ਨੈਸ਼ਨਲ ਮਿਸ਼ਨ ਫਾਰ ਮੈਨੂਸਕ੍ਰਿਪਟਸ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਹੱਥ-ਲਿਖਤਾਂ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਿਸ਼ਨ
ਨਿਰਮਾਣ7 ਫਰਵਰੀ 2003 (2003-02-07)[1]
ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ11, ਮਾਨਸਿੰਘ ਰੋਡ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ - 110001
ਮੂਲ ਸੰਸਥਾਸੱਭਿਆਚਾਰ ਮੰਤਰਾਲਾ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ
ਵੈੱਬਸਾਈਟOfficial Website

ਨੈਸ਼ਨਲ ਮਿਸ਼ਨ ਫਾਰ ਮੈਨੂਸਕ੍ਰਿਪਟਸ (ਨਮਾਮੀ) ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅਧੀਨ ਇੱਕ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰ ਸੰਸਥਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਭਾਰਤੀ ਹੱਥ-ਲਿਖਤਾਂ ਦੇ ਸਰਵੇਖਣ, ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਅਤੇ ਸੰਭਾਲ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਖਰੜਿਆਂ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਰੋਤ ਅਧਾਰ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ, ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਪਹੁੰਚ, ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਅਤੇ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਦਿਅਕ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਲਈ।[2] ਇਹ ਮਿਸ਼ਨ ਫਰਵਰੀ 2003 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਦ ਆਰਟਸ (IGNCA)[3] ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਨੋਡਲ ਏਜੰਸੀ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤੀ ਹੱਥ-ਲਿਖਤਾਂ ਦੇ ਬਿਬਲਿਓਗ੍ਰਾਫਿਕ ਡੇਟਾਬੇਸ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਖਰੜਿਆਂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।[4]

ਸੰਖੇਪ ਜਾਣਕਾਰੀ[ਸੋਧੋ]

ਸੰਸਥਾ ਖੋਜ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਪਹੁੰਚ ਅਤੇ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਭਾਰਤੀ ਹੱਥ-ਲਿਖਤਾਂ ਦੀ ਬਹਾਲੀ ਅਤੇ ਸੰਭਾਲ, ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਡਿਜੀਟਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੇ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਹੱਥ-ਲਿਖਤ ਭੰਡਾਰਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਨੈਟਵਰਕ ਵੀ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਖਰੜੇ ਸਰੋਤ ਕੇਂਦਰ (MRC-s), ਖਰੜੇ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਕੇਂਦਰ (MCC-s), ਖਰੜੇ ਪਾਰਟਨਰ ਕੇਂਦਰ (MPC-s) ਅਤੇ ਖਰੜੇ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਸਹਿਭਾਗੀ ਕੇਂਦਰ (MCPC-s) ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਫੈਲਿਆ।[5] ਇਸਨੇ ਆਪਣੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ 'ਤੇ ਕ੍ਰਿਤਿਸਮਪਦਾ, ਖਰੜਿਆਂ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਡੇਟਾਬੇਸ, ਇੱਕ ਡਿਜੀਟਲ ਆਰਕਾਈਵ ਵੀ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।

ਮਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਭੰਡਾਰਕਰ ਓਰੀਐਂਟਲ ਰਿਸਰਚ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ, ਪੁਣੇ ਵਿਖੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰਿਗਵੇਦ ਦੀਆਂ ਹੱਥ-ਲਿਖਤਾਂ ਵੀ ਮਿਲੀਆਂ ਹਨ, ਜਿੱਥੇ ਇਹ 2007 ਵਿੱਚ ਯੂਨੈਸਕੋ ਦੇ ਮੈਮੋਰੀ ਆਫ਼ ਦਾ ਵਰਲਡ ਰਜਿਸਟਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ 'ਪਾਂਡੂਕ੍ਰਿਪਟਸ ਰਿਸੋਰਸ ਐਂਡ ਕੰਜ਼ਰਵੇਸ਼ਨ ਸੈਂਟਰ' ਚਲਾਉਂਦਾ ਹੈ।[6][7] ਅਕਤੂਬਰ 2010 ਵਿੱਚ, ਸਯਾਜੀ ਰਾਓ ਗਾਇਕਵਾੜ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ (ਕੇਂਦਰੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ), BHU ਨੇ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਵਿੱਚ ਹੱਥ-ਲਿਖਤ ਸੰਭਾਲ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ।[8][9]

ਹੱਥ-ਲਿਖਤ ਸੰਭਾਲ ਕੇਂਦਰ (MCCs)[ਸੋਧੋ]

ਮਿਸ਼ਨ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 32 ਸੁਰੱਖਿਆ ਯੂਨਿਟਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਨੈਟਵਰਕ ਚਲਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੈਨੂਸਕ੍ਰਿਪਟ ਕੰਜ਼ਰਵੇਸ਼ਨ ਸੈਂਟਰ (MCCs) ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਭੂਗੋਲਿਕ ਜ਼ੋਨਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[6][10]

ਉੱਤਰ[ਸੋਧੋ]

ਦੱਖਣ[ਸੋਧੋ]

ਪੂਰਬ[ਸੋਧੋ]

ਪੱਛਮ[ਸੋਧੋ]

ਕੇਂਦਰੀ[ਸੋਧੋ]

  • ਸਿੰਧੀਆ ਓਰੀਐਂਟਲ ਰਿਸਰਚ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ (SORI), ਉਜੈਨ

ਹੱਥ-ਲਿਖਤ ਅਧਿਐਨ[ਸੋਧੋ]

  • ਮੈਨੂਸਕ੍ਰਿਪਟਲੋਜੀ ਅਤੇ ਪਾਲੀਓਗ੍ਰਾਫੀ 'ਤੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਪੱਧਰ ਦੇ ਕੋਰਸ
  • ਮੈਨੂਸਕ੍ਰਿਪਟਲੋਜੀ ਅਤੇ ਪਾਲੀਓਗ੍ਰਾਫੀ 'ਤੇ ਐਡਵਾਂਸਡ ਲੈਵਲ ਵਰਕਸ਼ਾਪ
  • ਰਿਸਰਚ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪਸ (ਗੁਰੂਕੁਲਾ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪਸ)

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. Prime Minister launches National Manuscripts Mission Archived 17 June 2011 at the Wayback Machine., 2003 Vol. I (January - February).
  2. "National Mission for Manuscripts". Government of India website.
  3. "National Mission for Manuscripts". IV. Indira Gandhi National Centre for the Arts (IGNCA). July–August 2002. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)
  4. India’s National Mission for Manuscripts Examines Access to Documentary Heritage UNESCO.
  5. "National Mission for Manuscripts". Ministry of Tourism. 16 May 2008.
  6. 6.0 6.1 "National Mission for Manuscripts". Ministry of Tourism. 16 May 2008.
  7. "The Manuscript Department". Bhandarkar Oriental Research Institute website. Archived from the original on 2011-05-25.
  8. "National workshop at Central Library". The Times of India. 19 October 2010. Archived from the original on 8 March 2012.
  9. "Workshop on manuscripts concludes". The Times of India. 24 October 2010. Retrieved 29 October 2018.
  10. Manuscript Conservation Centres Archived 2012-05-06 at the Wayback Machine. NMM.

ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ[ਸੋਧੋ]