ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ ਇੰਡੀਅਨ ਰੈਸ਼ਨੇਲਿਸਟ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨਜ਼

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ ਇੰਡੀਅਨ ਰੈਸ਼ਨਲਿਸਟ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨਜ਼
ਨਿਰਮਾਣ1997; 27 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ (1997)
ਕਿਸਮਗੈਰ ਮੁਨਫਾਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾ
ਮੰਤਵਆਪਣਾ ਮੁਢਲਾ ਫਰਜ਼ ਸਮਝਦੇ ਹੋਏ ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੀ ਧਾਰਾ 51 A (h) ਮੁਤਾਬਿਕ ਮਨੁੱਖਤਾਵਾਦੀ ਪਹੁੰਚ ਰਖਦੇ ਹੋਏ ਪੜਤਾਲ ਅਤੇ ਸੁਧਾਰ ਲਈ ਵਿਗਿਆਨਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਕਰਨਾ.
ਸੰਸਥਾਪਕ
ਬਾਸਵਾ ਪ੍ਰੇਮਾਨੰਦ
ਵੈੱਬਸਾਈਟfira.org.in

ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ ਇੰਡੀਅਨ ਰੈਸ਼ਨੇਲਿਸਟ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨਜ਼ (ਫਿਰਾ) ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਤਰਕਸ਼ੀਲ, ਨਾਸਤਿਕ, ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖ, ਹੇਤੂਵਾਦੀ,ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਵਾਲੀਆਂ 83 ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਸੁਸਾਇਟੀ ਪੰਜਾਬ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ ਦੀ ਇਕ ਛੱਤਰੀ ਹੈ (2012 ਦੇ ਮੁਤਾਬਿਕ)[1]

ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਸੁਪਰੀਮ ਸੰਸਥਾ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਇਹ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵਿਗਿਆਨਕ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਅਤੇ ਮਾਨਵਤਾਵਾਦ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਵਚਨਬੱਧ ਹੈ, ਜੋ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ, ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਸੋਚ, ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ, ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖਤਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਜਾਤੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਹਿੰਸਾ (ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦਲਿਤ ), ਅੰਧਵਿਸ਼ਵਾਸ, ਸੂਡੋਸਾਇੰਸ ਅਤੇ ਬਾਲ ਵਿਆਹ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।

ਇਤਿਹਾਸ[ਸੋਧੋ]

ਬਾਸਵਾ ਪ੍ਰੇਮਾਨੰਦ, ਫਿਰਾ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਮੁੱਖੀ

ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਅਨ ਰੈਸ਼ਨਲਿਸਟ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨਜ਼ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 7 ਫਰਵਰੀ 1997 ਨੂੰ ਕੇਰਲ ਯੁਕਤੀਵਾਦੀ ਸੰਘਮ ਦੀ 10ਵੀਂ ਕੇਰਲ ਰਾਜ ਕਾਨਫਰੰਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। [2] ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਮੈਂਬਰ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦਾ ਤਾਲਮੇਲ ਕਰਨਾ ਹੈ।

ਬਾਸਵਾ ਪ੍ਰੇਮਾਨੰਦ ਫਿਰਾ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ 4 ਅਕਤੂਬਰ 2009 ਨੂੰ ਹੋਈ ਸੀ। ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਪਹਿਲਾਂ, ਪ੍ਰੇਮਾਨੰਦ ਨੇ ਝੂਠੀਆਂ ਅਫਵਾਹਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਤਰਕਸ਼ੀਲਤਾ ਪ੍ਰਤੀ ਆਪਣੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਇੱਕ ਬਿਆਨ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ

2004 ਵਿੱਚ, ਪ੍ਰੇਮਾਨੰਦ ਨੇ ਬਠਿੰਡਾ, ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਇੱਕ ਜਨਰਲ ਬਾਡੀ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਨਰਿੰਦਰ ਨਾਇਕ ਨੂੰ ਫਿਰਾ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਰੱਖਿਆ। ਇਸ ਨੂੰ ਸਰਬਸੰਮਤੀ ਨਾਲ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਪ੍ਰੇਮਾਨੰਦ ਅਤੇ ਨਾਇਕ ਦੀ ਮੁਲਾਕਾਤ 1980 ਜਾਂ 1981 ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ ਜਦੋਂ ਨਾਇਕ ਦੱਖਣ ਕੰਨੜ ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਸੰਘ ਦੇ ਸਕੱਤਰ ਸਨ। ਕੇਰਲ ਯੁਕਤਵਾਦੀ ਸੰਘਮ ਦੇ ਯੂ. ਕਲਾਨਾਥਨ ਸੰਗਠਨ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਸਨ। ਫਿਰਾ 2005 ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 50 ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ 2012 ਵਿੱਚ 83 ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਹੋ ਗਈ ਹੈ।

ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਾਨਵਤਾਵਾਦੀ ਐਥੀਕਲ ਯੂਨੀਅਨ ਤੋਂ ਮਾਨਤਾ[ਸੋਧੋ]

ਐਮਸਟਰਡਮ ਘੋਸ਼ਣਾ 2002 ਮੁਤਾਬਿਕ ਫਿਰਾ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਾਨਵਤਾਵਾਦੀ ਅਤੇ ਐਥੀਕਲ ਯੂਨੀਅਨ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਮਾਨਵਵਾਦ 'ਤੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਬਿਆਨ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦੀ ਹੈ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ IHEU ਉਪ-ਨਿਯਮ 5.1 ਦੁਆਰਾ ਲੋੜੀਂਦਾ ਹੈ) ਅਤੇ (as required by IHEU bylaw 5.1[3]) and the Amsterdam Declaration 2002.

ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਬਿਆਨ[ਸੋਧੋ]

"ਮਨੁੱਖਤਾਵਾਦ ਇੱਕ ਜਮਹੂਰੀ ਅਤੇ ਨੈਤਿਕ ਜੀਵਨ ਰੁਖ ਹੈ, ਜੋ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖਾਂ ਕੋਲ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਅਰਥ ਅਤੇ ਰੂਪ ਦੇਣ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ। ਇਹ ਮਨੁੱਖੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕੁਦਰਤੀ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਨੈਤਿਕਤਾ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਵਧੇਰੇ ਮਨੁੱਖੀ ਸਮਾਜ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਲਈ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ। ਮਨੁੱਖੀ ਯੋਗਤਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਤਰਕ ਅਤੇ ਸੁਤੰਤਰ ਜਾਂਚ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਵਿੱਚ। ਇਹ ਈਸ਼ਵਰਵਾਦੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਅਸਲੀਅਤ ਦੇ ਅਲੌਕਿਕ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਹੈ।"

ਫਿਰਾ ਦੇ ਸੰਗਠਨ ਮੈਂਬਰ[ਸੋਧੋ]

Name Based in Founded Notes
Akhil Bhartiya Anddashraddha Nirmoolan Samiti Nagpur, Maharashtra 1982[4] National organisation
AMOFOI (Anti-caste Marriage & One-child Family Organization of India) Bhubaneswar, Odisha 1980 Founding unit since 1997
Ananthapur Rationalist Association Anantapur, Andhra Pradesh
Andhra Pradesh Rationalist Association Khammam, Andhra Pradesh
ARIVU Bellary, Karnataka
Arjak Sangh Faizabad, Uttar Pradesh
Atheist Centre Vijayawada, Andhra Pradesh 1940
Atheist Society of India Visakhapatnam, Andhra Pradesh 13 February 1972
AT Kovoor Memorial Trust Kozhikode, Kerala
Bihar Buddhiwadi Samaj Patna, Bihar 1985
Bombay-Gujarat Rationalist Association Ankleshwar, Gujarat
Dakshina Kannada Rationalist Association Mangalore, Karnataka 1976
Democratic Action Forum of Dalits, Women and Minorities Kolkata, West Bengal
Ekasila Activity and Education Society Itarsi/Hoshangabad, Madhya Pradesh
Federation of Karnataka Rationalist Associations Karnataka State umbrella
Freethinkers Forum Bangalore, Karnataka
Goa Science Forum Goa
Hyderabad Rationalist Forum Hyderabad, Andhra Pradesh
Indian Committee for the Scientific Investigation of Paranormal Podanur, Tamil Nadu 19??
Jana Vijnana Vedika Vijayawada, Andhra Pradesh
Karnataka Federation of Rationalist Associations Karnataka State umbrella
Kerala Yukthivadi Sangham Kerala 1935 [5]
Maharashtra Andhashraddha Nirmoolan Samiti (MANS) Pune, Maharashtra 1989[6] Maharashtra state branch
Manava Vikasa Vedika Hyderabad, Andhra Pradesh
Manavatavadi Vishwa Sansthan Rajghat, Kurukshetra, Haryana
Mandya Science Forum Mandya, Karnataka
Orissa Rationalist Association Odisha
Periyar Rationalists Forum Thiruvananthapuram, Kerala
Rationalists' Forum Tamil Nadu
Rationalist Society Haryana
Sunday Sapiens Mumbai 2018 Founding activities since 2012
Satya Shodhak Sabha Surat, Gujarat
Science and Rationalists' Association of India Kolkata, West Bengal 1985
Science for Society Jharkhand 2010
Science for Society Bihar 2010
Science Trust Kozhikode, Kerala
Soshit Samaj Jharkhand
ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਸੁਸਾਇਟੀ ਪੰਜਾਬ Punjab 1984[7]
TRUST Bhubaneswar
Vicharavadi Sangham Bangalore, Karnataka

ਫਿਰਾ ਨੇ ਹੁਣ ਤੱਕ 12 ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਨਫਰੰਸਾਂ ਬੁਲਾਈਆਂ ਹਨ::

  1. ਪਲੱਕੜ, ਕੇਰਲ : 7 ਫਰਵਰੀ 1997
  2. ਹੈਦਰਾਬਾਦ, ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ : 21 ਅਤੇ 22 ਮਾਰਚ 1998
  3. ਕੋਇੰਬਟੂਰ, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ : 7, 8 ਅਤੇ 9 ਦਸੰਬਰ 2001
  4. ਮੰਗਲੌਰ, ਕਰਨਾਟਕ : 10 ਅਤੇ 11 ਮਈ 2003
  5. ਬਠਿੰਡਾ, ਪੰਜਾਬ : 2, 3 ਅਤੇ 4 ਅਪ੍ਰੈਲ 2004
  6. ਪੁਣੇ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ : 28 ਅਤੇ 29 ਅਪ੍ਰੈਲ 2007
  7. ਚੇਨਈ, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ : 26 ਅਤੇ 27 ਦਸੰਬਰ 2009
  8. ਨਾਗਪੁਰ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ : 11 ਅਤੇ 12 ਫਰਵਰੀ 2012
  9. ਬ੍ਰਹਮਪੁਰ, ਉੜੀਸ਼ਾ : 24 ਅਤੇ 25 ਦਸੰਬਰ 2014
  10. ਤ੍ਰਿਵੇਂਦਰਮ, ਕੇਰਲ : 24 ਅਤੇ 25 ਫਰਵਰੀ 2017
  11. ਵਿਸ਼ਾਖਾਪਟਨਮ, ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ : 5 ਅਤੇ 6 ਜਨਵਰੀ 2019
  12. ਬਰਨਾਲਾ, ਪੰਜਾਬ : 29 ਅਤੇ 30 ਅਕਤੂਬਰ 2022

ਤਰਕਸ਼ੀਲਾਂ ਤੇ ਹਮਲੇ[ਸੋਧੋ]

ਗੌਰੀ ਲੰਕੇਸ, 14 ਜਨਵਰੀ 2012
ਸਾਡਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕਾਲਾ ਜਾਦੂ ਵਿਰੋਧੀ ਕਾਨੂੰਨ ਲਾਗੂ ਕਰਵਾਉਣਾ ਹੈ, ਪੇਸ਼ਕਰਤਾ ਸ਼ਾਂਤਾਨੂ ਅਭਯੰਕਰ CSICon 2018

ਹਾਲਾਂਕਿ ਭਾਰਤ ਇੱਕ ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖ ਲੋਕਤੰਤਰ ਹੈ, ਪਰ ਅਜੇ ਵੀ ਭਾਰਤੀ ਦੰਡ ਵਿਧਾਨ ਦੇ ਤਹਿਤ ਈਸ਼ਨਿੰਦਾ ਕਾਨੂੰਨ ਲਾਗੂ ਹਨ ਅਤੇ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਅਨ ਰੈਸ਼ਨਲਿਸਟ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਲਈ ਹਿੰਸਾ ਦੀਆਂ ਧਮਕੀਆਂ ਆਮ ਹਨ। ਫਿਰਾ ਵਰਗੀਆਂ ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੱਜੇ-ਪੱਖੀ ਸਮੂਹਾਂ ਤੋਂ ਧੱਕਾ ਅਤੇ ਵਿਰੋਧ ਮਿਲਿਆ ਹੈ।

2017 'ਚ ਗੌਰੀ ਲੰਕੇਸ਼ ਦੀ ਉਸ ਦੇ ਘਰ 'ਚ ਅਣਪਛਾਤੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਨੇ ਹੱਤਿਆ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਉਹ ਪੱਤਰਕਾਰ ਅਤੇ ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਸੀ। ਉਹ ਸੱਜੇ-ਪੱਖੀ ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਅੰਦੋਲਨ, ਹਿੰਦੂਤਵ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਬੋਲਦੀ ਸੀ। ਕੋਲੰਬੀਆ ਜਰਨਲਿਜ਼ਮ ਰਿਵਿਊ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਹਿੰਦੂਤਵ "ਲਿੰਚਿੰਗ, ਦੰਗਿਆਂ, ਅਤੇ ਬੰਬ ਧਮਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੰਪਰਦਾਇਕ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਲਾਤਕਾਰ, ਤੋੜਨ, ਕੈਦ ਅਤੇ ਫਾਂਸੀ ਦੇਣ ਦੀਆਂ ਧਮਕੀਆਂ ਤੱਕ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।" ਫਿਰਾ ਦੇ ਮੁਖੀ ਨਰਿੰਦਰ ਨਾਇਕ ਨੇ ਕਈ ਹੋਰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਦੇਹਵਾਦੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, CFI ਪ੍ਰੈਸ ਰਿਲੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਗੌਰੀ ਲੰਕੇਸ਼ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ, "ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦੀ ਹਿੱਟ ਲਿਸਟ 'ਤੇ ਇੱਕ ਸਾਥੀ ਮੈਂਬਰ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਮੈਨੂੰ ਦੁੱਖ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਇੱਕ ਚੰਗਾ ਦੋਸਤ ਗੁਆ ਲਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਮਰਥਕ। ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਜੋ ਕਿਸੇ ਵੀ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਹਿਣ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਡਰਦੀ ਸੀ ਜਿਸਨੂੰ ਉਹ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੀ ਸੀ।

ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਅੰਧਸ਼ਰਧਾ ਨਿਰਮੂਲਨ ਸਮਿਤੀ (MANS) ਦੇ ਨਰਿੰਦਰ ਦਾਭੋਲਕਰ ਦੀ 20 ਅਗਸਤ 2013 ਨੂੰ ਪੁਣੇ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਗੋਲੀ ਮਾਰ ਕੇ ਹੱਤਿਆ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਕਤਲ ਅੰਧ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਤੇ ਕਾਲੇ ਜਾਦੂ ਵਿਰੋਧੀ ਬਿੱਲ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਇਆ ਜਿਸ ਨੂੰ ਸੱਜੇ-ਪੱਖੀ ਸਮੂਹਾਂ ਦੁਆਰਾ "ਹਿੰਦੂ-ਵਿਰੋਧੀ" ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। 2018 ਵਿੱਚ, ਡਾ. ਸ਼ਾਂਤਨੂ ਅਭਯੰਕਰ, ਪ੍ਰਧਾਨ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਅੰਧਸ਼ਰਧਾ ਨਿਰਮੂਲਨ ਸਮਿਤੀ, ਨੇ ਅੰਧ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਤੇ ਕਾਲੇ ਜਾਦੂ ਵਿਰੋਧੀ ਬਿੱਲ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ CSICon ਵਿਖੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ।

ਇਹ ਵੀ[ਸੋਧੋ]

ਹੋਰ ਸੰਗਠਨ[ਸੋਧੋ]

ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਤਰਕਸ਼ੀਲਤਾ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨ[ਸੋਧੋ]

  • ਅਜੀਤਾ ਕੇਸਕੰਬਲੀ
  • Atheism in Hinduism
  • ਚਾਰਵਾਕ
  • History of science and technology in India
  • Bārhaspatya Sūtras
  • Lokayata: A Study in Ancient Indian Materialism

ਹਵਾਲਾ

  1. Sankar (8 March 2012). "VIII – FIRA National Conference – V.Kumaresan". The Modern Rationalist. Archived from the original on 26 August 2014. Retrieved 22 August 2014.
  2. "About Us - FIRA". Indian Sceptic. Retrieved 18 January 2020.
  3. "IHEU Bylaws | International Humanist and Ethical Union". Archived from the original on 17 January 2013. Retrieved 1 March 2006.
  4. "Pvt. Shyam Manav, founder of Ashbhaashraddha Nirmulan Samiti". www.abans.org.in. Akhilbhartiya Andhashradha Nirmulan Samiti. 17 November 2018. Retrieved 17 November 2018. All India Superstition Nirmulan Samiti has been formed in 1982 from all over Maharashtra including Gujarat, Goa, Madhya Pradesh, Chhattisgarh, Uttar Pradesh, Bihar, Rajasthan etc.
  5. "Kerala Yukthivadi website". Archived from the original on 15 January 2017. Retrieved 22 August 2014.
  6. Priyanka Kakodkar (21 August 2013). "He was not against God but fought exploitation". The Hindu. Retrieved 22 August 2014.
  7. Nagar, Munish (8 May 2006), "Man With a Mission: Indian teaches science to locals to overcome superstitions", OhmyNews, archived from the original on 5 ਜੂਨ 2011, retrieved 18 August 2009

ਅੰਦਰੂਨੀ ਲਿੰਕ[ਸੋਧੋ]

ਫਰਮਾ:Skeptic Organizations