ਗੋਵਤਸ ਦਵਾਦਸ਼ੀ
| ਗੋਵਤਸ ਦਵਾਦਸ਼ੀ | |
|---|---|
 | |
| ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ | ਵਾਸੁ ਬਰਸ, ਨੰਦਨੀ ਵ੍ਰਤ, ਬਚ ਬਰਸ |
| ਮਨਾਉਣ ਵਾਲੇ | ਹਿੰਦੂ |
| ਕਿਸਮ | ਹਿੰਦੂ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸਮਾਰੋਹ |
| ਜਸ਼ਨ | 1 day |
| ਪਾਲਨਾਵਾਂ | ਗਾਵਾਂ ਅਤੇ ਵੱਛਿਆਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਣਕ ਦੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਖੁਆਈਆਂ |
| ਮਿਤੀ | 27 ਅਸ਼ਵਾਯੂਜਾ (ਅਮੰਤਾ ਪਰੰਪਰਾ) 12 ਕਾਰਤਿਕ (ਪੂਰਨਿਮੰਤਾ ਪਰੰਪਰਾ) |
| ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ | ਗੋਵਰਧਨ ਪੂਜਾ, ਦੀਵਾਲੀ |
|
| ਇਤਿਹਾਸ · ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤੇ |
| ਸੰਪ੍ਰਦਾਏ · ਆਗਮ |
| ਯਕੀਨ ਅਤੇ ਫ਼ਲਸਫ਼ਾ |
|---|
| ਦੁਬਾਰਾ ਜਨਮ · ਮੁਕਤੀ |
| ਕਰਮ · ਪੂਜਾ · ਮਾਇਆ |
| ਦਰਸ਼ਨ · ਧਰਮ |
| ਵੇਦਾਂਤ ·ਯੋਗ |
| ਸ਼ਾਕਾਹਾਰ · ਆਯੁਰਵੇਦ |
| ਯੱਗ · ਸੰਸਕਾਰ |
| ਭਗਤੀ {{ਹਿੰਦੂ ਫ਼ਲਸਫ਼ਾ}} |
| ਗ੍ਰੰਥ |
| ਵੇਦ ਸੰਹਿਤਾ · ਵੇਦਾਂਗ |
| ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਗ੍ਰੰਥ · ਜੰਗਲੀ |
| ਉਪਨਿਸ਼ਦ · ਭਗਵਦ ਗੀਤਾ |
| ਰਾਮਾਇਣ · ਮਹਾਂਭਾਰਤ |
| ਨਿਯਮ · ਪੁਰਾਣ |
| ਸ਼ਿਕਸ਼ਾਪਤਰੀ · ਵਚਨਾਮ੍ਰਤ |
| ਸੰਬੰਧਿਤ ਵਿਸ਼ੇ |
| ਦੈਵੀ ਧਰਮ · |
| ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ |
| ਗੁਰੂ ਅਤੇ ਸੰਤ · ਮੰਦਿਰ ਦੇਵਸਥਾਨ |
| ਯੱਗ · ਮੰਤਰ |
| ਸ਼ਬਦਕੋਸ਼ · ਤਿਓਹਾਰ |
| ਵਿਗ੍ਰਹ |
| ਫਾਟਕ:ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ |
|
|
| ਹਿੰਦੂ ਤੱਕੜੀ ਢਾਂਚਾ |
ਗੋਵਤਸ ਦਵਾਦਸ਼ੀ ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਦੀਵਾਲੀ ਦੇ ਜਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਇਸਨੂੰ ਵਾਸੂ ਬਾਰਸ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗੁਜਰਾਤ ਵਿੱਚ, ਇਸਨੂੰ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਪੀਥਾਪੁਰਮ ਦੱਤ ਮਹਾਸਥਾਨ ਵਿਖੇ ਵਾਘ ਬਾਰਸ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀਪਦਾ ਸ਼੍ਰੀ ਵਲਭ ਦੇ ਸ਼੍ਰੀਪਦਾ ਵਲਭ ਅਰਾਧਨਾ ਉਤਸਵ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[3] ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ, ਗਾਵਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਵਿੱਤਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਦੁੱਧ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਮਨੁੱਖੀ ਮਾਵਾਂ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ।
ਕੁਝ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ, ਗੋਵਤਸ ਦਵਾਦਸ਼ੀ ਨੂੰ ਵਾਘ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਕਿਸੇ ਦੇ ਵਿੱਤੀ ਕਰਜ਼ਿਆਂ ਦੀ ਅਦਾਇਗੀ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਉਹ ਦਿਨ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਆਪਣੀਆਂ ਲੇਖਾ-ਜੋਖਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਨਵੇਂ ਬਹੀ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਗੋਵਤਸ ਦਵਾਦਸ਼ੀ ਨੂੰ ਨੰਦਿਨੀ ਵ੍ਰਤ ਵਜੋਂ ਵੀ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਨੰਦਨੀ[4] ਅਤੇ ਨੰਦੀ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਇਵ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ ਪਵਿੱਤਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਗਊਆਂ ਦਾ ਮਨੁੱਖੀ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਲਈ ਧੰਨਵਾਦੀ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗਾਵਾਂ ਅਤੇ ਵੱਛੇ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਣਕ ਦੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨਾਲ ਖੁਆਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਣਕ ਅਤੇ ਦੁੱਧ ਤੋਂ ਬਣੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੂਜਾ-ਅਰਚਨਾ ਨਾਲ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਮਨੋਕਾਮਨਾਵਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।[5] ਭਵਿਸ਼ਯ ਪੁਰਾਣ ਵਿੱਚ ਗੋਵਤਸ ਦ੍ਵਾਦਸ਼ੀ ਦਾ ਮਹੱਤਵ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜ[ਸੋਧੋ]
ਗਾਵਾਂ ਅਤੇ ਵੱਛਿਆਂ ਨੂੰ ਨਹਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕੱਪੜੇ ਅਤੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦੇ ਮਾਲਾ ਪਹਿਨਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੱਥੇ 'ਤੇ ਸਿੰਦੂਰ/ਹਲਦੀ ਦਾ ਪਾਊਡਰ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ, ਲੋਕ ਗਾਵਾਂ ਅਤੇ ਵੱਛੇ ਨੂੰ ਚਿੱਕੜ ਤੋਂ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਰਾਵਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਤੀਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਜਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਆਰਤੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਣਕ ਦੇ ਉਤਪਾਦ, ਛੋਲੇ ਅਤੇ ਮੂੰਗੀ ਦੇ ਪੁੰਗਰ ਫਿਰ ਗਾਵਾਂ ਨੂੰ ਖੁਆਈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਪਵਿੱਤਰ ਗਊ ਨੰਦਿਨੀ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ, ਜੋ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਕਾਮਧੇਨੂ ਦੀ ਧੀ ਸੀ, ਅਤੇ ਰਿਸ਼ੀ ਵਸ਼ਿਸ਼ਟ ਦੇ ਆਸ਼ਰਮ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ। ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਗਊਆਂ ਲਈ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਾਨੀ ਹੋਣ ਦੀ ਉਸਤਤ ਕਰਦੇ ਗੀਤ ਗਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਔਰਤਾਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਲਈ ਨੰਦਿਨੀ ਵ੍ਰਤ/ਵਰਤ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਪੀਣ ਅਤੇ ਖਾਣ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਗਾਵਾਂ ਮਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹਨ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸਰੋਤ ਹਨ, ਉਹ ਦੀਵਾਲੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਹਨ।[6]
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ[ਸੋਧੋ]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ Govatsa Dwadashi 2022
- ↑ Govatsa Dwadashi 2022
- ↑ "Goseva at Sripada Srivallabha Mahasamsthanam". Archived from the original on 2022-10-30. Retrieved 2023-04-01.
- ↑ Stories from Hindu Mythology
- ↑ About Govatsa Dwadashi
- ↑ "Vasu Baras". Archived from the original on 2022-10-30. Retrieved 2023-04-01.