ਸਾਈਖੋਮ ਮੀਰਾਬਾਈ ਚਨੂ
ਸਾਈਖੋਮ ਮੀਰਾਬਾਈ ਚਾਨੂ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Saikhom Mirabai Chanu; ਜਨਮ 8 ਅਗਸਤ 1994) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਵੇਟਲਿਫਟਰ ਹੈ। 48 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਵਰਗ ਵਿੱਚ 2014 ਤੋਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਯਮਤ ਤੌਰ ਤੇ ਮੌਜੂਦਗੀ ਵਿਚ ਚੰਨੂ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਵਰਲਡ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਅਤੇ ਕਈ ਤਗਮੇ ਜਿੱਤੇ ਹਨ। ਉਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਯੋਗਦਾਨ ਬਦਲੇ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਸਾਲ 2018 ਲਈ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਖੇਡ ਰਤਨ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 2021 ਦੀਆਂ ਟੋਕੀਓ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਮੀਰਾਬਾਈ ਚਾਨੂ ਨੇ 49 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਵਰਗ ਵਿਚ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਜਿੱਤਿਆ।
ਚਾਨੂ ਨੇ 2014 ਦੀਆਂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਮੰਡਲ ਖੇਡਾਂ, ਗਲਾਸਗੋ ਵਿਖੇ 48ਰਤਾਂ ਦੇ 48 ਕਿੱਲੋ ਭਾਰ ਵਰਗ ਵਿੱਚ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਜਿੱਤਿਆ ਸੀ; ਉਸਨੇ ਗੋਲਡ ਕੋਸਟ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇਵੈਂਟ ਦੇ 2018 ਐਡੀਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਸੋਨੇ ਦੇ ਤਗਮੇ ਦੇ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਨੂੰ ਤੋੜਿਆ। ਉਸਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ 2017 ਵਿੱਚ ਹੋਈ, ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਅਨਾਹੇਮ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਵਰਲਡ ਵੇਟਲਿਫਟਿੰਗ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ ਸੋਨ ਤਗਮਾ ਜਿੱਤਿਆ।
ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ]ਸਾਈਖੋਮ ਮੀਰਾਬਾਈ ਚਾਨੂ Archived 2019-08-22 at the Wayback Machine. ਦਾ ਜਨਮ 8 ਅਗਸਤ 1994 ਨੂੰ ਨੋਂਗਪੋਕ ਕਾਕਚਿੰਗ, ਇੰਫਾਲ, ਮਨੀਪੁਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਉਸਦੀ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਪਛਾਣ ਲਿਆ ਜਦੋਂ ਉਹ 12 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਸੀ। ਉਹ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਲੱਕੜ ਦੇ ਵੱਡੇ ਗਠੜੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਘਰ ਲੈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਸੀ ਜਿਸਨੂੰ ਉਸਦੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਚੁੱਕਣਾ ਵੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਲੱਗਦਾ ਸੀ।
ਕਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਗਲਾਸਗੋ ਐਡੀਸ਼ਨ ਵਿਚ ਚਨੂੰ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਵੱਡੀ ਸਫਲਤਾ ਖੇਡ; ਉਸਨੇ 48 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਭਾਰ ਵਰਗ ਵਿੱਚ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਜਿੱਤਿਆ।[1]
ਚਾਨੂ ਨੇ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਦੀ 48 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿਚ 2016 ਦੇ ਰੀਓ ਓਲੰਪਿਕ ਲਈ ਕੁਆਲੀਫਾਈ ਕੀਤਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਹ ਇਵੈਂਟ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਕਲੀਨ ਐਂਡ ਜਾਰਕ ਸੈਕਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਤਿੰਨ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਭਾਰ ਚੁੱਕਣ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹੀ।[2] 2017 ਵਿਚ, ਉਸਨੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ 48 ਵਿਚ ਗੋਲਡ ਮੈਡਲ ਜਿੱਤਿਆ, ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਨੂੰ ਚੁੱਕਦਿਆਂ ਕਿਲੋ ਵਰਗ 194 ਕੁੱਲ (85 ਕਿਲੋ ਸਨੈਚ ਅਤੇ 109 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਕਲੀਨ ਐਂਡ ਜਰਕ) ਅਨਾਹੇਮ, ਸੀਏ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ 2017 ਵਰਲਡ ਵੇਟਲਿਫਟਿੰਗ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ ਗੋਲ੍ਡ ਮੈਡਲ ਜਿੱਤਿਆ।[3]
2021 ਵਿੱਚ, ਮੀਰਾਬਾਈ ਚਨੂ 49 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਵਰਗ ਵਿੱਚ ਦੂਜਾ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਕੇ 2021 ਸਮਰ ਦੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਲਈ ਕੁਆਲੀਫਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਅਤੇ ਇਕਲੌਤੀ ਮਹਿਲਾ ਵੇਟਲਿਫਟਰ ਬਣ ਗਈ।[4][5] 27 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਸਨੈਚ ਵਿੱਚ 86 ਕਿੱਲੋ ਭਾਰ ਚੁੱਕਿਆ ਅਤੇ ਫਿਰ ਕਲੀਨ ਐਂਡ ਜਾਰਕ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 205 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਵਿੱਚ, 119 ਕਿਲੋ ਭਾਰ ਚੁੱਕ ਕੇ ਵਿਸ਼ਵ ਰਿਕਾਰਡ ਬਣਾਇਆ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕਾਂਸੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਅਤੇ ਟੋਕਿਓ ਓਲੰਪਿਕ ਲਈ ਟਿਕਟ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ।[6]
ਚਨੂ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਖੇਡਾਂ 2018 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਲਈ ਪਹਿਲਾ ਸੋਨ ਤਗਮਾ ਜਿੱਤਣ ਲਈ ਕੁਲ 196 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ, ਸਨੈਚ ਵਿੱਚ 86 ਕਿੱਲੋਗ੍ਰਾਮ ਅਤੇ ਕਲੀਨ ਐਂਡ ਜਰਕ 'ਚ 110 ਕਿੱਲੋ ਭਾਰ ਚੁੱਕਿਆ।[7] ਤਗਮੇ ਦੇ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਭਾਰ ਵਰਗ ਲਈ ਖੇਡਾਂ ਦਾ ਰਿਕਾਰਡ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ; ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਨਿਜੀ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਨੂੰ ਵੀ ਦਰਸਾਇਆ।[8] ਉਸ ਨੇ ਏਸ਼ੀਆਈ ਵੇਟਲਿਫਟਿੰਗ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ ਸਾਲ 2019 ਵਿੱਚ 49 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਵਰਗ ਵਿੱਚ ਕਲੀਨ ਐਂਡ ਜਰਕ ਵਿੱਚ ਕਾਂਸੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਜਿੱਤਿਆ। 199 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਦਾ ਕੁੱਲ ਭਾਰ ਉਸਦਾ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦਾ ਸਰਵਉੱਤਮ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਉਹ ਕਾਂਸੀ ਦੇ ਤਗਮੇ ਤੋਂ ਖੁੰਝ ਗਈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਦਾ ਸਨੈਚ ਭਾਰ ਤੀਜੇ ਸਥਾਨ ਦੇ ਐਥਲੀਟ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਸੀ, ਦੋਵਾਂ ਦਾ ਕੁੱਲ ਇਕੋ ਜਿਹਾ ਸੀ। 2019 ਵਰਲਡ ਵੇਟਲਿਫਟਿੰਗ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ, ਮੀਰਾਬਾਈ ਨੇ ਕੁਲ 201 ਕਿੱਲੋਗ੍ਰਾਮ (87 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਸਨੈਚ ਅਤੇ 114 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਕਲੀਨ ਐਂਡ ਜਰਕ) ਨੂੰ ਚੌਥੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਾਇਆ। ਇਸ ਨਿੱਜੀ ਸਰਬੋਤਮ ਕੁਲ ਨੇ 49 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਿਕਾਰਡ ਵੀ ਬਣਾਇਆ। ਉਸ ਨੇ ਚਾਰ ਮਹੀਨਿਆਂ ਬਾਅਦ ਦੁਬਾਰਾ ਆਪਣਾ ਨਿੱਜੀ ਰਿਕਾਰਡ ਤੋੜਿਆ ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੇ 203 ਕਿੱਲੋਗ੍ਰਾਮ (ਸੈਨਚ ਵਿੱਚ 88 ਕਿੱਲੋਗ੍ਰਾਮ ਅਤੇ ਕਲੀਨ ਐਂਡ ਜਰਕ ਵਿੱਚ 115 ਕਿੱਲੋਗ੍ਰਾਮ), 2020 ਸੀਨੀਅਰ ਨੈਸ਼ਨਲ ਵੇਟਲਿਫਟਿੰਗ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ ਸੋਨ ਤਗਮਾ ਜਿੱਤਣ ਲਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।[9][10]
ਚਨੂ ਨੇ ਟੋਕਿਓ ਵਿਖੇ 2020 ਸਮਰ ਓਲੰਪਿਕ ਵਿੱਚ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਜਿੱਤਿਆ ਅਤੇ ਓਲੰਪਿਕ ਵਿੱਚ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਜਿੱਤਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲਾ ਭਾਰਤੀ ਵੇਟਲਿਫਟਰ ਬਣ ਗਈ, ਜਿਸ ਨੇ ਕੁੱਲ 202 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਦੇ ਲਿਫਟ ਨਾਲ 49 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਵੇਟਲਿਫਟਿੰਗ ਵਿਛ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਜਿੱਤਿਆ।[11][12] ਚਨੂ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਦੇ 49 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਵਰਗ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 202 ਕਿੱਲੋ ਭਾਰ ਚੁੱਕਣ 'ਚ ਕਾਮਯਾਬ ਰਹੀ ਪਰ ਓਲੰਪਿਕ ਤਗਮਾ ਜਿੱਤਣ ਵਾਲੀ ਕਰਨਮ ਮਲੇਸ਼ਵਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੂਜੀ ਭਾਰਤੀ ਵੇਟਲਿਫਟਰ ਬਣ ਗਈ। ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਓਲੰਪਿਕ ਰਿਕਾਰਡ ਸਾਫ਼ ਅਤੇ ਝਟਕੇ ਵਿੱਚ 115 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਦੀ ਸਫਲ ਲਿਫਟ ਦੇ ਨਾਲ ਮੀਰਾਬਾਈ ਚਨੂ ਦੁਆਰਾ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।[13]
ਓਲੰਪਿਕ ਤਗਮਾ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਜਿੱਤਣ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਿਜੀ ਦਾਨੀ ਵੱਲੋਂ 1,400,000 ਡਾਲਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਅਵਾਰਡ
[ਸੋਧੋ]ਚਾਨੂੰ Archived 2019-08-22 at the Wayback Machine. ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਮਨੀਪੁਰ, ਐਨ Biren ਸਿੰਘ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ₹2 ਲੱਖ ਦੇ ਇੱਕ ਨਕਦ ਇਨਾਮ ਦੇ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਨੂੰ 2018 ਲਈ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਰਵਉੱਚ ਨਾਗਰਿਕ ਖੇਡ ਸਨਮਾਨ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਖੇਡ ਰਤਨ ਮਿਲਿਆ।[14] 2018 ਵਿੱਚ, ਚਨੂੰ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।[15]
ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਿੱਟੇ
[ਸੋਧੋ]| Year | Venue | Weight | Snatch (kg) | Clean & Jerk (kg) | Total | Rank | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | Rank | 1 | 2 | 3 | Rank | |||||
| Olympic Games | ||||||||||||
| 2016 |  Rio de Janeiro, Brazil |
48 kg | 82 | 6 | ― | NM | ― | |||||
| 2020 |  Tokyo, Japan |
49 kg | 84 | 87 | 2 | 110 | 115 | 2 | 202 | 
| ||
| World Championships | ||||||||||||
| 2017 |  Anaheim, United States |
48 kg | 83 | 85 | 2 | 103 | 107 | 109 | 1 | 194 | 
| |
| 2019 |  Pattaya, Thailand |
49 kg | 84 | 87NR | 5 | 111 | 114NR | 4 | 201NR | 4 | ||
| National Championships | ||||||||||||
| 2020 |  Kolkata, India |
49 kg | 85 | 88NR | |
111 | 115NR | |
203NR |
| ||
| Asian Championships | ||||||||||||
| 2020 |  Tashkent, Uzbekistan |
49 kg | 86 | 4 | 113 | 117 | 119WR | 1 | 205NR | 3 | ||
| 2019 |  Ningbo, China |
49 kg | 83 | 86 | 4 | 109 | 113 | 3 | 199 | 4 | ||
| Commonwealth Games | ||||||||||||
| 2018 |  Gold Coast, Australia |
48 kg | 80 | 84 | 86NR | |
103 | 107 | 110NR | |
196NR |
|
| 2014 |  Glasgow, Scotland |
48 kg | 72 | 75 | 2 | 92 | 95 | 2 | 170 |
| ||
ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ
[ਸੋਧੋ]ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "Lifter Sanjita Khumukcham wins India`s first gold medal at 2014 Commonwealth Games". 24 July 2014. Archived from the original on 27 ਜੁਲਾਈ 2014. Retrieved 16 ਦਸੰਬਰ 2019.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "Rio Olympics 2016: India's Saikhom Mirabai Chanu fails to complete weightlifting event". First Post. 7 August 2016. Retrieved 8 August 2016.
- ↑ "Mirabai Chanu wins gold at world Weightlifting Championships". 30 November 2017.
- ↑ Rohan Sen (June 12, 2021). "Tokyo Olympics: Mirabai Chanu becomes 1st Indian weightlifter to qualify for 2021 Summer Games". India Today (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2021-07-19.
- ↑ "Tokyo 2020: Mirabai Chanu becomes 1st Indian weightlifter to win silver in Olympics". India Today (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). July 24, 2021. Retrieved 2021-07-24.
- ↑ Kaushik Deka (July 19, 2021). "Lifting hope: Saikhom Mirabai Chanu". India Today (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2021-07-19.
- ↑ "Mirabai Won Gold".
- ↑ "Highlights, Commonwealth Games 2018 Gold Coast: Weightlifters Mirabai Chanu, P Gururaja bring India glory on Day 1 - Sports News , Firstpost".
- ↑ "ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ". Archived from the original on 2020-05-25. Retrieved 2021-07-25.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "Mirabai Chanu breaks personal record to win national championship". Olympic Channel. 4 February 2020. Retrieved 9 February 2020.
- ↑ Oliver, Brian (24 July 2021). "Gold for China and disappointment for United States in first weightlifting event of Tokyo 2020". InsideTheGames.biz. Retrieved 24 July 2021.
- ↑ "Mirabai Chanu wins Silver medal in the women's 49 kg weightlifting competition: All you need to know". SportsTiger. Retrieved 24 July 2021.
- ↑ "Mirabai Chanu Silver Tokyo 2020". IndiaToday. Retrieved 2021-07-24.
- ↑ "World weightlifting champion Mirabai gets Rs 20 lakh". Zee News (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2018-01-27. Retrieved 2018-01-29.
- ↑ "Padma awards 2018 announced, MS Dhoni, Sharda Sinha among 85 recipients: Here's complete list". India TV. 25 January 2018. Retrieved 26 January 2018.
ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ
[ਸੋਧੋ]