ਖ਼ਵਾਜਾ ਪਰਵੇਜ਼
ਖ਼ਵਾਜਾ ਪਰਵੇਜ਼ | |
|---|---|
| ਜਨਮ | ਖ਼ਵਾਜਾ ਗੁਲਾਮ ਮੋਹੀਉੱਦੀਨ 28 ਦਸੰਬਰ 1930 ਅਮ੍ਰਿਤਸਰ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ |
| ਮੌਤ | 20 ਜੂਨ 2011 (ਉਮਰ 80) |
| ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ | ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ |
| ਪੇਸ਼ਾ | Film songwriter, film screenwriter |
| ਸਰਗਰਮੀ ਦੇ ਸਾਲ | 1965 – 2011 |
| ਪੁਰਸਕਾਰ | 5 Nigar Awards in 1985, 1992, 1993, 1994 and 1995 |
ਖਵਾਜਾ ਪਰਵੇਜ਼ ( Urdu: خواجہ پرویز ), (28 ਦਸੰਬਰ 1930 – 20 ਜੂਨ 2011) ਉਰਦੂ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀਆਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫ਼ਿਲਮ ਸੰਗੀਤਕਾਰ - ਗੀਤਕਾਰ ਅਤੇ ਫ਼ਿਲਮੀ ਗੀਤਕਾਰ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਅਸਲ ਨਾਂ ਖ਼ਵਾਜਾ ਗੁਲਾਮ ਮੋਹੀਉੱਦੀਨ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਮਿਆਦ 40 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੀ। [1] [2] [3]
ਅਰੰਭਕ ਜੀਵਨ[ਸੋਧੋ]
ਖ਼ਵਾਜਾ ਗੁਲਾਮ ਮੋਹੀਉੱਦੀਨ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ `ਤੇ ਖ਼ਵਾਜਾ ਪਰਵੇਜ਼ ਬੁਲਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਦਾ ਜਨਮ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, ਪੰਜਾਬ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਮੁਸਲਿਮ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। 1947 ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਲਾਹੌਰ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਉਸਨੇ 1954 ਵਿੱਚ ਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਕਾਲਜ, ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ [1] [3]
ਕੈਰੀਅਰ[ਸੋਧੋ]
ਖਵਾਜਾ ਪਰਵੇਜ਼ ਦੇ ਕਾਲਜ ਦੋਸਤ ਜ਼ਫਰ ਇਕਬਾਲ ਜੋ ਕਿ ਫਿਲਮ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਵਲੀ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ, ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਨਾਲ ਕਰਵਾਈ ਜਿਸ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਉਸ ਨੂੰ ਸਹਾਇਕ ਵਜੋਂ ਨੌਕਰੀ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ। ਉਸਨੇ ਵਲੀ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜਦੋਂ ਉਹ (ਵਲੀ ਸਾਹਿਬ) ਗੁੱਡੀ ਗੁੱਡਾ (1956 ਫਿਲਮ), ਲੁਕਣ ਮੀਟੀ (1959) ਅਤੇ ਸੋਹਣੀ ਕੁਮਹਾਰਨ (1960) ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। [1] [3]
ਇੱਕ ਗੀਤਕਾਰ ਵਜੋਂ ਖਵਾਜਾ ਪਰਵੇਜ਼ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਫ਼ਿਲਮ 1965 ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਦਿਲਜੀਤ ਮਿਰਜ਼ਾ ਦੀ ਰਵਾਜ਼ ਸੀ। ਆਈਰੀਨ ਪਰਵੀਨ ਅਤੇ ਮਸੂਦ ਰਾਣਾ ਦੇ ਗਾਏ ਫਿਲਮ ਆਈਨਾ (1966) ਦੇ ਗੀਤ "ਤੁਮ ਹੀ ਹੋ ਮਹਿਬੂਬ ਮੇਰੇ" ਨਾਲ਼ ਉਸਨੂੰ ਵੱਡੀ ਸਫਲਤਾ ਮਿਲੀ। ਇਸਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰ ਅਸ਼ਰਫ ਨੇ ਸੰਗੀਤ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਐਮ ਅਸ਼ਰਫ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਗਿਆ। ਉਸਦੇ ਗੀਤਾਂ ਵਿੱਚ "ਸੁਣ ਵੇ ਬਲੋਰੀ ਅੱਖ ਵਾਲਿਆ", "ਜਬ ਕੋਈ ਪਿਆਰ ਸੇ ਬੁਲਾਏਗਾ, ਤੁਮ ਕੋ ਏਕ ਸ਼ਖਸ ਯਾਦ ਆਏਗਾ", "ਕਿਸੇ ਦਾ ਯਾਰ ਨਾ ਵਿਚਾਰੇ", "ਮਾਹੀ ਆਵੇ ਗਾ, ਮੈਂ ਫੁੱਲਾਂ ਨਾਲ ਧਰਤੀ ਸਜਾਵਾਂ ਗੀ", " ਮੇਰੀ ਚੀਚੀ ਦਾ ਛੱਲਾ ਮਾਹੀ ਲਾਹ ਲਿਆ" ਅਤੇ "ਦੋ ਦਿਲ ਇਕ ਦੂਜੇ ਕੋਲ਼ੋਂ ਦੂਰ ਹੋ ਗੇ", "ਤੇਰੇ ਬਿਨਾ ਯੂੰ ਘੜੀਆਂ ਬੀਤੀਂ, ਜੈਸੇ ਸਦੀਆਂ ਬੀਤ ਗਈਆਂ", "ਜਾਨ-ਏ-ਜਾਨ ਤੂ ਜੋ ਕਹੈ, ਗਾਉਂ ਮੈਂ ਗੀਤ ਨਈ", " ਦਿਲ-ਏ-ਵੀਰਨ ਹੈ, ਤੇਰੀ ਯਾਦ ਹੈ, ਤਨਹਾਈ ਹੈ"..... ਆਦਿ। [4] [1]
ਉਸਨੇ 40 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਪੰਦਰਾਂ ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਫਿਲਮੀ ਗੀਤ ਲਿਖੇ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪੰਜ ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਫਿਲਮੀ ਗੀਤ ਇਕੱਲੀ ਨੂਰਜਹਾਂ ਨੇ ਗਾਏ ਸਨ। ਉਹ ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਫਿਲਮ ਗੀਤਕਾਰ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਗੀਤ ਮਹਿਦੀ ਹਸਨ, ਮਸੂਦ ਰਾਣਾ, ਅਹਿਮਦ ਰੁਸ਼ਦੀ, ਨਾਹਿਦ ਅਖਤਰ, ਮਹਿਨਾਜ਼, ਰੁਨਾ ਲੈਲਾ, ਮਾਲਾ (ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਗਾਇਕਾ), ਨਈਆਰਾ ਨੂਰ, ਇਨਾਇਤ ਹੁਸੈਨ ਭੱਟੀ, ਮੁਸਰਤ ਨਜ਼ੀਰ ਅਤੇ ਅਨੇਕਾਂ ਹੋਰਨਾਂ ਦੇ ਸਮੇਤ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਲਗਭਗ ਸਾਰੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਗਾਇਕਾਂ ਨੇ ਗਾਏ। ਨੁਸਰਤ ਫਤਿਹ ਅਲੀ ਖਾਨ ਦੇ ਗਾਏ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕੱਵਾਲੀ ਗੀਤ ਖਵਾਜਾ ਪਰਵੇਜ਼ ਦੇ ਲਿਖੇ ਹੋਏ ਸਨ। [1] [4] [3]
ਮੌਤ ਅਤੇ ਵਿਰਾਸਤ[ਸੋਧੋ]
ਪਰਵੇਜ਼ ਦੀ ਮੌਤ ਦਮਾ ਅਤੇ ਸ਼ੂਗਰ ਦੀ ਲੰਮੀ ਬਿਮਾਰੀ ਕਾਰਨ 78 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਮੇਓ ਹਸਪਤਾਲ, ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਹੋ ਗਈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿੱਛੇ ਦੋ ਵਿਧਵਾਵਾਂ, ਪੰਜ ਪੁੱਤਰ, ਛੇ ਧੀਆਂ ਅਤੇ ਪੰਜ ਨਿਗਾਰ ਅਵਾਰਡ ਛੱਡ ਗਏ ਹਨ। [1] ਉਸ ਨੂੰ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਮਿਆਨੀ ਸਾਹਿਬ ਕਬਰਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਦਫ਼ਨਾਇਆ ਗਿਆ ਜਿੱਥੇ ਲੋਕ ਗਾਇਕ ਸ਼ੌਕਤ ਅਲੀ, ਅਭਿਨੇਤਾ ਇਫ਼ਤਿਖਾਰ ਠਾਕੁਰ ਅਤੇ ਸੋਹੇਲ ਅਹਿਮਦ ਸਮੇਤ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸ਼ੋਅਬਿਜ਼ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਸਤੀਆਂ ਹਾਜ਼ਰ ਸਨ। ਮਸ਼ਹੂਰ ਫਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਸਈਦ ਨੂਰ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਜ਼ਾਦ ਰਫੀਕ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਥੀ ਸ਼ਾਇਰ ਰਿਆਜ਼ ਉਰ ਰਹਿਮਾਨ ਸਾਗਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਖਵਾਜਾ ਪਰਵੇਜ਼ ਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਦੂਜੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੀ ਔਖੀ ਘੜੀ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ।
ਇਨਾਮ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨ[ਸੋਧੋ]
- 1985, 1992, 1993, 1994 ਅਤੇ 1995 ਵਿੱਚ ਸਰਵੋਤਮ ਗੀਤਕਾਰ ਲਈ 5 ਨਿਗਾਰ ਅਵਾਰਡ [5]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 Noted lyricist Khawaja Pervaiz is dead Dawn (newspaper), Published 20 June 2011, Retrieved 12 July 2021
- ↑ "Film Songs of Khawaja Pervaiz". Pakistan Film Magazine website. Archived from the original on 5 May 2017. Retrieved 28 August 2022.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 (Associated Press of Pakistan) Khawaja Pervez remembered Pakistan Today (newspaper), Published 21 June 2012, Retrieved 12 July 2021
- ↑ 4.0 4.1 Shoaib Ahmed (17 April 2014). "Jab koie piyar say bulaye ga..." Dawn (newspaper). Retrieved 12 July 2021. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; name "Dawn" defined multiple times with different content - ↑ "Pakistan's "Oscars": The Nigar Awards". The Hot Spot Film Reviews website. 24 November 2017. Archived from the original on 13 June 2020. Retrieved 28 August 2022.