ਤ੍ਰਿਵੇਂਦਰਮ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ

ਜੋੜ ਸੋਧੋ
ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ

ਤ੍ਰਿਵੇਂਦਰਮ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ 18ਵੀਂ ਸਦੀ ਈ. 1795 ਵਿੱਚ, ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਤਰਾਵਣਕੋਰ ਦੀ ਰਿਆਸਤ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਬਣ ਗਿਆ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਕੌਡੀਅਰ ਪੈਲੇਸ, ਕੇਰਲਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਅਤੇ ਨੇਪੀਅਰ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਸਮੇਤ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਕਈ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਥਾਨ ਬਣਾਏ ਗਏ ਸਨ। ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ ਨੂੰ ਕੇਰਲ ਰਾਜ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।

ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਅਤੇ ਮੱਧਕਾਲੀ ਇਤਿਹਾਸ[ਸੋਧੋ]

ਪਦਮਨਾਭਸਵਾਮੀ ਮੰਦਰ
ਪਦਮਨਾਭਪੁਰਮ ਪੈਲੇਸ

ਦੰਤਕਥਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ ਦਾ ਸਥਾਨ ਤ੍ਰਿਵੇਂਦਰਮ ਕਦੇ ਅਨੰਤਨ ਕੱਦੂ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਇੱਕ ਜੰਗਲ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਪੁਲਯਾਰ ਜੋੜੇ ਦਾ ਘਰ ਸੀ ਜੋ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਖੇਤੀ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਇੱਕ ਦਿਨ, ਪਤਨੀ ਨੇ ਇੱਕ ਬੱਚੇ ਦੇ ਰੋਣ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਸੁਣੀ ਜਦੋਂ ਉਹ ਬੂਟੀ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ। ਖੋਜ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਬੱਚਾ ਇੰਨਾ ਸੁੰਦਰ ਮਿਲਿਆ ਕਿ ਉਸਨੇ ਮੰਨਿਆ ਕਿ ਇਹ ਬ੍ਰਹਮ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਛੂਹਣ ਤੋਂ ਡਰਦੀ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਕੁਝ ਦੁੱਧ ਪਿਲਾਇਆ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਦਰੱਖਤ ਦੀ ਛਾਂ ਵਿੱਚ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੰਜ ਸਿਰ ਵਾਲਾ ਕੋਬਰਾ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਇਆ, ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਦਰੱਖਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੋਰੀ ਵਿੱਚ ਲੈ ਗਿਆ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਸੂਰਜ ਤੋਂ ਪਨਾਹ ਦੇਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਹੁੱਡ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਇਹ ਹਿੰਦੂ ਦੇਵਤਾ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦਾ ਅਵਤਾਰ ਸੀ, ਪੁਲਾਇਰ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਨੇ ਨਾਰੀਅਲ ਦੇ ਖੋਲ ਵਿੱਚ ਦੁੱਧ ਅਤੇ ਕੰਗੀ ਦੀ ਭੇਟ ਚੜ੍ਹਾਈ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਤ੍ਰਾਵਣਕੋਰ ਦੇ ਰਾਜੇ ਨੇ ਬੱਚੇ ਬਾਰੇ ਸੁਣਿਆ, ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਪਦਮਨਾਭ ਸਵਾਮੀ ਮੰਦਿਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਇੱਕ ਮੰਦਰ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ।

South India in early 11th century CE (around 1000 CE)

ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਇਤਿਹਾਸ ਬਾਕੀ ਕੇਰਲਾ ਨਾਲੋਂ ਲਗਭਗ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੁਤੰਤਰ ਸੀ। ਚੇਰਾ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਅਲਾਪੁਝਾ ਤੋਂ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਕਾਸਰਗੋਡ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਮਾਲਾਬਾਰ ਤੱਟ ਦੇ ਖੇਤਰ ਉੱਤੇ ਸ਼ਾਸਨ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਪਲੱਕੜ ਗੈਪ, ਕੋਇੰਬਟੂਰ, ਸਲੇਮ, ਅਤੇ ਕੋਲੀ ਪਹਾੜੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਕੋਇੰਬਟੂਰ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸੰਗਮ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਚੇਰਾ ਦਾ ਰਾਜ ਸੀ। ਪਹਿਲੀ ਅਤੇ ਚੌਥੀ ਸਦੀ ਈਸਵੀ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਮਲਾਬਾਰ ਤੱਟ ਅਤੇ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਪਾਰਕ ਮਾਰਗ, ਪਲੱਕੜ ਗੈਪ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਦੁਆਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਸੀ। [1] ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਜੋਕੇ ਕੇਰਲਾ ਰਾਜ ਦਾ ਦੱਖਣੀ ਖੇਤਰ (ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ ਅਤੇ ਅਲਾਪੁਜ਼ਾ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਤੱਟਵਰਤੀ ਪੱਟੀ) ਅਯ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸੀ, ਜੋ ਮਦੁਰਾਈ ਦੇ ਪੰਡਯਾ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨਾਲ ਵਧੇਰੇ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸੀ। [2]

ਅਜੋਕੇ ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ ਸ਼ਹਿਰ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਅਤੇ ਕੰਨਿਆਕੁਮਾਰੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਅਤੇ ਮੱਧਕਾਲੀ ਯੁੱਗਾਂ ਦੌਰਾਨ ਅਯ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਸਨ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਉਪ ਮਹਾਂਦੀਪ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਤਾਮਿਲ ਰਾਜ ਸੀ। [3] ਅਯ ਰਾਜ ਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮਿਆਂ ਵਿੱਚ ਚੋਲਾਂ ਅਤੇ ਪਾਂਡਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਹਮਲਿਆਂ ਅਤੇ ਜਿੱਤਾਂ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕੀਤਾ ਸੀ। [3] ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਮੱਧ ਯੁੱਗ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੇਨਾਡ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਿਆ, ਜਿਸਦਾ ਅੰਤ 18ਵੀਂ ਸਦੀ ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਤ੍ਰਾਵਣਕੋਰ ਦੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਰਾਜ ਵਜੋਂ ਵਿਸਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। [3] ਪਦਮਨਾਭਸਵਾਮੀ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਤਾਮਿਲ -ਦ੍ਰਾਵਿੜ ਕਿਸਮ ਦੀ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਵੀ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਇਸਨੂੰ ਕੇਰਲ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮੰਦਰਾਂ ਦੀ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਸ਼ੈਲੀ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਅਤੇ ਵਿਲੱਖਣ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। [3]

ਆਧੁਨਿਕ ਸਮੇਂ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਕੇਰਲਾ (ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ, ਕੋਲਮ, ਪਠਾਨਮਥਿੱਟਾ, ਆਦਿ ਵਰਗੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ) ਉੱਤੇ ਤਾਮਿਲ ਰਾਜਵੰਸ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ਾਸਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਯ ਰਾਜ, ਪਾਂਡਿਆ ਰਾਜਵੰਸ਼, [4] [5] ਅਤੇ ਚੋਲਾ ਰਾਜਵੰਸ਼, [6] [7] ਲਈ। 16ਵੀਂ-17ਵੀਂ ਸਦੀ ਈਸਵੀ ਤੱਕ ਲੰਬਾ ਸਮਾਂ। ਕੋਲਮ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਵੇਨਾਡ ਦੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਪਛਾਣ ਉਸ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਵੇਨਾਡ ਦੇ ਮੂਲ ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਤਾਮਿਲ ਵਜੋਂ ਵੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। [8] ਸਥਾਨਾਂ ਦੇ ਨਾਮ, ਮਲਿਆਲਮ ਬੋਲੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ, ਅਤੇ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜ, ਜੋ ਕੇਰਲ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹਨ, ਅਜੇ ਵੀ ਤਾਮਿਲ ਵਿਰਾਸਤ ਨਾਲ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਸਬੰਧ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦੇ ਹਨ। [9] ਮਲਿਆਲਮ ਮੌਜੂਦਾ ਏਰਨਾਕੁਲਮ ਜ਼ਿਲੇ ਤੱਕ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜ ਕੇ ਤ੍ਰਾਵਣਕੋਰ ਵਿੱਚ ਵੇਨਾਡ ਦੇ ਵਿਸਤਾਰ ਨਾਲ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹੋ ਗਿਆ।

ਆਯਸ 10ਵੀਂ ਸਦੀ ਈਸਵੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਤੱਕ ਮੋਹਰੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸ਼ਕਤੀ ਸੀ। 999 ਤੋਂ 1110 ਈਸਵੀ ਤੱਕ ਚੇਰਾ-ਚੋਲਾ ਯੁੱਧਾਂ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਮਹੱਤਵ ਵਾਲਾ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਜਿੰਜਮ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ( ਕੰਥਲੂਰ ਸਾਲਈ ) ਸੀ। ਤ੍ਰਿਵੇਂਦਰਮ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਮੰਦਰ ਹੈ। 1110 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੋਟਰ ਵੱਲ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਹੋਣ ਤੱਕ ਚੋਲ ਸੈਨਾ ਦੁਆਰਾ ਸਾਰੇ ਖੇਤਰਾਂ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਬਰਖਾਸਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਆਇਸ ਦਾ ਅਲੋਪ ਹੋਣਾ ਵੇਨਾਦ ਦੇ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਦੇ ਉਭਾਰ ਨਾਲ ਸਮਕਾਲੀ ਹੋਇਆ। [10] ਵੇਨਾਦ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਮੰਦਰ ਦੇ ਟਰੱਸਟੀ ( ਇਤਰਾਯੋਗਮ ) ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦੇਣ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਬਣ ਗਏ ਸਨ। ਰਾਜਾ ਆਦਿਤਿਆ ਵਰਮਾ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੁਆਰਾ ਜ਼ਹਿਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਮਯਾਮਾ ਰਾਣੀ ਦੇ ਛੇ ਵਿੱਚੋਂ ਪੰਜ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 1684 ਵਿਚ, ਆਪਣੀ ਰਾਜ-ਸਥਾਨ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਇੰਗਲਿਸ਼ ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਤੱਟ 'ਤੇ ਅੰਚੁਤੇਂਗੂ (ਐਂਜੇਂਗੋ) ਵਿਖੇ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਇੱਕ ਰੇਤਲਾ ਟੁਕੜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ, ਲਗਭਗ 32. ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ, ਇੱਕ ਫੈਕਟਰੀ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਲਈ। ਇਸ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਡੱਚ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ ਦੁਆਰਾ ਅਕਸਰ ਆਇਆ ਸੀ। ਇੱਥੋਂ ਹੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਆਪਣੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਤਿਰੂਵਿਥਮਕੋਰ ਦੇ ਦੂਜੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਤੱਕ ਵਧਾ ਲਿਆ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਤ੍ਰਾਵਣਕੋਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਉਮਯਾਮਾ ਰਾਣੀ ਦੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ, ਤ੍ਰਾਵਣਕੋਰ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਮੁਗਲ ਸਾਹਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਮੁਗਲ ਸਿਰਦਾਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਨੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਰਾਣੀ ਨੂੰ ਨੇਦੁਮੰਗੜ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਨ ਲੈਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਸਰਦਾਰ ਨੇ ਅਜੋਕੇ ਤ੍ਰਿਵੇਂਦਰਮ ਦੇ ਉਪਨਗਰਾਂ ਵਿੱਚ ਡੇਰਾ ਲਾਇਆ, ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਉਹ ਕੋਟਾਯਮ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਇੱਕ ਰਾਜਕੁਮਾਰ, ਕੇਰਲਾ ਵਰਮਾ ਦੁਆਰਾ ਹਾਰ ਗਿਆ, ਜਿਸਨੂੰ ਵੇਨਾਡ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਗੋਦ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਰਾਣੀ ਨੂੰ ਤ੍ਰਿਵੇਂਦਰਮ ਵਿੱਚ ਜਿੱਤ ਕੇ ਵਾਪਸ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ 1696 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ, ਕੋਟਾਯਮ ਕੇਰਲਾ ਵਰਮਾ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਆਪਣੇ ਮਹਿਲ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਟਰੱਸਟੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਇੱਕ ਹੋਰ ਆਦਿਤਿਆ ਵਰਮਾ (1718-1721) ਦੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ, ਸ਼ਾਹੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਮੰਦਰ ਦੇ ਟਰੱਸਟੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਝੜਪਾਂ ਵਧੇਰੇ ਆਮ ਹੋ ਗਈਆਂ। ਰਾਜੇ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਨਿਪਟਾਰਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ, ਮੰਦਰ ਦੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦੇ ਕਿਰਾਏਦਾਰਾਂ ਨੇ ਯੋਗਕਕਰ (ਟਰਸਟੀਆਂ) ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਤ੍ਰਿਵੇਂਦਰਮ ਵੱਲ ਮਾਰਚ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਕਿ ਰਾਜੇ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਨੀਵੇਂ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਆਧੁਨਿਕ ਇਤਿਹਾਸ[ਸੋਧੋ]

ਮਾਲਾਬਾਰ ਤੱਟ ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ 1733 ਵਿੱਚ ਹੋਮਨ ਵਾਰਿਸ ਦੁਆਰਾ ਖਿੱਚਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ, ਤ੍ਰਾਵਣਕੋਰ ਕੋਲਮ ਅਤੇ ਕੰਨਿਆਕੁਮਾਰੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਇਲਾਕਾ ਸੀ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਨਕਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ (ਸਿਰਫ਼ ਤ੍ਰਿਵੇਂਦਰਮ ਅਤੇ ਕੰਨਿਆਕੁਮਾਰੀ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ)। ਕੰਨੂਰ ਅਤੇ ਕੋਲਮ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਮਾਲਾਬਾਰ ਤੱਟ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾਲ ਖੇਤਰ ਉਦੋਂ ਕਾਲੀਕਟ ਦੇ ਜ਼ਮੋਰਿਨ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਅਧੀਨ ਸੀ। ਇਹ 18ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਖੀਰਲੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਕਿ ਤ੍ਰਾਵਣਕੋਰ ਨੂੰ ਕੋਚੀਨ ਤੱਕ ਰਾਜ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਰਾਜ ਬਣ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ ਕੇਰਲ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਹਿਰ ਬਣ ਗਿਆ।
1822 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦਾ ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

18ਵੀਂ ਸਦੀ ਈਸਵੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਤ੍ਰਾਵਣਕੋਰ ਦੇ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਕੰਨੂਰ ਸਥਿਤ ਕੋਲਾਥੁਨਾਡੂ ਦੇ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਕੁਝ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਗੋਦ ਲਿਆ ਅਤੇ ਵਰਤਮਾਨ ਦੇ ਮਲੱਪੁਰਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਪਰਾਪਨਾਡ । [11] ਮਹਾਰਾਜਾ ਮਾਰਥੰਡਾ ਵਰਮਾ ਜਿਸਨੇ 1729 ਤੋਂ 1758 ਤੱਕ ਰਾਜ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਜਿਸਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕ ਤ੍ਰਾਵਣਕੋਰ, ਆਧੁਨਿਕ ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ ਦਾ ਪਿਤਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 1755 ਵਿੱਚ ਪੁਰੱਕੜ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਕੋਜ਼ੀਕੋਡ ਦੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਜ਼ਮੋਰਿਨ ਨੂੰ ਹਰਾ ਕੇ ਤ੍ਰਾਵਣਕੋਰ ਕੇਰਲ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਰਾਜ ਬਣ ਗਿਆ [12] ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ ਦੇ ਸਥਾਨਕ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਇਟੂਵੇਟਿਲ ਪਿਲਾਮਰ ਅਤੇ ਇਟਾਰਾ ਯੋਗਮ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਉਸ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਜਦੋਂ ਉਹ ਵਾਰਸ-ਪ੍ਰਤੱਖ ਸੀ, ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਉਸ 'ਤੇ ਟਰੱਸਟੀਆਂ ਦੇ ਏਜੰਟਾਂ ਨੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ ਉਹ ਤ੍ਰਿਵੇਂਦਰਮ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵੱਲ ਭੱਜ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੋਂ ਉਸ ਨੇ ਜਵਾਬੀ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ। ਆਪਣੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ, ਉਸਨੇ ਪਦਮਨਾਭਸਵਾਮੀ ਮੰਦਰ ਅਤੇ ਕਿਲੇ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਦਾ ਮੁਰੰਮਤ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਰਾਜਧਾਨੀ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਦਮਨਾਭਪੁਰਮ ਤੋਂ ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸਨੇ ਬੌਧਿਕ ਅਤੇ ਕਲਾਤਮਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਕੇਂਦਰ ਬਣਾਇਆ। ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ ਮਾਰਥੰਡਾ ਵਰਮਾ ਦੇ ਅਧੀਨ ਕੇਰਲ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਹਿਰ ਬਣ ਗਿਆ।

ਗੁਆਂਢੀ ਸਰਦਾਰਾਂ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਇਹਨਾਂ ਸਥਾਨਾਂ ਦੇ ਕਲਾਕਾਰ ਅਤੇ ਵਿਦਵਾਨ ਤ੍ਰਿਵੇਂਦਰਮ ਚਲੇ ਗਏ, ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ। ਮਾਰਥੰਡਾ ਵਰਮਾ ਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੰਦਿਰ ਕਲਾ ਰੂਪਾਂ ਨੂੰ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਦਿੱਤੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੂਥੂ, ਪਧਕਾਮ, ਕਥਕਲੀ, ਠੁੱਲਾਲ, ਅਤੇ ਕੁੜੀਆਤਮ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਰਾਮਪੁਰਥੂ ਵਾਰੀਅਰ ਅਤੇ ਕੁੰਚਨ ਨੰਬਿਆਰ ਵਰਗੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਨੇ ਉਸਦੇ ਦਰਬਾਰੀ ਕਵੀਆਂ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ। [13] 1791 ਵਿੱਚ, ਇੰਗਲਿਸ਼ ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਤ੍ਰਾਵਣਕੋਰ ਨੂੰ ਮੈਸੂਰ ਦੇ ਰਾਜ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਸੰਧੀ 'ਤੇ ਹਸਤਾਖਰ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਦੇ ਤਹਿਤ ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਿਵਾਸੀ ਅਤੇ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੂੰ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। 1795 ਵਿੱਚ, ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ ਤ੍ਰਾਵਣਕੋਰ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਬਣ ਗਿਆ। 1799 ਵਿੱਚ, ਵੇਲੂ ਥੰਪੀ ਦਲਵਾ, ਤਲਾਕਕੁਲਮ ਦੇ ਇੱਕ ਕਾਰਜਕਾਰ, ਨੇ ਰਾਜਿਆਂ ਦੇ ਮੰਤਰੀਆਂ ਦੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਵਿੱਚ ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ ਤੱਕ ਸਥਾਨਕ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਮਾਰਚ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ। 1829 ਤੋਂ 1847 ਤੱਕ ਰਾਜ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਸਵਾਤੀ ਥਿਰੂਨਲ ਦੇ ਰਲੇਵੇਂ ਨੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਤਰੱਕੀ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਦੇ ਯੁੱਗ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 1834 ਵਿੱਚ ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਕੂਲ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇੱਕ ਆਬਜ਼ਰਵੇਟਰੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਚੈਰਿਟੀ ਹਸਪਤਾਲ ਵੀ 1836 ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਮਹਾਰਾਜਾ ਉਥਰਾਮ ਥਿਰੂਨਲ ਦੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ, ਰੈਵ. ਮੀਡ, ਲੰਡਨ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਸੋਸਾਇਟੀ (LMS) ਦੇ ਇੱਕ ਐਂਗਲੀਕਨ ਪਾਦਰੀ, ਨੂੰ ਮਹਾਰਾਜੇ ਦੁਆਰਾ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ ਵਿੱਚ ਲੜਕੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਸਕੂਲ ਸਮੇਤ ਸਕੂਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।

ਨਾਪੀਅਰ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਸਥਾਪਨਾ 1855 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ.

ਮਹਾਰਾਜਾ ਮੂਲਮ ਥਿਰੂਨਲ (1885-1924) ਦੇ ਸ਼ਾਸਨਕਾਲ ਦੌਰਾਨ, ਪੂਰੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਕਈ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ, ਮਲਿਆਲਮ ਅਤੇ ਤਾਮਿਲ ਸਕੂਲਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਫਾਈਨ ਆਰਟਸ ਕਾਲਜ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ ਵਿੱਚ ਲੇਟਣ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਹਸਪਤਾਲ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪਾਗਲ ਸ਼ਰਣ ਵੀ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਤ੍ਰਿਵੇਂਦਰਮ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਕਾਲਜ 1873 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਦੇ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਵਜੋਂ ਡਾ. 1874 ਵਿੱਚ ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਕਲਾਸ ਖੋਲ੍ਹੀ ਗਈ ਸੀ, ਅਤੇ ਪੁਰਾਣੇ ਕੇਰਲ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸਕੱਤਰੇਤ ਦੀ ਮੁੱਖ ਇਮਾਰਤ ਮਹਾਰਾਜੇ ਦੇ ਮੁੱਖ ਇੰਜੀਨੀਅਰ, ਮਿਸਟਰ ਬਾਰਟਨ ਦੁਆਰਾ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਸ੍ਰੀ ਬਾਰਟਨ ਨੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਸਫਾਈ ਵਿਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਸ੍ਰੀ ਮੂਲਮ ਥਿਰੂਨਲ (1885-1924) ਦੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਇੱਥੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਕਾਲਜ, ਆਯੁਰਵੇਦ ਕਾਲਜ, ਲਾਅ ਕਾਲਜ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਦੂਜੇ ਦਰਜੇ ਦਾ ਕਾਲਜ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਪੂਰਬੀ ਹੱਥ-ਲਿਖਤਾਂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਲਈ ਇੱਕ ਵਿਭਾਗ ਵੀ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਮਹਾਰਾਜਾ ਸ਼੍ਰੀ ਮੂਲਮ ਥਿਰੂਨਲ ਦੇ ਰਾਜ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਹਿਲੂਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ 1888 ਵਿੱਚ ਵਿਧਾਨ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਸੀ। ਇਹ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਪਹਿਲਾ ਵਿਧਾਨਕ ਚੈਂਬਰ ਸੀ। ਸ੍ਰੀ ਮੂਲਮ ਅਸੈਂਬਲੀ 1904 ਵਿੱਚ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਈ ਸੀ। ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਮਹਾਰਾਜਾ ਸ਼੍ਰੀ ਮੂਲਮ ਤਿਰੁਨਾਲ ਦੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ ਅਤੇ ਕੇਰਲਾ ਦੇ ਹੋਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਗੂੰਜਦੀਆਂ ਸਨ। ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ ਨਗਰਪਾਲਿਕਾ 1920 ਵਿੱਚ ਤਰਾਵਣਕੋਰ ] ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਨਗਰਪਾਲਿਕਾ ਵਜੋਂ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਈ ਸੀ। ਦੋ ਦਹਾਕਿਆਂ ਬਾਅਦ, ਸ਼੍ਰੀ ਚਿਥਿਰਾ ਤਿਰੂਨਾਲ ਦੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ, ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ ਨਗਰਪਾਲਿਕਾ ਨੂੰ 30 ਅਕਤੂਬਰ 1940 ਨੂੰ ਨਿਗਮ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ [14]

ਮਹਾਰਾਣੀ ਸੇਤੂ ਲਕਸ਼ਮੀ ਬਾਈ ਦੇ ਰਾਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ, ਤ੍ਰਿਵੇਂਦਰਮ ਵਿੱਚ ਮਹਿਲਾ ਕਾਲਜ ਨੂੰ ਪਹਿਲੇ ਦਰਜੇ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।

ਤ੍ਰਿਵੇਂਦਰਮ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1932 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ

1938 ਵਿੱਚ ਡਾ: ਪੱਤਾਭੀ ਸੀਤਾਰਮਈਆ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਹੇਠ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਇੱਕ ਸਿਆਸੀ ਕਾਨਫਰੰਸ ਹੋਈ। ਮਹਾਰਾਜਾ ਸ਼੍ਰੀ ਚਿਤ੍ਰਾ ਥਿਰੂਨਲ ਬਾਲਾ ਰਾਮ ਵਰਮਾ ਦਾ ਸਮਾਂ ਜਿਸਨੇ 1931 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਵਾਗਡੋਰ ਸੰਭਾਲੀ, ਕਈ ਪਾਸਿਆਂ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਦਾ ਗਵਾਹ ਸੀ। ਟੈਂਪਲ ਐਂਟਰੀ ਘੋਸ਼ਣਾ (1936) ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਕਾਰਜ ਸੀ ਜੋ ਸਮਾਜਿਕ ਮੁਕਤੀ ਨੂੰ ਰੇਖਾਂਕਿਤ ਕਰਦਾ ਸੀ। 1937 ਵਿੱਚ, ਤ੍ਰਾਵਣਕੋਰ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। 1956 ਵਿੱਚ ਕੇਰਲਾ ਰਾਜ ਦੇ ਗਠਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਸਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕੇਰਲਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਡਿਜ਼ਾਇਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ (1947 ਈ. - ਮੌਜੂਦਾ)[ਸੋਧੋ]

1947 ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਦੇ ਅੰਤ ਦੇ ਨਾਲ, ਤ੍ਰਾਵਣਕੋਰ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਸੰਘ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦੀ ਚੋਣ ਕੀਤੀ। 24 ਮਾਰਚ 1948 ਨੂੰ ਪਟੋਮ ਥਾਨੂ ਪਿੱਲਈ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਲੋਕ-ਚੁਣਿਆ ਹੋਇਆ ਮੰਤਰਾਲਾ ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 1949 ਵਿੱਚ, ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ ਤਿਰੂ-ਕੋਚੀ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਬਣ ਗਿਆ, ਇਹ ਰਾਜ ਤ੍ਰਾਵਣਕੋਰ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਗੁਆਂਢੀ ਕੋਚੀ ਨਾਲ ਏਕੀਕਰਨ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਤ੍ਰਾਵਣਕੋਰ ਦਾ ਰਾਜਾ, ਚਿਤਰਾ ਤਿਰੂਨਾਲ ਬਾਲਾ ਰਾਮਾ ਵਰਮਾ, 1 ਜੁਲਾਈ 1949 ਤੋਂ 31 ਅਕਤੂਬਰ 1956 ਤੱਕ ਤ੍ਰਾਵਣਕੋਰ-ਕੋਚੀਨ ਯੂਨੀਅਨ ਦਾ ਰਾਜਪ੍ਰਮੁੱਖ ਬਣਿਆ। ਜਦੋਂ 1 ਨਵੰਬਰ 1956 ਨੂੰ ਕੇਰਲਾ ਰਾਜ ਬਣਿਆ, ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ ਇਸ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਬਣ ਗਿਆ।

1962 ਵਿੱਚ ਥੁੰਬਾ ਇਕੂਟੋਰੀਅਲ ਰਾਕੇਟ ਲਾਂਚਿੰਗ ਸਟੇਸ਼ਨ (TERLS) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦੇ ਨਾਲ, ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ ਭਾਰਤ ਦੇ ਅਭਿਲਾਸ਼ੀ ਪੁਲਾੜ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਪੰਘੂੜਾ ਬਣ ਗਿਆ। ਪਹਿਲਾ ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਾੜ ਰਾਕੇਟ 1963 ਵਿੱਚ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਬਾਹਰੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਵਿਕਰਮ ਸਾਰਾਭਾਈ ਸਪੇਸ ਸੈਂਟਰ (VSSC) ਤੋਂ ਵਿਕਸਤ ਅਤੇ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਾੜ ਖੋਜ ਸੰਗਠਨ (ਇਸਰੋ) ਦੀਆਂ ਕਈ ਸਥਾਪਨਾਵਾਂ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। [15]

ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਹਾਲੀਆ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੀਲ ਪੱਥਰ 1995 ਵਿੱਚ ਟੈਕਨੋਪਾਰਕ —ਭਾਰਤ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਆਈਟੀ ਪਾਰਕ—ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਸੀ [16] ਟੈਕਨੋਪਾਰਕ ਭੂਗੋਲਿਕ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਆਈਟੀ ਪਾਰਕ ਵਜੋਂ ਵਿਕਸਤ ਹੋਇਆ ਹੈ, [17] 300 ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 40,000 ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। [18]

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. ↑ Subramanian, T. S (28 January 2007). "Roman connection in Tamil Nadu". The Hindu. Archived from the original on 19 September 2013. Retrieved 28 October 2011.
  2. ↑ KA Nilakanta Sastri
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 Sreedhara Menon, A. (2007). A Survey of Kerala History (2007 ed.). Kottayam: DC Books. ISBN 9788126415786.
  4. ↑ Karashima, Noburu. 2014. 'The Fall of the Old States', in A Concise History of South India: Issues and Interpretations, ed. Noburu Karashima, pp. 172–73. New Delhi: Oxford University Press.
  5. ↑ "Pandya dynasty | Indian dynasty". Encyclopedia Britannica (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2017-09-21.
  6. ↑ Keay 2011.
  7. ↑ Majumdar (contains no mention of Maldives)
  8. ↑ Ganesh, K.N. (June 2009). "Historical Geography of Natu in South India with Special Reference to Kerala". Indian Historical Review. 36 (1): 3–21. doi:10.1177/037698360903600102. ISSN 0376-9836.
  9. ↑ "Kerala's Tamil Connection". The New Indian Express. 26 June 2010. Archived from the original on 3 ਜੂਨ 2021. Retrieved 11 ਮਾਰਚ 2024.
  10. ↑ "History of Thiruvananthapuram". Kerala PRD. Archived from the original on 2009-02-07. Retrieved 2006-05-23.
  11. ↑ Travancore State Manual
  12. ↑ Shungoony Menon, P. (1878). A History of Travancore from the Earliest Times (pdf) (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Madras: Higgin Botham & Co. pp. 162–164. Retrieved 5 May 2016.
  13. ↑ Gauri Lakshmi Bayi, Aswathi Thirunal (1998). Sreepadmanabhaswami Kshetram. Thiruvananthapuram: The State Institute Of Languages. pp. 152–168. ISBN 978-81-7638-028-7.
  14. ↑ "Thiruvananthapuram". Archived from the original on 2010-09-18. Retrieved 2010-10-29. Year of becoming a corporation
  15. ↑ "VSSC Thiruvananthapuram". Indian Space Research Organisation. Archived from the original on 26 April 2006. Retrieved 23 May 2006.
  16. ↑ "First IT Park in Kerala". Kerala State IT Mission. Archived from the original on 3 January 2021. Retrieved 25 August 2006.
  17. ↑ The digital challenge: information technology in the development context. S. Krishna, Shirin Madon by Ashgate Publishing, Ltd. 2003. p. 350. ISBN 9780754634454.
  18. ↑ "Technopark, Thiruvananthapuram". Official Site of Kerala IT. Archived from the original on 24 July 2011. Retrieved 28 October 2010.
"https://pa.wikipedia.org/w/index.php?title=ਤ੍ਰਿਵੇਂਦਰਮ_ਦਾ_ਇਤਿਹਾਸ&oldid=737115" ਤੋਂ ਲਿਆ