ਬ੍ਰਹਮਾਸਤਰ
ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਭਾਰਤੀ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿੱਚ, ਬ੍ਰਹਮਾਸਤਰ (ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ: ब्रह्मास्त्र, ਰੋਮਨਾਈਜ਼ਡ: ਬ੍ਰਹਮਾਸਤਰ) ਅਤੇ ਬ੍ਰਹਮਾਸ਼ੀਰਸ਼ ਅਸਤਰ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਹਥਿਆਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹਨ।
ਬ੍ਰਹਮਾਸ਼ੀਰਸ਼ ਅਸਤਰ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਹਥਿਆਰ ਹੈ ਜੋ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ, ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਜਿੱਤਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਦੱਸੇ ਗਏ ਸਭ ਤੋਂ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ, ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਅਤੇ ਅਟੱਲ ਹਥਿਆਰ ਹਨ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਹਥਿਆਰ ਭਗਵਾਨ ਬ੍ਰਹਮਾ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ।
ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਗਨੀ ਹਥਿਆਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਭਿਆਨਕ ਅੱਗ ਦਾ ਗੋਲਾ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ,[1] ਭਿਆਨਕ ਅੱਗਾਂ ਅਤੇ ਅਣਗਿਣਤ ਭਿਆਨਕ ਗਰਜਾਂ ਨਾਲ ਭੜਕਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਛੱਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਰੁੱਖਾਂ, ਸਮੁੰਦਰਾਂ ਅਤੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਸਮੇਤ ਸਾਰੀ ਕੁਦਰਤ ਕੰਬ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਅਸਮਾਨ ਅੱਗ ਨਾਲ ਘਿਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ ਪਿਘਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪਹਾੜ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸ਼ੋਰ ਨਾਲ ਚਕਨਾਚੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਜਦੋਂ ਬ੍ਰਹਮਾਸਤਰ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ-ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਹੈ, ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੇਕਰ ਉਸ ਕੋਲ ਇੱਕ ਵਿਕਲਪਿਕ ਵਿਰੋਧੀ ਹਥਿਆਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਬ੍ਰਹਮਾਸ਼ੀਰਸ਼ਾ ਅਸਤਰ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਕਿਸੇ ਦਿੱਤੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਹਰ ਉਪਯੋਗੀ ਸਰੋਤ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਘਾਹ ਦੇ ਇੱਕ ਬਲੇਡ ਨੂੰ ਵੀ ਉਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਉੱਗਣ ਤੋਂ ਰੋਕਦਾ ਹੈ। ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ 12 ਬ੍ਰਹਮਾ ਸਾਲਾਂ (12 ਬ੍ਰਹਮਾ ਸਾਲ = 37.32 ਖਰਬ ਮਨੁੱਖੀ ਸਾਲ) ਤੱਕ ਮੀਂਹ ਨਹੀਂ ਪਵੇਗਾ ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਹਾਲਾਤ ਵਿਗੜ ਜਾਣਗੇ। ਬ੍ਰਹਮਾਸ਼ਿਰਾ ਅਸਤਰ ਦੀ ਮਾਰ ਆਖਿਰਕਾਰ ਸਭ ਕੁਝ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦੇਵੇਗੀ।
ਜਦੋਂ ਅਸ਼ਵਥਾਮਾ ਨੇ ਅਰਜੁਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਬ੍ਰਹਮਸ਼ਿਰ ਅਸਤਰ ਸੁੱਟਿਆ, ਤਾਂ ਪਾਂਡਵ ਨੇ ਉਸੇ ਹਥਿਆਰ ਨੂੰ ਬੁਲਾ ਕੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ; ਵਿਆਪਕ ਤਬਾਹੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਨਾਰਦ ਅਤੇ ਵਿਆਸ ਦੋ ਅਸਤਰਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਖੜੇ ਹੋਏ, ਦੋ ਯੋਧਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹਥਿਆਰ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ। (ਅਰਜੁਨ, ਬ੍ਰਹਮਚਾਰਿਆ ਦਾ ਸੰਪੂਰਨ ਅਭਿਆਸੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ, ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਸੀ; ਅਸ਼ਵਥਾਮਾ ਆਪਣੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਖਾਮੀਆਂ ਕਾਰਨ ਆਪਣੇ ਹਥਿਆਰ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਬੁਲਾ ਸਕਦਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਫਿਰ ਅਣਜੰਮੀ ਪਰੀਕਸ਼ਿਤ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਲਈ ਉੱਤਰਾ ਦੇ ਗਰਭ ਵਿੱਚ ਅਸਤਰ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਪਾਪਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਿਆ ਸੀ।)[2] ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਉਤਪਤੀ ਬ੍ਰਹਮਾ ਸ਼ਬਦ ਤੋਂ ਹੋਈ ਹੈ, ਜੋ ਹਿੰਦੂ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਵਿੱਚ "ਸਿਰਜਣਹਾਰ" ਹੈ। ਬ੍ਰਹਮਾਸਤਰ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਹਥਿਆਰ ਹੈ, ਇਸ ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਅਨੁਸਾਰ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਹਥਿਆਰਾਂ ਤੋਂ ਸਮਝਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਤ੍ਰਿਮੂਰਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਮੁੱਖ ਦੇਵਤੇ, ਬ੍ਰਹਮਾ, ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਅਤੇ ਸ਼ਿਵਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਹਰ ਇੱਕ ਅਸਤਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ।
ਸ਼ਿਵ ਦਾ ਮੁੱਢਲਾ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਅਸਤਰ ਇੱਕ ਪਸ਼ੂਪੱਤਰ ਹੈ। ਇਹ ਛੇ ਮੰਤਰਮੁਕਤ ਅਸਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਜਾਣ 'ਤੇ ਰੋਕਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਲਿਖਤੀ ਪਾਠ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ 3 ਲੋਕਾਂ ਕੋਲ ਇਸ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ। ਬ੍ਰਹਮਰਸ਼ੀ ਵਿਸ਼ਵਾਮਿੱਤਰ, ਸ੍ਰੀ ਰਾਮ ਅਤੇ ਅਰਜੁਨ। ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨੇ ਕਦੇ ਵੀ ਇਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਘੱਟ ਪ੍ਰਾਣੀ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਸੰਸਾਰਿਕ ਹਸਤੀ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਨਹੀਂ ਵਰਤਿਆ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਦੁਹਰਾਅ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨਾ ਇੱਕ ਅਪਰਾਧ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦਾ ਨਿੱਜੀ ਅਸਤਰ ਨਾਰਾਇਣ ਅਸਤਰ ਹੈ। ਇਹ ਛੇ ਮੰਤਰਮੁਕਤ ਅਸਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਜਦੋਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਰੋਕਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਪਸ਼ੂਪੱਤਰ ਦੇ ਉਲਟ ਕੋਈ ਵੀ ਇਸ ਅਸਤਰ ਨੂੰ ਮਾਫੀ ਲਈ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਸਤਰ ਬੰਦ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਬ੍ਰਹਮਾ ਦੇ ਅਸਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬ੍ਰਹਮਾਸ਼ੀਰਸ਼ ਅਸਤਰ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਭੂਤ, ਵਰਤਮਾਨ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਹੋਂਦ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਅਸਤਰ ਇਸ ਬ੍ਰਹਮਾ ਚੱਕਰ ਤੋਂ ਹਸਤੀ ਦੀ ਹੋਂਦ ਨੂੰ ਹਟਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਘੱਟ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਅਸਤਰ ਦੀ ਵਧੇਰੇ ਆਮ ਵਰਤੋਂ ਬ੍ਰਹਮਾਸਤਰ ਹੈ। ਬਹੁਤੀ ਵਾਰ, ਇੱਕ ਬ੍ਰਹਮਾਸਤਰ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਹਥਿਆਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਦੁੱਤੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਯੁੱਧ ਜਾਂ ਘਟਨਾ ਦੌਰਾਨ ਵਰਤੇ ਗਏ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹੋਰ ਹਥਿਆਰ ਤੋਂ ਕਿਤੇ ਵੱਧ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਅਕਸਰ ਅਸਤਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਇਸਦੇ ਵਾਹਕ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਬਹੁਤੇ ਬ੍ਰਾਹਮਰਿਸ਼ੀ ਇਸ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਸਨ। ਸ੍ਰੀ ਰਾਮ, ਕਰਨ, ਅਰਜੁਨ ਵੀ ਇਸ ਅਸਤਰ ਨੂੰ ਵਰਤਣ ਦੀ ਪ੍ਰਬਲ ਸਮਰੱਥਾ ਰੱਖਦੇ ਸਨ।
ਰੂਪ[ਸੋਧੋ]
ਬ੍ਰਹ੍ਮਸ਼ੀਰਸ਼ਾ ਅਸਤ੍ਰ[ਸੋਧੋ]
ਬ੍ਰਹਮਾਸ਼ੀਰਸ਼ ਅਸਤਰ (ਬ੍ਰਹਮਾ ਦਾ ਸਿਰ ਦਾ ਹਥਿਆਰ),[3] ਸਾਹਮਣੇ ਬ੍ਰਾਹਮ ਦੇ ਚਾਰ ਸਿਰਾਂ ਨਾਲ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਮ ਬ੍ਰਹਮਾਸਤਰ ਨਾਲੋਂ ਚਾਰ ਗੁਣਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਰਜੁਨ, ਕਰਨ, ਦ੍ਰੋਣ, ਅਸਥਮਾ ਅਤੇ ਭੀਸ਼ਮ ਨੇ ਇਹ ਗਿਆਨ ਮਹਾਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।[4] ਬ੍ਰਹਮਦੰਡ ਅਸਤਰ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਹਥਿਆਰ ਹੈ ਜੋ ਤਪੱਸਿਆ ਦੁਆਰਾ ਉੱਚ ਬ੍ਰਹਮ ਊਰਜਾ ਵਾਲੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਿਰਫ਼ ਭੀਸ਼ਮ, ਦ੍ਰੋਣ ਅਤੇ ਕਰਨ ਹੀ ਜਾਣਦੇ ਸਨ ਕਿ ਮਹਾਂਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਹਥਿਆਰ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਚਲਾਉਣਾ ਹੈ।
ਵਰਤੋਂ[ਸੋਧੋ]
ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦੇ ਧਰਮ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਬ੍ਰਹਮਾਸਤਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਜਾਂ ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਧਮਕੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ:
- ਮਹਾਰਾਜਾ ਕੌਸ਼ਿਕਾ (ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਹਮਰਸ਼ੀ ਵਿਸ਼ਵਾਮਿੱਤਰ ਬਣ ਗਿਆ) ਨੇ ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਵਸ਼ਿਸ਼ਟ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਪਰ ਬ੍ਰਹਮਾਸਤਰ ਨੂੰ ਵਸ਼ਿਸ਼ਟ ਦੇ ਬ੍ਰਹਮਦੰਡ ਅਸਤਰ ਨੇ ਨਿਗਲ ਲਿਆ ਸੀ।
- ਇੰਦਰਜੀਤ ਨੇ ਰਾਮਾਇਣ ਵਿਚ ਰਾਮ ਦੀ ਸੈਨਾ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਨਾਗਪਾਸ਼ਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਹਥਿਆਰ ਨਾਲ ਹੀ ਲਕਸ਼ਮਣ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਿਆ। ਕੇਵਲ ਹਨੂੰਮਾਨ ਦੁਆਰਾ ਲਿਆਂਦੀ ਗਈ ਸੰਜੀਵਨੀ ਜੜੀ-ਬੂਟੀਆਂ ਨੇ ਭਰਾਵਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੈਨਾ ਨੂੰ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਰਹੇ। ਨਾਲ ਹੀ, ਇੰਦਰਜੀਤ ਨੇ ਹਨੂੰਮਾਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਬ੍ਰਹਮਾਸਤਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਹਨੂਮਾਨ ਭਗਵਾਨ ਬ੍ਰਹਮਾ ਦੁਆਰਾ ਪਹਿਲਾਂ ਦਿੱਤੇ ਵਰਦਾਨ ਕਾਰਨ ਬਚ ਗਿਆ।
- ਰਾਮਾਇਣ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਬ੍ਰਹਮਾਸਤਰ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ ਦੁਆਰਾ ਕਈ ਵਾਰ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਹੈ: ਇੱਕ ਵਾਰ ਜਯੰਤ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਸੀਤਾ ਨੂੰ ਸੱਟ ਮਾਰੀ ਸੀ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਆਖਰੀ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਮਰੀਚਾ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ, ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਅਸੁਰ ਸਮਰਾਟ ਰਾਵਣ ਨਾਲ ਆਖਰੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਹਮਾਸਤਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। [5] ਰਾਮਾਇਣ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਹਥਿਆਰ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਸਮੁੰਦਰ (ਸਮੁੰਦਰੀ ਦੇਵਤਾ) ਵੱਲ ਵੀ ਸੀ ਤਾਂ ਜੋ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਰਸਤਾ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ ਤਾਂ ਜੋ ਰਾਮ ਦੀ ਸੈਨਾ ਲੰਕਾ ਦੇ ਟਾਪੂ ਵੱਲ ਕੂਚ ਕਰ ਸਕੇ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਰਾਮ ਨੇ ਹਥਿਆਰ ਲੋਡ ਕੀਤਾ, ਸਮੁੰਦਰ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰ ਪਾਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਰਾਜੇ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ। ਪਰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਬੁਲਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਬ੍ਰਹਮਾਸਤਰ ਨੂੰ ਡਿਸਚਾਰਜ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸਲਈ ਇਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਧੂਮਤੁਲਿਆ ਵੱਲ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਆਧੁਨਿਕ ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਮਾਰੂਥਲ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਯੁਧ ਕਾਂਡ 22 ਸਰਗ, ਆਇਤ 31 ਵਿੱਚ ਹੈ।
-
ਬਾਲਾਸਾਹਿਬ ਪੰਤ ਪ੍ਰਤਿਨਿਧੀ ਦੁਆਰਾ ਰਾਵਣ ਦੀ ਪੇਂਟਿੰਗ ਨੂੰ ਮਾਰਨਾ -
ਰਾਮ ਇੱਕ ਜਾਦੂਈ ਘਾਹ-ਤੀਰ ਨਾਲ ਕਾਕਾਸੁਰਾ ( ਜਯੰਤ ) ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕਰਦਾ ਹੈ
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ[ਸੋਧੋ]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ Krishnamoorthy, K.; Channakeshava, B.; Rao, H. V. Nagaraja (1995). Ānanda Bhāratī: Dr. K. Krishnamoorthy Felicitation Volume (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Dr. K. Krishnamoorthy Felicitation Committee.
- ↑ "The Mahabharata, Book 10: Sauptika Parva: Section 15".
- ↑ Maehle, Gregor (2009). Ashtanga Yoga: Mythology, Anatomy, and Practice (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). New World Library. ISBN 9781577316695.
- ↑ W. J. Johnson (2009). "Brahmaśiras". A Dictionary of Hinduism (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Oxford University Press. doi:10.1093/acref/9780198610250.001.0001. ISBN 9780198610250.
- ↑ Gopal, Madan (1990). K.S. Gautam (ed.). India through the ages. Publication Division, Ministry of Information and Broadcasting, Government of India. p. 80.