ਸੋਨਮਾਰਗ
ਸੋਨਮਾਰਗ[1] ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਵਿੱਚ 'ਘਾਹ ਦਾ ਮੈਦਾਨ' ਭਾਰਤ ਦੇ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਗੰਦਰਬਲ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਪਹਾਡ਼ੀ ਇਲਾਕਾ ਹੈ।[2] ਇਹ ਗੰਦਰਬਲ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 62 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਅਤੇ ਰਾਜਧਾਨੀ ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਤੋਂ 80 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (50 ਮੀਲ) ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ।
ਇਤਿਹਾਸ[ਸੋਧੋ]
ਸੋਨਮਾਰਗ ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਮਹੱਤਤਾ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਰੇਸ਼ਮ ਮਾਰਗ ਦੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਦੁਆਰ ਵਜੋਂ ਸੀ, ਜੋ ਕਸ਼ਮੀਰ ਨੂੰ ਤਿੱਬਤ ਨਾਲ ਜੋਡ਼ਦਾ ਹੈ।[3][4] ਅੱਜ ਇਹ ਪਹਾਡ਼ੀ ਇਲਾਕਾ ਮਛੇਰਿਆਂ ਅਤੇ ਪੈਦਲ ਯਾਤਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸਥਾਨ ਹੈ ਅਤੇ 1999 ਵਿੱਚ ਗੁਆਂਢੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਕਾਰਗਿਲ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਲਈ ਰਣਨੀਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਬਿੰਦੂ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਭੂਗੋਲ[ਸੋਧੋ]
ਇਹ ਪਹਾਡ਼ੀ ਸਟੇਸ਼ਨ ਕਸ਼ਮੀਰ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ 2,730 ਮੀਟਰ (8,960 ਫੁੱਟ) ਦੀ ਉਚਾਈ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਫੁੱਲਣ ਵਾਲੇ ਅਲਪਾਈਨ ਘਾਹ ਦੇ ਮੈਦਾਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਮੱਛੀਆਂ ਨਾਲ ਭਰੇ ਦਰਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਝੀਲਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਸੋਨਮਾਰਗ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸਥਾਨ ਹੈ।[5][6]
ਜਲਵਾਯੂ[ਸੋਧੋ]
ਇਸ ਦੀ ਉੱਚਾਈ ਅਤੇ ਪਹਾਡ਼ੀ ਖੇਤਰ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ, ਸੋਨਮਾਰਗ ਖੇਤਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੁਰਲੱਭ ਨਮੀ ਵਾਲੇ ਮਹਾਂਦੀਪੀ ਜਲਵਾਯੂ (ਕੋਪੇਨ ਡੀ. ਐੱਫ. ਬੀ.) ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਰਖਾ ਦੇ ਨਾਲ ਅਨੁਭਵ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸੋਨਮਾਰਗ ਵਿੱਚ ਔਸਤ ਤਾਪਮਾਨ 6°C (43°F) ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਲਾਨਾ ਲਗਭਗ 932 mm (36.7 in) ਮਿਲੀਮੀਟਰ (36.7 ਇੰਚ) ਵਰਖਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ (ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਦੇ-ਕਦਾਈਂ ਪੈਣ ਵਾਲੀ ਭਾਰੀ ਬਰਫਬਾਰੀ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨਹੀਂ) ।
ਜਨਸੰਖਿਆ[ਸੋਧੋ]
ਸੋਨਮਾਰਗ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸਥਾਈ ਬਸਤੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਬਰਫਬਾਰੀ ਅਤੇ ਬਰਫ਼ੀਲੇ ਤੂਫ਼ਾਨ ਕਾਰਨ ਪਹੁੰਚ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੀ 2011 ਦੀ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸੋਨਮਾਰਗ ਦੀ ਮੌਸਮੀ ਆਬਾਦੀ 392 (51% ਮਰਦ, 49% ਔਰਤਾਂ) ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਅਤੇ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਸਨ।[7]
ਸੈਰ ਸਪਾਟਾ[ਸੋਧੋ]
ਸੋਨਮੁਰਗ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਾਲਾਹੋਈ ਪੀਕ ਅਤੇ ਟ੍ਰੈਕਿੰਗ ਮਾਰਗ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਹਿਮਾਲਿਆ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਾਨਸਰ ਝੀਲ, ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਸਰ ਝੀਲ, ਗੰਗਾਬਲ ਝੀਲ ਅਤੇ ਗਦਸਰ ਝੀਲ ਵੱਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਬਰਫ਼ੀਲੇ ਰਸਤੇ ਅਤੇ ਭੂਰੇ ਟ੍ਰਾਊਟ ਨਾਲ ਭਰੇ ਹੋਏ ਹਨ।[8] ਸਿੰਧ ਨਦੀ ਇੱਥੇ ਵਹਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਟ੍ਰਾਊਟ ਅਤੇ ਮਹਸੀਰ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੈ। ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਥਾਜੀਵਾਸ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ ਤੱਕ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਲਈ ਟੋਟੀਆਂ ਕਿਰਾਏ 'ਤੇ ਲਈਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਨੇਡ਼ੇ ਦੇ ਅਮਰਨਾਥ ਮੰਦਰ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਸੋਨਮਾਰਗ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਬਾਲਟਾਲ, ਸੋਨਮੁਰਗ ਤੋਂ 15 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪੂਰਬ ਵੱਲ, ਇੱਕ ਘਾਟੀ ਹੈ ਜੋ ਜ਼ੋਜੀ ਲਾ ਦੱਰੇ ਦੇ ਤਲ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਟ੍ਰੇਕਰ ਜ਼ੋਜੀ ਲਾ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਕੇ ਲੇਹ ਸ਼ਹਿਰ-ਜਿਸ ਨੂੰ "ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਛੱਤ" ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ-ਤੱਕ ਵੀ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਵਿਭਾਗ ਸਾਲ ਭਰ ਸੋਨਮੁਰਗ ਵਿਖੇ ਰਿਵਰ ਰਾਫਟਿੰਗ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਟੀਮਾਂ ਨੇ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਹੈ।[9]
ਤਸਵੀਰਾਂ[ਸੋਧੋ]
ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ[ਸੋਧੋ]
- ਡਲ ਝੀਲ
- ਪਹਲਗਾਮ
- ਗੰਗਾਬਲ
- ਵੈਰੀਨਾਗ
- ਕੌਸਰ ਨਾਗ
- ਸ਼ੇਖ ਉਲ-ਆਲਮ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ
- ਅਮਰਨਾਥ ਗੁਫਾ
- ਕਸ਼ਮੀਰ ਰੇਲਵੇ
- ਖੀਰ ਭਵਾਨੀ
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ Toshakhani, S.K; Koul, Lal; Hajni, Mohiuddin; Pushp, P; Mohiuddin, Akhtar (1968–1980). Kashir Dictionary (in ਕਸ਼ਮੀਰੀ). Vol. 4. Jammu and Kashmir Academy of Art, Culture and Languages. p. 244.
- ↑ Mitra, Swati (2013). Jammu & Kashmir: Travel Guide. Eicher Goodearth. p. 46. ISBN 9789380262451.
'Meaning the 'meadow of gold', Sonamarg is covered with yellow crocus flowers in spring'
- ↑ Knight, E. F. 1893.
- ↑ "Sonamarg on Silk Route". silkroutee.com. Archived from the original on 2012-04-30. Retrieved 2012-04-20.
- ↑ "Sonamarg Tourism". india.com/travel. Retrieved 10 January 2021.
- ↑ "Sonmarg from Srinagar". kashmironline.net. Retrieved 2012-04-20.
- ↑ "Census of India 2001: Data from the 2001 Census, including cities, villages and towns (Provisional)". Census Commission of India. Archived from the original on 2004-06-16. Retrieved 2008-11-01.
- ↑ Petr, T., ed. (1999). Fish and fisheries at higher altitudes : Asia. Rome: FAO. p. 72. ISBN 92-5-104309-4.
- ↑ "International Rafting Championship at Sonmarg". groundreport.com. Archived from the original on 2013-01-24. Retrieved 2012-04-20.