ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫੁੱਟਬਾਲ ਟੀਮ
ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫੁੱਟਬਾਲ ਟੀਮ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫੁੱਟਬਾਲ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਫੁੱਟਬਾਲ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਟੀਮ ਨੂੰ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਟੀਮ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨੇ 1951 ਅਤੇ 1962 ਦੀਆਂ ਏਸ਼ੀਅਨ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਦੋ ਸੋਨ ਤਗਮੇ ਜਿੱਤੇ ਜਦੋਂ ਕਿ 1956 ਦੇ ਸਮਰ ਓਲੰਪਿਕ ਵਿੱਚ ਚੌਥੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਰਿਹਾ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਕਦੇ ਵੀ ਫੀਫਾ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ਲਿਆ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹ 1950 ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਲਈ ਡਿਫੌਲਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੁਆਲੀਫਾਈ ਕਰ ਗਈ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੁਆਲੀਫ਼ਿਕੇਸ਼ਨ ਗਰੁੱਪ ਵਿੱਚ ਬਾਕੀ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਹਟ ਗਏ ਸਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਭਾਰਤ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਹਟ ਗਿਆ। ਟੀਮ ਏ.ਐਫ.ਸੀ. ਏਸ਼ੀਅਨ ਕੱਪ, ਏਸ਼ੀਆ ਦੀ ਚੋਟੀ ਦੀ ਫੁੱਟਬਾਲ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ ਵੀ ਚਾਰ ਵਾਰ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਅਤੇ 1964 ਵਿੱਚ ਉਪ ਜੇਤੂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਮਾਪਤ ਹੋਈ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਚੋਟੀ ਦੇ ਖੇਤਰੀ ਫੁੱਟਬਾਲ ਮੁਕਾਬਲੇ, ਸੈਫ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹਿੱਸਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ 1993 ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਅੱਠ ਵਾਰ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਜਿੱਤ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।
21ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ, ਸੈਫ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਦੀਆਂ ਜਿੱਤਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਭਾਰਤ ਨੇ 2007 ਅਤੇ 2009 ਦੇ ਸੰਸਕਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਨਹਿਰੂ ਕੱਪ ਜਿੱਤਿਆ। ਭਾਰਤ ਨੇ 2008 AFC ਚੈਲੇਂਜ ਕੱਪ ਵੀ ਜਿੱਤਿਆ, ਜਿਸ ਦੁਆਰਾ ਟੀਮ ਨੇ 27 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਅੰਤਰਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਏਸ਼ੀਅਨ ਕੱਪ ਲਈ ਕੁਆਲੀਫਾਈ ਕੀਤਾ।
ਇਤਿਹਾਸ
[ਸੋਧੋ]ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਾਲ (1930-1940)
[ਸੋਧੋ]ਭਾਰਤੀ ਫੁੱਟਬਾਲ ਟੀਮ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਦੌਰਾ 1933 ਵਿੱਚ ਸੀਲੋਨ ਦਾ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਦੌਰੇ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਮੈਚ ਵਿੱਚ ਸੀਲੋਨ ਨੂੰ 1-0 ਨਾਲ ਹਰਾਇਆ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਆਲ-ਬੰਗਾਲ ਟੀਮ ਸੀ, ਪਰ ਇਹ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਟੀਮ ਸੀ।
ਭਾਰਤੀ ਟੀਮ ਦਾ ਦੂਜਾ ਜਾਣਿਆ ਅਧਿਕਾਰਤ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦੌਰਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸ ਸਮੇਂ ਭਾਰਤੀ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਖਿਡਾਰੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ, 1934 ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਇਸਦੀ ਅਗਵਾਈ ਭਾਰਤੀ ਫੁੱਟਬਾਲਰ ਗੋਸਥਾ ਪਾਲ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ।
ਮੁਹੰਮਦਨ ਸਪੋਰਟਿੰਗ ਕਲੱਬ ਕਲਕੱਤਾ ਦੀ ਫੁੱਟਬਾਲ ਟੀਮ ਨੇ 1935 ਵਿੱਚ ਸੀਲੋਨ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ।[1][2][3]
1930 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਾਰਤੀ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਵਾਲੀ ਫੁੱਟਬਾਲ ਟੀਮਾਂ ਨੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ, ਜਾਪਾਨ, ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਥਾਈਲੈਂਡ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।
ਸਾਲ 1938 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਅਨ ਫੁੱਟਬਾਲ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦੀ ਬੇਨਤੀ 'ਤੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦਾ ਲੰਬਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ। ਅਗਸਤ ਤੋਂ ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਾਜਾਂ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਅਤੇ ਕਲੱਬ ਟੀਮਾਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ 17 ਮੈਚ ਖੇਡੇ, ਅਤੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟੀਮ ਦੇ ਖਿਲਾਫ 5 ਦੋਸਤਾਨਾ ਮੈਚ ਖੇਡੇ।[4] ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪਹਿਲਾ, 3 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਸਿਡਨੀ ਵਿੱਚ, ਫੀਫਾ ਦੁਆਰਾ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਖੇਡ ਹੈ, ਅਤੇ 5-3 ਦੀ ਹਾਰ ਨਾਲ ਸਮਾਪਤ ਹੋਈ।[4] ਬ੍ਰਿਸਬੇਨ ਵਿੱਚ ਦੂਜਾ ਮੈਚ 4-4 ਨਾਲ ਡਰਾਅ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਨਿਊਕੈਸਲ ਵਿੱਚ ਤੀਜਾ ਮੈਚ 4-1 ਨਾਲ ਜਿੱਤ ਕੇ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਜਿੱਤ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ।[5]
ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟੀਮ ਨੇ 1948 ਦੇ ਸਮਰ ਓਲੰਪਿਕ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੁਤੰਤਰ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਮੈਚ ਫਰਾਂਸ ਦੇ ਖਿਲਾਫ 2-1 ਨਾਲ ਹਾਰ ਕੇ ਖੇਡਿਆ। ਮਸ਼ਹੂਰ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਭਾਰਤੀ ਟੀਮ ਬੂਟ ਨਹੀਂ ਪਹਿਨਦੀ ਸੀ, ਨੰਗੇ ਪੈਰੀਂ ਜਾਂ ਜੁਰਾਬਾਂ ਵਿੱਚ ਖੇਡਦੀ ਸੀ, ਅਜਿਹਾ ਕੁਝ ਜਿਸ 'ਤੇ ਫੀਫਾ ਦੁਆਰਾ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।[6][7]
ਪੁਨਰ-ਉਥਾਨ (2001-2011)
[ਸੋਧੋ]
21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਾਲੇ ਮੈਚ 2002 ਫੀਫਾ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦੌਰ ਦੇ ਕੁਆਲੀਫਾਇਰ ਸਨ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ ਨੂੰ 1-0 ਨਾਲ ਹਰਾਇਆ, ਯਮਨ ਨੂੰ 1-1 ਨਾਲ ਡਰਾਅ ਕੀਤਾ, ਨਾਲ ਹੀ ਬੰਗਲੌਰ ਵਿੱਚ 5-0 ਦੀ ਜਿੱਤ ਸਮੇਤ ਬਰੂਨੇਈ ਉੱਤੇ ਦੋ ਜਿੱਤਾਂ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਹ ਅਗਲੇ ਗੇੜ ਲਈ ਕੁਆਲੀਫਾਈ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇੱਕ ਅੰਕ ਦੂਰ ਰਹੇ।[8] 2003 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਨੇ 2003 SAFF ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਟੀਮ ਸੈਮੀਫਾਈਨਲ ਲਈ ਕੁਆਲੀਫਾਈ ਕਰ ਗਈ ਪਰ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਤੋਂ 2-1 ਨਾਲ ਹਾਰ ਗਈ।[9]
ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 2003 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਅਫਰੋ-ਏਸ਼ੀਅਨ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਸਟੀਫਨ ਕਾਂਸਟੇਨਟਾਈਨ ਦੀ ਕੋਚਿੰਗ ਹੇਠ, ਭਾਰਤ ਜ਼ਿੰਬਾਬਵੇ ਨੂੰ ਹਰਾ ਕੇ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੇ ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਥਾਂ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਰਿਹਾ, ਇੱਕ ਟੀਮ ਉਸ ਸਮੇਂ ਫੀਫਾ ਰੈਂਕਿੰਗ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਤੋਂ 85 ਸਥਾਨ ਉੱਪਰ ਸੀ, 5-3।[10] ਵੱਡੀ ਜਿੱਤ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਸੋਨ ਤਗਮੇ ਦੇ ਮੈਚ ਦੌਰਾਨ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ ਨੇ 1-0 ਨਾਲ ਹਰਾਇਆ।[11] ਇਸ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਕਾਂਸਟੇਨਟਾਈਨ ਨੂੰ ਅਕਤੂਬਰ 2003 ਲਈ ਏਸ਼ੀਅਨ ਫੁੱਟਬਾਲ ਕਨਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਮੈਨੇਜਰ ਵਜੋਂ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਨੇ ਵੀ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ।[10]

2005 ਵਿੱਚ ਕਾਂਸਟੇਨਟਾਈਨ ਦੀ ਥਾਂ ਸਈਅਦ ਨਈਮੂਦੀਨ ਨੇ ਲਿਆ ਸੀ ਪਰ ਭਾਰਤੀ ਮੁੱਖ ਕੋਚ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਸਾਲ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਹੀ ਰਿਹਾ ਕਿਉਂਕਿ ਭਾਰਤ ਨੂੰ 2007 ਦੇ ਏਐਫਸੀ ਏਸ਼ੀਅਨ ਕੱਪ ਕੁਆਲੀਫਾਇਰ ਦੌਰਾਨ ਕਈ ਭਾਰੀ ਹਾਰਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ।[12] ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਜਪਾਨ ਦੁਆਰਾ 6-0, ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਅਤੇ ਯਮਨ ਦੁਆਰਾ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 3-0 ਨਾਲ, ਅਤੇ ਜੇਦਾਹ ਵਿੱਚ 7-1 ਨਾਲ ਹਰਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।[13] ਮਾਲਮੋ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਕੋਚ ਬੌਬ ਹਾਟਨ ਨੂੰ ਮਈ 2006 ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਕੋਚ ਵਜੋਂ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਸੀ।[14]
ਹਾਟਨ ਦੇ ਅਧੀਨ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਆਪਣੀ ਫੁੱਟਬਾਲ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਸੁਧਾਰ ਦੇਖਿਆ। ਅਗਸਤ 2007 ਵਿੱਚ, ਹਾਉਟਨ ਨੇ ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਸੀਰੀਆ ਨੂੰ 1-0 ਨਾਲ ਹਰਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਨਹਿਰੂ ਕੱਪ ਜਿੱਤਿਆ।[15] ਉਸ ਮੈਚ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਲਈ ਪਪਚੇਨ ਪ੍ਰਦੀਪ ਨੇ ਜੇਤੂ ਗੋਲ ਕੀਤਾ। ਅਗਲੇ ਸਾਲ, ਹਾਟਨ ਨੇ 2008 ਏਐਫਸੀ ਚੈਲੇਂਜ ਕੱਪ ਦੌਰਾਨ ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਸੈਮੀਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਮਿਆਂਮਾਰ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਗਰੁੱਪ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਦਿੱਤੀ। ਤਜ਼ਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਸੁਨੀਲ ਛੇਤਰੀ ਦੀ ਹੈਟ੍ਰਿਕ ਦੁਆਰਾ, ਮੈਚ 4-1 ਨਾਲ ਜਿੱਤ ਲਿਆ। ਇਸ ਜਿੱਤ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਬਲਕਿ ਇਸਨੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ 2011 ਦੇ ਏਐਫਸੀ ਏਸ਼ੀਅਨ ਕੱਪ ਲਈ ਕੁਆਲੀਫਾਈ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ, ਜੋ 27 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਏਸ਼ੀਅਨ ਕੱਪ ਸੀ।[16] ਏਸ਼ੀਅਨ ਕੱਪ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਲਈ, ਹਾਟਨ ਨੇ ਟੀਮ ਨੂੰ ਜੂਨ 2010 ਤੋਂ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੱਕ ਅੱਠ ਮਹੀਨਿਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਟੀਮ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠੇ ਰਹਿਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਸੀ, ਮਤਲਬ ਕਿ ਖਿਡਾਰੀ ਆਪਣੇ ਕਲੱਬਾਂ ਲਈ ਨਹੀਂ ਖੇਡਣਗੇ।[17]
ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਏਸ਼ੀਅਨ ਕੱਪ ਲਈ ਗਰੁੱਪ ਸੀ ਵਿੱਚ ਆਸਟਰੇਲੀਆ, ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਅਤੇ ਬਹਿਰੀਨ ਨਾਲ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।[18] ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਅੱਠ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੱਕ ਇੱਕ ਟੀਮ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠੇ ਰਹੇ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਏਸ਼ੀਅਨ ਕੱਪ ਦੌਰਾਨ ਆਪਣੇ ਤਿੰਨੇ ਮੈਚ ਹਾਰੇ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਤੋਂ 4-0 ਦੀ ਹਾਰ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। [19] ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੌਰਾਨ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕਾਂ ਅਤੇ ਪੰਡਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਹਾਦਰੀ ਭਰੇ ਯਤਨਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ ਗਈ।[19]
ਤਾਜ਼ਾ ਇਤਿਹਾਸ (2011–2018)
[ਸੋਧੋ]
2011 ਏਐਫਸੀ ਏਸ਼ੀਅਨ ਕੱਪ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਰਤ ਦੀ 2015 ਏਸ਼ੀਅਨ ਕੱਪ ਲਈ ਕੁਆਲੀਫਾਈ ਕਰਨ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਫਰਵਰੀ 2011 ਵਿੱਚ ਏਐਫਸੀ ਚੈਲੇਂਜ ਕੱਪ ਕੁਆਲੀਫਾਇਰ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ। ਬੌਬ ਹਾਟਨ ਨੇ ਏਸ਼ੀਅਨ ਕੱਪ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪੁਰਾਣੇ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਆਈ-ਲੀਗ, ਇੰਡੀਅਨ ਐਰੋਜ਼ ਵਿੱਚ ਏਆਈਐਫਐਫ ਵਿਕਾਸ ਪੱਖ ਦੇ ਕੁਝ ਨੌਜਵਾਨ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਬਦਲਦੇ ਹੋਏ, ਭਾਰਤੀ ਟੀਮ ਦਾ ਮੇਕਅੱਪ ਬਦਲਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ।[20] ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਟੀਮ ਦੇ ਨਾਲ, ਭਾਰਤ ਏਐਫਸੀ ਚੈਲੇਂਜ ਕੱਪ ਲਈ ਕੁਆਲੀਫਾਈ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਰਿਹਾ।[21] ਏਐਫਸੀ ਚੈਲੇਂਜ ਕੱਪ ਲਈ ਕੁਆਲੀਫਾਈ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਏਆਈਐਫਐਫ ਨੇ ਬੌਬ ਹਾਟਨ ਦੇ ਇਕਰਾਰਨਾਮੇ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ 'ਤੇ ਰੈਫਰੀ[22][23] ਪ੍ਰਤੀ ਨਸਲੀ ਦੁਰਵਿਹਾਰ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕੋਚ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਹੋਇਆ।[24][25]
ਡੈਂਪੋ ਕੋਚ ਅਰਮਾਂਡੋ ਕੋਲਾਕੋ ਨੂੰ ਅੰਤਰਿਮ ਮੁੱਖ ਕੋਚ ਬਣਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ,[26] ਅਕਤੂਬਰ 2011 ਵਿੱਚ ਸੇਵੀਓ ਮੇਡੇਰਾ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਕੋਚ ਵਜੋਂ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ[27] ਮੇਡੇਰਾ ਨੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹੋਰ ਸੈਫ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਜਿੱਤ ਦਿਵਾਈ, ਪਰ ਮਾਰਚ 2012 ਵਿੱਚ ਏਐਫਸੀ ਚੈਲੇਂਜ ਕੱਪ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਾੜਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਵੀ ਕੀਤਾ। ਟੀਮ ਆਪਣੇ ਤਿੰਨੇ ਗਰੁੱਪ ਮੈਚ ਹਾਰ ਗਈ, ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਵੀ ਗੋਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ।[28] ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮੇਡੀਰਾ ਨੂੰ ਡੱਚਮੈਨ, ਵਿਮ ਕੋਵਰਮੈਨਸ ਦੁਆਰਾ ਮੁੱਖ ਕੋਚ ਵਜੋਂ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।[29] ਮੁੱਖ ਕੋਚ ਵਜੋਂ ਕੋਵਰਮੈਨ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਨੌਕਰੀ 2012 ਨਹਿਰੂ ਕੱਪ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਕੈਮਰੂਨ ਨੂੰ ਪੈਨਲਟੀ 'ਤੇ ਹਰਾ ਕੇ ਲਗਾਤਾਰ ਤੀਜਾ ਨਹਿਰੂ ਕੱਪ ਜਿੱਤਿਆ।[30][31]
ਮਾਰਚ 2013 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ 2014 AFC ਚੈਲੇਂਜ ਕੱਪ ਲਈ ਕੁਆਲੀਫਾਈ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ 2015 AFC ਏਸ਼ੀਆਈ ਕੱਪ ਲਈ ਵੀ ਕੁਆਲੀਫਾਈ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਿਹਾ।[32] ਟੀਮ 2013 ਦੇ ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਤੋਂ 2-0 ਨਾਲ ਹਾਰ ਕੇ, ਸੈਫ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਸਫਲ ਰਹੀ।[33] ਦੋਸਤਾਨਾ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਮਾੜੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਕੋਵਰਮੈਨਸ ਨੇ ਅਕਤੂਬਰ 2014 ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਕੋਚ ਵਜੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ।[34]
ਮਾਰਚ 2015 ਤੱਕ, ਕੋਈ ਵੀ ਮੈਚ ਨਾ ਖੇਡਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਰਤ 173 ਦੇ ਆਪਣੇ ਸਭ ਤੋਂ ਹੇਠਲੇ ਫੀਫਾ ਰੈਂਕਿੰਗ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ।[35] ਕੁਝ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ, ਸਟੀਫਨ ਕਾਂਸਟੇਨਟਾਈਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੁੱਖ ਕੋਚ ਵਜੋਂ ਦੁਬਾਰਾ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[36] 2018 ਫੀਫਾ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਕੁਆਲੀਫਾਇਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕੋਚ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕਾਂਸਟੇਨਟਾਈਨ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਵੱਡੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸੀ। ਕੁਆਲੀਫਾਇਰ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਗੇੜ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਰਤ ਦੂਜੇ ਗੇੜ ਦੌਰਾਨ ਬਾਹਰ ਹੋ ਗਿਆ, ਆਪਣੇ ਅੱਠ ਮੈਚਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸੱਤ ਹਾਰ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ, ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਲਈ ਕੁਆਲੀਫਾਈ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਿਹਾ।[37]

ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਲਈ ਕੁਆਲੀਫਾਈ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹਿਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਕੁੱਲ 7-1 ਨਾਲ ਪਲੇਅ-ਆਫ ਗੇੜ ਵਿੱਚ ਲਾਓਸ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 2019 AFC ਏਸ਼ੀਅਨ ਕੱਪ ਕੁਆਲੀਫਾਇਰ ਦੇ ਤੀਜੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਰਿਹਾ।[38] 11 ਅਕਤੂਬਰ 2017 ਨੂੰ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਮਕਾਊ ' ਤੇ 4-1 ਦੀ ਜਿੱਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 2019 AFC ਏਸ਼ੀਆਈ ਕੱਪ ਲਈ ਕੁਆਲੀਫਾਈ ਕਰ ਲਿਆ।[39] 2017 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਦੋ ਡਰਾਅ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਸੱਤ ਮੈਚ ਜਿੱਤ ਕੇ ਅਜੇਤੂ ਰਿਹਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਟੀਮ ਨੂੰ ਮਈ ਵਿੱਚ ਫੀਫਾ ਰੈਂਕਿੰਗ ਵਿੱਚ 96 ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲੀ, ਜੋ ਕਿ ਇਸਦਾ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਫੀਫਾ ਦਰਜਾ ਹੈ।[40]
ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਤੰਬਰ 2018 ਵਿੱਚ ਮਾਲਦੀਵ ਦੇ ਖਿਲਾਫ 2018 SAFF ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਦੇ ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ 1-2 ਨਾਲ ਹਾਰ ਗਈ,[41] ਭਾਰਤ ਨੇ ਚੀਨ, ਜਾਰਡਨ ਅਤੇ ਓਮਾਨ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਕੁਝ ਦੋਸਤਾਨਾ ਮੈਚਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਗਤੀ ਮੁੜ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਥਾਈਲੈਂਡ ਦੇ ਖਿਲਾਫ 4-1 ਦੀ ਜਿੱਤ ਨਾਲ 2019 AFC ਏਸ਼ੀਆਈ ਕੱਪ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ; ਏਸ਼ੀਆ ਕੱਪ ਵਿੱਚ ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਜਿੱਤ ਸੀ, ਅਤੇ 55 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਜਿੱਤ ਸੀ।[42][43] ਫਿਰ ਵੀ, ਉਹ ਯੂਏਈ ਅਤੇ ਬਹਿਰੀਨ ਵਿਰੁੱਧ ਆਪਣੇ ਅਗਲੇ ਦੋ ਗਰੁੱਪ ਮੈਚ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 0-2 ਅਤੇ 0-1 ਨਾਲ ਹਾਰ ਗਏ[44][45] ਅਤੇ ਗਰੁੱਪ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਹੇਠਲੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਰਹੇ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹ ਨਾਕਆਊਟ ਪੜਾਅ 'ਤੇ ਜਾਣ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹੇ।[46] ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹਿਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਟੀਫਨ ਕਾਂਸਟੇਨਟਾਈਨ ਨੇ ਮੁੱਖ ਕੋਚ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ।[47]
ਇਗੋਰ ਸਟੀਮੈਕ ਯੁੱਗ (2019–2024)
[ਸੋਧੋ]15 ਮਈ 2019 ਨੂੰ, AIFF ਨੇ ਸਟੀਫਨ ਕਾਂਸਟੇਨਟਾਈਨ ਦੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਬਕਾ ਕ੍ਰੋਏਸ਼ੀਆਈ ਖਿਡਾਰੀ ਅਤੇ ਕੋਚ ਇਗੋਰ ਸਟਿਮੈਕ ਨੂੰ ਟੀਮ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕੋਚ ਵਜੋਂ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ।[48] ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਾਲ ਉਸਦਾ ਪਹਿਲਾ ਵੱਡਾ ਕੰਮ 2022 ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਕੁਆਲੀਫਾਈ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਇਸਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਓਮਾਨ ਤੋਂ 1-2 ਦੀ ਘਰੇਲੂ ਹਾਰ ਨਾਲ ਹੋਈ ਸੀ।[49] ਪਰ ਦੂਜੇ ਮੈਚ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 2019 ਏਸ਼ੀਅਨ ਚੈਂਪੀਅਨ ਅਤੇ 2022 ਫੀਫਾ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਕਤਰ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਗੋਲ ਰਹਿਤ ਡਰਾਅ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਸਨਮਾਨਜਨਕ ਅੰਕ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ।[50] ਹਾਲਾਂਕਿ, ਤੀਜੇ ਮੈਚ ਵਿੱਚ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਘਰੇਲੂ ਗੇੜ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਿਰਾਸ਼ਾਜਨਕ 1-1 ਨਾਲ ਡਰਾਅ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ।[51] ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਨਤੀਜਾ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਅਵੇ ਲੇਗ ਵਿੱਚ ਦੁਹਰਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।[52] ਦੂਰ ਲੇਗ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਓਮਾਨ ਤੋਂ ਇੱਕ ਗੋਲ ਨਾਲ ਹਾਰ ਗਿਆ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਗਲੇ ਦੌਰ ਲਈ ਕੁਆਲੀਫਾਈ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਉਮੀਦਾਂ ਘੱਟ ਗਈਆਂ।[53] ਕੋਵਿਡ-19 ਦੇ ਕਾਰਨ ਕਈ ਮੁਲਤਵੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਟੀਮ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਬਾਕੀ ਖੇਡਾਂ ਖੇਡਣ ਲਈ ਦੋਹਾ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋਈ। ਕਤਰ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਵਾਪਸੀ ਦੇ ਗੇੜ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਇੱਕ ਗੋਲ ਨਾਲ ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਟੀਮ ਤੋਂ ਹਾਰ ਗਿਆ ਅਤੇ ਦੋ ਮੈਚ ਬਾਕੀ ਰਹਿ ਕੇ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਕੁਆਲੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋ ਗਿਆ। ਟੀਮ ਨੇ ਫਿਰ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਆਪਣਾ ਅਗਲਾ ਮੈਚ 2-0 ਨਾਲ ਜਿੱਤ ਕੇ ਵਾਪਸੀ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਖਿਲਾਫ 1-1 ਨਾਲ ਡਰਾਅ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਅੰਤ ਕੀਤਾ। ਕੁੱਲ ਸੱਤ ਅੰਕਾਂ ਨਾਲ, ਭਾਰਤ ਕਤਰ ਅਤੇ ਓਮਾਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਟੇਬਲ 'ਤੇ ਤੀਜੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਰਿਹਾ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੂਜੇ ਦੌਰ ਦੌਰਾਨ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋ ਗਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹ 2023 ਏਐਫਸੀ ਏਸ਼ੀਅਨ ਕੱਪ ਕੁਆਲੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਦੇ ਤੀਜੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਕੁਆਲੀਫਾਈ ਕਰ ਗਏ ਸਨ।[54]
2023 ਏਐਫਸੀ ਏਸ਼ੀਅਨ ਕੱਪ ਕੁਆਲੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਦੇ ਤੀਜੇ ਗੇੜ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ, ਹਾਂਗਕਾਂਗ ਅਤੇ ਕੰਬੋਡੀਆ ਨਾਲ ਇੱਕੋ ਗਰੁੱਪ ਵਿੱਚ ਡਰਾਅ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਕੋਵਿਡ-19 ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਕੁਆਲੀਫਾਇਰ ਦੇ ਸਮੂਹ ਦੇ ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਵਜੋਂ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਯੋਗਤਾ ਨੂੰ ਸਿੰਗਲ ਰਾਊਂਡ ਰੋਬਿਨ ਫਾਰਮੈਟ ਵਿੱਚ ਘਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[55] ਇਸ ਘਰੇਲੂ ਲਾਭ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਭਾਰਤ ਕੰਬੋਡੀਆ (2-0), ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ (2-1) ਅਤੇ ਹਾਂਗਕਾਂਗ (4-0) ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਤਿੰਨ ਜਿੱਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਗਰੁੱਪ ਵਿੱਚ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਰਹਿਣ ਦੇ ਯੋਗ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਦੋ AFC ਏਸ਼ੀਆਈ ਕੱਪ ਲਈ ਕੁਆਲੀਫਾਈ ਕੀਤਾ।[56] ਸਤੰਬਰ 2022 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ VFF ਕੱਪ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਦੋ ਦੋਸਤਾਨਾ ਮੈਚ ਖੇਡੇ, ਇੱਕ ਸਿੰਗਾਪੁਰ ਦੇ ਖਿਲਾਫ 1-1 ਨਾਲ ਡਰਾਅ ਅਤੇ ਵੀਅਤਨਾਮ ਦੇ ਹੱਥੋਂ 3-0 ਨਾਲ ਹਾਰ, ਆਪਣੇ ਸਾਲ ਦਾ ਅੰਤ ਹੋਇਆ।[57][58] 2023 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਨੇ 2023 ਟ੍ਰਾਈ-ਨੈਸ਼ਨ ਸੀਰੀਜ਼ ਅਤੇ 2023 ਇੰਟਰਕੌਂਟੀਨੈਂਟਲ ਕੱਪ ਜਿੱਤ ਕੇ ਆਪਣੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਦੋਵੇਂ AIFF ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਤਿਕੋਣੀ ਲੜੀ ਵਿੱਚ ਮਿਆਂਮਾਰ ਨੂੰ 1-0 ਅਤੇ ਕਿਰਗਿਸਤਾਨ ਨੂੰ 2-0 ਨਾਲ ਹਰਾਇਆ, ਅਤੇ ਇੰਟਰਕੌਂਟੀਨੈਂਟਲ ਕੱਪ ਦੇ ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਲੇਬਨਾਨ ਨੂੰ 2-0 ਨਾਲ ਹਰਾ ਕੇ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਖਿਤਾਬ ਜਿੱਤਿਆ।[59][60] ਟ੍ਰਾਈ-ਨੈਸ਼ਨ ਸੀਰੀਜ਼ ਅਤੇ ਇੰਟਰਕੌਂਟੀਨੈਂਟਲ ਕੱਪ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਰਤ ਨੇ 2023 ਸੈਫ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਜਿੱਤੀ, ਸਾਲ 2023 ਵਿੱਚ ਘਰੇਲੂ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਤੀਜਾ ਖਿਤਾਬ।[61] ਭਾਰਤ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ 4-0 ਅਤੇ ਨੇਪਾਲ ਨੂੰ 2-0 ਨਾਲ ਹਰਾਇਆ ਅਤੇ ਗਰੁੱਪ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਕੁਵੈਤ ਨਾਲ 1-1 ਨਾਲ ਡਰਾਅ ਖੇਡਿਆ।[62][63][64] ਸੈਮੀਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਲੇਬਨਾਨ ਨੂੰ ਪੈਨਲਟੀ ਸ਼ੂਟ ਆਊਟ ਵਿੱਚ ਹਰਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਫਾਈਨਲ ਲਈ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਕੁਵੈਤ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕੀਤਾ। ਮੈਚ ਵਾਧੂ ਸਮੇਂ ਤੱਕ 1-1 ਨਾਲ ਬਰਾਬਰ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਨੇ ਪੈਨਲਟੀ ਸ਼ੂਟ-ਆਊਟ ਵਿੱਚ ਕੁਵੈਤ ਨੂੰ ਹਰਾ ਕੇ ਰਿਕਾਰਡ ਨੌਂ ਵਾਰ ਸੈਫ ਕੱਪ ਜਿੱਤ ਲਿਆ। ਸੁਨੀਲ ਛੇਤਰੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਹੈਟ੍ਰਿਕ ਸਮੇਤ 5 ਗੋਲਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਐਡੀਸ਼ਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਗੋਲ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਖਿਡਾਰੀ ਸੀ, ਜੋ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟੀਮ ਲਈ ਉਸਦਾ ਚੌਥਾ ਗੋਲ ਸੀ। ਇਸ ਹੈਟ੍ਰਿਕ ਦੇ ਨਾਲ, ਉਸਨੇ 92 ਗੋਲ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਉਹ ਏਸ਼ੀਆ ਦਾ ਦੂਸਰਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਗੋਲ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਬਣ ਗਿਆ। ਉਸਦੇ 92 ਦੇ ਅੰਕ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫੁੱਟਬਾਲ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਚੌਥੇ-ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਗੋਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਖਿਡਾਰੀ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ।[65][66]

2023 AFC ਏਸ਼ੀਅਨ ਕੱਪ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਭਾਰਤ ਇਕਲੌਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟੀਮ ਸੀ ਜਿਸਦੀ ਤਿਆਰੀ ਵਜੋਂ ਕੋਈ ਦੋਸਤਾਨਾ ਮੈਚ ਨਹੀਂ ਸੀ।[67] ਭਾਰਤ ਨੇ ਗਰੁੱਪ ਗੇੜ ਵਿੱਚ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ (0-2), ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ (0-3), ਅਤੇ ਸੀਰੀਆ (0-1) ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਕੋਈ ਵੀ ਗੋਲ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਸਾਰੇ ਮੈਚ ਹਾਰੇ।[68]
2026 ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਕੁਆਲੀਫਾਈ ਕਰਨ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਦੂਜੇ ਦੌਰ ਦੇ ਗਰੁੱਪ ਏ 'ਚ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ, ਕੁਵੈਤ ਅਤੇ ਕਤਰ ਨਾਲ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਕੁਵੈਤ ਦੇ ਖਿਲਾਫ 1-0 ਨਾਲ ਜਿੱਤਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਤਰ ਦੇ ਨਾਲ ਗਰੁੱਪ ਵਿੱਚ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਦਾ ਆਪਣਾ ਸਫ਼ਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਗਰੁੱਪ ਵਿੱਚ ਟੀਮ ਦੀ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਜਿੱਤ ਸੀ।[69] ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਸਿਰਫ ਉਤਰਾਅ-ਚੜ੍ਹਾਅ ਵਾਲਾ ਰਿਹਾ, ਕਤਰ (0-3 ਅਤੇ 1-2) ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਹਾਰਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਖਿਲਾਫ 1-2 ਨਾਲ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਹਾਰ, ਬਾਕੀ ਦੋ ਨਤੀਜੇ ਕੁਵੈਤ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਡਰਾਅ ਰਹਿ ਗਏ, ਦੋਵੇਂ 0-0 ਨਾਲ ਖਤਮ ਹੋਏ। . ਭਾਰਤ ਗਰੁੱਪ ਵਿੱਚ ਕਤਰ ਅਤੇ ਕੁਵੈਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੀਜੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਅਗਲੇ ਦੌਰ ਲਈ ਕੁਆਲੀਫਾਈ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਿਹਾ।[70][71][72]
17 ਜੂਨ 2024 ਨੂੰ, AIFF ਨੇ ਸਟੀਮੈਕ ਦਾ ਇਕਰਾਰਨਾਮਾ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦ ਬਲੂ ਟਾਈਗਰਜ਼ ਦੇ ਨਾਲ ਉਸਦਾ ਕਰੀਅਰ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ।[73]
20 ਜੁਲਾਈ 2024 ਨੂੰ, AIFF ਨੇ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ ਕਿ ਮਾਨੋਲੋ ਮਾਰਕੇਜ਼ ਆਗਾਮੀ ISL ਸੀਜ਼ਨ ਲਈ FC ਗੋਆ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣੀਆਂ ਡਿਊਟੀਆਂ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫੁੱਟਬਾਲ ਟੀਮ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕੋਚ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ।[74] ਉਸਦਾ ਪਹਿਲਾ ਅਸਾਈਨਮੈਂਟ ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਅਤੇ ਸੀਰੀਆ ਵਿਰੁੱਧ 2024 ਇੰਟਰਕੌਂਟੀਨੈਂਟਲ ਕੱਪ ਸੀ।[75]
ਮੌਜੂਦਾ ਕੋਚਿੰਗ ਸਟਾਫ਼
[ਸੋਧੋ]ਸਥਿਤੀ | ਨਾਮ | Ref. |
---|---|---|
ਮੁੱਖ ਕੋਚ | ![]() |
[76] |
ਸਹਾਇਕ ਕੋਚ | ![]() |
[77] |
![]() |
[78] | |
ਗੋਲਕੀਪਿੰਗ ਕੋਚ | ![]() |
[78] |
ਫਿਟਨੈਸ ਕੋਚ | ![]() |
[78] |
ਖਿਡਾਰੀ
[ਸੋਧੋ]ਮੌਜੂਦਾ ਟੀਮ
[ਸੋਧੋ]ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ 24 ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੂੰ 18 ਨਵੰਬਰ 2024 ਨੂੰ ਮਲੇਸ਼ੀਆ ਵਿਰੁੱਧ ਦੋਸਤਾਨਾ ਮੈਚ ਲਈ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਕਿੱਟ ਨੰ. | ਸਥਾਨ | ਖਿਡਾਰੀ | ਮੈਚ | ਗੋਲ | ਕਲੱਬ |
1 | ਗੋਲਕੀਪਰ | ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ | 76 | 0 | ਬੈਂਗਲੁਰੂ |
13 | ਗੋਲਕੀਪਰ | ਵਿਸ਼ਾਲ ਕੈਥ | 4 | 0 | ਮੋਹਨ ਬਾਗਾਨ |
23 | ਗੋਲਕੀਪਰ | ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ | 14 | 0 | ਉੜੀਸਾ |
2 | ਡਿਫੈਂਡਰ | ਰਾਹੁਲ ਭੇਕੇ (ਉਪ ਕਪਤਾਨ) | 33 | 2 | ਬੈਂਗਲੁਰੂ |
3 | ਡਿਫੈਂਡਰ | ਜੈ ਗੁਪਤਾ | 3 | 0 | ਗੋਆ |
4 | ਡਿਫੈਂਡਰ | ਅਨਵਰ ਅਲੀ | 25 | 1 | ਪੂਰਬੀ ਬੰਗਾਲ |
5 | ਡਿਫੈਂਡਰ | ਸੰਦੇਸ਼ ਝਿੰਗਨ (ਕੈਪਟਨ) | 62 | 5 | ਗੋਆ |
6 | ਡਿਫੈਂਡਰ | ਮਹਿਤਾਬ ਸਿੰਘ | 10 | 0 | ਮੁੰਬਈ ਸਿਟੀ |
12 | ਡਿਫੈਂਡਰ | ਨੌਰਮ ਰੋਸ਼ਨ ਸਿੰਘ | 12 | 0 | ਬੈਂਗਲੁਰੂ |
20 | ਡਿਫੈਂਡਰ | ਹਮਿੰਗਥਾਨਮਾਵੀਆ ਰਾਲਤੇ | 1 | 0 | ਮੁੰਬਈ ਸਿਟੀ |
ਡਿਫੈਂਡਰ | ਚਿੰਗਲੇਨਸਨਾ ਸਿੰਘ ਕੌਂਸ਼ਮ | 12 | 0 | ਬੈਂਗਲੁਰੂ | |
7 | ਡਿਫੈਂਡਰ | ਵਿਬਿਨ ਮੋਹਨਨ | 1 | 0 | ਕੇਰਲ ਬਲਾਸਟਰਸ |
8 | ਮਿਡਫੀਲਡਰ | ਸੁਰੇਸ਼ ਸਿੰਘ ਵਾਂਗਜਾਮ | 29 | 1 | ਬੈਂਗਲੁਰੂ |
10 | ਮਿਡਫੀਲਡਰ | ਬ੍ਰੈਂਡਨ ਫਰਨਾਂਡਿਸ | 29 | 0 | ਮੁੰਬਈ ਸਿਟੀ |
15 | ਮਿਡਫੀਲਡਰ | ਜੈਕਸਨ ਸਿੰਘ ਥੌਨੋਜਮ | 25 | 0 | ਪੂਰਬੀ ਬੰਗਾਲ |
16 | ਮਿਡਫੀਲਡਰ | ਜਿਤਿਨ ਐਮ.ਐਸ. | 1 | 0 | ਉੱਤਰ ਪੂਰਬ ਸੰਯੁਕਤ |
18 | ਮਿਡਫੀਲਡਰ | ਲਾਲੇਂਗਮਾਵੀਆ ਰਾਲਟੇ | 22 | 0 | ਮੋਹਨ ਬਾਗਾਨ |
22 | ਮਿਡਫੀਲਡਰ | ਥੋਇਬਾ ਸਿੰਘ ਮੋਇਰੰਗਥਮ | 0 | 0 | ਉੜੀਸਾ |
9 | ਫ਼ਾਰਵਰਡ | ਮਨਵੀਰ ਸਿੰਘ | 48 | 7 | ਮੋਹਨ ਬਗਾਨ |
11 | ਫ਼ਾਰਵਰਡ | ਐਡਮੰਡ ਲਾਲਰਿੰਡਿਕਾ | 5 | 0 | ਅੰਤਰ ਕਾਸ਼ੀ |
14 | ਫ਼ਾਰਵਰਡ | ਇਰਫਾਨ ਯਾਦਵਾਦ | 1 | 0 | ਚੇਨਈਯਿਨ |
17 | ਫ਼ਾਰਵਰਡ | ਲਲੀਅਨਜ਼ੁਆਲਾ ਛਾਂਗਤੇ | 42 | 8 | ਮੁੰਬਈ ਸਿਟੀ |
19 | ਫ਼ਾਰਵਰਡ | ਫਾਰੂਖ ਚੌਧਰੀ | 16 | 2 | ਚੇਨਈਯਿਨ |
21 | ਫ਼ਾਰਵਰਡ | ਲਿਸਟਨ ਕੋਲਾਕੋ | 27 | 0 | ਮੋਹਨ ਬਾਗਾਨ |
ਫੀਫਾ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ
[ਸੋਧੋ]ਭਾਰਤ ਕਦੇ ਵੀ ਫੀਫਾ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਦਾ ਫਾਈਨਲ ਨਹੀਂ ਖੇਡਿਆ ਹੈ।[79] 1947 ਵਿੱਚ ਆਜ਼ਾਦੀ ਮਿਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਰਤ 1950 ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਲਈ ਕੁਆਲੀਫਾਈ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਰਿਹਾ।[80] ਇਹ ਮਿਆਂਮਾਰ, ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਦੇ ਕੁਆਲੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਰਾਊਂਡ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਟੀਮ ਨੂੰ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੇ ਖਰਚਿਆਂ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ਨੇ ਖੁਦ ਹੀ ਹਟ ਗਿਆ। ਪਰ ਇਹ ਕਾਰਨ ਗਲਤ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਫੀਫਾ ਭਾਰਤ (ਏਆਈਐਫਐਫ) ਨੂੰ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਲਈ ਪੈਸੇ ਦੇਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਸੀ।[81] ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣ ਦੇ ਹੋਰ ਕਾਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਫੀਫਾ ਵੱਲੋਂ ਭਾਰਤੀ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਨੰਗੇ ਪੈਰੀਂ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਖੇਡਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਾ ਦੇਣਾ ਅਤੇ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਫੁਟਬਾਲ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਵੱਲੋਂ ਫੀਫਾ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਨੂੰ ਓਲੰਪਿਕ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਨਾ ਮੰਨਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਪਰ ਕੁਝ ਪੰਡਤਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਨੰਗੇ ਪੈਰੀਂ ਇੱਕ ਬਣੀ ਕਹਾਣੀ ਸੀ।, AIFF ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਮਿਤ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਲਈ "ਭਾਰਤ ਨੇ 1950 ਫੀਫਾ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਲਿਆ" ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ?"[82] AIFF ਨੂੰ ਉਦੋਂ ਭਾਰਤੀ ਖਿਡਾਰੀਆਂ 'ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ 'ਚ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀਆਂ ਚੋਟੀ ਦੀਆਂ ਟੀਮਾਂ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨਗੇ ਅਤੇ ਜਿੱਤਣਗੇ।[83]
1950 ਫੀਫਾ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਤੋਂ ਹਟਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਰਤ ਨੇ 1954 ਅਤੇ 1982 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੇ ਕੁਆਲੀਫਾਇੰਗ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ।[84] 1986 ਦੇ ਕੁਆਲੀਫਾਇਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ, ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੇ 1990 ਐਡੀਸ਼ਨ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ, ਟੀਮ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਕੁਆਲੀਫਾਈ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ, ਪਰ ਅਜੇ ਤੱਕ ਦੁਬਾਰਾ ਫਾਈਨਲ ਲਈ ਕੁਆਲੀਫਾਈ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ।[84]
ਸਨਮਾਨ
[ਸੋਧੋ]

- ਏਐਫਸੀ ਏਸ਼ੀਅਨ ਕੱਪ
- ਉਪ ਜੇਤੂ (1): 1964 [87]
- ਏਸ਼ੀਆਈ ਖੇਡਾਂ
- ਗੋਲਡ ਮੈਡਲ (2) : 1951, 1962 [88]
- ਕਾਂਸੀ ਦਾ ਤਗਮਾ (1): 1970
- AFC ਚੈਲੇਂਜ ਕੱਪ
- ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼ (1) : 2008 [89]
ਖੇਤਰੀ
[ਸੋਧੋ]- ਸੈਫ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ
- ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼ (8) : 1993, 1997, 1999, 2005, 2011, 2015, 2021, 2023 [90]
- ਉਪ ਜੇਤੂ (4): 1995, 2008, 2013, 2018
- ਤੀਜਾ ਸਥਾਨ (1): 2003
- ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਖੇਡਾਂ
- ਗੋਲਡ ਮੈਡਲ (3) : 1985, 1987, 1995 [91]
- ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਤਗਮਾ (1): 1993
- ਕਾਂਸੀ ਦਾ ਤਗਮਾ (2): 1989, 1999
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "Gostha Pal". 3 March 2010. Archived from the original on 20 August 2018. Retrieved 2018-08-20.
- ↑ "Gostha Pal-The Great wall of China - Great icon of Kolkata football". Archived from the original on 23 August 2018. Retrieved 20 August 2018.
- ↑ "LEGENDS OF INDIAN FOOTBALL : GOSTHA PAL". 20 August 2011. Archived from the original on 20 August 2018. Retrieved 2018-08-20.
- ↑ 4.0 4.1 "Matches 1938". fifa.com. FIFA. Archived from the original on 24 September 2018. Retrieved 24 September 2018.
- ↑ Greg Stock, Thomas Esamie,John Punshon. "Socceroo Internationals for 1938". ozfootball.net. OZfootball. Archived from the original on 6 August 2018. Retrieved 24 September 2018.
{{cite web}}
: CS1 maint: multiple names: authors list (link) - ↑ "Triumphs and Disasters: The Story of Indian Football, 1889—2000" (PDF). Archived from the original (PDF) on 13 August 2012. Retrieved 20 October 2011.
- ↑ Cronin, Brian (19 July 2011). "Did India withdraw from the 1950 World Cup because they were not allowed to play barefoot?". Los Angeles Times. Archived from the original on 11 November 2022. Retrieved 12 November 2022.
- ↑ "World Cup qualifying". RSSSF. Archived from the original on 16 January 2009. Retrieved 21 March 2017.
- ↑ "SAFF 2003". RSSSF. Archived from the original on 24 March 2018. Retrieved 21 March 2017.
- ↑ 10.0 10.1
- ↑
- ↑
- ↑ "AFC Asian Cup 2007". RSSSF. Archived from the original on 3 March 2016. Retrieved 21 March 2017.
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑ 19.0 19.1
- ↑
- ↑
- ↑ "Houghton's tenure as Indian football coach over: sources". The Times of India. 21 April 2011. Archived from the original on 14 October 2018. Retrieved 4 October 2019.
- ↑ Nelson, Dean (24 February 2011). "India to sack British football manager Bob Houghton over racism allegations". The Telegraph. Archived from the original on 15 March 2012. Retrieved 4 October 2019.
- ↑ "Coach Bob Houghton resigns after bitter stand-off with AIFF". The Indian Express. 23 September 2011. Archived from the original on 25 March 2022. Retrieved 4 October 2019.
- ↑ "Football coach Bob Houghton resigns after bitter stand-off with AIFF". ITGD Bureau. India Today. 23 April 2011. Archived from the original on 3 July 2021. Retrieved 4 October 2019.
- ↑ Mergulhao, Marcus (19 June 2022). "Goa: "I was not given time to get results with national team" Armando Colaco". timesofindia.indiatimes.com. Panaji, Goa: The Times of India. TNN. Archived from the original on 18 June 2022. Retrieved 19 August 2022.
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑ "India rejoices Nehru Cup treble:FIFA.com". Archived from the original on 11 June 2021. Retrieved 18 June 2021.
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑ Nag, Utathya (29 June 2023). "Indian football's FIFA Rankings: Analysing the rise and fall since 1992". olympics.com. Archived from the original on 31 March 2023. Retrieved 13 July 2023.
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑ "UAE Steal India'S Thunder". the-aiff.com. AIFF. 10 January 2019. Archived from the original on 3 July 2021. Retrieved 14 January 2019.
- ↑ "AFC Asian Cup UAE 2019, India vs Bahrain". the-afc.com. AFC. Archived from the original on 18 January 2019. Retrieved 14 January 2019.
- ↑ Ishfaq Ahmed; Shiddant Aney; Vaibhav Raghunandan (14 January 2019). "India Lose to Bahrain, Crash Out of AFC Asian Cup - Highlights and Analysis". newsclick.in. Archived from the original on 15 January 2019. Retrieved 14 January 2019.
- ↑ "Breaking: Indian head coach Stephen Constantine resigns after AFC Asian Cup exit". FOX Sports Asia (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). 15 January 2019. Archived from the original on 15 January 2019. Retrieved 2019-01-14.
- ↑ "AIFF appoint's Igor Štimac as men's team head coach". AIFF. 15 May 2019. Archived from the original on 22 November 2019. Retrieved 15 May 2019.
- ↑ "Late Oman comeback sinks India". AIFF. 5 September 2019. Archived from the original on 22 November 2019. Retrieved 8 October 2019.
- ↑ "India holds Asian champion Qatar to goalless draw". AIFF. 11 September 2019. Archived from the original on 22 November 2019. Retrieved 8 October 2019.
- ↑ "India, Bangladesh play out a draw out in World Cup qualifier". AIFF. 15 October 2019. Archived from the original on 22 November 2019. Retrieved 15 October 2019.
- ↑
- ↑ "India go down by a solitary goal in Muscat". AIFF. Archived from the original on 22 November 2019. Retrieved 22 November 2019.
- ↑ "India vs Afghanistan Highlights: Blue Tigers bag a point, qualify for 3rd round of 2023 AFC Asian Cup qualifiers". The Indian Express (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2021-06-15. Archived from the original on 28 June 2021. Retrieved 2021-06-15.
- ↑ "AFC confirms India's bid to host AFC Asian Cup China 2023 third round Qualifiers in Kolkata". Archived from the original on 8 October 2022. Retrieved 8 October 2022.
- ↑ Sarkar, Dhiman (14 June 2022). "India get to Asian Cup with a four-goal flourish against Hong Kong". Archived from the original on 21 September 2022. Retrieved 18 October 2022.
- ↑
- ↑
- ↑ Sagar, Sunaadh (29 March 2023). "Tri-Nations football: India show strength in depth but goals are a worry". espn.in. ESPN (India). Archived from the original on 7 June 2023. Retrieved 19 June 2023.
- ↑ Rawat, Akhil (18 June 2023). "Champions! Chhetri and his knights make it a momentous night for India". AIFF. Archived from the original on 18 June 2023. Retrieved 18 June 2023.
- ↑
- ↑ Rawat, Akhil (21 June 2023). "A Diamond is Forever: Super Sunil's hat-trick sinks Pakistan". AIFF. Archived from the original on 21 June 2023. Retrieved 21 June 2023.
- ↑ "SAFF Championship 2023 match report: Nepal vs India" (PDF). SAFF. 24 June 2023. Archived (PDF) from the original on 24 June 2023. Retrieved 27 June 2023.
- ↑ "SAFF Championship 2023 match report: India vs Kuwait" (PDF). SAFF. 27 June 2023. Archived (PDF) from the original on 27 June 2023. Retrieved 27 June 2023.
- ↑ Rawat, Akhil (5 July 2023). "Double, double toil and treble: Blue Tigers bask in SAFF C'ship glory". AIFF. Archived from the original on 12 July 2023. Retrieved 12 July 2023.
- ↑
- ↑ "Asian Cup debacle AIFF's fault, not players or coaches: Bhaichung Bhutia". 30 January 2024. Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
- ↑ "Syria vs India 1-0: AFC Asian Cup 2023 football – as it happened". Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
- ↑ "India 1–0 Kuwait". Soccerway. 16 November 2023. Archived from the original on 16 November 2023. Retrieved 17 November 2023.
- ↑
- ↑
- ↑ "India suffer shock defeat against Afghanistan".
- ↑ Nag, Utathya (17 June 2024). "Igor Stimac's tenure as Indian men's football team head coach ends". Olympics. Retrieved 19 June 2024.
- ↑
- ↑ "India To Host Intercontinental Cup 2024 In Hyderabad With New Coach Manolo Marquez" (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2024-08-07.
- ↑ "Manolo Marquez set to be named Indian football head coach". Sportstar. 20 July 2024.
- ↑ "About Senior Men Team". Archived from the original on 23 January 2021. Retrieved 26 September 2022.
- ↑ 78.0 78.1 78.2
- ↑
- ↑ "World Cup 1950 (Brazil, June 24-July 16)". Archived from the original on 20 July 2022. Retrieved 10 December 2021.
- ↑ "Did India withdraw from the 1950 World Cup because they were not allowed to play barefoot?". Los Angeles Times (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). 2011-07-19. Archived from the original on 11 November 2022. Retrieved 2022-11-22.
- ↑ "Did India withdraw from the 1950 World Cup because they were not allowed to play barefoot?". Los Angeles Times (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). 2011-07-19. Archived from the original on 11 November 2022. Retrieved 2022-11-22.
- ↑ "Why India did not compete in the 1950 football World Cup (and no, it wasn't because they didn't have boots)". The Indian Express (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2022-11-10. Archived from the original on 22 November 2022. Retrieved 2022-11-22.
- ↑ 84.0 84.1 "The Indian National Team's World Cup qualifying". Indianfootball.de. Archived from the original on 14 June 2010.
- ↑ "History". the-aiff.com. Archived from the original on 8 March 2020. Retrieved 22 January 2022.
- ↑ "Indian football down the years looking back at the glorious moments". Archived from the original on 21 September 2022. Retrieved 17 May 2023.
- ↑ "Asian Nations Cup". RSSSF. Archived from the original on 25 July 2022. Retrieved 26 July 2022.
- ↑ "Asian Games". RSSSF. Archived from the original on 26 July 2022. Retrieved 26 July 2022.
- ↑ "AFC Challenge Cup". RSSSF. Archived from the original on 26 July 2022. Retrieved 26 July 2022.
- ↑ "South Asian Football Federation Cup". RSSSF. Archived from the original on 6 October 2022. Retrieved 26 July 2022.
- ↑ "South Asian Federation Games". Archived from the original on 26 July 2022. Retrieved 9 May 2023.