ਮੂਰਿਸ਼ ਕਿਲ੍ਹਾ
ਮੂਰਿਸ਼ ਕਿਲ੍ਹਾ ਜਿਬਰਾਲਟਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਇਤਹਾਸਿਕ ਮੱਧਕਾਲੀਨ ਕਿਲ੍ਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਈ ਇਮਾਰਤਾਂ, ਦਵਾਰ, ਕਿਲੇਬੰਦ ਦੀਵਾਰਾਂ ਅਤੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਟਾਵਰ ਆਫ ਹੋਮੇਜ ਅਤੇ ਗੇਟ ਹਾਉਸ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਟਾਵਰ ਆਫ ਹੋਮੇਜ ਜਿਬਰਾਲਟਰ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਮੁਸਾਫਰਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰੋਂ ਹੀ ਵਿੱਖ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੂਰਿਸ਼ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਜਿਬਰਾਲਟਰ ਵਿੱਚ ਉਸਾਰੀ ਮਿਰਿਨਿਦ ਖ਼ਾਨਦਾਨ ਨੇ ਕਰਵਾਇਆ ਸੀ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਇਹ ਇਬਿਰਿਆਈ ਪੇਨਿਜਵੇਲਾ ਕਿ ਇੱਕ ਅਦੁੱਤੀ ਵਸਤੂ ਬਣ ਗਿਆ।[1]
ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਇੱਕ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਜਿਬਰਾਲਟਰ ਦਾ ਐਚ ਐਮ ਜੇਲ੍ਹ ਵੀ ਸਥਿਤ ਸੀ ਪਰ ਉਸਨੂੰ 2010 ਵਿੱਚ ਮੁੰਤਕਿਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਇਤਹਾਸ
[ਸੋਧੋ]
ਜਿਬਰਾਲਟਰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਤੋਂ ਹੀ ਕਈ ਸਭਿਅਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਆਦਮੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਖਿੱਚ ਦਾ ਸਥਾਨ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਨਨਿੰਦਰਥਾਲ ਕਾਲ ਤੋਂ ਮੂਰਿਸ਼, ਸਪੇਨੀ ਅਤੇ ਵਰਤਮਾਨ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਾਮਰਾਜ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ।
ਜਿਬਰਾਲਟਰ ਦੇ ਇਤਹਾਸ ਵਿੱਚ ਮੂਰਿਸ਼ ਸਾਮਰਾਜ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬਾ ਚਲਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜੋ 711 ਵਲੋਂ 1309 ਤੱਕ ਚਲਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਮਗਰੋਂ 1940 ਤੋਂ 1562 ਤੱਕ ਕਾਇਮ ਰਿਹਾ ਜੋ ਕੁਲ 710 ਸਾਲ ਦਾ ਹੋਵੇਗਾ।[2] ਜਿਬਰਾਲਟਰ ਦਾ ਮੁਸਲਮਾਨ ਅਤੇ ਇਸਾਈ, ਦੋਨਾਂ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਸਥਾਨ ਹੈ।
ਸਪੇਨ ਉੱਤੇ ਮੂਰਿਸ਼ ਦੀ ਚੜਾਈ ਤਾਰਿਕ ਇਬਿਨ ਜਿਆਦ ਅਤੇ ਮੂਸਾ ਇਬਿਨ ਨਸੀਰ ਨੇ ਕੀਤੀਸੀ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਵਸ ਜਿਬਰਾਲਟਰ ਸਪੇਨ ਦੀ ਚੜਾਈ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਅਤੇ ਫ਼ਰਾਂਸ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਿਆ। ਇਹ ਚੜਾਈ ਕੇਵਲ ਬਾਈ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ।[3] ਰਣਨੀਤੀ ਦੇ ਨਜਰੀਏ ਤੋਂ ਜਿਬਰਾਲਟਰ ਦਾ ਮਹੱਤਵ ਮੂਰਿਸ਼ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਅੰਤਮ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵਧਿਆ ਜਦੋਂ ਇਸਾਈਆਂ ਨੇ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਗੁਅਦਾਲਕੁਵਿਰ ਘਾਟੀ ਉੱਤੇ ਅਧਿਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਜੋ ਗਰਾਨਾਡਾ ਦੇ ਸਾਮਰਾਜ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਅਫਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਮੂਰਿਸ਼ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਜੋੜਨ ਵਾਲੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਘਾਟੀ ਸੀ।
ਮੂਰਿਸ਼ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਅਠਵੀਂ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਈਪੂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਪਰ ਇਸ ਦਾ ਕੋਈ ਪ੍ਰਮਾਣ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਜ ਪੂਰਾ ਕਦੋਂ ਹੋਇਆ ਸੀ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "Commonwealth Association of Museums - The Heritage of Gibralter: A Reply". Archived from the original on 2012-03-04. Retrieved 2012-11-15.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ Guide to the Castles of Europe
- ↑ Information on the Moorish Castle Complex
