ਸਮੱਗਰੀ 'ਤੇ ਜਾਓ

ਅਸਾਮੀ ਸਾਹਿਤ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ਤੋਂ

ਅਸਾਮੀ ਸਾਹਿਤ ਅਸਾਮੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਕਵਿਤਾ, ਨਾਵਲ, ਛੋਟੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ, ਨਾਟਕਾਂ, ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਲਿਖਤਾਂ ਦਾ ਪੂਰਾ ਭੰਡਾਰ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਮਕਾਲੀ ਰੂਪ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਰਾਸਤ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੌਰਾਨ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਹਿਤਕ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਅਸਾਮੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਸਾਹਿਤਕ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਸੀ. 9-10ਵੀਂ ਸਦੀ ਚਰੀਪਦ ਵਿੱਚ, ਜਿੱਥੇ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੇ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।[1]

ਬਨੀਕਾਂਤਾ ਕਾਕਤੀ ਨੇ ਅਸਾਮੀ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਯੁੱਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਹੈ- ਅਰਲੀ ਅਸਾਮੀ, ਮੱਧ ਅਸਾਮੀ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਅਸਾਮੀ[2] — ਜੋ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਯੁੱਗ: ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦੌਰ ਦਾ ਸਾਹਿਤ, 950-1300 ਈ

[ਸੋਧੋ]
  • ਚਰਯਪਦ
  • ਮੰਤਰ ਸਾਹਿਤ

ਮੱਧਕਾਲੀਨ ਯੁੱਗ: 1300-1826 ਈ

[ਸੋਧੋ]
  • ਪਹਿਲਾ ਦੌਰ: ਪੂਰਵ-ਸ਼ੰਕਰੀ ਸਾਹਿਤ, 1300-1490 ਈ
  • ਦੂਜਾ ਦੌਰ: ਸ਼ੰਕਰੀ ਸਾਹਿਤ, 1490-1700 ਈ
  • ਤੀਜਾ ਦੌਰ: ਸ਼ੰਕਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਾ ਸਾਹਿਤ, 1700-1826 ਈ

ਆਧੁਨਿਕ ਯੁੱਗ: 1826 ਈਸਵੀ-ਮੌਜੂਦਾ

[ਸੋਧੋ]
  • ਪਹਿਲਾ ਦੌਰ: ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਸਾਹਿਤ, 1826-1870 ਈ
  • ਦੂਜਾ ਦੌਰ: ਹੇਮਚੰਦਰ-ਗੁਣਾਭੀਰਾਮ ਬਰੂਆ ਦਾ ਦੌਰ, 1870-1890 ਈ.
  • ਤੀਜਾ ਦੌਰ: ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਯੁੱਗ ਜਾਂ ਬੇਜ਼ਬਰੂਆ ਦਾ ਯੁੱਗ, 1890-1940 ਈ.
  • ਚੌਥੀ ਮਿਆਦ: ਵਰਤਮਾਨ ਮਿਆਦ, 1940 ਈ.-ਮੌਜੂਦਾ

ਇਤਿਹਾਸ

[ਸੋਧੋ]

ਪੁਰਾਣੀ ਅਸਾਮੀ

[ਸੋਧੋ]

ਅਸਾਮ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਹਵਾਲਾ ਮਸ਼ਹੂਰ ਚੀਨੀ ਭਿਕਸ਼ੂ-ਕਮ-ਯਾਤਰੀ ਜ਼ੁਆਨਜ਼ਾਂਗ ਦੇ ਬਿਰਤਾਂਤ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਵਰਮਨ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਕੁਮਾਰ ਭਾਸਕਰ ਵਰਮਨ ਦੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਕਾਮਰੂਪ ਰਾਜ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ। ਸੱਤਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਕਾਮਰੂਪਾ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਜ਼ੁਆਨਜ਼ਾਂਗ ਨੇ ਨੋਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇਸ ਖੇਤਰ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਮੱਧ ਭਾਰਤ (ਮਗਧ) ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਵੱਖਰੀ ਸੀ। ਉਹ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਪੱਸ਼ਟ ਧੁਨੀਆਤਮਕ ਅੰਤਰਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਸੀ।[3] ਭਾਵੇਂ ਕਾਮਰੂਪ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖਾਂ ਦੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਵਿੱਚ ਤਰਤੀਬਵਾਰ ਗਲਤੀਆਂ 12ਵੀਂ ਸਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅੰਤਰੀਵ ਪਾਕ੍ਰਿਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਭਾਸ਼ਾ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। 8ਵੀਂ -10ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਬੋਧੀ ਗਾਥਾਵਾਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੁਝ ਰਚੇਤਾ ਕਾਮਰੂਪ ਤੋਂ ਸਨ ਅਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਅਸਾਮੀ (ਬੰਗਾਲੀ, ਮੈਥਿਲੀ ਅਤੇ ਉੜੀਆ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ) ਨਾਲ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸਬੰਧ ਰੱਖਦੀ ਹੈ, ਨੂੰ ਅਸਾਮੀ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਉਦਾਹਰਣ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[4] ਚਰਿਆਪਦਾਂ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਬਾਅਦ ਦੇ ਦੇਹ-ਬਿਕਰੋਰ ਗੀਤ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ ਮਿਲਦੀ ਹੈ; ਅਤੇ ਕੁਝ ਰਾਗਾਂ ਨੇ 15ਵੀਂ-16ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਬੋਰਗੇਟਸ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਕੀਤੀ।[5] 12ਵੀਂ-14ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਰਸੇ ਵਿੱਚ ਰਮਈ ਪੰਡਿਤ (ਸੂਨਯ ਪੁਰਾਣ ), ਬੋਰੂ ਚੰਡੀਦਾਸ (ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕੀਰਤਨ), ਸੁਕੁਰ ਮਾਮੂਦ (ਗੋਪੀਚੰਦਰਰ ਗਣ), ਦੁਰਲਵ ਮੁਲਿਕ (ਗੋਵਿੰਦਚੰਦਰਰ ਗੀਤ) ਅਤੇ ਭਵਾਨੀ ਦਾਸ (ਮੈਨਾਮਤਿਰ ਗਣ) ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਅਸਮ ਨਾਲ ਵਿਆਕਰਨਿਕ ਸਬੰਧ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ; ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਅਤੇ ਆਦਿ-ਰਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਮੰਕਰ ਅਤੇ ਪੀਤਾਂਬਰ ਦੀਆਂ ਬਾਅਦ ਦੀਆਂ ਪੰਚਾਲੀ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।[5] ਇਹਨਾਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਬੰਗਾਲੀ ਸਾਹਿਤ ਦੀਆਂ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਵਜੋਂ ਵੀ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਾਂਝੀ ਵਿਰਾਸਤ ਦੇ ਇਸ ਦੌਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, 14ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵੱਖਰਾ ਅਸਾਮੀ ਸਾਹਿਤ ਆਖ਼ਰਕਾਰ ਉਭਰਿਆ।

ਮੱਧਕਾਲੀ ਯੁੱਗ

[ਸੋਧੋ]

ਪੂਰਵ-ਸ਼ੰਕਰੀ ਸਾਹਿਤ (1300-1490 ਈ.)

[ਸੋਧੋ]

ਇਸ ਸਮੇਂ ਨੇ ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀਆਂ ਸਾਹਿਤਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਵਧਾਇਆ: ਅਨੁਵਾਦ ਅਤੇ ਰੂਪਾਂਤਰ, ਅਤੇ ਕੋਰਲ ਗੀਤ।

ਅਨੁਵਾਦ ਅਤੇ ਰੂਪਾਂਤਰ
[ਸੋਧੋ]

ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲੀ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਅਸਾਮੀ ਲੇਖਿਕਾ ਹੇਮਾ ਸਰਸਵਤੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਹਲਾਦ ਚਰਿਤਾ ਅਤੇ ਹਰਾ ਗੌਰੀ ਸੰਵਾਦ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।[6] ਪ੍ਰਹਿਲਾਦ ਚਰਿਤਾ ਦੀ ਕਥਾ ਵਾਮਨ ਪੁਰਾਣ ਤੋਂ ਲਈ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰ ਗੌਰੀ ਸੰਵਾਦ ਵਿਚ ਹਰ-ਗੌਰੀ ਵਿਆਹ, ਕਾਰਤਿਕ ਦਾ ਜਨਮ ਆਦਿ ਦੀ ਮਿੱਥ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਕਵੀਰਤਨਾ ਸਾਰਵਤੀ ਦੀ ਜੈਦਰਥ-ਵਧਾ ; ਰੁਦਰ ਕੰਦਲੀ ਦੀ ਸਾਤਯਕੀ-ਪ੍ਰਵੇਸਾ ਇਸ ਯੁੱਗ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰਚਨਾਵਾਂ ਹਨ। ਹਰੀਵਰ ਵਿਪ੍ਰ, ਕਾਮਤਾ ਰਾਜ ਦੇ ਇੱਕ ਦਰਬਾਰੀ ਕਵੀ, ਨੇ ਵਾਵਰੁਵਾਹਨਰ ਯੁੱਧ (ਮਹਾਭਾਰਤ ਉੱਤੇ ਆਧਾਰਿਤ),[7] ਲਵ-ਕੁਸ਼ਾਰ ਯੁੱਧ (ਰਾਮਾਇਣ ਉੱਤੇ ਆਧਾਰਿਤ) ਅਤੇ ਤਾਮਰਦਵਾਜਰ ਯੁਧ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਨੁਵਾਦਿਤ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨਕ ਵਰਣਨ ਅਤੇ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਜੋ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਅਨੁਵਾਦਿਤ ਕੰਮਾਂ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਵਾਵਰੂਵਾਹਨਰ ਯੁੱਧ, ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ ਅਹੋਮ ਰਾਜ ਦੇ ਲੇਖਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ,[8] ਜੋ ਉਸ ਸਮੇਂ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਰਾਜ ਸੀ, ਅਤੇ ਅਣਵੰਡੇ ਲਖੀਮਪੁਰ ਖੇਤਰ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਲਾਵਾ-ਕੁਸ਼ਰ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਉਹ ਇਸ ਤੋਂ ਵਿਦਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਅਸਲੀ ਅਤੇ ਰਾਮ ਅਤੇ ਸੀਤਾ ਦੇ ਪੁਮਸਵਨ ਸਮਾਰੋਹ ਲਈ ਸਥਾਨਕ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜਾਂ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਕਾਮਤਾ ਦੇ ਦੁਰਲਭਨਾਰਾਇਣ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਤਤਕਾਲੀ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ।

ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਰਚਨਾ ਜਿਸਨੇ ਇੱਕ ਸਥਾਈ ਪ੍ਰਭਾਵ ਛੱਡਿਆ ਉਹ ਹੈ ਸਪਤਕੰਡ ਰਾਮਾਇਣ, ਜਿਸਦੀ ਰਚਨਾ ਮਾਧਵ ਕੰਦਲੀ ਦੁਆਰਾ ਕਵਿਤਾ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਅਤੇ 14ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਇੱਕ ਬਰਾਹਾ ਰਾਜੇ ਮਹਾਮਾਣਿਕਯ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਸੁਣਾਈ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ ਨਾਗਾਓਂ ਜਾਂ ਗੋਲਾਘਾਟ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਖੇਤਰ ਕਾਲਕ੍ਰਮ ਵਿੱਚ, ਮੂਲ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦੇ ਸਥਾਨਕ ਅਨੁਵਾਦਾਂ ਵਿੱਚ, ਕੰਦਲੀ ਦੀ ਰਾਮਾਇਣ ਕੰਬਨ (ਤਾਮਿਲ, 12ਵੀਂ ਸਦੀ) ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਕੀਰਤੀਵਾਸ (ਬੰਗਾਲੀ, 15ਵੀਂ ਸਦੀ), ਤੁਲਸੀਦਾਸ (ਅਵਧੀ, 16ਵੀਂ ਸਦੀ), ਬਲਰਾਮ ਦਾਸ (16ਵੀਂ ਸਦੀ) ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਉੜੀਆ) ਆਦਿ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਪਤਕੰਡ ਰਾਮਾਇਣ ਭਾਰਤੀ ਉਪ-ਮਹਾਂਦੀਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਇੰਡੋ-ਆਰੀਅਨ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਰਾਮਾਇਣ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।[9] ਸਾਹਿਤਕ ਭਾਸ਼ਾ (ਬੋਲਚਾਲ ਦੀ ਅਸਾਮੀ ਦੇ ਉਲਟ) ਇਸ ਰਚਨਾ ਨੂੰ ਅਪਣਾਇਆ ਗਿਆ, 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਉਭਾਰ ਤੱਕ, ਅਗਲੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਮਿਆਰੀ ਸਾਹਿਤਕ ਭਾਸ਼ਾ ਬਣ ਗਈ। ਕਿ ਉਸਦੇ ਕੰਮ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸੀ, ਇਸਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ "ਓਪਰੋਮਾਦੀ ਕੋਬੀ/ਅਪ੍ਰਮਾਦੀ ਕਵੀ " ( "ਅਨਿਰੰਤ ਪੂਰਵਗਾਮੀ ਕਵੀ") ਨੂੰ ਸੰਕਰਦੇਵਾ ਦੀ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਤੋਂ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।[10]

ਮੈਟ੍ਰਿਕਲ ਕਾਵਿ ਦਾ ਪਦ ਰੂਪ (ਹਰੇਕ ਛੰਦ ਵਿੱਚ 14 ਅੱਖਰ ਅਤੇ ਇੱਕ ਦੋਹੇ ਵਿੱਚ ਹਰੇਕ ਪੈਰ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ ਦੋ ਅੱਖਰ) ਅਸਾਮੀ ਕਾਵਿ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਿਆਰ ਬਣ ਗਿਆ, ਜੋ ਕਿ ਆਧੁਨਿਕ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ। ਭਾਵੇਂ ਅਨੁਵਾਦਿਤ ਰਚਨਾ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨਕ ਰੰਗ ਭਰਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਵੀਰਤਾ ਦੀ ਥਾਂ ਕੰਦਲੀ ਨੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਆਦਿ ਦੇ ਘਰੇਲੂ ਮੁੱਦਿਆਂ ਉੱਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਅਲੰਕਾਰਾ ਦੀਆਂ ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, ਅਰਥਲੰਕਾਰਾ ਦੀ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਪਮਾ ਅਤੇ ਅਲੰਕਾਰ ਸਥਾਨਕ ਮਾਹੌਲ ਤੋਂ ਲਏ ਗਏ ਸਨ ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਮੂਲ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਧਰਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ; ਜਦੋਂ ਕਿ ਸ਼ਬਦਲੰਕਰਾ (ਅਲਿਟਰੇਸ਼ਨ ਆਦਿ) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਘੱਟ ਹੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ।

ਪੂਰਵ-ਸ਼ੰਕਰੀ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ, ਕਾਮਰੂਪ ਰਾਜ ਦੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗਣਿਤ-ਸ਼ਾਸਤਰੀ, ਬਕੁਲ ਕਾਯਸਥ, ਨੇ ਕਿਤਾਬਤ ਮੰਜਰੀ (1434) ਦਾ ਸੰਕਲਨ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਸਕਰ II ਦੁਆਰਾ ਅਸਾਮੀ ਵਿੱਚ ਲੀਲਾਵਤੀ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਸੀ।[11] ਕਿਤਾਬਤ ਮੰਜਰੀ ਅੰਕਗਣਿਤ, ਸਰਵੇਖਣ ਅਤੇ ਬੁੱਕਕੀਪਿੰਗ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਕਾਵਿ-ਗ੍ਰੰਥ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਸਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਿਰਲੇਖਾਂ ਹੇਠ ਖਾਤੇ ਰੱਖੇ ਜਾਣੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸ਼ਾਹੀ ਖਜ਼ਾਨੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਟੋਰਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਵਰਗੀਕ੍ਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਟਾਕ ਬੁੱਕ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਹੈ। ਬਕੁਲ ਕਾਯਸਥ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਹੀ ਖਾਤਿਆਂ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਦੂਜੇ ਕਾਯਸਥਾਂ ਦੁਆਰਾ ਅਪਣਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਮਿਆਰਾਂ ਵਜੋਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।[12]

ਕੋਰਲ ਗੀਤ
[ਸੋਧੋ]

ਓਜਾ-ਪਾਲੀ ਨਾਮਕ ਬਿਰਤਾਂਤ-ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰੂਪ ਲਈ ਰਚੇ ਗਏ ਕੋਰਲ ਗੀਤ, ਥੀਏਟਰ ਅਤੇ ਥੀਏਟਰਿਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਦਾ ਪੂਰਵਗਾਮੀ, ਪੰਚਾਲੀ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।[13] ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਰਚਨਾਵਾਂ ਸ਼ੰਕਰਦੇਵ ਦੇ ਸਮਕਾਲੀ ਹਨ, ਪਰ ਇਹ ਸੰਕਰਦੇਵ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਪੁਰਾਣੇ ਰੂਪਾਂ ਵੱਲ ਵਾਪਸ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਸੰਕਰਦੇਵ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਿਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਓਜਾ-ਪਾਲੀ ਦੋ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਦੇ ਹਨ: ਬਿਆਹ-ਗਵਾ ਜੋ ਮਹਾਂਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਅਤੇ ਮਾਰੋਈ, ਜੋ ਕਿ ਸੱਪ ਦੇਵੀ ਮਨਸਾ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸੁਣਾਉਂਦੀ ਹੈ।[13] ਕਵੀ; ਪੀਤਾਂਬਰ, ਦੁਰਗਾਬਰ, ਮਾਨਕਰ ਅਤੇ ਸੁਕਵੀ ਨਰਾਇਣ; ਰਚਨਾਵਾਂ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਨ।[13]

ਸ਼ੰਕਰੀ ਸਾਹਿਤ (1490-1700 ਈ.)

[ਸੋਧੋ]

  ਅਸਾਮੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ, ਸ਼ੰਕਰਦੇਵ ਜਾਂ ਸ਼ੰਕਰੀ ਯੁੱਗ ਦਾ ਯੁੱਗ, ਉਹਨਾਂ ਸਾਹਿਤਕ ਰਚਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਜਿਆਦਾਤਰ ਨਵ-ਵੈਸ਼ਨਵਵਾਦੀ ਲਹਿਰ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸਨ ਜਿਸਨੇ ਏਕਸਰਨ ਨਾਮ-ਧਰਮ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਅਸਾਮੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਸੰਕਰਦੇਵਾ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਬਹੁ-ਆਯਾਮੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸ਼ੈਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਅਤੀਤ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ (ਬੋਰਗੀਟ), ਨਾਟਕੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ (ਅੰਕੀਆ ਨਾਟ, ਭਾਓਨਾ), ਨਾਚ (ਸਤਰੀਆ), ਸਾਹਿਤਕ ਭਾਸ਼ਾ (ਬ੍ਰਜਾਵਲੀ) ਦੇ ਨਵੇਂ ਰੂਪਾਂ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ੰਕਰਦੇਵ ਨੇ ਕੰਮ ਦੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਸੰਸਥਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਰ ਵੀ ਲੋਕ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਮ ਆਦਮੀ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਇਹ ਸੰਕਰਦੇਵ ਹੀ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹੜ੍ਹ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਖੋਲ੍ਹੇ ਅਤੇ ਮਾਧਵਦੇਵ ਵਰਗੇ ਹੋਰਾਂ ਨੂੰ ਉੱਥੇ ਹੀ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਛੱਡਿਆ ਸੀ।[14][15][16] ਉਸਦਾ ਮਹਾਨ ਰਚਨਾ ਕੀਰਤਨ-ਘੋਸ਼ਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀ ਮਹਿਮਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਕਥਾਵਾਂ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਈਚਾਰਕ ਗਾਉਣ ਲਈ ਹਨ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਾਹਿਤਕ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਗਵਤ ਪੁਰਾਣ ਦੀਆਂ ਅੱਠ ਪੁਸਤਕਾਂ ਦਾ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਆਦਿ ਦਸਮਾ (ਕਿਤਾਬ X), ਹਰੀਸ਼ਚੰਦਰ-ਉਪਾਖਯਾਨ, ਭਗਤੀ-ਪ੍ਰਦੀਪ, ਨਿਮੀ-ਨਵਸਿੱਧ-ਸੰਵਾਦ, ਭਗਤੀ-ਰਤਨਾਕਰ (ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦੀਆਂ ਛੰਦਾਂ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਭਾਗਵਤ ਦੀਆਂ ਛੰਦਾਂ) ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਸੰਕਲਿਤ), ਅਨਾਦੀ-ਪਟਨਾ, ਗੁਣਮਾਲਾ ਅਤੇ ਕਈ ਨਾਟਕ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਿਹਨਾ ਯਾਤਰਾ, ਰੁਕਮਣੀ ਹਰਣ, ਪਟਨੀ ਪ੍ਰਸਾਦ, ਕੇਲੀ ਗੋਪਾਲ, ਕੁਰੂਕਸ਼ੇਤਰ ਯਾਤਰਾ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀਰਾਮ ਵਿਜਯਾ।[17][18][19]

ਸੰਕਰਦੇਵਾ ਦੇ ਚੇਲੇ ਮਾਧਵਦੇਵਾ ਦਾ ਅਸਾਮੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਹੈ। ਉਸਦੀ ਮਹਾਨ ਰਚਨਾ, ਨਾਮ ਘੋਸ਼ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਭਾਗਵਤ ਪੁਰਾਣ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ। ਨਾਮ-ਘੋਸਾ ਨੂੰ ਹਜ਼ਾਰੀ ਘੋਸਾ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹਜ਼ਾਰ ਛੰਦ ( ਘੋਸਾ ) ਹਨ। ਉਸ ਦਾ ਗੁਰੂ ਭਾਤਿਮਾ, ਉਸ ਦੇ ਗੁਰੂ ਸੰਕਰਦੇਵ ਦੀ ਉਸਤਤ ਦੀ ਇੱਕ ਲੰਮੀ ਕਵਿਤਾ ਵੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ। ਭਗਤੀ-ਰਤਨਾਵਲੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰਚਨਾ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਣੂਪੁਰੀ ਦੁਆਰਾ ਮੂਲ ਰਚਨਾ ਤੋਂ ਮਾਧਵਦੇਵ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹੋਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਨਾਮ ਮਲਿਕਾ, ਵਾਲਮੀਕਿ ਦੇ ਰਾਮਾਇਣ ਦੇ ਆਦਿ ਕਾਂਡਾ ਦੀ ਅਸਾਮੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ, ਜਨਮ ਰਹਸਯ , 191 ਬੋਰਗੇਟਸ ਅਤੇ ਕਈ ਨਾਟਕ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।[20][21][22][23][24]

ਸੰਕਰਦੇਵ ਅਤੇ ਮਾਧਵਦੇਵ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਕਈ ਹੋਰ ਲੇਖਕ ਉਭਰੇ ਅਤੇ ਅਸਾਮੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ। ਅਨੰਤ ਕੰਡਾਲੀ ਦਾ ਮਹਾਰਾਵਣ ਵਧ, ਹਰੀਹਰਾ ਯੁੱਧ, ਵ੍ਰਤਰਾਸੁਰਾ ਵਧ, ਕੁਮਾਰ ਹਰਣਾ ਅਤੇ ਸਹਸ੍ਰ ਨਾਮ ਵ੍ਰਤੰਤਾ ; ਰਾਮਾ ਸਰਸਵਤੀ ਦਾ ਮਹਾਭਾਰਤ, ਗੀਤਾ ਗੋਵਿੰਦਾ ਅਤੇ ਵਧ ਕਾਵਿਆਸ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ; ਰਤਨਾਕਰ ਕੰਦਲੀ ਦੁਆਰਾ ਨਾਮ ਘੋਸ਼ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ; ਸ਼੍ਰੀਧਰ ਕੰਦਲੀ ਦਾ ਕੁਮਾਰ ਹਰਣਾ ; ਗੋਪਾਲਦੇਵ ਦੁਆਰਾ ਜਨਮਜਾਤ੍ਰਾ, ਨੰਦੂਤਸਵ, ਗੋਪੀ-ਉਦਬ ਸੰਬਦ ਅਤੇ ਸਿਤਾਰ ਪਾਤਾਲ ਪ੍ਰਵੇਸ਼; ਰਾਮਚਰਨ ਠਾਕੁਰ ਦੁਆਰਾ ਕੀਰਤਨ ਘੋਸ਼ ਦਾ ਸੰਕਲਨ; ਪੁਰਸ਼ੋਤਮ ਠਾਕੁਰ ਦੁਆਰਾ ਨਵ ਘੋਸ਼, ਸੰਤਾਸਾਰ, ਬੁਰਹਾ-ਭਾਸ਼ਯ ਆਦਿ ਕਾਲ ਦੇ ਵਰਣਨਯੋਗ ਹਨ।[25][26][17][27]

ਭੱਟਾਦੇਵਾ, ਇਸ ਸਮੇਂ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲੇਖਕ, ਅਸਾਮੀ ਵਾਰਤਕ ਦਾ ਪਿਤਾਮਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[28] ਕਥਾ ਭਾਗਵਤ, ਕਥਾ ਗੀਤਾ, ਭਕਤਿਰਤਨਾਵਲੀ, ਭਗਤੀ ਵਿਵੇਕਾ (ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ) ਆਦਿ ਉਸ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰਚਨਾਵਾਂ ਹਨ। ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਵਿਆਕਰਣ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਭੱਟਦੇਵ ਭੱਟਦੇਵ ਦੀ ਵਿਦਵਤਾ, ਅਤੇ ਭਾਗਵਤ ਉੱਤੇ ਉਸਦੀ ਕਮਾਂਡ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਭਾਗਵਤ ਭੱਟਾਚਾਰੀਆ ਦੀ ਉਪਾਧੀ ਦਿੱਤੀ।[29][30]

ਸ਼ੰਕਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਾ ਸਾਹਿਤ (1700-1826 ਈ.)

[ਸੋਧੋ]

ਅਹੋਮ ਰਾਜ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਵਿਸਥਾਰ ਦੇ ਨਾਲ, ਨਵ-ਵੈਸ਼ਨਵ ਕੇਂਦਰਿਤ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਸਾਹਿਤਕ ਰਚਨਾਵਾਂ ਨੇ 18ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਗਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦੀ ਰਚਨਾ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਅਜੇ ਵੀ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਰਘੂਨਾਥ ਮਹੰਤਾ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਜਿਸ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਕਥਾ-ਰਾਮਾਇਣ, ਅਦਭੁਤ ਰਾਮਾਇਣ ਅਤੇ ਸਤਰੁੰਜੋਏ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ- ਇਹ ਸਾਰੇ ਰਾਮਾਇਣ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹਨ।[31][32][33] ਕਬੀਰਾਜ ਚੱਕਰਵਰਤੀ ਦੁਆਰਾ ਬ੍ਰਹਮਾ ਵੈਵਰਤ ਪੁਰਾਣ ਅਤੇ ਸ਼ਕੁੰਤਲਾ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ, ਕਬੀਰਾਜ ਚੱਕਰਵਤੀ ਦੀ ਗੀਤਾਰ ਪੁਥੀ ਵਿੱਚ ਅਹੋਮ ਰਾਜੇ ਰੁਦਰ ਸਿੰਘਾ ਅਤੇ ਸ਼ਿਵ ਸਿੰਘਾ ਦੁਆਰਾ ਰਚੇ ਗਏ ਕਈ ਗੀਤਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਹੈ। ਕਵੀਚੰਦਰ ਦਵਿਜ ਦਾ ਧਰਮ ਪੁਰਾਣ, ਬਿਸ਼ਨੂ ਦੇਵ ਗੋਸਵਾਮੀ ਦਾ ਪਦਮ ਪੁਰਾਣ, ਬੋਰਰੁਚੀ ਦਾ ਪੁਤਲਾ ਚਰਿਤ੍ਰ, ਰਾਮਚੰਦਰ ਬੋਰਪਾਤਰਾ ਦਾ ਹੋਇਗਰੀਬ-ਮਾਧਵ ਕਾਹਿਨੀ, ਆਚਾਰੀਆ ਦਵਿਜ ਦਾ ਆਨੰਦ-ਲਹਾਰੀ, ਰੁਚੀਨਾਥ ਕੰਦਲੀ ਦਾ ਸੀ ਹੰਡੀ ਰੀ ਆਖਿਆਣ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਇਸ ਕਾਲ ਦੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰਚਨਾ ਹੈ। ਵਿਹਾਰਕ ਗਿਆਨ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦੇ ਅਨੁਵਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਚੰਦ ਓਝਾ ਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀਹਸਥ ਮੁਕਤਾਵਲੀ ਅਤੇ ਡਾਂਸ ਅਤੇ ਮੁਦਰਾ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ, ਕਾਮਰਤਨ-ਤੰਤਰ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ, ਕਵੀਰਾਜ ਚੱਕਰਵਰਤੀ ਦੁਆਰਾ ਭਾਸਵਤੀ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਹਸਤੀਵਿਦਿਆਰਨਵ, ਰਾਜਾ ਸਿਵਾ ਸਿੰਘਾ ਦੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਹੇਠ ਚਲਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸੁਕੁਮਾਰ ਬਰਕੈਥ ਦੁਆਰਾ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਸੰਭੂਨਾਥ ਦੁਆਰਾ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਪਾਠ ਗਜੇਂਦਰ-ਚਿੰਤਮੋਨੀ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਸੂਰਜਖੜੀ ਦੈਵਜਨਾ ਦੁਆਰਾ ਘੋੜਾ ਨਿਦਾਨ, ਅਸਵਨੀਦਾਨ ਵਰਗੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵੀ ਸੰਕਲਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।[34][35][36]

ਅਹੋਮ ਬਾਦਸ਼ਾਹਾਂ ਦੇ ਮਹਿਲ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਸ਼ਾਹੀ ਹੱਥ-ਲਿਖਤਾਂ, ਰਿਕਾਰਡਾਂ, ਚਿੱਠੀਆਂ ਅਤੇ ਨਕਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਅਪਾਰਟਮੈਂਟਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸੈੱਟ ਸੀ ਜਿਸਦਾ ਇੰਚਾਰਜ ਗੰਦਬੀਆ ਬਰੂਆ ਨਾਮ ਦਾ ਇੱਕ ਉੱਚ ਅਧਿਕਾਰੀ ਸੀ। ਲਿਖਾਕਰ ਬਰੂਆ ਨਾਂ ਦਾ ਇਕ ਹੋਰ ਅਧਿਕਾਰੀ ਸ਼ਾਬਦਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗ੍ਰੰਥੀਆਂ ਦਾ ਸੁਪਰਡੈਂਟ ਸੀ ਜੋ ਕਲਰਕਾਂ ਅਤੇ ਨਕਲਕਾਰਾਂ ਦੀ ਫੌਜ ਦੇ ਕੰਮ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਦਾ ਸੀ।[37]

ਆਧੁਨਿਕ ਯੁੱਗ

[ਸੋਧੋ]

ਇਹ ਅਹੋਮ ਦਰਬਾਰ ਦੇ ਵਾਰਤਕ ਇਤਿਹਾਸ ( ਬੁਰੰਜੀ ) ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੈ। ਅਹੋਮ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਇਤਿਹਾਸਕ ਲਿਖਤਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ ਲੈ ਕੇ ਆਏ ਸਨ। ਅਹੋਮ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ, ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਇਤਹਾਸ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮੂਲ ਤਾਈ-ਕਦਾਈ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਰਚੇ ਗਏ ਸਨ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਅਹੋਮ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਨੇ ਅਸਾਮੀ ਨੂੰ ਅਦਾਲਤੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਜੋਂ ਅਪਣਾਇਆ, ਤਾਂ ਇਤਿਹਾਸਕ ਇਤਹਾਸ ਅਸਾਮੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਜਾਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ। 17ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ, ਅਦਾਲਤੀ ਇਤਹਾਸ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਗਏ। ਇਹ ਇਤਹਾਸ ਜਾਂ ਬੁਰੰਜੀਆਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਹੋਮ ਦੁਆਰਾ ਬੁਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਧਾਰਮਿਕ ਲੇਖਕਾਂ ਦੀ ਸ਼ੈਲੀ ਨਾਲੋਂ ਟੁੱਟ ਗਏ ਸਨ। ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਆਕਰਣ ਅਤੇ ਸਪੈਲਿੰਗ ਵਿੱਚ ਮਾਮੂਲੀ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਹੈ।

ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ

[ਸੋਧੋ]

ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ 1836 ਵਿੱਚ ਅਸਾਮ ਵਿੱਚ ਬੰਗਾਲੀ ਨੂੰ ਰਾਜ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਬੰਗਾਲ ਪ੍ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਸੀ ਨਾਲ ਮਿਲਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਾਗੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਅਸਾਮ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਪ੍ਰਗਤੀ ਨਾ ਸਿਰਫ ਹੌਲੀ ਰਹੀ, ਸਗੋਂ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਦਾਰ ਰਹੀ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬੰਗਾਲੀਆਂ ਨੂੰ ਆਯਾਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਆਸਾਮ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਨੌਕਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਸਕੂਲੀ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਅਸਾਮੀ ਵਿੱਚ ਪਾਠ ਪੁਸਤਕਾਂ ਲਿਖਣ ਨੂੰ ਕੋਈ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਅਤੇ ਅਸਾਮੀ ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ।[38] ਇੱਕ ਨਿਰੰਤਰ ਮੁਹਿੰਮ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਅਸਾਮੀ ਨੂੰ 1873 ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਭਾਸ਼ਾ ਵਜੋਂ ਬਹਾਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਕਿਉਂਕਿ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਛਪਾਈ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਪੂਰਬੀ ਅਸਾਮ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ, ਪੂਰਬੀ ਬੋਲੀ ਨੂੰ ਸਕੂਲਾਂ, ਅਦਾਲਤਾਂ ਅਤੇ ਦਫਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਇਸਨੂੰ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਟੈਂਡਰਡ ਅਸਾਮੀ ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ, ਅਸਾਮ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਤੇ ਵਪਾਰਕ ਕੇਂਦਰ ਵਜੋਂ ਗੁਹਾਟੀ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਨਾਲ, ਮਿਆਰੀ ਅਸਾਮੀ ਪੂਰਬੀ ਬੋਲੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਚਲੇ ਗਏ ਹਨ।

ਮਿਸ਼ਨਰੀਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ

[ਸੋਧੋ]

ਆਧੁਨਿਕ ਅਸਾਮੀ ਦੌਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 1819 ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕੀ ਬੈਪਟਿਸਟ ਮਿਸ਼ਨਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਅਸਾਮੀ ਵਾਰਤਕ ਵਿੱਚ ਬਾਈਬਲ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਨਾਲ ਹੋਈ ਸੀ।[39] ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਮਿਆਰੀ ਅਸਮੀਆ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਪੂਰਬੀ ਅਸਾਮ ਦੀ ਸਿਬਸਾਗਰ ਬੋਲੀ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬਾਣੀ ਕਾਂਤਾ ਕਾਕਤੀ ਦੇ "ਅਸਾਮੀ, ਇਸਦਾ ਗਠਨ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ" (1941, ਸ਼੍ਰੀ ਖਗੇਂਦਰ ਨਰਾਇਣ ਦੱਤਾ ਬਰੂਹਾ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ, ਐਲਬੀਐਸ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ, ਜੀਐਨ ਬੋਰਦੋਲੋਈ ਰੋਡ, ਗੁਹਾਟੀ-1, ਅਸਾਮ, ਭਾਰਤ) ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ - "ਮਿਸ਼ਨਰੀਆਂ ਨੇ ਪੂਰਬੀ ਅਸਾਮ ਵਿੱਚ ਸਿਬਸਾਗਰ ਨੂੰ ਬਣਾਇਆ। ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਾਹਿਤਕ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਸਿਬਸਾਗਰ ਦੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਅਮਰੀਕਨ ਬੈਪਟਿਸਟ ਮਿਸ਼ਨਰੀਆਂ ਨੇ 1813 ਵਿਚ ਬਾਈਬਲ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਨ ਵਿਚ ਇਸ ਬੋਲੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਨ।

ਮਿਸ਼ਨਰੀਆਂ ਨੇ 1836 ਵਿੱਚ ਸਿਬਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਪ੍ਰੈਸ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਲਿਖਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਸਥਾਨਕ ਅਸਮੀਆ ਬੋਲੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। 1846 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਰੁਣੋਦੋਈ ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਮਾਸਿਕ ਪੱਤਰਕਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ 1848 ਵਿੱਚ, ਨਾਥਨ ਬ੍ਰਾਊਨ ਨੇ ਅਸਾਮੀ ਵਿਆਕਰਣ ਉੱਤੇ ਪਹਿਲੀ ਕਿਤਾਬ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ। ਮਿਸ਼ਨਰੀਜ਼ ਨੇ 1867 ਵਿੱਚ ਐਮ. ਬ੍ਰੋਨਸਨ ਦੁਆਰਾ ਸੰਕਲਿਤ ਪਹਿਲੀ ਅਸਾਮੀ-ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਡਿਕਸ਼ਨਰੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ। ਅਸਾਮੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕੀ ਬੈਪਟਿਸਟ ਮਿਸ਼ਨਰੀਆਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਯੋਗਦਾਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਅਸਾਮ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਜੋਂ ਅਸਾਮੀ ਦੀ ਮੁੜ ਸ਼ੁਰੂਆਤ। 1848 ਵਿੱਚ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਨਾਥਨ ਬ੍ਰਾਊਨ ਨੇ ਅਸਾਮੀ ਭਾਸ਼ਾ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਗ੍ਰੰਥ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ।[40] ਇਸ ਸੰਧੀ ਨੇ ਅਸਾਮ ਵਿੱਚ ਅਸਾਮੀ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੁਬਾਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਦਿੱਤੀ। ਅਸਾਮ ਪ੍ਰਾਂਤ ਬਾਰੇ ਆਪਣੀ 1853 ਦੀ ਸਰਕਾਰੀ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਧਿਕਾਰੀ ਮੋਫਟ ਮਿੱਲਜ਼ ਨੇ ਲਿਖਿਆ:

....ਲੋਕ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਮੇਰੀ ਰਾਏ ਵਿੱਚ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕਾਰਨਾਂ ਨਾਲ, ਵਰਨਾਕੂਲਰ ਅਸਾਮੀ ਲਈ ਬੰਗਾਲੀ ਦੇ ਬਦਲ ਦੀ। ਬੰਗਾਲੀ ਅਦਾਲਤ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ, ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਿਤਾਬਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਾਸਤਰਾਂ ਦੀ ਨਹੀਂ, ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਆਮ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਇੱਕ ਸਖ਼ਤ ਪੱਖਪਾਤ ਹੈ। …ਅਸਾਮੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਂਤ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਵਿਦਵਾਨ ਮਿਸਟਰ ਬ੍ਰਾਊਨ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਸੁੰਦਰ, ਸਰਲ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਬੰਗਾਲੀ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤ ਹੋਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਹੋਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੱਖਰਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇਹ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਗਲਤੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਨੂੰ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਬੰਗਾਲੀ ਵਿੱਚ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਕਿ ਅਸਾਮੀ ਨੂੰ ਇਸਨੂੰ ਹਾਸਲ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਸਾਡੇ ਕਦਮਾਂ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਦੇਰ ਹੋ ਗਈ ਹੈ, ਪਰ ਮੈਂ ਸਿੱਖਿਆ ਕੌਂਸਲ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਵਿਚਾਰ ਲਈ ਆਨੰਦਰਾਮ ਫੁਕਨ ਦੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਦੀ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕਰਾਂਗਾ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬੰਗਾਲੀ ਦੇ ਬਦਲੇ ਸਥਾਨਕ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਅਤੇ ਵਰਨਾਕੂਲਰ ਦੇ ਕੋਰਸ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ। ਬੰਗਾਲੀ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਮੈਨੂੰ ਯਕੀਨ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ, ਟਿਊਸ਼ਨ ਦੀ ਇਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਦੋ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਸਿੱਖੇਗਾ ਜਿੰਨਾ ਉਹ ਹੁਣ ਚਾਰ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਹਾਸਲ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਨੌਜਵਾਨ ਨੂੰ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਲਾਤੀਨੀ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਸਿਖਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਉਹ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਧਾਰਿਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਅਤੇ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਇੱਕ ਅਸਾਮੀ ਨੂੰ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਸਿਖਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਉਹ ਆਪਣੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ।[41]

ਆਧੁਨਿਕ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ

[ਸੋਧੋ]

  ਆਧੁਨਿਕ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਦੌਰ ਅਸਾਮੀ ਰਸਾਲੇ ਜੋਨਾਕੀ (জোনাকী) (1889) ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਨੇ ਲਕਸ਼ਮੀਨਾਥ ਬੇਜ਼ਬਰੋਆ ਦੁਆਰਾ ਛੋਟੀ ਕਹਾਣੀ ਦਾ ਰੂਪ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਸਾਮੀ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਜੋਨਾਕੀ ਦੌਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। 1894 ਵਿੱਚ ਰਜਨੀਕਾਂਤਾ ਬੋਰਦੋਲੋਈ ਨੇ ਪਹਿਲਾ ਅਸਾਮੀ ਨਾਵਲ ਮਿਰਜੀਯੋਰੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ।[42]

ਆਧੁਨਿਕ ਅਸਾਮੀ ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਜੋਤੀ ਪ੍ਰਸਾਦ ਅਗਰਵਾਲਾ, ਬਿਰਿੰਚੀ ਕੁਮਾਰ ਬਰੂਆ, ਹੇਮ ਬਰੂਆ, ਅਤੁਲ ਚੰਦਰ ਹਜ਼ਾਰਿਕਾ, ਮਫੀਜ਼ੂਦੀਨ ਅਹਿਮਦ ਹਜ਼ਾਰਿਕਾ, ਨਲਿਨੀ ਬਾਲਾ ਦੇਵੀ, ਨਵਕਾਂਤ ਬਰੂਆ, ਸਈਅਦ ਅਬਦੁਲ ਮਲਿਕ, ਮਮੋਨੀ ਰਾਇਸੋਮ ਗੋਸਵਾਮੀ , ਸੈਯਦ ਅਬਦੁਲ, ਸੈਯਦ ਨਾਨ ਹੋਮ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਭਰਪੂਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਬੋਰਗੋਹੈਨ, ਬੀਰੇਂਦਰ ਕੁਮਾਰ ਭੱਟਾਚਾਰੀਆ, ਡੀ.ਕੇ. ਬਰੂਹਾ, ਨਿਰੂਪਮਾ ਬੋਰਗੋਹੈਨ, ਕੰਚਨ ਬਰੂਹਾ, ਸੌਰਭ ਕੁਮਾਰ ਚਲੀਹਾ ਅਤੇ ਹੋਰ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਅਸਾਮ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਅਸਾਮੀ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ, ਦੇਵੀ ਪ੍ਰਸਾਦ ਬਾਗਰੋਡੀਆ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸਰੋਤਿਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਜੋਤੀ ਪ੍ਰਸਾਦ ਅਗਰਵਾਲਾ ਦੇ ਪੂਰੇ ਕੰਮ ਦਾ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਬਗਰੋਦੀਆ ਨੇ ਸ਼੍ਰੀਮੰਤ ਸ਼ੰਕਰਦੇਵ ਦੀ ‘ਗੁਣਮਾਲਾ’ ਦਾ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਵੀ ਕੀਤਾ ਹੈ।

1917 ਵਿੱਚ ਅਸਾਮ ਸਾਹਿਤ ਸਭਾ ਦਾ ਗਠਨ ਅਸਾਮੀ ਸਮਾਜ ਦੇ ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਅਤੇ ਅਸਾਮੀ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਮੰਚ ਵਜੋਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਦਮਨਾਥ ਗੋਹੇਨ ਬਰੂਆ ਸਮਾਜ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸਨ।

ਸਮਕਾਲੀ ਸਾਹਿਤ

[ਸੋਧੋ]

ਸਮਕਾਲੀ ਲੇਖਕਾਂ ਵਿੱਚ ਅਰੂਪਾ ਪਤੰਗੀਆ ਕਲੀਤਾ, ਪਰਸਮਿਤਾ ਸਿੰਘ, ਮੋਨਿਕੁੰਤਲਾ ਭੱਟਾਚਾਰੀਆ, ਮੌਸੁਮੀ ਕੋਂਡੋਲੀ, ਮੋਨਾਲੀਸਾ ਸੈਕੀਆ, ਗੀਤਾਲੀ ਬੋਰਾਹ, ਜੂਰੀ ਬੋਰਾਹ ਬੋਰਗੋਹੇਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਉੱਭਰ ਰਹੇ ਰੁਝਾਨਾਂ ਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕਤਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀ ਸਾਹਿਤਕ ਤਕਨੀਕ ਦੇ ਪ੍ਰਯੋਗਾਂ ਅਤੇ ਜਾਦੂਈ ਯਥਾਰਥਵਾਦ ਅਤੇ ਅਤਿ-ਯਥਾਰਥਵਾਦ ਦੇ ਨਾਲ ਨੌਜਵਾਨ ਲੇਖਕਾਂ ਦੇ ਵਧ ਰਹੇ ਮੋਹ ਦੁਆਰਾ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਾਹਿਤਕ ਆਲੋਚਨਾ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਨੌਜਵਾਨ ਸਾਹਿਤਕ ਆਲੋਚਕ ਅਰੇਂਦਮ ਬੋਰਕਾਟਾਕੀ, ਭਾਸਕਰ ਜੋਤੀ ਨਾਥ, ਦੇਬਾਭੂਸ਼ਨ ਬੋਰਾਹ ਸਾਹਿਤਕ ਆਲੋਚਨਾ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਸਾਮੀ ਸਾਹਿਤ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਅਸਾਮੀ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪਿਛਲੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅਸਾਮੀ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੇ ਪਾਠਕ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਵਧ ਰਹੇ ਹਨ। ਉੱਤਰ ਪੂਰਬ ਦੇ ਪੁਸਤਕ ਮੇਲੇ ਅਤੇ ਨਗਾਓਂ ਪੁਸਤਕ ਮੇਲੇ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਸਫ਼ਲਤਾ ਦੇਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਅਸਾਮੀ ਪੁਸਤਕਾਂ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਵਧੀ ਤਾਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਪੁਸਤਕਾਂ ਵੀ ਵਧੀਆਂ।[43]

ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ

[ਸੋਧੋ]
  • ਅਸਾਮੀ ਲੇਖਕਾਂ ਦੀ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਕਲਮ ਨਾਮਾਂ ਨਾਲ ਸੂਚੀ
  • ਓਕਸੋਮਿਆ ਭਕਸਾ ਉਨਤੀ ਜ਼ਾਧਿਨੀ ਜ਼ੋਭਾ
  • ਅਸਾਮੀ ਲਘੂ ਕਹਾਣੀ
  • ਅਸਾਮੀ ਕਵਿਤਾ
  • ਅਸਾਮੀ ਕਵੀਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ
  • ਭਾਰਤੀ ਸਾਹਿਤ
  • ਅਸਾਮੀ ਲਈ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜੇਤੂਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ
  • ਅਸਾਮ ਸਾਹਿਤ ਸਭਾ
  • ਸਦਉ ਅਸਮ ਲੇਖਿਕਾ ਸਮਾਰੋਹ ਸੰਮਤੀ

ਨੋਟਸ

[ਸੋਧੋ]
  1. ↑ "(T)he Charyapadas or dohas may be taken to be the starting point of Assamese language and literature." (Sarma 1976)
  2. ↑ (Kakati 1953)
  3. ↑ Neog, Maheswar (2008). Asamiya Sahityar Ruprekha (10th ed.). Guwahati: Chandra Prakash.
  4. ↑ (Sharma 1978, pp. 0.24-0.29)
  5. ↑ 5.0 5.1 (Saikia 1997, p. 5)
  6. ↑ Sarma, Satyendranath (2009). Axomiya Xahityar Xamixhyatmak Itibritta (9th ed.). Guwahati: Saumar Prakash.
  7. ↑ example of language:
    age yena manusye laware kharatari
    chaga buli baghar galata ache dhari
    manusye erante galara nere baghe
    "if a man runs fast
    and catches hold of the neck of a tiger thinking it is only a goat
    and then tries to leave it, the tiger would not let him go"
  8. ↑ References to camua (verse 176), cor (verse 57), and phura (verse 70) indicated that Vipra was either acquainted with the Ahom Kingdom, or even belonged there.
  9. ↑ Goswāmī, Māmaṇi Raẏachama, 1942-2011. (1996). Rāmāyaṇa from Gangā to Brahmaputra. Delhi: B.R. Pub. Corp. ISBN 817018858X. OCLC 47208217.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link) CS1 maint: numeric names: authors list (link)
  10. ↑ purvakavi apramadi madhav kandali adi
    pade virachila rama katha
    hastira dekhiya lada sasa yena phure marga
    mora bhaila tenhaya avastha.
  11. ↑ Chopra, Pran Nath (1992). Encyclopaedia of India – Volume 23. Rima Publishing House. p. 157.
  12. ↑ Proceedings and transactions of the All-India oriental conference – Volume 23. 1969. p. 174.
  13. ↑ 13.0 13.1 13.2 (Saikia 1997, p. 8)
  14. ↑ "Mahapurusism; name of religion preached by Sankaradeva is Eka-Sarana Hari-Nām Dharma, also referred to as Mahapurusism or Assam Vaisnavism. It is deeply rooted in Vedantic philosophy, as contained in the Bhagavata and the Gita. :: ATributeToSankaradeva". www.atributetosankaradeva.org. Retrieved 2019-09-27.
  15. ↑ "Sankardeva and the Neo-Vaishnavite Movement in Assam". The Sentinel (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). 2018-09-11. Retrieved 2019-09-27.
  16. ↑ "Mahapurush Srimanta Sankardev | Krishnakshi Kashyap" (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). 18 January 2016. Retrieved 2019-09-27.
  17. ↑ 17.0 17.1 Barman, Sivnath (1999). An Unsung Colossus: An Introduction to the Life and Works of Sankardev. Guwahati: Forum for Sankaradeva Studies/ North Eastern Hill University.
  18. ↑ Borkakoti, Sanjib Kumar (2005). Mahapurusha Srimanta Sankaradeva. Guwahati: Bani Mandir.
  19. ↑ Borkakoti, Sanjib Kumar (2012). Srimanta Sankaradeva : an epoch maker. Guwahati: EBH Publishers (India). ISBN 978-93-80261-47-8.
  20. ↑ "The Nama Ghosa of Madhavadeva (Madhabdeva, Madhavdev) :: ATributeToSankaradeva". www.atributetosankaradeva.org. Retrieved 2019-09-27.
  21. ↑ "The Bhakti Ratnavali of Madhavadeva :: ATributeToSankaradeva". atributetosankaradeva.org. Retrieved 2019-09-27.
  22. ↑ "Buy Bhakti Ratnavali from Chennaimath.org at lowest price". Ramakrishna Math iStore (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2019-09-27.
  23. ↑ "The Literary Output of Madhavadeva (Madhabdeva, Madhavdev) :: ATributeToSankaradeva". atributetosankaradeva.org. Retrieved 2019-09-27.
  24. ↑ "The Guru Bhatima of Madhavadeva :: ATributeToSankaradeva". atributetosankaradeva.org. Retrieved 2019-09-27.
  25. ↑ Gogoi, Biswadip. "Translation in Assamese: A Brief Account". In Khan, Tariq (in en). History of Translation in India. pp. 281–307. https://www.academia.edu/34604056. 
  26. ↑ Sen, Samar Ranjan (1985). The Truth unites: essays in tribute to Samar Sen (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Subarnarekha.
  27. ↑ Goswami, Upendranath. (1970). A study on Kāmrūpī, a dialect of Assamese. Dept. of Historical Antiquarian Studies, Assam. OCLC 5354680.
  28. ↑ Sarma, Satyendranath (1987). "Bhattacharya, Baikunthanatha Bhagavata", in Dutta, Amaresh (ed.), Encyclopaedia of Indian Literature. New Delhi: Sahitya Akademi. p. 480.
  29. ↑ Barua, B. K. (1953). "Early Assamese Prose", in Kakati, Banikanta (ed.), Aspects of Early Assamese Literature. Gauhati: Gauhati University. p. 129.
  30. ↑ (Saikia 1997)
  31. ↑ Pattanaik, Devdutt (2018). Devlok with Devdutt Pattanaik: 3. Penguin Random House India Private Limited.
  32. ↑ Mahanta, Raghunatha (1972). Adbhuta Ramayana. Gauhati: Gauhati University Press.
  33. ↑ Paniker, K. Ayyappa (1997). Medieval Indian Literature: Surveys and selections. New Delhi: Sahitya Akademi. p. 16. ISBN 81-260-0365-0.
  34. ↑ Mishra, Dr Mani Bhushan (2015-01-23). UGC NET/JRF/SET History (Paper II & III) Facts At a Glance (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Upkar Prakashan. ISBN 9789350133231.
  35. ↑ "Assamese Literature". lisindia.ciil.org. Retrieved 2019-09-28.
  36. ↑ Hazarika, Bisweswar (2016). Asomiya Sahityar Buranji, Pratham Khanda (2nd ed.). Guwahati: Anandaram Borooah Institute of Language, Art and Culture.
  37. ↑ Hemchandra Goswami, Descriptive Catalogue Of Assamese Manuscripts. p. 19.
  38. ↑ Bose, M.L. (1989). Social History of Assam. New Delhi: Ashok Kumar Mittal Concept Publishing Company. p. 91.
  39. ↑ Borgohain, Homen (2015). Asomiya Sahityar Buranji,Sastha Khanda (3rd ed.). Guwahati: Anandaram BorooahInstitute of Language, Art and Culture.
  40. ↑ Brown, Nathan (1848).
  41. ↑ Mills, A.G. Moffat (1853). Report of A.G. Moffat Mills, Judge, Sudder Court, Mymensingh dated 24th July 1853, on the province of Assam
  42. ↑ "Miri Jiyori - Rajanikanta Bordoloi". www.complete-review.com. Retrieved 2019-09-27.
  43. ↑ "Sahitya Akademi organized webinar on trends in Assamese short stories - Sentinelassam". 4 November 2020.

ਹਵਾਲੇ

[ਸੋਧੋ]

 

"https://pa.wikipedia.org/w/index.php?title=ਅਸਾਮੀ_ਸਾਹਿਤ&oldid=743108" ਤੋਂ ਲਿਆ