ਸਰਸਵਤੀ ਸਨਮਾਨ
ਸਰਸਵਤੀ ਸਨਮਾਨ (ਹਿੰਦੀ: सरस्वती सम्मान) ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੀ VIII ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸੂਚੀਬੱਧ 22 ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿੱਚ ਵਧੀਆ ਵਾਰਤਕ ਜਾਂ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਸਾਹਿਤਕ ਕੰਮ ਲਈ ਦਿੱਤਾ ਜਾਣ ਵਾਲਾਂ ਇੱਕ ਸਲਾਨਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਹੈ।[1][2] ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਗਿਆਨ ਦੀ ਭਾਰਤੀ ਦੇਵੀ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸਾਹਿਤਕ ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[2]
ਸਰਸਵਤੀ ਸਨਮਾਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 1991 ਵਿੱਚ ਕੇ ਕੇ ਬਿਰਲਾ ਫਾਉਂਡੇਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਤਹਿਤ 10 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਸਨਮਾਨ ਰਾਸੀ, ਪ੍ਰਸ਼ਸਤੀ ਪੱਤਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਚਿਹਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।[1][2][3] ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪੈਨਲ (ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵਿਦਵਾਨ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜੇਤੂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ) ਦੁਆਰਾ ਪਿਛਲੇ ਦਸ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਸਾਹਿਤਕ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਚੁਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਹਿਲਾ ਸਰਸਵਤੀ ਸਨਮਾਨ ਹਿੰਦੀ ਦੇ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਡਾ. ਹਰੀਵੰਸ਼ ਰਾਏ ਬੱਚਨ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਚਾਰ ਖੰਡਾਂ, ਕ੍ਯਾ ਭੂਲੂੰ ਕ੍ਯਾ ਯਾਦ ਕਰੂੰ, ਨੀੜ ਕਾ ਨਿਰਮਾਣ ਫਿਰ, ਬਸੇਰੇ ਸੇ ਦੂਰ, ਦਸ਼ਦ੍ਵਾਰ ਸੇ ਸੋਪਾਨ ਤਕ - ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਆਤਮਕਥਾ ਲਈ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[4]
ਸਨਮਾਨਿਤ
[ਸੋਧੋ]| ਸਾਲ | ਜੇਤੂ | ਰਚਨਾ | ਭਾਸ਼ਾ | Ref. |
|---|---|---|---|---|
| 1991 | ਹਰਿਵੰਸ਼ ਰਾਏ ਬੱਚਨ | ਚਾਰ ਖੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਆਤਮਕਥਾ (ਆਤਮਕਥਾ) |
ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ | [2][5] |
| 1992 | Ramakant Rath | "Sri Radha" (ਕਵਿਤਾ) |
ਉੜੀਆ | [2] |
| 1993 | ਵਿਜੈ ਤੇਂਦੂਲਕਰ | "Kanyadaan" (Play) |
ਮਰਾਠੀ | [2] |
| 1994 | ਡਾ. ਹਰਿਭਜਨ ਸਿੰਘ | "Rukh Te Rishi" (ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ) |
ਪੰਜਾਬੀ | [2] |
| 1995 | ਬਾਲਮਣੀ ਅੰਮਾ | "Nivedyam" (ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ) |
ਮਲਿਆਲਮ | [2] |
| 1996 | ਸ਼ਮਸੁਰ ਰਹਿਮਾਨ ਫਾਰੂਕੀ | "She`r-e Shor-Angez" | ਉਰਦੂ | [2] |
| 1997 | Manubhai Pancholi | "Kurukshetra" | ਗੁਜਰਾਤੀ | [2] |
| 1998 | Shankha Ghosh | "Gandharba Kabita Guccha" (ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ) |
ਬੰਗਾਲੀ | [2] |
| 1999 | Indira Parthasarathy | "Ramanujar" (Play) |
ਤਮਿਲ਼ | [2] |
| 2000 | ਮਨੋਜ ਦਾਸ | "Amruta Phala" (ਨਾਵਲ) |
ਉੜੀਆ | [2][6] |
| 2001 | ਦਲੀਪ ਕੌਰ ਟਿਵਾਣਾ | "Katha Kaho Urvashi" (ਨਾਵਲ) |
ਪੰਜਾਬੀ | [2][7] |
| 2002 | Mahesh Elkunchwar | "Yugant" (Play) |
Marathi | [2] |
| 2003 | Govind Chandra Pande | "Bhagirathi" (ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ) |
ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ | [2] |
| 2004 | ਸੁਨੀਲ ਗੰਗੋਪਾਧਿਆਏ | "Pratham Alo" (ਨਾਵਲ) |
Bengali | [2] |
| 2005 | K. Ayyappa Panicker | "Ayyappa Panikarude Kritikal" (ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ) |
Malayalam | [2][8] |
| 2006 | ਜਗਨਨਾਥ ਪ੍ਰਸਾਦ ਦਾਸ | "Parikrama" (ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ) |
Oriya | [9] |
| 2007 | ਨੈਯਰ ਮਸੂਦ | "Taoos Chaman Ki Myna" (ਨਿੱਕੀ ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ) |
ਉਰਦੂ | [10][11] |
| 2008 | Lakshmi Nandan Bora | "Kayakalpa" (ਨਾਵਲ) |
[12] | |
| 2009 | ਸੁਰਜੀਤ ਪਾਤਰ | "Lafzan Di Dargah" | ਪੰਜਾਬੀ | [13] |
| 2010 | S. L. Bhyrappa | "Mandra" | ਕੰਨੜ | [3] |
| 2011 | A. A. Manavalan | "Irama Kathaiyum Iramayakalum" | Tamil | [14] |
| 2012 | Sugathakumari | "Manalezhuthu" (ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ) |
MALAYALAM | [15] |
| 2013 | Govind Mishra | "Dhool Paudho Par" (ਨਾਵਲ) |
[16] | |
| 2014 | Veerappa Moily | "Ramayana Mahanveshanam" (ਕਵਿਤਾ) |
Kannada | [17] |
ਟਿੱਪਣੀਆਂ
[ਸੋਧੋ]- ↑ 1.0 1.1 "About Saraswati Samman". K.K. Birla Foundation. Archived from the original on 2015-04-02. Retrieved 2014-09-23.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ 2.00 2.01 2.02 2.03 2.04 2.05 2.06 2.07 2.08 2.09 2.10 2.11 2.12 2.13 2.14 2.15 2.16 2.17 "Saraswati Samman for Prof Paniker". The Tribune. Chandigarh, India. 19 February 2006. Archived from the original on 16 December 2006.
{{cite news}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ 3.0 3.1 "Saraswati Samman for writer Bhyrappa". The Times of India. 6 April 2011. Archived from the original on 5 December 2011.
{{cite news}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "Saraswati Samman Recipients". K.K. Birla Foundation . Archived from the original on 2015-04-02. Retrieved 2014-09-23.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "Harivansh Rai Bachchan". LitGloss, University at Buffalo. Archived from the original on 24 June 2010.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ Choudhury, Ashok K. (17 June 2001). "Manoj Das: True interpreter of India's cultural and spiritual heritage". Daily Excelsior. Jammu and Kashmir, India. Archived from the original on 1 July 2001.
{{cite news}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "Saraswati Samman for Dalip Kaur Tiwana". The Tribune. Chandigarh, India. 24 January 2002. Archived from the original on 13 February 2002.
{{cite news}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ Joshua, Anita (18 February 2006). "Saraswati Samman for Ayyappa Paniker, Malayalam poet". The Hindu. Archived from the original on 28 January 2014.
{{cite news}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "Saraswati Samman for eminent Oriya writer". The Hindu. 13 February 2007. Archived from the original on 4 March 2007.
{{cite news}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "Saraswati Samman for Urdu author". The Hindu. 15 February 2008. Archived from the original on 19 February 2008.
{{cite news}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "I view the whole story like a movie: Naiyer Masud". The Tribune. Chandigarh, India. 24 February 2008. Archived from the original on 2008.
{{cite news}}: Check date values in:|archivedate=(help); Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ ""Kayakalpa" gets Saraswati Samman". The Hindu. 12 February 2009. Archived from the original on 28 January 2014.
{{cite news}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "Punjabi poet Surjit Patar gets Saraswati Samman". The Hindu. 19 September 2010. Archived from the original on 28 January 2014.
{{cite news}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "Honour for Tamil writer". The Hindu. 23 March 2012. Archived from the original on 28 January 2014.
{{cite news}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "Award for Sugathakumari". The Hindu. 3 August 2013. Archived from the original on 28 January 2014.
{{cite news}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "Govind Mishra gets Saraswati Samman 2013 for novel 'Dhool Paudhon Par'". Daily News & Analysis. 22 September 2014. Archived from the original on 23 ਸਤੰਬਰ 2014. Retrieved 4 ਨਵੰਬਰ 2015.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ". Archived from the original on 2019-07-28. Retrieved 2015-11-04.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help)
ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ
[ਸੋਧੋ]- "Saraswati Samman webpage". K.K. Birla Foundation. Archived from the original on 2015-04-02. Retrieved 2015-11-04.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - "Saraswati Samman Recipients, Official listings". K.K. Birla Foundation . Archived from the original on 2015-04-02. Retrieved 2015-11-04.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help)