ਫ਼ਿਲਮ ਕੱਵਾਲੀ
ਫਿਲਮੀ ਕੱਵਾਲੀ (Urdu: فلمی قوٌالی. Bengali: ফিল্মি কাওয়ালি, Hindi: फ़िल्मी क़व्वाली) ਕੱਵਾਲੀਸੰਗੀਤ ਦਾ ਇੱਕ ਰੂਪ ਹੈ ਜੋ ਲਾਲੀਵੁੱਡ, ਧਾਲੀਵੁੱਡ, ਟਾਲੀਵੁੱਡ, ਅਤੇ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫਿਲਮ ਉਦਯੋਗਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਇਹ ਸ਼ੈਲੀ ਫਿਲਮ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਉਪ-ਸ਼ੈਲੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰਵਾਇਤੀ ਕੱਵਾਲੀ,ਜੋ ਕਿ ਸੂਫ਼ੀਆਂ ਦਾ ਭਗਤੀ ਸੰਗੀਤ ਹੈ, ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਸਮਾਨਤਾ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਫਿਲਮੀ ਕੱਵਾਲੀ ਦੀ ਇੱਕ ਉਦਾਹਰਨ ਮੁਹੰਮਦ ਰਫੀ ਦੁਆਰਾ ਗਾਇਆ ਗਿਆ ਭਾਰਤੀ ਫਿਲਮ ਅਮਰ ਅਕਬਰ ਐਂਥਨੀ (1977) ਦਾ ਗੀਤ ਪਰਦਾ ਹੈ ਪਰਦਾ ਹੈ,ਜਿਸ ਦਾ ਸੰਗੀਤ ਲਕਸ਼ਮੀਕਾਂਤ-ਪਿਆਰੇਲਾਲ ਨੇ ਰਚਿਆ ਹੈ। ਫਿਲਮੀ ਕੱਵਾਲੀ ਦੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਉਦਾਹਰਣ ਕਿਸ਼ੋਰ ਕੁਮਾਰ, ਅਨਵਰ ਅਤੇ ਅਜ਼ੀਜ਼ ਨਾਜ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਭਾਰਤੀ ਫਿਲਮ ਕੁਰਬਾਨੀ (1980) ਦਾ ਗੀਤ "ਕੁਰਬਾਨੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਕੁਰਬਾਨੀ" ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਸੰਗੀਤ ਕਲਿਆਣਜੀ-ਆਨੰਦਜੀ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਫਿਲਮੀ ਕੱਵਾਲੀ ਦੀ ਉਪ-ਸ਼ੈਲੀ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਕਵਾਲੀ ਦਾ ਇੱਕ ਉਹ ਰੂਪ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਹੈ ਜੋ ਆਧੁਨਿਕ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਸਾਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਸੰਮਿਲਿਤ ਹੈ, ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਟੈਕਨੋ ਬੀਟਸ ਨਾਲ, ਜਿਸਨੂੰ ਟੈਕਨੋ-ਕੱਵਾਲੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਟੈਕਨੋ-ਕੱਵਾਲੀ ਦੀ ਇੱਕ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ ਕਜਰਾ ਰੇ, ਇੱਕ ਫਿਲਮੀ ਗੀਤ ਜੋ ਸ਼ੰਕਰ-ਅਹਿਸਾਨ-ਲੋਏ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਵਧੇਰੇ ਡਾਂਸ-ਅਧਾਰਿਤ ਟਰੈਕਾਂ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਟੈਕਨੋ-ਕਵਾਲੀ ਦੀ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਨੂੰ "ਕਲੱਬ ਕੱਵਾਲੀ" ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਹੋਰ ਟਰੈਕ ਰਿਕਾਰਡ ਰਿਲੀਜ਼ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਨੁਸਰਤ ਫਤਿਹ ਅਲੀ ਖਾਨ ਅਤੇ ਏ ਆਰ ਰਹਿਮਾਨ ਨੇ ਰਵਾਇਤੀ ਕੱਵਾਲੀ ਦੀ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਫਿਲਮੀ ਕੱਵਾਲੀਆਂ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਅਰਜ਼ੀਆਂ (ਦਿੱਲੀ 6), ਖਵਾਜਾ ਮੇਰੇ ਖਵਾਜਾ (ਜੋਧਾ ਅਕਬਰ) ਅਤੇ ਕੁਨ ਫਯਾ ਕੁਨ (ਰੌਕਸਟਾਰ) ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਬੰਗਾਲੀ ਟਾਲੀਵੁੱਡ ਸਿਨੇਮਾ ਦੀਆਂ ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਨੇਹਾ ਕੱਕੜ ਅਤੇ ਨਕਸ਼ ਅਜ਼ੀਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਗਾਇਆ ਗੀਤ ਰੀਮਿਕਸ ਕੱਵਾਲੀ (ਬਿੰਦਾਸ) ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਬੰਗਾਲੀ ਧਾਲੀਵੁੱਡ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਕਵਾਲੀਆਂ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੋਤਿਨ ਚੌਧਰੀ ਦੁਆਰਾ ਗਾਇਆ ਗੀਤ ਟਿਕਾਤੁਲੀ (ਢਾਕਾ ਅਟੈਕ)।
ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਲਾਕਾਰ
[ਸੋਧੋ]ਨੁਸਰਤ ਫਤਿਹ ਅਲੀ ਖਾਨ
[ਸੋਧੋ]
ਨੁਸਰਤ ਫਤਿਹ ਅਲੀ ਖਾਨ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕੱਵਾਲੀ ਗੀਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, "ਤੇਰੇ ਬਿਨ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ"[1] ("ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਬਿਨਾਂ ਬੇਚੈਨ ਹਾਂ"), ਉਸਦੀਆਂ 1996 ਦੀਆਂ ਦੋ ਐਲਬਮਾਂ, ਸੌਰੋਜ਼ ਵੋਲ. 69[2] ਅਤੇ ਸੰਗਮ ( "ਤੇਰੇ ਬਿਨ ਨਹੀਂ ਲਗਦਾ ਦਿਲ" ਵਜੋਂ), ਭਾਰਤੀ ਗੀਤਕਾਰ ਜਾਵੇਦ ਅਖਤਰ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸਹਿਯੋਗੀ ਐਲਬਮ।[3] ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਨੇ ਕੱਚੇ ਧਾਗੇ[1] ਲਈ "ਤੇਰੇ ਬਿਨ ਨਹੀਂ ਜੀਨਾ" ਨਾਮ ਦਾ ਇੱਕ ਕਵਰ ਸੰਸਕਰਣ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤਾ, ਨੁਸਰਤ ਫਤਿਹ ਅਲੀ ਖਾਨ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਤ, ਕੱਚੇ ਧਾਗੇ ਦੀ ਸਾਉਂਡਟ੍ਰੈਕ ਐਲਬਮ 3 ਵਿਕ ਗਈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮਿਲੀਅਨ ਯੂਨਿਟ[4] ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼-ਭਾਰਤੀ ਨਿਰਮਾਤਾ ਬੱਲੀ ਸੱਗੂ ਨੇ "ਤੇਰੇ ਬਿਨ ਨਹੀਂ ਲਗਦਾ" ਦਾ ਇੱਕ ਰੀਮਿਕਸ ਰਿਲੀਜ਼ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਕਿ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 2002 ਦੀ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਫਿਲਮ ਬੈਂਡ ਇਟ ਲਾਈਕ ਬੇਖਮ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਰਮਿੰਦਰ ਨਾਗਰਾ ਅਤੇ ਕੀਰਾ ਨਾਈਟਲੇ ਸਨ।[5] "ਤੇਰੇ ਬਿਨ" ਨਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਕਵਰ ਸੰਸਕਰਣ ਰਾਹਤ ਫਤਿਹ ਅਲੀ ਖਾਨ ਦੁਆਰਾ ਅਸੀਸ ਕੌਰ ਨਾਲ 2018 ਦੀ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫਿਲਮ ਸਿੰਬਾ ਲਈ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ[6]
ਨੁਸਰਤ ਫਤਿਹ ਅਲੀ ਖਾਨ ਦੇ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਸੰਗੀਤ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਭਾਰਤੀ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ 1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੌਰਾਨ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਉਸਨੇ ਏ.ਆਰ. ਰਹਿਮਾਨ ਅਤੇ ਜਾਵੇਦ ਅਖਤਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਉਸਨੇ ਸਹਿਯੋਗ ਕੀਤਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਹਿੱਟ ਫਿਲਮੀ ਗੀਤਾਂ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਭਾਰਤੀ ਸੰਗੀਤ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਖਾਨ ਦੇ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਚੋਰੀ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਸਨ।[7] ਮੋਹਰਾ (1994) ਵਿੱਚ ਵਿਜੂ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਹਿੱਟ ਗੀਤ "ਤੂੰ ਚੀਜ਼ ਬੜੀ ਹੈ ਮਸਤ ਮਸਤ" ਖਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕੱਵਾਲੀ ਗੀਤ " ਦਮ ਮਸਤ ਕਲੰਦਰ " ਤੋਂ ਚੋਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[7]
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ
[ਸੋਧੋ]ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ 1.0 1.1 Iyengar, Shriram (3 October 2016). "The guru of peace: Ustad Nusrat Fateh Ali Khan". Cinestaan. Archived from the original on 21 December 2018.
- ↑ "Sorrows, Vol. 69 by Nusrat Fateh Ali Khan". iTunes (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਬਰਤਾਨਵੀ)). Retrieved 20 December 2018.
- ↑ "Nusrat Fateh Ali Khan & Javed Akhtar - Sangam". Discogs. Retrieved 18 December 2018.
- ↑ "Music Hits 1990-1999 (Figures in Units)". Box Office India. Archived from the original on 2 January 2010. Retrieved 1 January 2010.
- ↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedDudrah - ↑ "Simmba song Tere Bin: Check out the recreated version of the classic Nusrat Fateh Ali Khan track ft. Ranveer Singh and Sara Ali Khan". Times Now. 14 December 2018.
- ↑ 7.0 7.1 Amit Baruah, R. Padmanabhan (6 September 1997). "The stilled voice". The Hindu, Frontline. Archived from the original on 30 December 2001.
{{cite web}}: CS1 maint: unfit URL (link)