ਮੈਰੀ ਕਿਊਰੀ
ਮੈਰੀ ਕਿਊਰੀ | |
|---|---|
 ਮੈਰੀ ਸਕਲੋਡੋਵਸਕਾ ਕਿਉਰੀ, ਤਕਰੀਬਨ 1920 | |
| ਜਨਮ | ਮੈਰੀ ਸਾਲੋਮੀਆ ਸਕਲੋਡੋਵਸਕਾ 7 ਨਵੰਬਰ 1867 ਵਾਰਸਾ, ਕਾਂਗਰਸ ਪੋਲੈਂਡ, ਉਦੋਂ ਰੂਸੀ ਸਲਤਨਤ ਦਾ ਹਿੱਸਾ |
| ਮੌਤ | 4 ਜੁਲਾਈ 1934 (ਉਮਰ 66) |
| ਨਾਗਰਿਕਤਾ | ਪੋਲੈਂਡ (ਜਨਮ ਪੱਖੋਂ) ਫ਼ਰਾਂਸ (ਵਿਆਹ ਪੱਖੋਂ) |
| ਅਲਮਾ ਮਾਤਰ | ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ਼ ਪੈਰਿਸ ਈਐਸਪੀਸੀਆਈ ਪੈਰਿਸ |
| ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ | ਰੇਡੀਓ ਐਕਟਿਵ ਡਿਕੇ ਪੋਲੋਨੀਅਮ ਰੇਡੀਅਮ |
| ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ | ਪਿਏਰੇ ਕਿਊਰੀ (1859–1906) |
| ਬੱਚੇ | Irène Joliot-Curie (1897–1956) ਏਵ ਕਿਉਰੀ (1904–2007) |
| ਪੁਰਸਕਾਰ | ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ (1903) ਡੈਵੀ ਮੈਡਲ (1903) ਮੈਟੂਚੀ ਮੈਡਲ (1904) ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਨੋਬਲ ਇਨਾਮ (1911) |
| ਵਿਗਿਆਨਕ ਕਰੀਅਰ | |
| ਖੇਤਰ | ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ, ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ |
| ਅਦਾਰੇ | ਪੈਰਸ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ |
| ਡਾਕਟੋਰਲ ਸਲਾਹਕਾਰ | ਗੈਬਰੀਅਲ ਲਿਪਮੈਨ |
| ਦਸਤਖ਼ਤ | |
 | |
| ਨੋਟ | |
ਉਹ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਹੈ ਜਿਸਨੇ ਦੋ ਵਿਗਿਆਨਾਂ ਵਿੱਚ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ | |
ਮੈਰੀ ਸਕਡੋਵਸਕਾ ਕਿਉਰੀ, Maria Salomea Skłodowska-Curie (7 ਨਵੰਬਰ 1867 – 4 ਜੁਲਾਈ 1934) ਇੱਕ ਪੋਲਿਸ਼-ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨੀ ਅਤੇ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸੀ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਰੇਡੀਓਧਰਮਿਤਾ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਖੋਜ ਵਾਸਤੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ। ਉਹ ਦੋ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਔਰਤ ਸੀ। ਉਹ "ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ਼ ਪੈਰਿਸ" ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਸੀ, ਅਤੇ 1995 ਵਿੱਚ ਪੈਰਿਸ ਦੇ ਪੈਨੇਥਿਓਂ ਵਿਖੇ ਦਫਨਾਈ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਤੀਵੀਂ ਸੀ।[1]
ਉਸ ਦਾ ਜਨਮ "ਮਾਰਿਆ ਸਲੋਮਿਆ ਸਕਲੋਡੋਵਸਕਾ" ਵਾਰਸਾ (ਪੋਲੈਂਡ) [ਉਸ ਸਮੇਂ ਦਾ "ਕਿੰਗਡਮ ਆਫ਼ ਪੋਲੈਂਡ"] ਵਿਖੇ 7 ਨਵੰਬਰ 1867 ਨੂੰ ਹੋਇਆ। ਉਹ ਵਾਰਸਾ ਵਿਖੇ ਕਲਾਂਦੇਸਤੀਨ ਫਲੋਟਿੰਗ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਪੜ੍ਹੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ ਵਾਰਸਾ ਵਿਖੇ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। 1891 ਵਿੱਚ 24 ਸਾਲਾਂ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਹ ਆਪਣੀ ਵੱਡੀ ਭੈਣ ਬ੍ਰੋਨਿਸਲਾਵਾ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹਨ ਵਾਸਤੇ ਪੈਰਿਸ ਵਿੱਚ ਜਾ ਵਸੀ, ਜਿਥੇ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਉੱਚ-ਸਿਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਨੇ 1903 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਪਿਏਰੇ ਕਿਉਰੀ ਅਤੇ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਹੈਨਰੀ ਬਿਕਰਲ ਨਾਲ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ। ਫੇਰ 1911 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿਤਿਆ। ਸਕਲੋਡੋਵਸਕਾ ਕਿਉਰੀ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਔਰਤ ਸੀ, ਅੱਜ ਤੱਕ ਇੱਕਲੌਤੀ ਔਰਤ ਜਿਸ ਨੇ ਦੋ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਇਨਾਮ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕਲੌਤੀ ਇਨਸਾਨ ਜਿਸਨੇ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਦੋ ਵੱਖ ਵੱਖ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਇਨਾਮ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ।
ਉਸ ਨੇ ਰੇਡਿਓਧਰਮਿਤਾ ਦੇ ਆਪਣੇ ਸਿਧਾਂਤ ਦਿੱਤੇ ਅਤੇ ਦੋ ਧਾਤਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ- ਪੋਲੋਨੀਅਮ ਅਤੇ ਰੇਡੀਅਮ। ਉਸ ਨੇ ਪੈਰਿਸ ਅਤੇ ਵਾਰਸਾ ਵਿਖੇ ਕਿਉਰੀ ਇੰਸਟੀਟਿਊਟ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰਖੀ।
ਇੱਕ ਵਫਾਦਾਰ ਫ੍ਰਾਂਸੀਸੀ ਵਾਸੀ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪੋਲਿਸ਼ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਨਹੀਂ ਗਵਾਈ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਦੋਵਾਂ ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਪੋਲਿਸ਼ ਭਾਸ਼ਾ ਸਿਖਾਈ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪੋਲੈਂਡ ਵੀ ਲੈਕੇ ਗਈ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਦੁਆਰਾ ਖੋਜੇ ਗਏ ਪਹਿਲੇ ਧਾਤ ਦਾ ਨਾਂ ਅਜਾਦ ਪੋਲੈਂਡ ਦੇ ਨਾਂ ਉੱਤੇ ਰੱਖਿਆ। ਉਸਨੇ 1934 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਜੱਦੀ ਸ਼ਹਿਡੀ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।
ਜੀਵਨੀ
[ਸੋਧੋ]ਬਚਪਨ
[ਸੋਧੋ]ਮਾਰਿਆ ਸਕ੍ਲੋਡੋਵਸਕਾ ਦਾ ਜਨਮ ਓਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਰੂਸ ਦੇ ਵੰਡੇ ਪੋਲੈਂਡ ਵਿਖੇ 7 ਨਵੰਬਰ, 1867 ਨੂੰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਅਧਿਆਪਕ ਬ੍ਰੋਨੀਸਲਾਵਾ ਅਤੇ ਵਲਾਡੀਸਲਾਵ ਸਕ੍ਲੋਡੋਵਸਕੀ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ, ਓਹ ਪੰਜਵੀਂ ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੰਤਾਨ ਸੀ। ਮਾਰਿਆ ਦੇ ਭੈਣ ਭਰਾ ਸਨ ਜੋਫਿਆ (ਜਨਮ 1862), ਜੋਫੇਜ਼ (1863), ਬ੍ਰੋਨਿਸ੍ਲਾਵਾ (1865) ਅਤੇ ਹੇਲੇਨਾ (1866) ਸਨ।
ਮਾਰਿਆ ਦਾ ਦਾਦਾ ਜੋਜ਼ੇਫ ਸਕ੍ਲੋਡੋਵਸਕੀ ਲੁਬਲਿਨ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਮਾਸਟਰ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਗਣਿਤ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਅਧਿਆਪਕ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਤਪਦਿਕ (ਟੀ.ਬੀ) ਕਾਰਨ ਹੋਈ ਜਦੋਂ ਮਾਰਿਆ ਸਿਰਫ਼ 12 ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦੀ ਸੀ।
ਮਾਰਿਆ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨਾਸਤਿਕ ਸਨ ਪਰ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਇਸਾਈ ਸੀ। ਆਪਣੀ ਭੈਣਾਂ ਤੇ ਮਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਦਾ ਈਸਾਈ ਧਰਮ ਤੋਂ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਉੱਠ ਗਇਆ ਅਤੇ ਓਹ ਨਾਸਤਕ ਬਣ ਗਈ।
10 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਬੋਰਡਿੰਗ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿੱਤਾ। ਜਲਦ ਹੀ ਉਸਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਸੰਪਤੀ ਗੁਆਚ ਗਈ ਅਤੇ ਓਹ ਗਰੀਬ ਹੋ ਗਏ। ਫੇਰ ਉਸਨੇ ਫ੍ਰਾਂਸ ਜਾਣ ਦਾ ਫੈਂਸਲਾ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਉਚੇਰੀ ਸਿਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕੇ।
ਪੈਰਿਸ ਵਿੱਚ ਨਵੀਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ
[ਸੋਧੋ]1891 ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਫਰਾਂਸ ਲਈ ਪੋਲੈਂਡ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਪੈਰਿਸ ਵਿੱਚ, ਮਾਰੀਆ (ਜਾਂ ਮੈਰੀ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਹ ਫਰਾਂਸ ਵਿੱਚ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ) ਨੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਕੋਈ ਰਹਿਣ ਥਾਂ ਲੱਭਣ ਤੱਕ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਅਤੇ ਭਰਜਾਈ ਕੋਲ ਥੋੜ੍ਹੇ ਚਿਰ ਲਈ ਪਨਾਹ ਲਈ ਸੀ ਅਤੇ ਪੈਰਿਸ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ, ਜਿਥੇ ਉਸਨੇ 1891 ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ, ਰਸਾਇਣ, ਗਣਿਤ ਅਤੇ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਤੋਰ ਰਹੀ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਉਸ ਕੋਲ ਮੌਜੂਦ ਥੋੜ੍ਹੇ ਜਿਹੇ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਠੰਢ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਸਾਰੇ ਕਪੜੇ ਪਹਿਨ ਕੇ ਠੰਢ ਦੀ ਰੁੱਤ ਵਿੱਚ ਖ਼ੁਦ ਨੂੰ ਨਿੱਘ ਵਿੱਚ ਬਣਾਈ ਰੱਖਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਖ਼ੁਦ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ 'ਤੇ ਇੰਨਾ ਜ਼ੋਰ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂ ਇੰਨਾ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਉਹ ਕਈ ਵਾਰ ਖਾਣਾ ਵੀ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੀ ਸੀ।
ਸਕੂਡੋਵਸਕਾ ਨੇ ਦਿਨ ਦੌਰਾਨ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਅਧਿਆਪਨ ਕੀਤਾ। 1893 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੂੰ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਇੱਕ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਗੈਬਰੀਅਲ ਲਿਪਮੈਨ ਦੀ ਇੱਕ ਉਦਯੋਗਿਕ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਉਸ ਨੇ ਪੈਰਿਸ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਜਾਰੀ ਰੱਖੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਉਹ 1894 ਵਿੱਚ ਦੂਜੀ ਡਿਗਰੀ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋ ਗਈ।
ਸਕਾਡੋਵਸਕਾ ਨੇ ਪੈਰਿਸ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਜੀਵਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਟੀਲਜ਼ ਦੀਆਂ ਚੁੰਬਕੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਦੀ ਪੜਤਾਲ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸੁਸਾਇਟੀ ਫਾਰ ਐੱਨਵਰੂਮੈਂਟ ਆਫ਼ ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਡਸਟਰੀ ((Société d'encouragement pour l'industrie nationale) ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸੇ ਸਾਲ ਪਿਏਰੇ ਕਿਊਰੀ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਦਸਤਕ ਦਿੱਤੀ; ਪਿਏਰੀ ਅਤੇ ਸਕਾਡੋਸਵਕਾ ਦੋਹਾਂ ਦੀ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਵੱਲ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ। ਪਿਏਰੇ ਕਿਊਰੀ "ਦ ਸਿਟੀ ਆਫ ਪੈਰਿਸ ਇੰਡਸਟਰੀਅਲ ਫਿਜਿਕਸ ਐਂਡ ਕੈਮਿਸਟਰੀ ਹਾਇਰ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਟਿਊਸ਼ਨ" (École supérieure de physique et de chimie industrielles de la ville de Paris [ESPCI]).) ਦਾ ਇੱਕ ਇੰਸਟ੍ਰਕਟਰ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੋਹਾਂ ਨੂੰ ਪੋਲਿਸ਼ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀ, ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਜੋਜ਼ੇਫ ਵਿਯਰੂਜ਼-ਕੌਵਲਸਕੀ ਦੁਆਰਾ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਮਿਲਵਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਜਾਣਿਆ ਕਿ ਮੈਰੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਵੀਰੂਜ਼-ਕੌਵਲਸਕੀ ਜਾਣਦਾ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਕਾਰਜ ਲਈ ਪਿਏਰੇ ਕਿਊਰੀ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਕਿਊਰੀ ਕੋਲ ਵੱਡੀ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਫਿਰ ਵੀ ਉਹ ਸਕਾਡੋਵਸਕਾ ਲਈ ਕੁਝ ਜਗ੍ਹਾ ਲੱਭਣ ਦੇ ਯੋਗ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਸਕਦੀ ਸੀ।
ਵਿਗਿਆਨ ਪ੍ਰਤੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਪਸੀ ਸਾਂਝ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚਲੀ ਨੇੜਤਾ ਵਿੱਚ ਤੀਬਰਤਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਲਈ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈਆਂ। ਆਖਰਕਾਰ ਪਿਏਰੀ ਕਿਊਰੀ ਨੇ ਵਿਆਹ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਰੱਖਿਆ, ਪਰ ਸਕਾਡੋਸਕਾ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਅਜੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਜੱਦੀ ਦੇਸ਼ ਵਾਪਸ ਜਾਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਰਹੀ ਸੀ। ਕਿਊਰੀ ਨੇ ਹਾਲਾਂਕਿ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਪੋਲੈਂਡ ਜਾਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ, ਚਾਹੇ ਇਸ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਡਾ ਫਰੈਂਚ ਸਿਖਾਉਣਾ ਘੱਟ ਜਾਵੇ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ, 1894 ਦੀ ਗਰਮੀ ਦੇ ਬਰੇਕ ਲਈ, ਸਕਾਡੋਸਕਾ ਵਾਰਸਾ ਵਾਪਸ ਪਰਤੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਗਈ। ਉਹ ਅਜੇ ਵੀ ਇਸ ਭੁਲੇਖੇ ਵਿੱਚ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਪੋਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਚੁਣੇ ਹੋਏ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕੇਗੀ, ਪਰ ਉਸ ਨੂੰ ਕ੍ਰਾਕਾਵ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਥਾਂ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਔਰਤ ਸੀ। ਪਿਏਰੇ ਕਿਊਰੀ ਦੀ ਇੱਕ ਚਿੱਠੀ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਪੀਐਚ.ਡੀ. ਕਰਨ ਲਈ ਪੈਰਿਸ ਪਰਤਣ ਲਈ ਯਕੀਨ ਦਿਵਾਇਆ। ਸਕਾਡੋਵਸਕਾ ਦੇ ਜ਼ੋਰ 'ਤੇ, ਕਿਊਰੀ ਨੇ "ਚੁੰਬਕੀਵਾਦ" ਬਾਰੇ ਆਪਣੀ ਖੋਜ ਲਿਖੀ ਅਤੇ ਮਾਰਚ 1895 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਡਾਕਟਰੇਟ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ; ਉਸ ਨੂੰ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਵਜੋਂ ਵੀ ਤਰੱਕੀ ਮਿਲੀ। ਇੱਕ ਸਮਕਾਲੀ ਨੇ ,ਮਜ਼ਾਕਿਆ ਲਹਿਜੇ ਵਿੱਚ ਸਕਾਡੋਵਸਕਾ ਨੂੰ "ਪਿਏਰੇ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਖੋਜ" ਕਹਿਕੇ ਬੁਲਾਉਂਦਾ ਸੀ। 26 ਜੁਲਾਈ 1895 ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਆਹ ਸੀਕੌਕਸ (ਸੀਨ) ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ; ਅਤੇ ਉਹ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀ ਧਾਰਮਿਕ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਯਕੀਨ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੇ ਸਨ।[2] ਕਿਊਰੀ ਦਾ ਗਹਿਰੀ ਨੀਲਾ ਪਹਿਰਾਵਾ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਦੁਲਹਨ ਦੇ ਗਾਉਨ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਪੋਸ਼ਾਕ ਸੀ, ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਉਸ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਦੇ ਪਹਿਰਾਵੇ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੋ ਮਨੋਰੰਜਕ ਕਾਰਜ ਸਾਂਝੇ ਕੀਤੇ: ਲੰਬੀ ਸਾਈਕਲ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਯਾਤਰਾਵਾਂ, ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਦੇ ਹੋਰ ਨੇੜੇ ਲੈ ਆਇਆ। ਪਿਏਰੇ ਵਿੱਚ, ਮੈਰੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਪਿਆਰ, ਇੱਕ ਸਾਥੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸਹਿਯੋਗੀ ਮਿਲਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਤੇ ਉਹ ਨਿਰਭਰ ਕਰ ਸਕਦੀ ਸੀ।
ਨਵੇਂ ਧਾਤ
[ਸੋਧੋ]ਮੈਰੀ ਨੇ ਦੋ ਨਵੇਂ ਧਾਤਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ- ਪੋਲੋਨਿਅਮ ਅਤੇ ਰੇਡੀਅਮ, ਦੋਵੇਂ ਧਾਤ ਰੇਡਿਓਐਕਟਿਵ ਹਨ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਦੁਆਰਾ ਖੋਜੇ ਗਏ ਪਹਿਲੇ ਧਾਤ ਦਾ ਨਾਂ ਅਜਾਦ ਪੋਲੈਂਡ ਦੇ ਨਾਂ ਉੱਤੇ ਰਖਿਆ।
ਮੌਤ
[ਸੋਧੋ]
ਕਿਊਰੀ ਨੇ 1934 ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਆਖਰੀ ਵਾਰ ਪੋਲੈਂਡ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ। ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਬਾਅਦ, 4 ਜੁਲਾਈ 1934 ਨੂੰ, ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਪੈਸੀ, ਹੌਟ-ਸੇਵੋਈ ਦੇ ਸੈਂਸਲੇਮੋਲੋਜ਼ ਸੈਨਾਟੇਰੀਅਮ ਵਿਖੇ ਹੋਈ, ਅਪਲਾਸਟਿਕ ਅਨੀਮੀਆ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਦਾ ਕਾਰਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਦੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਉਣ 'ਤੇ ਸੰਕਰਮਿਤ ਹੋਈ ਸੀ।
ਉਸ ਦੇ ਕੰਮ ਦੇ ਸਮੇਂ ਆਓਨੋਜ਼ਿੰਗ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਸ ਹਾਦਸੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਉਪਾਵਾਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜੇਬ ਵਿੱਚ ਰੇਡੀਓ ਐਕਟਿਵ ਆਈਸੋਟੋਪਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਟੈਸਟ ਟਿਊਬਾਂ ਰੱਖੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ, ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਡੈਸਕ ਦੇ ਦਰਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਸਟੋਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਅਤੇ ਉਹ ਅਲੋਪ ਹੋ ਰਹੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਦਾਰਥ ਹਨੇਰੇ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਤੱਤ ਛੱਡ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਕਿਊਰੀ ਨੂੰ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਫੀਲਡ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਰੇਡੀਓਲੋਜਿਸਟ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਅਨਰਹਿਤ ਉਪਕਰਣਾਂ ਤੋਂ ਐਕਸ-ਰੇ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਵੀ ਪਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸ ਦੇ ਕਈ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ (ਮੋਤੀਆ ਦੇ ਕਾਰਨ ਅੰਨ੍ਹੇਪਣ ਸਮੇਤ) ਅਤੇ ਆਖਰਕਾਰ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਿਆ, ਉਸ ਨੇ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕਦੇ ਵੀ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਦੇ ਐਕਸਪੋਜਰ ਦੇ ਸਿਹਤ ਦੇ ਜੋਖਮਾਂ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ।[3]
ਉਸ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਪਤੀ ਪਿਏਰੇ ਦੇ ਨਾਲ ਸਿਕੌਕਸ ਦੇ ਕਬਰਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਦਫਨਾਉਣ ਲਈ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਸੱਠ ਸਾਲ ਬਾਅਦ, 1995 ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਦੋਵਾਂ ਦੀਆਂ ਬਚੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਪੈਰਿਸਨ, ਪੈਰਿਸ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।[4] ਰੇਡੀਓ ਐਕਟਿਵਿਟੀ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਬਚੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਨਿਸ਼ਾਨੀਆਂ ਬਾਰੀਕ ਲਾਈਨਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਉਹ ਪਹਿਲੀ ਔਰਤ ਬਣ ਗਈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਗੁਣਾਂ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਪੰਥਨ ਵਿੱਚ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਰੁਕਾਵਟ ਦੇ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰੇਡੀਓ ਐਕਟਿਵ ਦੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਪੱਧਰ ਦੇ ਕਾਰਨ, 1890 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਉਸ ਦੇ ਪੇਪਰਾਂ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣਾ ਬਹੁਤ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[5] ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਕੁੱਕਬੁੱਕ ਵੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਰੇਡੀਓ ਐਕਟਿਵ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਕਾਗਜ਼ਾਤ ਲੀਡ-ਲਾਈਨ ਵਾਲੇ ਬਕਸੇ ਵਿੱਚ ਰੱਖੇ ਗਏ ਹਨ, ਅਤੇ ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਕੁਝ ਜਾਨਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਉਹ ਲਾਜ਼ਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੁੱਰਖਿਅਤ ਕਪੜੇ ਪਹਿਨਣਦੇ ਹਨ। ਉਸ ਦੇ ਆਖਿਰੀ ਸਾਲ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ, ਰੇਡੀਓਐਕਟਿਵਿਟੀ, 'ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜੋ ਉਸ ਦੇ ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ 1935 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ ਗਈ।
ਨੋਬਲ ਇਨਾਮ
[ਸੋਧੋ]ਉਸਨੇ 1903 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਪਿਏਰੇ ਕਿਊਰੀ ਅਤੇ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਹੈਨਰੀ ਬਿਕਰਲ ਨਾਲ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਨੋਬਲ ਇਨਾਮ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ। ਫਿਰ 1911 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਨੋਬਲ ਇਨਾਮ ਜਿੱਤਿਆ, ਸਕ੍ਲੋਡੋਵਸਕਾ ਕਿਉਰੀ ਨੋਬਲ ਇਨਾਮ ਜਿੱਤਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਔਰਤ ਸੀ, ਅੱਜ ਤੱਕ ਇੱਕਲੌਤੀ ਔਰਤ ਜਿਸਨੇ ਦੋ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਇਨਾਮ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕਲੌਤੀ ਇਨਸਾਨ ਜਿਸਨੇ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਦੋ ਵੱਖਰੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਇਨਾਮ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ।
ਹੋਰ ਪੁਰਸਕਾਰ
[ਸੋਧੋ]2011 ਨੂੰ ਮੈਰੀ ਕਿਉਰੀ ਦੇ ਰਾਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦੀ 100ਵੀਂ ਵਰੇਗੰਢ ਤੇ ਸਾਲ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ ਵਰ੍ਹਾ (International Year of Chemistry) ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ।
ਗੈਲਰੀ
[ਸੋਧੋ]-
ਸਕਲੋਡੋਵਸਕੀ ਟੱਬਰ: ਵਲਾਡੀਸਲਾਵ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਧੀਆਂ ਮਾਰਿਆ ਬ੍ਰੋਨੀਸਲਾਵਾ ਹੈਲੇਨਾ -
ਵਾਰਸੋ ਵਿੱਚ ਜਨਮਸਥਾਨ, ਹੁਣ ਮੈਰੀ ਸਕਲੋਡੋਵਸਕਾ ਕਿਊਰੀ ਅਜਾਇਬਘਰ -
ਵਾਰਸਾ ਲੈਬ ਜਿਥੇ ਉਸਨੇ 1890-91 ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾਂ ਵਿਗਿਆਨਕ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। -
ਪਿਏਰੇ ਕਿਉਰੀ -
ਮੈਰੀ ਅਤੇ ਪਿਏਰੇ ਰੇਡੀਅਮ ਦੀ ਖੋਜ ਦੌਰਾਨ -
1903 ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੇ ਇਨਾਮ ਸਮੇਂ -
1911 ਵਿੱਚ ਦੂਜਾ ਨੋਬਲ ਇਨਾਮ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਸਮੇਂ
.jpg)
ਸੰਬੰਧਤ ਕਿਤਾਬਾਂ
[ਸੋਧੋ]- Robert Reid, Marie Curie, New York, New American Library, 1974.
- Teresa Kaczorowska, Córka mazowieckich równin, czyli Maria Skłodowska–Curie z Mazowsza (Daughter of the Mazovian Plains: Maria Skłodowska–Curie of Mazowsze), Ciechanów, 2007.
- Wojciech A. Wierzewski, "Mazowieckie korzenie Marii" ("Maria's Mazowsze Roots"), Gwiazda Polarna (Pole Star), a Polish-American biweekly, vol. 100, no. 13 (21 June 2008), pp. 16–17.
- L. Pearce Williams, "Curie, Pierre and Marie", Encyclopedia Americana, Danbury, Connecticut।Danbury, Connecticut, Grolier, Inc., 1986, vol. 8, pp. 331–32.
- Barbara Goldsmith, Obsessive Genius: The Inner World of Marie Curie, New York, W.W. Norton, 2005, ISBN 0-393-05137-4.
- Naomi Pasachoff, Marie Curie and the Science of Radioactivity, New York, Oxford University Press, 1996, ISBN 0-19-509214-7.
- Eve Curie, Madame Curie: A Biography, translated by Vincent Sheean, Da Capo Press, 2001, ISBN 0-306-81038-7.
- Susan Quinn, Marie Curie: A Life, New York, Simon and Schuster, 1995, ISBN 0-671-67542-7.
- Françoise Giroud, Marie Curie: A Life, translated by Lydia Davis, Holmes & Meier, 1986, ASIN B000TOOU7Q.
- Redniss, Lauren, Radioactive, Marie & Pierre Curie: A Tale of Love and Fallout, New York, Harper Collins, 2010, ISBN 978-0-06-135132-7.
ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ
[ਸੋਧੋ]
- Out of the Shadows-A study of women physicists
- Pierre Curie and Marie Sklodowska : The First Century of Their Impact on Human Knowledge
- The official web page of Maria Curie Skłodowska University in Lublin, Poland Archived 2008-12-17 at the Wayback Machine. in English.
- Detailed Biography at Science in Poland website Archived 2012-09-11 at the Wayback Machine.; with quotes, photographs, links etc.
- European Marie Curie Fellowships
- Marie Curie Fellowship Association Archived 2011-07-17 at the Wayback Machine.
- Marie Curie Cancer Care, UK
- Marie Sklodowska Curie: Her Life as a Media Compendium Archived 2005-08-30 at the Wayback Machine.
- Marie and Pierre Curie and the Discovery of Polonium and Radium Chronology from nobelprize.org
- Annotated bibliography of Marie Curie from the Alsos Digital Library Archived 2005-11-25 at the Wayback Machine.
- Obituary, New York Times, 5 July 1934 Mme. Curie Is Dead; Martyr to Science
- Some places and memories related to Marie Curie
- Marie Curie on the 500 French Franc and 20000 old Polish zloty banknotes. Archived 2011-12-13 at the Wayback Machine.
- 1903 Nobel Prize in Physics and 1911 Nobel Prize in Chemistry – Nobel committee page; presentation speech, her award lecture etc.
- ਮੈਰੀ ਕਿਊਰੀ on Nobelprize.org
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Marie Curie Enshrined in Pantheon, The New York Times, New York, 21 April 1995.
- ↑ les Actus DN. "Marie Curie". Archived from the original on 2 November 2013. Retrieved 24 May 2013.
- ↑ Denise Grady (6 October 1998), A Glow in the Dark, and a Lesson in Scientific Peril Archived 10 March 2017 at the Wayback Machine. The New York Times; accessed 21 December 2016.
- ↑ Tasch, Barbara. "Marie Curie's Belongings Will Be Radioactive For Another 1,500 Years". Retrieved 2 July 2020.
{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link) - ↑ Estes, Adam Clark. "Marie Curie's century-old radioactive notebook still requires lead box". Archived from the original on 13 September 2017. Retrieved 9 September 2017.