ਫਤਿਹਾਬਾਦ, ਪੰਜਾਬ
ਫਤਿਹਾਬਾਦ | |
|---|---|
ਨਗਰ | |
  ਫਤਿਹਾਬਾਦ  ਫਤਿਹਾਬਾਦ ਫਤਿਹਾਬਾਦ (ਭਾਰਤ) | |
| ਗੁਣਕ: 31°22′48″N 75°05′51″E / 31.38000°N 75.09750°E | |
| ਦੇਸ਼ |  India |
| ਰਾਜ | ਪੰਜਾਬ |
| ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ | ਤਰਨਤਾਰਨ |
| ਆਬਾਦੀ (2011) | |
| • ਕੁੱਲ | 8,860 |
| ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ | |
| • ਸਰਕਾਰੀ | ਪੰਜਾਬੀ |
| ਸਮਾਂ ਖੇਤਰ | ਯੂਟੀਸੀ+5:30 (IST) |
| ਪਿੰਨ ਕੋਡ | 143407 |
ਫਤਿਹਾਬਾਦ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਤਰਨਤਾਰਨ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ। ਇਹ ਤਰਨਤਾਰਨ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 20 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਹੈ।[1]
ਇਤਿਹਾਸਕ ਮਹੱਤਤਾ
[ਸੋਧੋ]ਰਾਜਧਾਨੀ ਦੇ ਕਪੂਰਥਲਾ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਫਤਿਹਾਬਾਦ ਕਦੇ ਆਹਲੂਵਾਲੀਆ ਮਿਸਲ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਸੀ। ਇਹ ਨਗਰ ਤਰਨਤਾਰਨ ਅਤੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਤੋਂ ਵੀ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ। ਇਹ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਰਹੱਦੀ ਕਿਲ੍ਹਾ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪੱਕੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗਜ਼ਨਵੀ ਗੜ੍ਹੀ ਤਾਇਨਾਤ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਹ ਮਹਿਮੂਦ ਗਜ਼ਨਵੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ, ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਮੌਜੂਦ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਫਤਿਹਾਬਾਦ ਦਾ ਨਾਮ ਫਤਿਹਾਬਾਦ ਦੇ ਮੁਸਲਿਮ ਗਵਰਨਰ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਆਹਲੂਵਾਲੀਆ ਮਿਸਲ ਦੀ ਜਿੱਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੁਹੰਮਦ ਗ਼ੌਰੀ ਨੇ ਇੱਥੇ ਆਪਣੀਆਂ ਫ਼ੌਜਾਂ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੀਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਕਸਬੇ ਨੂੰ ਇੱਕ ਕਸਬਾ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜੋ ਇੱਕ ਫੌਜੀ ਛਾਉਣੀ ਹੈ। ਜੱਸਾ ਸਿੰਘ, 1718 ਵਿੱਚ ਆਹਲੂਵਾਲੀਆ ਮਿਸਲ ਦੇ ਮੋਢੀ ਸਾਧੂ ਸਿੰਘ ਆਹਲੂਵਾਲੀਆ ਦੇ ਪੜਪੋਤੇ ਭਦਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਘਰ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ, ਭਾਗ ਸਿੰਘ ਦਾ ਭਤੀਜਾ ਸੀ। ਉਹ 1772 ਵਿਚ ਕਪੂਰਥਲਾ ਰਿਆਸਤ ਦਾ ਬਾਨੀ ਸੀ। ਸਾਲ 1755 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਜਲੰਧਰ ਦੇ ਮੁਗਲ ਗਵਰਨਰ ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ ਨੂੰ ਹਰਾ ਕੇ ਫਤਿਹਾਬਾਦ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ।[2]
ਫਤਿਹਾਬਾਦ ਨੂੰ ਉਸ ਸਥਾਨ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਪਹਿਲੇ ਸਿੱਖ ਗੁਰੂ, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਉਸਤਤ ਵਿੱਚ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ[3]
ਫਤਿਹਾਬਾਦ ਉਹ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਉਰਦੂ ਸ਼ਾਇਰ ਮੇਹਰ ਲਾਲ ਸੋਨੀ ਜ਼ਿਆ ਫਤਿਹਾਬਾਦੀ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਸੀ। ਇਹ ਨਗਰ ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਖਡੂਰ ਸਾਹਿਬ, ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਸਥਾਨਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸਥਿਤ ਹੈ।
ਭੂਗੋਲ
[ਸੋਧੋ]ਫਤਿਹਾਬਾਦ 4 ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ ਇਸੇ ਨਾਮ ਦੇ ਤਹਿਸੀਲ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਖਡੂਰ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਹੈ। ਨੇੜਲੇ ਪਿੰਡ ਹੋਠੀਆਂ, ਖਵਾਸਪੁਰ, ਖਾਨ ਛੱਪੜੀ ਅਤੇ ਭਰੋਵਾਲ ਹਨ।
ਜਨਸੰਖਿਆ
[ਸੋਧੋ]ਭਾਰਤ ਦੀ 2011 ਦੀ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਫਤਿਹਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਆਬਾਦੀ 8,860 ਦੇ ਨਾਲ 1649 ਪਰਿਵਾਰ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 4,674 (53%) ਮਰਦ ਅਤੇ 4186 (47%) ਔਰਤਾਂ ਸਨ। 6 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਦੀ ਆਬਾਦੀ 1,084 ਸੀ। ਫਤਿਹਾਬਾਦ ਦੀ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ 75.84% ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 71.04% ਸੀ। ਫਤਿਹਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਮਰਦ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ 74.37% ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ 67.31% ਸੀ। ਲਿੰਗ ਅਨੁਪਾਤ ਪ੍ਰਤੀ ਹਜ਼ਾਰ ਮਰਦਾਂ ਪਿੱਛੇ 896 ਔਰਤਾਂ ਸੀ।[4]
ਆਵਾਜਾਈ
[ਸੋਧੋ]ਫਤਿਹਾਬਾਦ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ 1.5 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਸਾਹਿਬ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਹਨ।[5]
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ
[ਸੋਧੋ]ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Fatehabad (Tarn Taran)
- ↑ Indian States: A Biographical, Historical, and Administrative Survey. Asian Educational Services. 2006. pp. 421–422. ISBN 9788120619654.ਫਰਮਾ:Pd-notice
- ↑ "FATEHABAD District Amritsar". Archived from the original on 8 February 2012. Retrieved 27 March 2011.
- ↑ "India Census 2011". Retrieved 7 November 2016.
- ↑ "India rail Info". Retrieved 7 November 2016.