ਸਮੱਗਰੀ 'ਤੇ ਜਾਓ

ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਸਮੂਹ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਬੈਨਜ਼ਾਈਲ ਐਸੀਟੇਟ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਐਸਟਰ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਸਮੂਹ (ਸੂਹੇ ਰੰਗ 'ਚ), ਇੱਕ ਐਸੀਟਾਈਲ ਅੱਧ (ਹਰੇ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ) ਅਤੇ ਇੱਕ ਬੈਨਜ਼ੀਲਾਕਸੀ ਅੱਧ (ਸੰਤਰੀ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ) ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹੋਰ ਵੰਡਾਂ ਵੀ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।

ਕਾਰਬਨੀ ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਬਿਰਤੀਮੂਲਕ ਸਮੂਹ (ਹੋਰ ਨਾਂ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਸਮੂਹ ਅਤੇ ਕਿਰਿਆਤਮਕ ਸਮੂਹ ਹਨ) ਅਣੂਆਂ ਵਿਚਲੇ ਪਰਮਾਣੂਆਂ ਜਾਂ ਜੋੜਾਂ ਦੇ ਉਹਨਾਂ ਖ਼ਾਸ ਝੁੰਡਾਂ ਨੂੰ ਆਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਹੜੇ ਉਹਨਾਂ ਅਣੂਆਂ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰਸਾਇਣਕ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਭਾਵ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਬਿਰਤੀ ਲਈ ਜੁੰਮੇਵਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕੋਈ ਇੱਕ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਸਮੂਹ ਇੱਕੋ ਹੀ ਜਾਂ ਇੱਕੋ ਜਿਹੀ ਰਸਾਇਣਕ ਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਭਾਵੇਂ ਜਿਸ ਅਣੂ ਦਾ ਉਹ ਹਿੱਸਾ ਹੈ, ਦਾ ਅਕਾਰ ਕਿੰਨਾ ਵੀ ਹੋਵੇ।[1][2] ਪਰ ਉਹਦੀ ਤੁਲਨਾਤਮਕ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲਤਾ ਨੇੜਲੇ ਹੋਰ ਬਿਰਤੀਮੂਲਕ ਸਮੂਹ ਬਦਲ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਆਮ ਬਿਰਤੀਮੂਲਕ ਸਮੂਹਾਂ ਦੀ ਸਾਰਨੀ

[ਸੋਧੋ]

ਹੇਠਾਂ ਆਮ ਬਿਰਤੀਮੂਲਕ ਸਮੂਹਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਸੂਚੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਫ਼ਾਰਮੂਲਿਆਂ ਵਿੱਚ R ਅਤੇ R' ਚਿੰਨ, ਆਮ ਤੌਰ ਉੱਤੇ, ਨਾਲ਼ ਲੱਗੀ ਹਾਈਡਰੋਜਨ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਲੰਬਾਈ ਵਾਲੀ ਹਾਈਡਰੋਕਾਰਬਨ ਦੀ ਪਾਸੇ ਵਾਲੀ ਲੜੀ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹਨ ਪਰ ਕਈ ਵਾਰ ਪਰਮਾਣੂਆਂ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਝੁੰਡ ਨੂੰ ਦਰਸਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਹਾਈਡਰੋਕਾਰਬਨ

[ਸੋਧੋ]
ਰਸਾਇਣਕ ਟੋਲੀ ਸਮੂਹ ਫ਼ਾਰਮੂਲਾ ਬਣਤਰੀ ਫ਼ਾਰਮੂਲਾ ਅਗੇਤਰ ਪਿਛੇਤਰ ਮਿਸਾਲ
ਅਲਕੇਨ ਅਲਕਾਈਲ R(CH2)nH ਅਲਕਾਈਲ R -ਏਨ ਮੀਥੇਨ
ਈਥੇਨ
ਅਲਕੀਨ ਅਲਕੀਨਾਈਲ R2C=CR2 Alkene ਅਲਕੀਨਾਈਲ- -ਈਨ ethylene
ਐਥਲੀਨ
(ਈਥੀਨ)
ਅਲਕਾਈਨ ਅਲਕੀਨਾਈਲ RC≡CR' Alkyne ਅਲਕੀਨਾਈਲ- -ਆਈਨ acetylene
ਐਸਿਟਲੀਨ
(ਈਥਾਈਨ)
ਬੈਨਜ਼ੀਨ ਉਤਪਤ ਫ਼ਿਨਾਈਲ RC6H5
RPh
Phenyl ਫ਼ਿਨਾਈਲ- -ਬੈਨਜ਼ੀਨ Cumene
ਕਿਊਮੀਨ
(2-ਫ਼ਿਨਾਈਲਪ੍ਰੋਪੇਨ)
ਟੌਲਵੀਨ ਉਤਪਤ ਬੈਨਜ਼ਾਈਲ RCH2C6H5
RBn
Benzyl ਬੈਨਜ਼ਾਈਲ- 1-(substituent)ਟੌਲਵੀਨ Benzyl bromide
ਬੈਨਜ਼ਾਈਲ ਬਰੋਮਾਈਡ
(α-ਬਰੋਮੋਟੌਲਵੀਨ)

There are also a large number of branched or ring alkanes that have specific names, e.g., tert-butyl, bornyl, cyclohexyl, etc.

Hydrocarbons may form charged structures: positively charged carbocations or negative carbanions. Carbocations are often named -um. Examples are tropylium and triphenylmethyl cations and the cyclopentadienyl anion.

ਹੈਲੋਜਨਾਂ ਵਾਲ਼ੇ ਸਮੂਹ

[ਸੋਧੋ]

Haloalkanes are a class of molecule that is defined by a carbon–halogen bond. This bond can be relatively weak (in the case of an iodoalkane) or quite stable (as in the case of a fluoroalkane). In general, with the exception of fluorinated compounds, haloalkanes readily undergo nucleophilic substitution reactions or elimination reactions. The substitution on the carbon, the acidity of an adjacent proton, the solvent conditions, etc. all can influence the outcome of the reactivity.

ਰਸਾਇਣਕ ਟੋਲੀ ਸਮੂਹ ਫ਼ਾਰਮੂਲਾ ਬਣਤਰੀ ਫ਼ਾਰਮੂਲਾ ਅਗੇਤਰ ਪਿਛੇਤਰ ਮਿਸਾਲ
ਹੈਲੋਅਲਕੇਨ ਹੈਲੋ RX Halide group halo- alkyl halide Chloroethane
ਕਲੋਰੋਈਥੇਨ
(ਇਥਾਈਲ ਕਲੋਰਾਈਡ)
ਫ਼ਲੋਰੋਅਲਕੇਨ ਫ਼ਲੋਰੋ RF Fluoro group fluoro- alkyl fluoride Fluoromethane
ਫ਼ਲੋਰੋਮੀਥੇਨ
(ਮਿਥਾਈਲ ਫ਼ਲੋਰਾਈਡ)
ਕਲੋਰੋਅਲਕੇਨ ਕਲੋਰੋ RCl Chloro group chloro- alkyl chloride Chloromethane
ਕਲੋਰੋਮੀਥੇਨ
(ਮਿਥਾਈਲ ਕਲੋਰਾਈਡ)
ਬਰੋਮੋਅਲਕੇਨ ਬਰੋਮੋ RBr Bromo group bromo- alkyl bromide Bromomethane
ਬਰੋਮੋਮੀਥੇਨ
(ਮਿਥਾਈਲ ਬਰੋਮਾਈਡ)
ਆਇਡੋਅਲਕੇਨ ਆਇਡੋ RI Iodo group iodo- alkyl iodide Iodomethane
ਆਇਡੋਮੀਥੇਨ
(ਮਿਥਾਈਲ ਆਇਓਡਾਈਡ)

ਆਕਸੀਜਨ ਵਾਲ਼ੇ ਸਮੂਹ

[ਸੋਧੋ]

Compounds that contain C-O bonds each possess differing reactivity based upon the location and hybridization of the C-O bond, owing to the electron-withdrawing effect of sp-hybridized oxygen (carbonyl groups) and the donating effects of sp2-hybridized oxygen (alcohol groups).

ਰਸਾਇਣਕ ਟੋਲੀ ਸਮੂਹ ਫ਼ਾਰਮੂਲਾ ਬਣਤਰੀ ਫ਼ਾਰਮੂਲਾ ਅਗੇਤਰ ਪਿਛੇਤਰ ਮਿਸਾਲ
ਅਲਕੋਹਲ ਹਾਈਡਰਾਕਸਿਲ ROH Hydroxyl hydroxy- -ol methanol
ਮੀਥਨੋਲ
ਕੀਟੋਨ ਕਾਰਬੋਨਿਲ RCOR' Ketone -oyl- (-COR')
or
oxo- (=O)
-ਓਨ Butanone
ਬਿਊਟਨੋਨ
(ਮਿਥਾਈਲ ਇਥਾਈਲ ਕੀਟੋਨ)
ਐਲਡੀਹਾਈਡ ਐਲਡੀਹਾਈਡ RCHO Aldehyde formyl- (-COH)
or
oxo- (=O)
-ਅਲ acetaldehyde
ਐਸੀਟਲਡੀਹਾਈਡ
(ਈਥੇਨਲ)
ਅਸਾਈਲ ਹੇਲਾਈਡ ਹੈਲੋਫ਼ੋਰਮਾਈਲ RCOX Acyl halide ਕਾਰਬੋਨੋਫ਼ਲੋਰੀਡੌਇਲ-
ਕਾਰਬੋਨੋਕਲੋਰੀਡੌਇਲ-
ਕਾਰਬੋਨੋਬਰੋਮੀਡੌਇਲ-
ਕਾਰਬੋਨੋਆਇਡੋਡੌਇਲ-
-ਔਇਲ ਹੇਲਾਈਡ Acetyl chloride
ਐਸੀਟਾਈਲ ਕਲੋਰਾਈਡ
(ਈਥੇਨੌਇਲ ਕਲੋਰਾਈਡ)
ਕਾਰਬੋਨੇਟ ਕਾਰਬੋਨੇਟ ਐਸਟਰ ROCOOR Carbonate (ਅਲਕੌਕਸੀਕਾਰਬੋਨਿਲ)ਆਕਸੀ- ਅਲਕਾਈਲ ਕਾਰਬੋਨੇਟ triphosgene
ਟਰਾਈਫ਼ੌਸਜੀਨ
(ਬਿਸ(ਟਰਾਈਕਲੋਰੋਮਿਥਾਈਲ) ਕਾਰਬੋਨੇਟ)
ਕਰਬਾਕਸੀਲੇਟ ਕਾਰਬੌਕਸੀਲੇਟ RCOO Carboxylate

Carboxylate

carboxy- -ਓਏਟ Sodium acetate
ਸੋਡੀਅਮ ਐਸੀਟੇਟ
(ਸੋਡੀਅਮ ਈਥੈਨੋਏਟ)
ਕਾਰਬੌਕਸਿਲੀ ਤਿਜ਼ਾਬ ਕਾਰਬੌਕਸਿਲ RCOOH Carboxylic acid carboxy- -oic acid Acetic acid
ਐਸਟਿਕ ਤਿਜ਼ਾਬ
(ਈਥੈਨੋਇਕ ਤਿਜ਼ਾਬ)
ਐਸਟਰ ਐਸਟਰ RCOOR' Ester alkanoyloxy-
or
alkoxycarbonyl
ਅਲਕਾਈਲ ਅਲਕੈਨਓਏਟ Ethyl butyrate
ਇਥਾਈਲ ਬਿਊਟਰੇਟ
(ਇਥਾਈਲ ਬਿਊਟੈਨੋਏਟ)
ਮਿਥੌਕਸੀ ਮਿਥੌਕਸੀ ROCH3 Methoxy ਮਿਥੌਕਸੀ-
ਹਾਈਡਰੋਪਰਾਕਸਾਈਡ ਹਾਈਡਰੋਪਰਾਕਸੀ ROOH Hydroperoxy hydroperoxy- ਅਲਕਾਈਲ ਹਾਈਡਰੋਪਰਾਕਸਾਈਡ Methyl ethyl ketone peroxide
ਮਿਥਾਈਲ ਇਥਾਈਲ ਕੀਟੋਨ ਪਰਾਕਸਾਈਡ
ਪਰਾਕਸਾਈਡ ਪਰਾਕਸੀ ROOR Peroxy ਪਰਆਕਸੀ- ਅਲਕਾਈਲ ਪਰਾਕਸਾਈਡ Di-tert-butyl peroxide
ਡਾਈ-ਟਰਟ-ਬਿਊਟਾਈਲ ਪਰਾਕਸਾਈਡ
ਈਥਰ ਈਥਰ ROR' Ether ਅਲਕਾਕਸੀ- ਅਲਕਾਈਲ ਈਥਰ Diethyl ether
ਡਾਈਇਥਾਈਲ ਈਥਰ
(ਇਥਾਕਸੀਈਥੇਨ)
ਹੈਮੀਐਸੀਟਲ ਹੈਮੀਐਸੀਟਲ RCH(OR')(OH) Hemiacetal ਅਲਕਾਕਸੀ -ਓਲ -ਅਲ ਅਲਕਾਈਲ ਹੈਮੀਐਸੀਟਲ
ਹੈਮੀਕੀਟਲ ਹੈਮੀਕੀਟਲ RC(ORʺ)(OH)R' Hemiketal ਅਲਕਾਕਸੀ -ਓਲ -ਓਨ ਅਲਕਾਈਲ ਹੈਮੀਕੀਟਲ
ਐਸੀਟਲ ਐਸੀਟਲ RCH(OR')(OR") Acetal ਡਾਈਅਲਕਾਕਸੀ- -ਅਲ ਡਾਈਅਲਕਾਈਲ ਐਸੀਟਲ
ਕੀਟਲ (ਜਾਂ ਐਸੀਟਲ) ਕੀਟਲ (ਜਾਂ ਐਸੀਟਲ) RC(ORʺ)(OR‴)R' Ketal ਡਾਈਅਲਕਾਕਸੀ- -ਵਨ ਡਾਈਅਲਕਾਈਲ ਕੀਟਲ
ਆਰਥੋਐਸਟਰ ਆਰਥੋਐਸਟਰ RC(OR')(ORʺ)(OR‴) Orthoester ਟਰਾਈਅਲਕਾਕਸੀ-
ਹੈਟਰੋਸਾਈਕਲ ਮੈਥਲੀਨਡਾਈਆਕਸੀ PhOCOPh Methylenedioxy chemical structure. ਮੈਥਲੀਨਡਾਈਆਕਸੀ- -ਡਾਈਆਕਸੋਲ
1,2-ਮੈਥਲੀਨਡਾਈਆਕਸੀਬੈਨਜ਼ੀਨ
(1,3-ਬੈਨਜ਼ੋਡਾਈਆਕਸੋਲ)
ਆਰਥੋਕਾਰਬੋਨੇਟ ਐਸਟਰ ਆਰਥੋਕਾਰਬੋਨੇਟ ਐਸਟਰ C(OR)(OR')(ORʺ)(OR″) ਟੈਟਰਾਅਲਕਾਕਸੀ- ਟੈਟਰਾਅਲਕਾਈਲ ਆਰਥੋਕਾਰਬੋਨੇਟ

ਨਾਈਟਰੋਜਨ ਵਾਲ਼ੇ ਸਮੂਹ

[ਸੋਧੋ]

Compounds that contain nitrogen in this category may contain C-O bonds, such as in the case of amides.

ਰਸਾਇਣਕ ਟੋਲੀ ਸਮੂਹ ਫ਼ਾਰਮੂਲਾ ਬਣਤਰੀ ਫ਼ਾਰਮੂਲਾ ਅਗੇਤਰ ਪਿਛੇਤਰ ਮਿਸਾਲ
ਅਮਾਈਡ ਕਾਰਬਾਕਸੇਮਾਈਡ RCONR2 Amide carboxamido-
or
carbamoyl-
-ਅਮਾਈਡ acetamide
ਐਸੀਟਾਮਾਈਡ
(ਈਥੇਨਅਮਾਈਡ)
ਅਮੀਨ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਅਮੀਨ RNH2 Primary amine ਅਮੀਨੋ- -ਅਮੀਨ methylamine
ਮਿਥਾਈਲਅਮੀਨ
(ਮੀਥੇਨਅਮੀਨ)
ਸੈਕੰਡਰੀ ਅਮੀਨ R2NH Secondary amine ਅਮੀਨੋ- -ਅਮੀਨ dimethylamine
ਡਾਈਮਿਥਾਈਲਅਮੀਨ
ਟਰਸ਼ਰੀ ਅਮੀਨ R3N Tertiary amine ਅਮੀਨੋ- -ਅਮੀਨ trimethylamine
ਟਰਾਈਮਿਥਾਈਲਅਮੀਨ
4° ਅਮੋਨੀਅਮ ਆਇਨ R4N+ Quaternary ammonium cation ਅਮੋਨੀਓ- -ਅਮੋਨੀਅਮ choline
ਕੋਲੀਨ
ਇਮੀਨ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਕੀਟੀਮੀਨ RC(=NH)R' Imine ਇਮੀਨੋ- -ਇਮੀਨ
ਸੈਕੰਡਰੀ ਕੀਟੀਮੀਨ RC(=NR)R' Imine ਇਮੀਨੋ- -ਇਮੀਨ
ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਐਲਡਿਮੀਨ RC(=NH)H Imine ਇਮੀਨੋ- -ਇਮੀਨ Ethanimine
ਈਥੇਨਿਮੀਨ
ਸੈਕੰਡਰੀ ਐਲਡਿਮੀਨ RC(=NR')H Imine ਇਮੀਨੋ- -ਇਮੀਨ
ਇਮਾਈਡ ਇਮਾਈਡ (RCO)2NR' Imide ਇਮਾਈਡੋ- -ਇਮਾਈਡ Succinimide
ਸਕਸਿਨੀਮਾਈਡ
(ਪੀਰੋਲਿਡੀਨ-2,5-ਡਾਈਓਨ)
ਅਜ਼ਾਈਡ ਅਜ਼ਾਈਡ RN3 Organoazide ਅਜ਼ਾਈਡੋ- ਅਲਕਾਈਲ ਅਜ਼ਾਈਡ Phenyl azide
ਫ਼ਿਨਾਈਲ ਅਜ਼ਾਈਡ
(ਅਜ਼ੀਡੋਬੈਨਜ਼ੀਨ)
ਐਜ਼ੋ ਯੋਗ ਐਜ਼ੋ
(ਡਾਈਇਮਾਈਡ)
RN2R' Azo.pngl ਐਜ਼ੋ- -ਡਾਇਆਜ਼ੀਨ Methyl orange
ਮਿਥਾਈਲ ਔਰਿੰਜ
(p-ਡਾਈਮਿਥਾਈਲਅਮੀਨੋ-ਐਜ਼ੋਬੈਨਜ਼ੀਨਸਲਫ਼ੋਨਿਕ ਤਿਜ਼ਾਬ)
ਸਾਇਆਨੇਟ ਸਾਇਆਨੇਟ ROCN Cyanate ਸਾਇਆਨੇਟੋ- ਅਲਕਾਈਲ ਸਾਇਆਨੇਟ Methyl cyanate
ਮਿਥਾਈਲ ਸਾਇਆਨੇਟ
ਆਈਸੋਸਾਇਆਨੇਟ RNCO Isocyanate ਆਈਸੋਸਾਇਆਨੇਟੋ- ਅਲਕਾਈਲ ਆਈਸੋਸਾਇਆਨੇਟ Methyl isocyanate
ਮਿਥਾਈਲ ਆਈਸੋਸਾਇਆਨੇਟ
ਨਾਈਟਰੇਟ ਨਾਈਟਰੇਟ RONO2 Nitrate ਨਾਈਟਰਾਕਸੀ-

ਅਲਕਾਈਲ ਨਾਈਟਰੇਟ

Amyl nitrate
ਅਮਾਈਲ ਨਾਈਟਰੇਟ
(1-ਨਾਈਟਰਾਕਸੀਪੈਂਟੇਨ)
ਨਾਈਟਰਾਈਲ ਨਾਈਟਰਾਈਲ RCN Nitrile ਸਾਇਨੋ- ਅਲਕੇਨਨਾਈਟਰਾਈਲ
alkyl ਸਾਇਆਨਾਈਡ
Benzonitrile
ਬੈਨਜ਼ੋਨਾਈਟਰਾਈਲ
(ਫ਼ਿਨਾਈਲ ਸਾਇਆਨਾਈਡ)
ਆਈਸੋਨਾਈਟਰਾਈਲ RNC Isocyanide ਆਈਸੋਸਾਇਨੋ- ਅਲਕੇਨਆਈਸੋਨਾਈਟਰਾਈਲ
ਅਲਕਾਈਲ ਆਈਸੋਸਾਇਆਨਾਈਡ
Methyl isocyanide
ਮਿਥਾਈਲ ਆਈਸੋਸਾਇਆਨਾਈਡ
ਨਾਈਟਰਾਈਟ ਨਾਈਟਰੋਸਾਕਸੀ RONO Nitrite ਨਾਈਟਰੋਸਾਕਸੀ-

ਅਲਕਾਈਲ ਨਾਈਟਰਾਈਟ

Amyl nitrite
ਆਈਸੋਅਮਾਈਲ ਨਾਈਟਰਾਈਟ
(3-ਮਿਥਾਈਲ-1-ਨਾਈਟਰੋਸਾਕਸੀਬਿਊਟੇਨ)
ਨਾਈਟਰੋ ਯੋਗ ਨਾਈਟਰੋ RNO2 Nitro ਨਾਈਟਰੋ- Nitromethane
ਨਾਈਟਰੋਮੀਥੇਨ
ਨਾਈਟਰੋਸੋ ਯੋਗ ਨਾਈਟਰੋਸੋ RNO Nitroso ਨਾਈਟਰੋਸੋ- (ਨਾਈਟਰੋਸਿਲ-) Nitrosobenzene
ਨਾਈਟਰੋਸੋਬੈਨਜ਼ੀਨ
ਪਿਰੀਡੀਨ ਉਤਪਤ ਪਿਰੀਡਾਈਲ RC5H4N

4-pyridyl group
3-pyridyl group
2-pyridyl group

4-ਪਿਰੀਡਾਈਲ
(ਪਿਰੀਡਿਨ-4-ਆਇਲ)

3-ਪਿਰੀਡਾਈਲ
(ਪਿਰੀਡਿਨ-3-ਆਇਲ)

2-ਪਿਰੀਡਾਈਲ
(ਪਿਰੀਡਿਨ-2-ਆਇਲ)

-ਪਿਰੀਡੀਨ Nicotine
ਨਿਕੋਟੀਨ

ਗੰਧਕ ਵਾਲ਼ੇ ਸਮੂਹ

[ਸੋਧੋ]

Compounds that contain sulfur exhibit unique chemistry due to their ability to form more bonds than oxygen, their lighter analogue on the periodic table. Substitutive nomenclature (marked as prefix in table) is preferred over functional class nomenclature (marked as suffix in table) for sulfides, disulfides, sulfoxides and sulfones.

ਰਸਾਇਣਕ ਟੋਲੀ ਸਮੂਹ ਫ਼ਾਰਮੂਲਾ ਬਣਤਰੀ ਫ਼ਾਰਮੂਲਾ ਅਗੇਤਰ ਪਿਛੇਤਰ ਮਿਸਾਲ
ਥਾਈਓਲ ਸਲਫ਼ਹਾਈਡਰਾਈਲ RSH Sulfhydryl ਸਲਫ਼ਾਨਿਲ-
(-SH)
-ਥਾਈਓਲ Ethanethiol
ਈਥੇਨੀਥਾਈਓਲ
ਸਲਫ਼ਾਈਡ
(ਥਾਇਓਈਥਰ)
ਸਲਫ਼ਾਈਡ RSR' Sulfide group ਬਦਲ ਸਲਫ਼ਾਨਾਈਲ-
(-SR')
di(ਬਦਲ) ਸਲਫ਼ਾਈਡ
Dimethyl sulfide

(ਮਿਥਾਈਲਸਲਫ਼ਾਨਾਈਲ)ਮੀਥੇਨ (ਅਗੇਤਰ) or
ਡਾਈਮਿਥਾਈਲ ਸਲਫ਼ਾਈਡ (ਪਿਛੇਤਰ)
ਡਾਈਸਲਫ਼ਾਈਡ ਡਾਈਸਲਫ਼ਾਈਡ RSSR' Disulfide ਬਦਲ ਡਾਈਸਲਫ਼ਾਨਾਈਲ-
(-SSR')
di(ਬਦਲ) ਡਾਈਸਲਫ਼ਾਈਡ
Dimethyl disulfide

(ਮਿਥਾਈਲਡਾਈਸਲਫ਼ਾਨਾਈਲ)ਮੀਥੇਨ (ਅਗੇਤਰ) or
ਡਾਈਮਿਥਾਈਲ ਡਾਈਸਲਫ਼ਾਈਡ (ਪਿਛੇਤਰ)
ਸਲਫ਼ਾਕਸਾਈਡ ਸਲਫ਼ੀਨਾਈਲ RSOR' Sulfinyl group -ਸਲਫ਼ੀਨਾਈਲ-
(-SOR')
di(ਬਦਲ) ਸਲਫ਼ਾਕਸਾਈਡ DMSO
(ਮੀਥੇਨਸਲਫ਼ੀਨਾਈਲ)ਮੀਥੇਨ (ਅਗੇਤਰ) or
Dimethyl ਸਲਫ਼ਾਕਸਾਈਡ (ਪਿਛੇਤਰ)
ਸਲਫ਼ੋਨ ਸਲਫ਼ੋਨਾਈਲ RSO2R' Sulfonyl group -ਸਲਫ਼ੋਨਾਈਲ-
(-SO2R')
di(ਬਦਲ) ਸਲਫ਼ੋਨ Dimethyl sulfone
(ਮੀਥੇਨਸਲਫ਼ੋਨਾਈਲ)ਮੀਥੇਨ (ਅਗੇਤਰ) or
ਡਾਈਮਿਥਾਈਲ ਸਲਫ਼ੋਨ (ਪਿਛੇਤਰ)
ਸਲਫ਼ੀਨੀ ਤਿਜ਼ਾਬ ਸਲਫ਼ੀਨੋ RSO2H ਸਲਫ਼ੀਨੋ-
(-SO2H)
-ਸਲਫ਼ੀਨੀ ਤਿਜ਼ਾਬ Hypotaurine
2-ਅਮੀਨੋਈਥੇਨਸਲਫ਼ੀਨੀ ਤਿਜ਼ਾਬ
ਸਲਫ਼ੋਨੀ ਤਿਜ਼ਾਬ ਸਲਫ਼ੋ RSO3H Sulfonyl group ਸਲਫ਼ੋ-
(-SO3H)
-ਸਲਫ਼ੋਨੀ ਤਿਜ਼ਾਬ Benzenesulfonic acid
ਬੈਨਜ਼ੀਨ ਸਲਫ਼ੋਨੀ ਤਿਜ਼ਾਬ
ਥਾਇਓਸਾਇਆਨੇਟ ਥਾਇਓਸਾਇਆਨੇਟ RSCN Thiocyanate ਥਾਇਓਸਾਇਆਨੇਟੋ-
(-SCN)
ਬਦਲ ਥਾਇਓਸਾਇਆਨੇਟ Phenyl thiocyanate
ਫ਼ਿਨਾਈਲ ਥਾਇਓਸਾਇਆਨੇਟ
ਆਈਸੋਥਾਇਓਸਾਇਆਨੇਟ RNCS Isothiocyanate ਆਈਸੋਥਾਇਓਸਾਇਆਨੇਟੋ-
(-NCS)
ਬਦਲ ਆਈਸੋਥਾਇਓਸਾਇਆਨੇਟ Allyl isothiocyanate
ਅਲਾਈਲ ਆਈਸੋਥਾਇਓਸਾਇਆਨੇਟ
ਥਾਈਓਨ ਕਾਰਬੋਨੋਥਾਈਆਇਲ RCSR' Thione -ਥਾਈਆਇਲ-
(-CSR')
or
ਸਲਫ਼ਾਨਾਇਲੀਡੀਨ-
(=S)
-ਥਾਈਓਨ Diphenylmethanethione
ਡਾਈਫ਼ਿਨਾਈਲਮੀਥੇਨਥਾਈਓਨ
(ਥਾਇਓਬੈਨਜ਼ੋਫ਼ਿਨੋਨ)
ਥਾਇਅਲ ਕਾਰਬੋਨੋਥਾਈਆਇਲ RCSH Thial ਮੀਥੇਨਥਾਈਆਇਲ-
(-CSH)
or
ਸਲਫ਼ਾਨਾਇਲੀਡੀਨ-
(=S)
-ਥਾਇਅਲ

ਫ਼ਾਸਫ਼ੋਰਸ ਵਾਲ਼ੇ ਸਮੂਹ

[ਸੋਧੋ]

Compounds that contain phosphorus exhibit unique chemistry due to their ability to form more bonds than nitrogen, their lighter analogues on the periodic table.

ਰਸਾਇਣਕ ਟੋਲੀ ਸਮੂਹ ਫ਼ਾਰਮੂਲਾ ਬਣਤਰੀ ਫ਼ਾਰਮੂਲਾ ਅਗੇਤਰ ਪਿਛੇਤਰ ਮਿਸਾਲ
ਫ਼ਾਸਫ਼ੀਨ
(ਫ਼ਾਸਫ਼ੇਨ)
ਫ਼ਾਸਫ਼ੀਨੋ R3P A tertiary phosphine ਫ਼ਾਸਫ਼ੇਨਾਇਲ- -ਫ਼ਾਸਫ਼ੇਨ Methylpropylphosphane
ਮਿਥਾਈਲਪ੍ਰੋਪਾਈਲਫ਼ਾਸਫ਼ੇਨ
ਫ਼ਾਸਫ਼ੋਨੀ ਤਿਜ਼ਾਬ ਫ਼ਾਸਫ਼ੋਨੋ RP(=O)(OH)2 Phosphono group ਫ਼ਾਸਫ਼ੋਨੋ- ਬਦਲ ਫ਼ਾਸਫ਼ੋਨੀ ਤਿਜ਼ਾਬ Benzylphosphonic acid
ਬੈਨਜ਼ਾਈਲਫ਼ਾਸਫ਼ੋਨੀ ਤਿਜ਼ਾਬ
ਫ਼ਾਸਫ਼ੇਟ ਫ਼ਾਸਫ਼ੇਟ ROP(=O)(OH)2 Phosphate group ਫ਼ਾਸਫ਼ੋਨੋਆਕਸੀ-
or
O-ਫ਼ਾਸਫ਼ੋਨੋ- (ਫ਼ਾਸਫ਼ੋ-)
ਬਦਲ ਫ਼ਾਸਫ਼ੇਟ Glyceraldehyde 3-phosphate
ਗਲਿਸਰੈਲਡੀਹਾਈਡ 3-ਫ਼ਾਸਫ਼ੇਟ (ਪਿਛੇਤਰ)
Phosphocholine
O-ਫ਼ਾਸਫ਼ੋਨੋਕੋਲੀਨ (ਅਗੇਤਰ)
(ਫ਼ਾਸਫ਼ੋਕੋਲੀਨ)
ਫ਼ਾਸਫ਼ੋਡਾਈਐਸਟਰ ਫ਼ਾਸਫ਼ੇਟ HOPO(OR)2 Phosphodiester [(ਅਲਕਾਕਸੀ)ਹਾਈਡਰਾਕਸੀਫ਼ਾਸਫ਼ੋਰਾਇਲ]ਆਕਸੀ-
or
O-[(ਅਲਕਾਕਸੀ)ਹਾਈਡਰਾਕਸੀਫ਼ਾਸਫ਼ੋਰਾਇਲ]-
ਡਾਈ(ਬਦਲ) ਹਾਈਡਰੋਜਨ ਫ਼ਾਸਫ਼ੇਟ
or
ਫ਼ਾਸਫ਼ੋਰੀ ਤਿਜ਼ਾਬ ਡਾਈ(ਬਦਲ) ਐਸਟਰ
ਡੀ.ਐੱਨ.ਏ.
O‑[(2‑ਗੁਆਨੀਡੀਨੋਇਥਾਕਸੀ)ਹਾਈਡਰਾਕਸੀਫ਼ਾਸਫ਼ੋਰਾਇਲ]‑l‑ਸਿਰੀਨ (ਅਗੇਤਰ)
(ਲੌਂਬਰੀਸੀਨ)

ਬੋਰਾਨ ਵਾਲ਼ੇ ਸਮੂਹ

[ਸੋਧੋ]

Compounds containing boron exhibit unique chemistry due to their having partially filled octets and therefore acting as Lewis acids.

ਰਸਾਇਣਕ ਟੋਲੀ ਸਮੂਹ ਫ਼ਾਰਮੂਲਾ ਬਣਤਰੀ ਫ਼ਾਰਮੂਲਾ ਅਗੇਤਰ ਪਿਛੇਤਰ ਮਿਸਾਲ
ਬੋਰਾਨੀ ਤਿਜ਼ਾਬ ਬੋਰਾਨੋ RB(OH)2 ਬੋਰਾਨੋ- ਬਦਲ ਬੋਰਾਨੀ ਤਿਜ਼ਾਬ Bortezomib
ਬੋਰਟੇਜ਼ੋਮਿਬ
([(1R)-3-ਮਿਥਾਈਲ-1-({(2S)-3-ਫ਼ਿਨਾਈਲ-2-[(ਪਿਰਾਜ਼ੀਨ-2-ਆਇਲਕਾਰਬੋਨਾਇਲ)ਅਮੀਨੋ]ਪ੍ਰੋਪਾਨਾਇਲ}ਅਮੀਨੋ)ਬਿਊਟਾਈਲ]ਬੋਰਾਨੀ ਤਿਜ਼ਾਬ)
ਬੋਰੋਨੀ ਐਸਟਰ Boronate RB(OR)2 O-[ਬਿਸ(ਅਲਕਾਕਸੀ)ਅਲਕਾਈਲਬੋਰਾਨਾਇਲ]- ਬਦਲ ਬੋਰਾਨੀ ਤਿਜ਼ਾਬ ਡਾਈ(ਫ਼ਾਸਫ਼ੋਡਾਈਐਸਟਰ) ਐਸਟਰ
ਬੋਰੀਨੀ ਤਿਜ਼ਾਬ ਬੋਰੀਨੋ R2BOH ਹਾਈਡਰਾਕਸੀਬੋਰੀਨੋ- ਡਾਈ(ਬਦਲ) ਬੋਰੀਨਿਕ ਤਿਜ਼ਾਬ
ਬੋਰੀਨੀ ਐਸਟਰ Borinate R2BOR O-[ਅਲਕਾਕਸੀਡਾਈਅਲਕਾਈਲਬੋਰੋਨਾਇਲ]- ਡਾਈ(ਬਦਲ) ਬੋਰੀਨੀ ਤਿਜ਼ਾਬ ਬਦਲ ਐਸਟਰ

ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ

[ਸੋਧੋ]

ਹਵਾਲੇ

[ਸੋਧੋ]