ਸਮੱਗਰੀ 'ਤੇ ਜਾਓ

ਸੀਤਾਰਾਮ ਯੇਚੁਰੀ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਸੀਤਾਰਾਮ ਯੇਚੁਰੀ
ਸੀਤਾਰਾਮ ਯੇਚੁਰੀ 2013
ਭਾਰਤੀ ਕਮਿਉਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ (ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ) ਦੇ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ
ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ
19 ਅਪ੍ਰੈਲ 2015 – 12 ਸਤੰਬਰ 2024
ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕਾਰਤ
ਭਾਰਤੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ (ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ) ਦਾ ਮੈਂਬਰ
ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ
10 ਜਨਵਰੀ 1992 – 12 ਸਤੰਬਰ 2024
ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ਦਾ ਮੈਂਬਰ, ਰਾਜ ਸਭਾ
ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ
19 ਅਗਸਤ 2005 – 18 ਅਗਸਤ 2017
ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂਅਬਾਨੀ ਰੋਏ
ਤੋਂ ਬਾਅਦਸ਼ਾਂਤਾ ਛੇਤਰੀ
ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ
ਜਨਮ(1952-08-12)12 ਅਗਸਤ 1952
ਮਦਰਾਸ, ਮਦਰਾਸ ਰਾਜ, ਭਾਰਤ
(ਹੁਣ ਚੇਨਈ, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ, ਭਾਰਤ)
ਮੌਤ12 ਸਤੰਬਰ 2024(2024-09-12) (ਉਮਰ 72)
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, ਭਾਰਤ
ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਭਾਰਤੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ (ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ)
ਜੀਵਨ ਸਾਥੀਸੀਮਾ ਚਿਸ਼ਤੀ
ਅਲਮਾ ਮਾਤਰਜਵਾਹਰਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (ਐਮਏ)
ਸੈਂਟ. ਸਟਿਫਨਜ਼ ਕਾਲਜ (ਬੀਏ)

ਸੀਤਾਰਾਮ ਯੇਚੁਰੀ (12 ਅਗਸਤ 1952-12 ਸਤੰਬਰ 2024) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਸੀ ਜੋ 1992 ਤੋਂ ਸੀ. ਪੀ. ਆਈ. (ਐਮ) ਦੇ ਪੋਲਿਤ ਬਿਊਰੋ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ 2005 ਤੋਂ 2017 ਤੱਕ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਦੀ ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਰਹੇ।

ਮੁਢਲਾ ਜੀਵਨ

[ਸੋਧੋ]
ਅਮਿਤਾਭ ਮਿੱਤਰਾ ਦੁਆਰਾ ਸੀਤਾਰਾਮ ਯੇਚੁਰੀ ਦੀ ਇੱਕ ਚਾਰਕੋਲ ਤਸਵੀਰ

ਯੇਚੁਰੀ ਦਾ ਜਨਮ 12 ਅਗਸਤ 1952 ਨੂੰ ਮਦਰਾਸ ਦੇ ਇੱਕ ਤੇਲਗੂ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।[1][2] ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਸਰਵੇਸ਼ਵਰ ਸੋਮਯਾਜੁਲਾ ਯੇਚੁਰੀ ਅਤੇ ਮਾਂ ਕਲਪਕਮ ਯੇਚੁਰੀ ਕਾਕੀਨਾਡਾ, ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੂਲ ਨਿਵਾਸੀ ਹਨ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਰਾਜ ਸਡ਼ਕ ਆਵਾਜਾਈ ਨਿਗਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਸਨ।[3] ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਇੱਕ ਸਰਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਸੀ ਅਤੇ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਕਾਕੀਨਾਡਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।[4]

ਯੇਚੁਰੀ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਦਸਵੀਂ ਜਮਾਤ ਤੱਕ ਆਲ ਸੈਂਟਸ ਹਾਈ ਸਕੂਲ, ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਵਿੱਚੋਂ ਪਡ਼੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ।[5] 1969 ਦਾ ਤੇਲੰਗਾਨਾ ਅੰਦੋਲਨ ਉਸ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਲੈ ਆਇਆ।[4] ਉਹ ਪ੍ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਟਸ ਅਸਟੇਟ ਸਕੂਲ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ ਉੱਚ ਸੈਕੰਡਰੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਵਿੱਚ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਪਹਿਲਾ ਰੈਂਕ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।[6] ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਸੇਂਟ ਸਟੀਫਨ ਕਾਲਜ, ਦਿੱਲੀ ਵਿਖੇ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ ਬੀ. ਏ. (ਆਨਰਜ਼) ਅਤੇ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (ਜੇ. ਐਨ. ਯੂ.) ਤੋਂ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿਚ ਐਮ. ਏ. ਦੀ ਪਡ਼੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ।[7] ਉਹ ਪੀਐਚ. ਡੀ. ਲਈ ਜੇਐਨਯੂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਇਆ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ, ਜੋ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੌਰਾਨ ਉਸਦੀ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਨਾਲ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।[8][9]

ਸਿਆਸੀ ਕੈਰੀਅਰ

[ਸੋਧੋ]

ਯੇਚੁਰੀ 1974 ਵਿੱਚ ਸਟੂਡੈਂਟਸ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ (ਐੱਸਐੱਫਆਈ) ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ। ਇੱਕ ਸਾਲ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ (ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ) ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ।[10]

ਯੇਚੁਰੀ ਨੂੰ ਸੰਨ 1975 ਵਿੱਚ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੌਰਾਨ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਹ ਜੇਐਨਯੂ ਵਿੱਚ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸਨ। ਆਪਣੀ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਨੂੰ ਸੰਗਠਿਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਭੂਮੀਗਤ ਹੋ ਗਏ। ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦੌਰਾਨ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਜੇਐਨਯੂ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਯੂਨੀਅਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਚੁਣੇ ਗਏ।[11] ਯੇਚੁਰੀ ਨੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕਰਾਤ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਜੇਐਨਯੂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਖੱਬੇਪੱਖੀ ਇਕਾਈ ਬਣਾਈ।[12]

1978 ਵਿੱਚ ਯੇਚੁਰੀ ਨੂੰ ਐੱਸਐੱਫਆਈ ਦਾ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਜੁਆਇੰਟ ਸਕੱਤਰ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਹ ਐੱਸਐੰਫਆਈ ਦਾ ਸਰਬ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਣ ਗਿਆ। ਉਹ ਐੱਸਐੱਫਆਈ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸਨ ਜੋ ਕੇਰਲ ਜਾਂ ਬੰਗਾਲ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਸਨ।[4] 1984 ਵਿੱਚ ਉਹ ਸੀ. ਪੀ. ਆਈ. ਦੀ ਕੇਂਦਰੀ ਕਮੇਟੀ ਲਈ ਚੁਣੇ ਗਏ ਸਨ। 1985 ਵਿੱਚ, ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਨੂੰ ਸੋਧਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਪੰਜ ਮੈਂਬਰੀ ਕੇਂਦਰੀ ਸਕੱਤਰੇਤ-ਯੇਚੁਰੀ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕਰਾਤ, ਸੁਨੀਲ ਮੋਇਤਰਾ, ਪੀ. ਰਾਮਚੰਦਰਨ ਅਤੇ ਐਸ. ਰਾਮਚੱਦਰਨ ਪਿਲਾਈ-ਨੂੰ ਪੋਲਿਤ ਬਿਊਰੋ ਦੇ ਦਿਸ਼ਾ ਅਤੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਅਧੀਨ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।[12] ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 1986 ਵਿੱਚ ਐੱਸ ਐੱਫ ਆਈ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਫਿਰ ਉਹ 1992 ਵਿੱਚ ਚੌਦਵੀਂ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿੱਚ ਪੋਲਿਤ ਬਿਊਰੋ ਲਈ ਚੁਣੇ ਗਏ ਅਤੇ 19 ਅਪ੍ਰੈਲ 2015 ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਾਖਾਪਟਨਮ ਵਿੱਚ ਪਾਰਟੀ ਦੀ 21ਵੀਂ ਪਾਰਟੀ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿੱਚੋਂ ਸੀ. ਪੀ. ਆਈ. (ਐਮ) ਦੇ ਪੰਜਵੇਂ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਵਜੋਂ ਚੁਣੇ ਗਏ।[13] ਉਹ ਅਤੇ ਪੋਲਿਤ ਬਿਊਰੋ ਮੈਂਬਰ ਐਸ. ਰਾਮਚੰਦਰਨ ਪਿਲਾਈ ਇਸ ਅਹੁਦੇ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਸਨ ਪਰ ਪਿਲਾਈ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਹੱਟਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਬਕਾ ਨੂੰ ਸਰਬਸੰਮਤੀ ਨਾਲ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।[14]  ਉਹ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕਰਾਤ ਦੀ ਥਾਂ ਲੈਣਗੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 2005 ਤੋਂ 2015 ਤੱਕ ਲਗਾਤਾਰ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਇਸ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਹ ਅਪ੍ਰੈਲ 2018 ਵਿੱਚ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਵਿਖੇ ਹੋਈ 22ਵੀਂ ਪਾਰਟੀ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿੱਚ ਸੀ. ਪੀ. ਆਈ. (ਐਮ) ਦੇ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਵਜੋਂ ਦੁਬਾਰਾ ਚੁਣੇ ਗਏ ਸਨ।[15] ਉਹ ਅਪ੍ਰੈਲ 2022 ਵਿੱਚ ਕੰਨੂਰ, ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ 23ਵੀਂ ਪਾਰਟੀ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿੱਚ ਸੀਪੀਆਈ (ਐਮ) ਦੇ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਵਜੋਂ ਤੀਜੀ ਵਾਰ ਚੁਣੇ ਗਏ ਸਨ।[16]

ਯੇਚੁਰੀ ਨੂੰ ਸਾਬਕਾ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਹਰਕੀਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਸੁਰਜੀਤ ਦੀ ਗੱਠਜੋੜ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਲਈ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ 1996 ਵਿੱਚ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਫਰੰਟ ਸਰਕਾਰ ਲਈ ਸਾਂਝੇ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਖਰਡ਼ਾ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਪੀ. ਚਿਦੰਬਰਮ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 2004 ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਗੱਠਜੋੜ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ 2023 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਕਾਸ ਸੰਮਲਿਤ ਗੱਠਜੋੜ ਦੇ ਗਠਨ ਦੌਰਾਨ ਗੱਠਜੋਡ਼ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ।[17][18][2]

ਯੇਚੁਰੀ ਨੇ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਪਾਰਟੀ ਕਾਨਫਰੰਸਾਂ ਵਿੱਚ ਭਰਾਤਰੀ ਡੈਲੀਗੇਟ ਵਜੋਂ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ।[19] ਇੱਕ ਉੱਘੇ ਲੇਖਕ, ਉਸਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਅਤੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਟਾਈਮਜ਼ ਲਈ ਪੰਦਰਵਾੜੇ ਦਾ ਕਾਲਮ ਲੈਫਟ ਹੈਂਡ ਡਰਾਈਵ ਲਿਖਿਆ, ਜੋ ਇੱਕ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ ਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਹੈ।[20] ਉਸਨੇ 20 ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਪੰਦਰਵਾਡ਼ੇ ਅਖ਼ਬਾਰ ਪੀਪਲਜ਼ ਡੈਮੋਕਰੇਸੀ ਦਾ ਸੰਪਾਦਨ ਕੀਤਾ।[21]

ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਭੂਮਿਕਾ

[ਸੋਧੋ]
ਯੇਚੁਰੀ ਨੂੰ 2017 ਵਿੱਚ ਸਰਬੋਤਮ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਦਾ ਪੁਰਸਕਾਰ (ਰਾਜ ਸਭਾ)

ਯੇਚੁਰੀ ਜੁਲਾਈ 2005 ਵਿੱਚ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਤੋਂ ਰਾਜ ਸਭਾ ਲਈ ਚੁਣੇ ਗਏ ਸਨ।[22] ਉਹ ਕਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਸੰਸਦ ਦੇ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਲਿਆਉਣ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਸਵਾਲ ਚੁੱਕਣ ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਵਿਘਨ ਲਈ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾਉਣ ਬਾਰੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਨੂੰ ਜ਼ਿੱਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਤੋਂ ਭੱਜ ਕੇ ਨਹੀਂ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਦੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ ਪਾਉਣ ਨੂੰ ਲੋਕਤੰਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਾਇਜ਼ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਕਹਿ ਕੇ ਜਾਇਜ਼ ਠਹਿਰਾਇਆ।[23]

ਭਾਰਤ-ਅਮਰੀਕਾ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਸਮਝੌਤੇ ਲਈ ਗੱਲਬਾਤ ਦੌਰਾਨ ਯੇਚੁਰੀ ਨੇ ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਜੋ ਸੀਪੀਐੱਮ ਨੂੰ ਸਮਝੌਤੇ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੀਆਂ ਸਨ। ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕਰਾਤ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇਹ ਸਮਝੌਤਾ ਅਜੇ ਵੀ ਸੀਪੀਐਮ ਦੀ ਸੁਤੰਤਰ ਵਿਦੇਸ਼ ਨੀਤੀ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਨੇ ਯੇਚੁਰੀ ਨੂੰ "ਨਾਖੁਸ਼ ਅਤੇ ਬੇਵੱਸ" ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ।[24]

3 ਮਾਰਚ 2015 ਨੂੰ ਸੰਸਦ ਦੇ ਸੈਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ, ਯੇਚੁਰੀ ਨੇ ਸੰਸਦ ਦਾ ਬਜਟ ਸੈਸ਼ਨ ਦੇ ਉਦਘਾਟਨੀ ਦਿਨ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਪ੍ਰਣਬ ਮੁਖਰਜੀ ਦੇ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੋਧ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਵੋਟਾਂ ਦੀ ਵੰਡ ਨਾਲ ਪਾਸ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਲਈ ਸ਼ਰਮਿੰਦਗੀ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਸੀ। ਸੰਸਦੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਮੰਤਰੀ ਵੈਂਕਈਆ ਨਾਇਡੂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਯੇਚੁਰੀ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਨੂੰ ਨੋਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੋਧ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਨਾ ਵਧਣ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਕੋਈ ਸੰਮੇਲਨ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਯੇਚੁਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਹ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨਗੇ, ਪਰ ਉਹ ਸੋਧ ਲਈ ਦਬਾਅ ਪਾ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਸਰਕਾਰ ਕੋਲ ਕੋਈ ਵਿਕਲਪ ਨਹੀਂ ਬਚਿਆ ਕਿਉਂਕਿ 14 ਘੰਟਿਆਂ ਦੀ ਬਹਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਜਵਾਬ' ਤੇ ਸਪਸ਼ਟੀਕਰਨ ਲੈਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇਹ ਚੌਥੀ ਵਾਰ ਸੀ ਜਦੋਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਭਾਸ਼ਣ ਦੇ ਧੰਨਵਾਦ ਦੇ ਮਤੇ 'ਤੇ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੋਧ ਨੂੰ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[25][26]

ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ

[ਸੋਧੋ]

ਯੇਚੁਰੀ ਅਮਰੀਕੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਨੀਤੀ ਦੇ ਸਖ਼ਤ ਆਲੋਚਕ ਸਨ। ਉਸਨੇ 2015 ਦੇ ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ ਪਰੇਡ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮਹਿਮਾਨ ਵਜੋਂ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਰਾਕ ਓਬਾਮਾ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਦੀ ਵੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ।[27]

ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸਲਾਮੀ ਕੱਟਡ਼ਵਾਦ ਦੇ ਉਭਾਰ ਲਈ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾਇਆ

US military interventions in West Asia have created a situation of complete uncertainty. The military interventions have always given birth to the rise of fundamentalism, which we see today in the menace that has been created by the ISIS. They have given birth to such tendencies.[27]

ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਦਬਦਬੇ ਵਾਲੇ ਰਵੱਈਏ ਲਈ ਵੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾਇਆ।

Now, in their (US) quest for global hegemony, they are trying to capture the energy resources in the world. They are trying to control the entire process of the energy transfers or trade in the world. And for this reason, their military interventions has also continuing to deny the Palestinians their legitimate right to a homeland.[27]

ਉਹ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਧਾਰਾ 370 ਅਤੇ 35 ਏ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਨ ਦਾ ਵੀ ਸਖਤ ਆਲੋਚਕ ਸੀ।[28]

12 ਸਤੰਬਰ 2020 ਨੂੰ, ਯੋਗੇਂਦਰ ਯਾਦਵ ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਪੁਲਿਸ ਦੁਆਰਾ 2020 ਦੇ ਦਿੱਲੀ ਦੰਗਿਆਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਥਿਤ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਪੂਰਕ ਚਾਰਜਸ਼ੀਟ ਵਿੱਚ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਉੱਤੇ ਯੇਚੁਰੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।[29][30][31]

ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ

[ਸੋਧੋ]

ਯੇਚੁਰੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਪੱਤਰਕਾਰ ਸੀਮਾ ਚਿਸ਼ਤੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ <i id="mwuw">ਦ ਵਾਇਰ</i> ਦੀ ਸੰਪਾਦਕ ਹੈ ਅਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਬੀਬੀਸੀ ਹਿੰਦੀ ਸਰਵਿਸ ਦੀ ਦਿੱਲੀ ਸੰਪਾਦਕ ਸੀ।[32] ਉਹ ਇੰਡੀਅਨ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ, ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਟ ਐਡੀਟਰ ਸੀ। ਯੇਚੁਰੀ ਨੇ ਇੱਕ ਸਕੂਪਹੂਪ ਐਪੀਸੋਡ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਪਤਨੀ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਵਿੱਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਾਇਮ ਰੱਖਿਆ।[33] ਉਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਵਿਆਹ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਵੀਨਾ ਮਜੂਮਦਾਰ ਦੀ ਧੀ ਇੰਦਰਾਣੀ ਮਜੂਮਦਾਰ ਨਾਲ, ਅਤੇ ਇਸ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਉਸ ਦੀ ਇੱਕ ਧੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ ਹੈ।[34] ਉਸ ਦੀ ਧੀ ਅਖਿਲਾ ਯੇਚੁਰੀ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹੈ ਅਤੇ ਐਡਿਨਬਰਗ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਅਤੇ ਸੇਂਟ ਐਂਡਰਿਊਜ਼ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਪਡ਼੍ਹਾਉਂਦੀ ਹੈ।[4][35] ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਆਸ਼ੀਸ਼ ਯੇਚੁਰੀ ਦੀ 22 ਅਪ੍ਰੈਲ 2021 ਨੂੰ ਕੋਵਿਡ-19 ਕਾਰਨ 34 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।[36] ਮੋਮੋਹਨ ਕੰਡਾ ਆਈ. ਏ. ਐੱਸ., ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ, ਯੇਚੁਰੀ ਦੇ ਮਾਮਾ ਹਨ।[3]

ਬਿਮਾਰੀ ਅਤੇ ਮੌਤ

[ਸੋਧੋ]

ਯੇਚੁਰੀ ਨੂੰ 19 ਅਗਸਤ 2024 ਨੂੰ ਏਮਜ਼ ਦਿੱਲੀ ਵਿਖੇ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਮੈਡੀਸਨ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਸਤੰਬਰ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਗੰਭੀਰ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।[37][38] ਉਸ ਨੇ ਨਮੂਨੀਆ ਵਰਗੇ ਛਾਤੀ ਦੀ ਲਾਗ ਦੇ ਲੱਛਣ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਅਤੇ 12 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ, 72 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਸਾਹ ਦੀ ਗੰਭੀਰ ਲਾਗ ਤੋਂ ਪੀਡ਼ਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।[39][40][41] ਉਸ ਦਾ ਸਰੀਰ ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੁਆਰਾ ਅਧਿਆਪਨ ਅਤੇ ਖੋਜ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਏਮਜ਼ ਨੂੰ ਦਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[42][43]

ਕੰਮ

[ਸੋਧੋ]

ਯੇਚੁਰੀ ਨੇ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਿਖੀਆਂਃ

  • ਇਹ ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਕੀ ਹੈ? : ਗੋਲਵਲਕਰ ਦੀ ਫਾਸ਼ੀਵਾਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਅਤੇ ਕੇਸਰ ਬ੍ਰਿਗੇਡ ਦੇ ਅਭਿਆਸ 'ਤੇ (ਫਰੰਟਲਾਈਨ ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨਜ਼, ਹੈਦਰਾਬਾਦ, 1993)
  • ਸੂਡੋ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦਾ ਪਰਦਾਫਾਸ਼ਃ ਸੈਫਰਨ ਬ੍ਰਿਗੇਡ ਦੀਆਂ ਮਿੱਥਾਂ ਅਤੇ ਅਸਲੀਅਤ (ਭਾਰਤੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ) (ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ) ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 1993
  • ਭਾਰਤੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਜਾਤੀ ਅਤੇ ਵਰਗ ਅੱਜ (ਪ੍ਰਜਾਸ਼ਕਤੀ ਬੁੱਕ ਹਾਊਸ, ਹੈਦਰਾਬਾਦ, 1997)
  • ਤੇਲ ਪੂਲ ਘਾਟਾ ਜਾਂ ਧੋਖੇ ਦਾ ਸੈਸਪੂਲ (ਭਾਰਤੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ) (ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ) ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 1997
  • ਇੱਕ ਬਦਲਦੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਵਾਦ (ਪ੍ਰਜਾਸ਼ਕਤੀ ਬੁੱਕ ਹਾਊਸ, ਹੈਦਰਾਬਾਦ, 2008)
  • ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਦੀ ਡਰਾਈਵਃ ਕੰਕਰੀਟ ਹਾਲਤਾਂ ਦਾ ਠੋਸ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ (ਪ੍ਰਜਾਸ਼ਕਤੀ ਬੁੱਕ ਹਾਊਸ, ਹੈਦਰਾਬਾਦ, 2012)
  • ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰਃ ਕਮਿਊਨਿਜ਼ਮ ਦਾ ਨਵਾਂ ਉਭਾਰ (ਪ੍ਰਜਾਸ਼ਕਤੀ ਬੁੱਕ ਹਾਊਸ, ਹੈਦਰਾਬਾਦ, 2014) [44]
  • ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖਤਾ ਬਨਾਮ ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖਵਾਦ[45]
  • ਘਰ ਕੀ ਰਜਨੀਤੀ (ਵਾਣੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 2006) (ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ) [46]

ਯੇਚੁਰੀ ਨੇ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦਾ ਸੰਪਾਦਨ ਕੀਤਾਃ

  • ਪੀਪਲਜ਼ ਡਾਇਰੀ ਆਫ਼ ਫਰੀਡਮ ਸਟ੍ਰਗਲ (ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ) (ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ) ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 2008
  • ਮਹਾਨ ਵਿਦਰੋਹ-ਇੱਕ ਖੱਬੇ ਪੱਖੀ ਮੁਲਾਂਕਣ (ਭਾਰਤੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ) (ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ) ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ
  • ਵਿਸ਼ਵ ਆਰਥਿਕ ਸੰਕਟਃ ਇੱਕ ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ[47]

ਹਵਾਲੇ

[ਸੋਧੋ]
  1. ↑ "Sitaram Yechury: Suave, Soft-Spoken and Dynamic". NDTV. 19 April 2015. Retrieved 19 April 2015.
  2. ↑ 2.0 2.1 "Who was Sitaram Yechury? From political career, education to family, here's all you should know about the Chanakya of coalition politics". The Economic Times. 12 September 2024. ISSN 0013-0389. Retrieved 15 September 2024. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; name ":0" defined multiple times with different content
  3. ↑ 3.0 3.1 "S.S. Yechury memorial office building opened". The Hindu (in Indian English). 24 July 2011. ISSN 0971-751X. Retrieved 12 September 2024. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; name "SSYechury" defined multiple times with different content
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 Mukul, Akshaya (20 April 2015). "1969 Telangana agitation brought Sitaram Yechury to Delhi". The Economic Times. ISSN 0013-0389. Retrieved 12 September 2024. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; name "Mukul" defined multiple times with different content
  5. ↑ Venkateshwarlu, K. (19 November 2005). "All Saints High School in select group". The Hindu. Archived from the original on 20 May 2010.
  6. ↑ "Sitaram Yechury". 28 August 2009.
  7. ↑ "Detailed Profile – Shri Sitaram Yechury – Members of Parliament (Rajya Sabha) – Who's Who – Government: National Portal of India". india.gov.in.
  8. ↑ "Biography of Sitaram Yechuri". winentrance.com. 14 March 2011. Archived from the original on 16 July 2023. Retrieved 30 November 2014.
  9. ↑ "Comrade Yechury, an idealist who smiled, fought and survived the darkest times – CNBC TV18". CNBCTV18 (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 12 September 2024. Retrieved 14 September 2024.
  10. ↑ "Sitaram Yechury passes away". Deshabhimani (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 14 September 2024.
  11. ↑ "Sitaram Yechury – Communist Party of India". Communist Party of India. 28 August 2009. Retrieved 20 September 2019.
  12. ↑ 12.0 12.1 Pillai, Sreedhar (31 January 1989). "13th party congress of CPI(M) in Trivandrum one of the most significant in its history". India Today (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 12 September 2024. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; name "Pillai" defined multiple times with different content
  13. ↑ "Party Congress". Cpimkerala.org. Archived from the original on 25 October 2020. Retrieved 23 April 2015.
  14. ↑ Joshua, Anita (19 April 2015). "Yechury is new CPI(M) chief". The Hindu. ISSN 0971-751X. Retrieved 18 February 2020.
  15. ↑ "Sitaram Yechury re-elected as CPI(M) general secretary". Archived from the original on 29 April 2018.
  16. ↑ "Yechury re-elected CPI(M) general secretary". The Hindu (in Indian English). 10 April 2022. Archived from the original on 4 February 2023. Retrieved 27 June 2023.
  17. ↑ Ramachandran, Rajesh (20 April 2015). "Sitaram Yechury: A fine combination of pleasant personality, interpersonal skills & flair for negotiation". The Economic Times. ISSN 0013-0389. Retrieved 12 September 2024.
  18. ↑ Joshua, Anita (19 April 2015). "Yechury has an unenviable task on hand". The Hindu (in Indian English). ISSN 0971-751X. Retrieved 12 September 2024.
  19. ↑ Mahaprashasta, Ajoy Ashirwad. "A Fighter and a Thinker, Sitaram Yechury Leaves Behind a Towering Legacy". The Wire (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 12 September 2024.
  20. ↑ "Latest News, India, Cricket, Sports, Bollywood". Hindustan Times. Archived from the original on 25 January 2013.
  21. ↑ Chatterji, Saubhadra (19 April 2015). "From an activist to CPI-M general secretary: Sitaram Yechury's journey". Hindustan Times. Retrieved 13 September 2024.
  22. ↑ "National : Yechury, Brinda Karat take oath". The Hindu. 23 August 2005. Archived from the original on 14 February 2006.
  23. ↑ "Government can't blame Opposition for bedlam in Parliament: Sitaram Yechury". timesofindia-economictimes. Archived from the original on 3 April 2015.
  24. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000005F-QINU`"'</ref>" does not exist.
  25. ↑ "Opposition gets amendment passed in Rajya Sabha embarrassing government". The Hindu. 3 March 2015. ISSN 0971-751X. Retrieved 18 February 2020.
  26. ↑ "Embarrassment for Modi: Rajya Sabha amends note on President's speech". intoday.in. 3 March 2015.
  27. ↑ 27.0 27.1 27.2 "Yechury criticises govt for inviting Obama on Republic Day". Zee News. 14 January 2015.
  28. ↑ "Sitaram Yechury sees a fascistic project in Kashmir". The Hindu. 23 August 2019.
  29. ↑ "'Politics of BJP's Leadership': Yechury, Others Hit Out at Riots Probe, Delhi Police Responds". The Wire. Retrieved 13 September 2020.
  30. ↑ Staff Reporter (12 September 2020). "Police link Sitaram Yechury, Yogendra Yadav to Delhi riots". The Hindu (in Indian English). ISSN 0971-751X. Retrieved 13 September 2020.
  31. ↑ "BJP misusing power to target Opposition: Sitaram Yechury hits out at Centre over Delhi riots chargesheet". India Today (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 13 September 2020. Retrieved 13 September 2020.
  32. ↑ "Seema Chishti Joins The Wire as Editor". The Wire. 2 January 2023. Retrieved 2 February 2023.
  33. ↑ Off The Record Ep. 06 ft, Sitaram Yechury, General Secretary, CPI(M) (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ), pp. 3:08, retrieved 26 December 2021, Luckily my wife [financially] sustains me
  34. ↑ Mukul, Akshay (23 June 2010). "Vina Mazumdar, the fighter". The Times of India. ISSN 0971-8257. Retrieved 12 September 2024.
  35. ↑ "Dr Akhila Yechury: BA (Hons.), MA (Delhi), M.Phil (JNU), PhD (Cantab)". University of St. Andrews. Retrieved 21 April 2015.
  36. ↑ "Sitaram Yechury's son Ashish dies of Covid-19 in Gurugram hospital – Times of India". The Times of India (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 22 April 2021. Retrieved 23 April 2021.
  37. ↑ "Sitaram Yechury of CPI(M) 'critical', on respiratory support at AIIMS Delhi". Hindustan Times. Retrieved 10 September 2024.
  38. ↑ "Veteran CPM leader Sitaram Yechury passes away". The Times of India. 12 September 2024. ISSN 0971-8257. Retrieved 12 September 2024.
  39. ↑ "Sitaram Yechury: Indian communist leader dies after illness". BBC News (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਬਰਤਾਨਵੀ)). 12 September 2024. Retrieved 12 September 2024.
  40. ↑ "Sitaram Yechury, CPI(M) general secretary, passes away". The Indian Express (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 12 September 2024. Retrieved 12 September 2024.
  41. ↑ "Veteran CPI(M) leader Sitaram Yechury passes away at 72: Party and hospital sources". Telegraph India. 12 September 2024.
  42. ↑ "Left Veteran Sitaram Yechury Dies At 72 After Battling Respiratory Illness". NDTV.com. Retrieved 12 September 2024.
  43. ↑ "Sitaram Yechury, CPI(M) general secretary, passes away at 72". The Hindu (in Indian English). 12 September 2024. ISSN 0971-751X. Retrieved 17 September 2024.
  44. ↑ "Modi Government - New Surge of Communalism". mayday.leftword.com (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 12 September 2024.
  45. ↑ "Secularism Versus Communalism". mayday.leftword.com (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 12 September 2024.
  46. ↑ "Ghrina Ki Rajniti – Hindi book by – Sitaram Yechuri – घृणा की राजनीति – सीताराम येचुरी". prayog.pustak.org. Retrieved 12 September 2024.
  47. ↑ "Anti-Left forces attempt to weaken Left parties, alleges Yechury". The Hindu (in Indian English). 12 June 2011. ISSN 0971-751X. Retrieved 12 September 2024. Mr. Yechury released another book on Karl Marx and said that the ideas of Marx are being read now to address the problems relating to the global economic crisis.
ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:<ref> tag defined in <references> has no name attribute.
"https://pa.wikipedia.org/w/index.php?title=ਸੀਤਾਰਾਮ_ਯੇਚੁਰੀ&oldid=774039" ਤੋਂ ਲਿਆ