਲਚਸਪ ਨੁਮਾਇਸ਼ਾਂ ਅਰਾਲ ਸਾਗਰ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ਉੱਤੇ ਲੁਪਤ ਹੋ ਰਹੇ ਬਨਸਪਤੀ ਅਤੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਬਾਰੇ ਹੈ। ਕਲਾ ਦਾ ਅਜਾਇਬ ਘਰ 1918 ਤੋਂ 1935 ਤੱਕ ਦੇ ਰੂਸੀ ਅਤੇ ਉਜ਼ਬੇਕੀ ਕਲਾ ਦੇ ਨਮੂਨਿਆਂ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਟਾਲਿਨ ਨੇ ਇਸ ਵਿੱਚੋਂ ਸਾਰੇ ਸੋਵੀਅਤ ਕਲਾ ਦੇ ਨਮੂਨਿਆਂ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਗੁਲਾਗ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸੋਵੀਅਤ ਕਲਾ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਫਿਰ ਵੀ ਬਚ ਗਏ ਕਿਉਂਕਿ ਸ਼ਹਿਰ ਸੋਵੀਅਤ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਤੋਂ ਦੂਰ ਸੀ। ਇੱਕ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫ਼ਿਲਮ ਵਰਜਿਤ ਕਲਾ ਦਾ ਮਾਰੂਥਲ (The Desert of Forbidden Art) ਇਸਦੀ ਕਲਾ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਬਾਰੇ ਹੈ।[3]

ਨੁਕੁਸ ਖੇਤਰ ਦਾ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਕੇਂਦਰ ਵੀ ਹੈ, ਇੱਕ ਨਿੱਜੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਸਕੂਲ ਵੀ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਕਿ UNICEF ਵੱਲੋਂ ਖ਼ਾਸ ਵਿੱਤੀ ਮਦਦ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।[4][5]

ਮੌਸਮ[ਸੋਧੋ]

ਨੁਕੁਸ ਵਿੱਚ ਠੰਢੀ ਮਾਰੂਥਲੀ ਜਲਵਾਯੂ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਗਰਮੀਆਂ ਲੰਮੀਆਂ, ਖ਼ੁਸ਼ਕ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗਰਮ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਰਦੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ, ਕਾਫ਼ੀ ਠੰਢੀਆਂ ਅਤੇ ਬਰਫ਼ੀਲੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਪੌਣਪਾਣੀ ਅੰਕੜੇ
ਮਹੀਨਾ ਜਨ ਫ਼ਰ ਮਾਰ ਅਪ ਮਈ ਜੂਨ ਜੁਲ ਅਗ ਸਤੰ ਅਕ ਨਵੰ ਦਸੰ ਸਾਲ
ਔਸਤਨ ਉੱਚ ਤਾਪਮਾਨ °C (°F) 0.7
(33.3)
4.0
(39.2)
11.7
(53.1)
21.7
(71.1)
28.7
(83.7)
34.5
(94.1)
36.2
(97.2)
34.3
(93.7)
27.9
(82.2)
19.4
(66.9)
10.0
(50)
3.1
(37.6)
19.35
(66.84)
ਔਸਤਨ ਹੇਠਲਾ ਤਾਪਮਾਨ °C (°F) −7.5
(18.5)
−6.0
(21.2)
−0.1
(31.8)
8.2
(46.8)
14.2
(57.6)
19.1
(66.4)
21.3
(70.3)
18.9
(66)
12.0
(53.6)
4.9
(40.8)
−0.8
(30.6)
−5.5
(22.1)
6.56
(43.81)
ਬਰਸਾਤ mm (ਇੰਚ) 10.9
(0.429)
7.9
(0.311)
17.7
(0.697)
15.3
(0.602)
12.6
(0.496)
4.0
(0.157)
1.4
(0.055)
1.7
(0.067)
2.6
(0.102)
7.5
(0.295)
10.8
(0.425)
12.1
(0.476)
104.5
(4.112)
ਔਸਤ. ਵਰਖਾ ਦਿਨ 6.2 4.5 5.3 5.1 3.8 1.9 0.9 0.8 1.5 3.4 4.3 6.1 43.8
Source: Hydrometeorological Service[6]

ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ[ਸੋਧੋ]

ਬਾਹਰਲੇ ਲਿੰਕ[ਸੋਧੋ]


ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. "Портал открытых данных Республики Узбекистан". data.gov.uz (in ਰੂਸੀ). Archived from the original on 2018-06-15. Retrieved 2017-10-09. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (help)
  2. Словарь современных географических названий. — Екатеринбург: У-Фактория. Под общей редакцией акад. В. М. Котлякова. 2006.
  3. Tom Bissell, Chasing the Sea, Pantheon (2003). ISBN 0-375-42130-0. p. 323–324.
  4. Bissell, Chasing the Sea, p. 325–326.
  5. Stephen Kinzer, "Nukus Journal; In Plain English, These Uzbeks Are Going Places", New York Times October 24, 1997.
  6. "Climate data for Nukus". http://meteo.uz. Retrieved 19 November 2015. {{cite web}}: External link in |publisher= (help)