ਇਰੀਡੀਅਮ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
{{#if:| }}
ਇਰੀਡੀਅਮ
77Ir
Rh

Ir

Mt
ਓਸਮੀਅਮਇਰੀਡੀਅਮਪਲੈਟੀਨਮ
ਦਿੱਖ
ਚਾਂਦੀ-ਰੰਗਾ ਚਿੱਟਾ
Two square pieces of gray foil
ਆਮ ਲੱਛਣ
ਨਾਂ, ਨਿਸ਼ਾਨ, ਅੰਕ ਇਰੀਡੀਅਮ, Ir, 77
ਉਚਾਰਨ /[invalid input: 'ɨ']ˈrɪdiəm/
i-RID-ee-əm
ਧਾਤ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਪਰਿਵਰਤਨ ਧਾਤ
ਸਮੂਹ, ਪੀਰੀਅਡ, ਬਲਾਕ 96, d
ਮਿਆਰੀ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਭਾਰ 192.217
ਬਿਜਲਾਣੂ ਬਣਤਰ [Xe] 4f14 5d7 6s2
2, 8, 18, 32, 15, 2
History
ਖੋਜ ਸਮਿਥਸਨ ਟੈਨੰਟ (੧੮੦੩)
First isolation ਸਮਿਥਸਨ ਟੈਨੰਟ (1803)
ਭੌਤਿਕੀ ਲੱਛਣ
ਅਵਸਥਾ solid
ਘਣਤਾ (near r.t.) 22.56 ਗ੍ਰਾਮ·ਸਮ−3
ਪਿ.ਦ. 'ਤੇ ਤਰਲ ਦਾ ਸੰਘਣਾਪਣ 19 ਗ੍ਰਾਮ·ਸਮ−3
[[ਉਬਾਲ ਦਰਜਾ|ਉਃ ਦਃ] 'ਤੇ ਤਰਲ ਦਾ ਸੰਘਣਾਪਣ {{{density gpcm3bp}}} ਗ੍ਰਾਮ·ਸਮ−3
ਪਿਘਲਣ ਦਰਜਾ 2739 K, 2466 °C, 4471 °F
ਉਬਾਲ ਦਰਜਾ 4701 K, 4428 °C, 8002 °F
ਇਕਰੂਪਤਾ ਦੀ ਤਪਸ਼ 41.12 kJ·mol−1
Heat of 563 kJ·mol−1
Molar heat capacity 25.10 J·mol−1·K−1
pressure
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T (K) 2713 2957 3252 3614 4069 4659
ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਲੱਛਣ
ਆਕਸੀਕਰਨ ਅਵਸਥਾਵਾਂ −3,−1, 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6
ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨੈਗੇਟਿਵਟੀ 2.20 (ਪੋਲਿੰਗ ਸਕੇਲ)
energies 1st: {{{ਪਹਿਲੀ ਆਇਓਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਊਰਜਾ}}} kJ·mol−1
2nd: {{{ਦੂਜੀ ਆਇਓਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਊਰਜਾ}}} kJ·mol−1
ਪਰਮਾਣੂ ਅਰਧ-ਵਿਆਸ 136 pm
ਸਹਿ-ਸੰਯੋਜਕ ਅਰਧ-ਵਿਆਸ 141±6 pm
ਨਿੱਕ-ਸੁੱਕ
ਬਲੌਰੀ ਬਣਤਰ ਕਾਇਆ-ਕੇਂਦਰਤ ਘਣਾਕਾਰ
Magnetic ordering ਸਮਚੁੰਬਕੀ[1]
ਬਿਜਲਈ ਰੁਕਾਵਟ (੨੦ °C) 47.1 nΩ·m
ਤਾਪ ਚਾਲਕਤਾ 147 W·m−੧·K−੧
ਤਾਪ ਫੈਲਾਅ 6.4 µm/(m·K)
ਅਵਾਜ਼ ਦੀ ਗਤੀ (ਪਤਲਾ ਡੰਡਾ) (20 °C) 4825 m·s−੧
ਯੰਗ ਗੁਣਾਂਕ 528 GPa
ਕਟਾਅ ਗੁਣਾਂਕ 210 GPa
ਖੇਪ ਗੁਣਾਂਕ 320 GPa
ਪੋਆਸੋਂ ਅਨੁਪਾਤ 0.26
ਮੋਸ ਕਠੋਰਤਾ 6.5
ਵਿਕਰਸ ਕਠੋਰਤਾ 1760 MPa
ਬ੍ਰਿਨਲ ਕਠੋਰਤਾ 1670 MPa
CAS ਇੰਦਰਾਜ ਸੰਖਿਆ 7439-88-5
ਸਭ ਤੋਂ ਸਥਿਰ ਆਈਸੋਟੋਪ
Main article: ਇਰੀਡੀਅਮ ਦੇ ਆਇਸੋਟੋਪ
iso NA ਅਰਥ ਆਯੂ ਸਾਲ DM DE (MeV) DP
188Ir syn 1.73 d ε 1.64 188Os
189Ir syn 13.2 d ε 0.532 189Os
190Ir syn 11.8 d ε 2.000 190Os
191Ir 37.3% 191Ir is stable with 114 neutrons
192Ir syn 73.827 d β 1.460 192Pt
ε 1.046 192Os
192m2Ir syn 241 y IT 0.161 192Ir
193Ir 62.7% 193Ir is stable with 116 neutrons
193mIr syn 10.5 d IT 0.080 193Ir
194Ir syn 19.3 h β 2.247 194Pt
194m2Ir syn 171 d IT - 194Ir
· r

ਇਰੀਡੀਅਮ ਇੱਕ ਰਸਾਇਣਕ ਤੱਤ ਹੈ ਜਿਹਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ Ir ਅਤੇ ਐਟਮੀ ਸੰਖਿਆ 77 ਹੈ। ਇਹ ਪਲੈਟੀਨਮ ਪਰਵਾਰ ਦੀ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਸਖ਼ਤ ਕੁੜਕਵੀਂ, ਚਾਂਦੀ ਰੰਗੀ ਚਿੱਟੀ ਧਾਤ ਹੈ ਅਤੇ ਓਸਮੀਅਮ ਮਗਰੋਂ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਘਣਾ ਤੱਤ ਹੈ।

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds, in Lide, D. R., ed. (2005). CRC Handbook of Chemistry and Physics (86th ed.). Boca Raton (FL): CRC Press. ISBN 0-8493-0486-5.