ਜਲ ਸ਼ਕਤੀ ਮੰਤਰਾਲਾ
ਜਲ ਸ਼ਕਤੀ ਮੰਤਰਾਲਾ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਅਧੀਨ ਇੱਕ ਮੰਤਰਾਲਾ ਹੈ ਜੋ ਮਈ 2019 ਵਿੱਚ ਦੂਜਾ ਮੋਦੀ ਮੰਤਰਾਲਾ ਦੇ ਅਧੀਨ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਦੋ ਮੰਤਰਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲਾ ਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ; ਜਲ ਸਰੋਤ, ਨਦੀ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਗੰਗਾ ਪੁਨਰਜੀਵਨ ਅਤੇ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਸੈਨੀਟੇਸ਼ਨ ਮੰਤਰਾਲਾ ।[1]
ਇਸ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦਾ ਗਠਨ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਵਧ ਰਹੀਆਂ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।[2] WAPCOS ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਜਲ ਸ਼ਕਤੀ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੀ ਪੂਰੀ ਮਲਕੀਅਤ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਬਹੁ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਰਕਾਰੀ ਅਦਾਰਾ ਅਤੇ ਸਲਾਹਕਾਰ ਫਰਮ ਹੈ।[3] WAPCOS ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੈਨੇਜਿੰਗ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਆਰ ਕੇ ਗੁਪਤਾ ਹਨ।[4][5][6]
ਕੰਮ[ਸੋਧੋ]
ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੂੰ ਗੰਗਾ ਨਦੀ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਅੰਤਰ-ਰਾਜੀ ਜਲ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਨਦੀਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਜਾਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਵਾਦ ਨੂੰ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨਗੇ ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੁਆਰਾ ਦੂਜੇ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝੇ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।[7] ਦੇਸ਼ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪੀਣ ਵਾਲਾ ਸਾਫ ਪਾਣੀ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਗੰਗਾ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀਆਂ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ "ਨਮਾਮੀ ਗੰਗੇ" ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।[8] ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਸਮਾਜਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਵੀ ਚਲਾਈਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਗਰੂਕ ਹੋ ਸਕਣ।
ਮੰਤਰੀ[ਸੋਧੋ]
| ਨਾਮ | Portrait | ਕਾਰਜਕਾਲ | ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀ | ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ministry of Water Resources | ||||||||
| 1 | ਬੀ. ਸ਼ੰਕਰਾਨੰਦ | 25 ਸਤੰਬਰ 1985 | 22 ਅਗਸਤ 1987 | 1 ਸਾਲ, 331 ਦਿਨ | ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ | ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ | ||
| 2 | ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ | 22 ਅਗਸਤ 1987 | 10 ਨਵੰਬਰ 1987 | 80 ਦਿਨ | ||||
| 3 | ਰਾਮ ਨਿਵਾਸ ਮਿਰਧਾ (Independent Charge) |
10 ਨਵੰਬਰ 1987 | 14 ਫਰਵਰੀ 1988 | 96 ਦਿਨ | ||||
| 4 | ਦਿਨੇਸ਼ ਸਿੰਘ | 14 ਫਰਵਰੀ 1988 | 25 June 1988 | 132 ਦਿਨ | ||||
| (1) | ਬੀ.ਸ਼ੰਕਰਾਨੰਦ | 25 ਜੂਨ1988 | 4 ਜੁਲਾਈ 1989 | 1 ਸਾਲ, 9 ਦਿਨ | ||||
| 5 | ਐੱਮ.ਐੱਮ. ਜੈਕਬ (Independent Charge) |
4 ਜੁਲਾਈ 1989 | 2 December 1989 | 151 ਦਿਨ | ||||
| 6 | ਮਨੁਭਾਈ ਕੋਟਾਡੀਆ (Independent Charge) |
6 December 1989 | 5 ਨਵੰਬਰ 1990 | 334 ਦਿਨ | ਜਨਤਾ ਦਲ | ਵੀ. ਪੀ. ਸਿੰਘ | ||
| 21 ਨਵੰਬਰ 1990 | 26 April 1991 | 156 ਦਿਨ | ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ (ਰਾਸ਼ਟਰੀ) | ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਸਿੰਘ | ||||
| 7 | ਚੰਦਰ ਸ਼ੇਖਰ | 26 April 1991 | 21 ਜੂਨ 1991 | 56 ਦਿਨ | ||||
| 8 | ਵਿਦਿਆਚਰਨ ਸ਼ੁਕਲਾ | 21 ਜੂਨ 1991 | 17 January 1996 | 4 ਸਾਲ, 210 ਦਿਨ | ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ | ਪੀ ਵੀ ਨਰਸਿਮਾ ਰਾੳ | ||
| 9 | ਏ.ਆਰ.ਅੰਤੁਲੇ | 17 January 1996 | 16 May 1996 | 120 ਦਿਨ | ||||
| 10 | ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ | 16 May 1996 | 1 ਜੂਨ 1996 | 16 ਦਿਨ | ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ | ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਬਾਜਪਾਈ | ||
| 11 | I. K. Gujral | 1 ਜੂਨ 1996 | 29 ਜੂਨ 1996 | 28 ਦਿਨ | Janata Dal | ਐਚ.ਡੀ. ਦੇਵ ਗੌੜ | ||
| 12 | ਜਨੇਸ਼ਵਰ ਮਿਸ਼ਰਾ | 29 ਜੂਨ 1996 | 9 ਜੂਨ 1997 | 345 ਦਿਨ | ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ | ਐਚ.ਡੀ. ਦੇਵ ਗੌੜ ਇੰਦਰ ਕੁਮਾਰ ਗੁਜਰਾਲl | ||
| 13 | ਸਿਸ ਰਾਮ ੳਲਾ (Independent Charge) |
9 ਜੂਨ 1997 | 19 ਮਾਰਚ 1998 | 283 ਦਿਨ | (Tiwari) | ਇੰਦਰ ਕੁਮਾਰ ਗੁਜਰਾਲ | ||
| (10) | ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ | 19 ਮਾਰਚ 1998 | 13 ਅਕਤੂਬਰ 1999 | 1 ਸਾਲ, 208 ਦਿਨ | Bharatiya Janata Party | ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਬਾਜਪਾਈ | ||
| 14 | ਪਰਮੋਦ ਮਹਾਜਨ | 13 ਅਕਤੂਬਰ 1999 | 22 ਨਵੰਬਰ 1999 | 40 ਦਿਨ | ||||
| 15 | ਸੀ.ਪੀ. ਠਾਕੁਰ | 22 ਨਵੰਬਰ1999 | 27 May 2000 | 187 ਦਿਨ | ||||
| 16 | ਅਰਜੁਨ ਚਰਨ ਸੇਠੀ | 27 May 2000 | 22 May 2004 | 3 ਸਾਲ, 361 ਦਿਨ | ਬੀਜੂ ਜਨਤਾ ਦਲ | |||
| 17 | ਪ੍ਰਿਯਾ ਰੰਜਨ ਦਾਸਮੁਨਸੀ (Independent Charge) |
23 May 2004 | 18 ਨਵੰਬਰ 2005 | 1 ਸਾਲ, 179 ਦਿਨ | ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ (United Progressive Alliance) |
ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ | ||
| 18 | ਸੰਤੋਸ਼ ਮੋਹਨ ਦੇਵ (Independent Charge) |
18 ਨਵੰਬਰ 2005 | 29 January 2006 | 72 ਦਿਨ | ||||
| 19 | ਸੈਫੋਦੀਨ ਸੋਜ਼ | 29 January 2006 | 22 ਮਈ 2009 | 3 ਸਾਲ, 113 ਦਿਨ | ||||
| 20 | ਮੀਰਾ ਕੁਮਾਰ | 28 ਮਈ 2009 | 31 ਮਈ 2009 | 3 ਦਿਨ | ||||
| 21 | ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ | 31 ਮਈ 2009 | 14 ਜੂਨ 2009 | 14 ਦਿਨ | ||||
| 22 | ਪਵਨ ਕੁਮਾਰ ਬਾਂਸਲ | 14 ਜੂਨ 2009 | 19 ਜਨਵਰੀ 2011 | 1 ਸਾਲ, 219 ਦਿਨ | ||||
| 23 | ਸਲਮਾਨ ਖੁਰਸ਼ਿਦ | 19 ਜਨਵਰੀ 2011 | 12 ਜੂਲਾਈ 2011 | 174 ਦਿਨ | ||||
| (22) | ਪਵਨ ਕੁਮਾਰ ਬਾਂਸਲ | 12 ਜੁਲਾਈ 2011 | 28 ਅਕਤੂਬਰ 2012 | 1 ਸਾਲ, 108 ਦਿਨ | ||||
| 24 | ਹਰੀਸ਼ ਰਾਵਤ | 28 ਅਕਤੂਬਰ 2012 | 1 ਫਰਵਰੀ 2014 | 1 ਸਾਲ, 96 ਦਿਨ | ||||
| 25 | ਗੁਲਾਮ ਨਬੀ ਆਜ਼ਾਦ | 1 ਫਰਬਰੀ 2014 | 26 ਮਈ 2014 | 114 ਦਿਨ | ||||
| Ministry of Water Resources, River Development and Ganga Rejuvention | ||||||||
| 26 | ਉਮਾ ਭਾਰਤੀ | 26 ਮਈ 2014 | 3 ਸਤੰਬਰ 2017 | 3 ਸਾਲ, 100 ਦਿਨ | ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ | ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ | ||
| 27 | ਨਿਤਿਨ ਗਡਕਰੀ | 3 ਸਤੰਬਰ 2017 | 30 ਮਈ 2019 | 1 ਸਾਲ, 269 ਦਿਨ | ||||
| Ministry of Jal Shakti | ||||||||
| 28 | ਗਜੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਸ਼ੇਖਾਵਤ | 30 ਮਈ 2019 | Incumbent | 4 ਸਾਲ, 330 ਦਿਨ | ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ | ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ | ||
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ "Govt forms 'Jal Shakti' Ministry by merging Water Resources and Drinking Water Ministries". Business Standard. 31 May 2019. Retrieved 10 July 2019.
- ↑ "Water Challenges: India Forms a New Ministry". Report Syndication. September 25, 2019.
- ↑ "WAPCOS | International Consultants | Water Resources | Power & Infrastructure Development". www.wapcos.gov.in. Archived from the original on 2021-12-29. Retrieved 2021-12-19.
- ↑ "Nitin Gadkari dubs India as 'goldmine' for ropeways; asks Doppelmayr to tap opportunities". Zee Business. 2018-11-05. Retrieved 2021-12-19.
- ↑ "WAPCOS CMD R K Gupta to remain on turf till 2020". IndianMandarins (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2021-12-19.
- ↑ "Shri R.K. Gupta CMD NPCC visits WAPCOS Limited ". www.psuconnect.in (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2021-12-19.
- ↑ "Government forms 'Jal Shakti' Ministry by merging Water Resources and Drinking water Ministry". thehindubusinessline.com. PTI, New Delhi.
- ↑ "Department of Water Resources RD & GR, Government of India". Department of Water Resources, Government of India.