ਭਾਰਤ ਦਾ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ

ਭਾਰਤ ਦਾ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ
ਭਾਰਤ ਦਾ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ
	ਭਾਰਤ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਚਿੰਨ੍ਹ
	ਭਾਰਤ ਦਾ ਝੰਡਾ
	ਹੁਣ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇੇ; ਖਾਲੀ; 23 ਮਈ 2004 ਤੋਂ
	ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ
ਮੈਂਬਰ	ਭਾਰਤੀ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ; ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਪਰਿਸ਼ਦ
ਉੱਤਰਦਈ	ਭਾਰਤ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ; ਭਾਰਤ ਦਾ ਉਪ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ; ਭਾਰਤ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ; ਭਾਰਤੀ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ;
ਨਾਮਜ਼ਦ ਕਰਤਾ	ਭਾਰਤ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ
ਨਿਯੁਕਤੀ ਕਰਤਾ	ਭਾਰਤ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ
ਨਿਰਮਾਣ	15 ਅਗਸਤ 1947; 77 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ
ਪਹਿਲਾ ਅਹੁਦੇਦਾਰ	ਵੱਲਭਭਾਈ ਪਟੇਲ

ਭਾਰਤ ਦਾ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਸ਼ਾਖਾ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਦਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਮੰਤਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਦਾ ਸੀਨੀਅਰ ਮੈਂਬਰ ਹੈ। ਅਹੁਦੇਦਾਰ ਵੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਗੈਰ-ਹਾਜ਼ਰੀ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਡਿਊਟੀ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਇਸ ਦਫ਼ਤਰ 'ਤੇ ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਹੀ ਰੁਕ-ਰੁਕ ਕੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਇਸਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੇ 75 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 10 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਲਈ ਕਬਜ਼ਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। 1947 ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਦੇ 7 ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਦਾ ਵੀ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਇੱਕ ਪੂਰਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਵੱਲਭਭਾਈ ਪਟੇਲ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 15 ਅਗਸਤ 1947 ਨੂੰ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕੀ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਭਾਰਤ ਨੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਦਸੰਬਰ 1950 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੱਕ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਪਟੇਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਰਹੇ। ਇਹ ਅਹੁਦਾ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਖਾਲੀ ਸੀ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਮੋਰਾਰਜੀ ਦੇਸਾਈ 1967 ਵਿੱਚ ਦੂਜੇ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਹੀਂ ਬਣੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਰਿਹਾ। ਮੋਰਾਰਜੀ ਦੇਸਾਈ ਅਤੇ ਚਰਨ ਸਿੰਘ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸਨ ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ। ਜਗਜੀਵਨ ਰਾਮ ਅਤੇ ਯਸ਼ਵੰਤਰਾਓ ਚਵਾਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੰਤਰਾਲਿਆਂ ਵਿਚ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਬ੍ਰੇਕ ਦੇ ਲਗਾਤਾਰ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣ ਗਏ। ਦੇਵੀ ਲਾਲ ਇਕੋ-ਇਕ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਹਨ ਜੋ ਇੱਕੋ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਦੋਵਾਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅਹੁਦਾ ਖਾਲੀ ਹੋਣ ਤੱਕ ਲਾਲ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਅਡਵਾਨੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸੱਤਵੇਂ ਅਤੇ ਆਖਰੀ ਵਿਅਕਤੀ ਸਨ।

ਮੌਜੂਦਾ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਅਹੁਦਾ 23 ਮਈ 2004 ਤੋਂ ਖਾਲੀ ਹੈ।.

ਸੂਚੀ

ਲੜੀ ਨੰ.	ਚਿੱਤਰ	ਨਾਮ (ਜਨਮ–ਮੌਤ)	ਅਹੁਦੇ ਤੇ^[1]			ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ	ਨਿਯੁਕਤੀ ਕਰਤਾ	ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀ^{[lower-alpha 1]}
ਲੜੀ ਨੰ.	ਚਿੱਤਰ	ਨਾਮ (ਜਨਮ–ਮੌਤ)	ਤੋਂ	ਤੱਕ	ਸਮਾਂ	ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ	ਨਿਯੁਕਤੀ ਕਰਤਾ	ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀ^{[lower-alpha 1]}
1		ਵੱਲਭਭਾਈ ਪਟੇਲ(1875–1950)	15 ਅਗਸਤ 1947	15 ਦਸੰਬਰ 1950^[†]	3 ਸਾਲ, 122 ਦਿਨ	ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ	ਡਾ. ਰਾਜੇਂਦਰ ਪ੍ਰਸਾਦ	ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ
ਖ਼ਾਲੀ (16 ਦਸੰਬਰ 1950 – 12 ਮਾਰਚ 1967)
2		ਮੋਰਾਰਜੀ ਦੇਸਾਈ(1896–1995)	13 ਮਾਰਚ 1967	19 ਜੁਲਾਈ 1969^[RES]	2 ਸਾਲ, 128 ਦਿਨ	ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ	ਸਰਵੇਪੱਲੀ ਰਾਧਾਕ੍ਰਿਸ਼ਣਨ	ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ
ਖ਼ਾਲੀ (20 ਜੁਲਾਈ 1969 – 23 ਜਨਵਰੀ 1979)
3		ਚੌਧਰੀ ਚਰਨ ਸਿੰਘ(1902–1987)	24 ਜਨਵਰੀ 1979	16 ਜੁਲਾਈ 1979^[RES]	173 ਦਿਨ	ਮੋਰਾਰਜੀ ਦੇਸਾਈ	ਨੀਲਮ ਸੰਜੀਵ ਰੈਡੀ	ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ
4		ਜਗਜੀਵਨ ਰਾਮ(1908–1986)	24 ਜਨਵਰੀ 1979	28 ਜੁਲਾਈ 1979^[RES]	185 ਦਿਨ	ਮੋਰਾਰਜੀ ਦੇਸਾਈ		ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ
5		ਯਸ਼ਵੰਤਰਾਓ ਚਵਾਨ(1913–1984)	28 ਜੁਲਾਈ 1979	14 ਜਨਵਰੀ 1980	170 ਦਿਨ	ਚੌਧਰੀ ਚਰਨ ਸਿੰਘ		ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ (ਉਰਸ)
ਖ਼ਾਲੀ (15 ਜਨਵਰੀ 1980 – 1 ਦਸੰਬਰ 1989)
6		ਦੇਵੀ ਲਾਲ(1915–2001)	2 ਦਸੰਬਰ 1989	1 ਅਗਸਤ 1990^[RES]	242 ਦਿਨ	ਵੀ. ਪੀ. ਸਿੰਘ	ਰਾਮਾਸਵਾਮੀ ਵੇਂਕਟਰਮਣ	ਜਨਤਾ ਦਲ
ਖ਼ਾਲੀ (2 ਅਗਸਤ 1990 – 9 ਨਵੰਬਰ 1990)
(6)		ਦੇਵੀ ਲਾਲ(1915–2001)	10 ਨਵੰਬਰ 1990	21 ਜੂਨ 1991^[RES]	223 ਦਿਨ	ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਸਿੰਘ	ਰਾਮਾਸਵਾਮੀ ਵੇਂਕਟਰਮਣ	ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ (ਰਾਸ਼ਟਰੀ)
ਖਾਲੀ (22 ਜੂਨ 1991 – 28 ਜੂਨ 2002)
7		ਲਾਲ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਅਡਵਾਨੀ(1927–)	29 ਜੂਨ 2002	22 ਮਈ 2004	1 ਸਾਲ, 328 ਦਿਨ	ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਬਾਜਪਾਈ	ਕੋਚੇਰਿਲ ਰਮਣ ਨਾਰਾਇਣਨ	ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ
ਖ਼ਾਲੀ (23 ਮਈ 2004 ਤੋਂ)