ਡੀ ਬ੍ਰੋਗਲਾਇ-ਬੋਹਮ ਥਿਊਰੀ
| ਕੁਆਂਟਮ ਮਕੈਨਿਕਸ |
|---|
ਡੀ-ਬ੍ਰੋਗਲਿ-ਬੋਹਮ ਥਿਊਰੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਪਿਲੌਟ-ਤੰਰਗ ਥਿਊਰੀ, ਬੋਹਮੀਅਨ ਮਕੈਨਿਕਸ, ਬੋਹਮ ਜਾਂ ਬੋਹਮ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ, ਅਤੇ ਕਾਰਣਾਤਮਿਕ ਵਿਆਖਿਆ ਦੇ ਨਾਮ ਤੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕੁਆਂਟਮ ਥਿਊਰੀ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਆਖਿਆ ਹੈ। ਸਾਰੀਆਂ ਸੰਭਵ ਬਣਤਰਾਂ ਦੀ ਸਪੇਸ ਉੱਤੇ ਕਿਸੇ ਵੇਵ ਫੰਕਸ਼ਨ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ, ਇਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਵਾਸਤਵਿਕ ਬਣਤਰ ਨੂੰ ਵੀ ਸਵੈ-ਸਿੱਧ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਉਦੋਂ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਦੇਖੀ (ਪਰਖੀ) ਨਹੀਂ ਗਈ ਹੁੰਦੀ। ਬਣਤਰ ਦੀ ਵਕਤ ਉੱਤੇ ਉਤਪਤੀ (ਯਾਨਿ ਕਿ, ਸਾਰੇ ਕਣਾਂ ਦੀਆਂ ਪੁਜੀਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਬਣਤਰ ਜਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਫੀਲਡਾਂ ਦੀ ਬਣਤਰ) ਇੱਕ ਗਾਈਡਿੰਗ ਸਮੀਕਰਨ ਰਾਹੀਂ ਵੇਵ ਫੰਕਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਵਕਤ ਉੱਤੇ ਵੇਵ ਫੰਕਸ਼ਨ ਦੀ ਉਤਪਤੀ ਸ਼੍ਰੋਡਿੰਜਰ ਦੀ ਇਕੁਏਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਥਿਊਰੀ ਦਾ ਨਾਮ ਲੁਇਸ ਡੀ ਬ੍ਰੋਗਲੀ (1892–1987), ਅਤੇ ਡੇਵਿਡ ਬੋਹਮ (1917–1992) ਦੇ ਨਾਮ ਤੋਂ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਇਹ ਥਿਊਰੀ ਨਿਰਧਾਤਮਿਕ[1] ਅਤੇ ਸਪਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗੈਰ-ਸਥਾਨਿਕ ਹੈ: ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਣ ਦੀ ਵਿਲੌਸਿਟੀ ਅਜਿਹੀ ਗਾਈਡਿੰਗ ਸਮੀਕਰਨ ਦੇ ਮੁੱਲ ਉੱਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਇਸਦੇ ਵੇਵ ਫੰਕਸ਼ਨ ਰਾਹੀਂ ਮਿਲਣ ਵਾਲ਼ੇ ਸਿਸਟਮ ਦੀ ਬਣਤਰ ਉੱਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ; ਜੋ ਸਿਸਟਮ ਦੀਆਂ ਬਾਊਂਡਰੀ ਸ਼ਰਤਾਂ ਉੱਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਮੁਤਾਬਿਕ ਸਾਰੇ ਦਾ ਸਾਰਾ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਥਿਊਰੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਮਕੈਨਿਕਸ ਲਈ ਥਰਮੋਡਾਇਨਾਮਿਕਸ ਸਮਾਨ ਇੱਕ ਨਾਪ ਫਾਰਮੂਲਾ ਵਿਓਂਤਬੰਦੀ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕੌਪਨਹਾਗਨ ਵਿਆਖਿਆ ਨਾਲ ਸਰਵ ਸਧਾਰਨ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜੁੜੀ ਮਿਆਰੀ ਕੁਆਂਟਮ ਫਾਰਮੂਲਾ ਵਿਓਂਤਬੰਦੀ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਥਿਊਰੀ ਦੀ ਸਪਸ਼ਟ ਗੈਰ-ਸਥਾਨਿਕਤਾ ਨਾਪ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਪ੍ਰੰਪਰਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੌਪਨਹਾਗਨ ਵਿਆਖਿਆ ਅੰਦਰ ਕੁਆਂਟਮ ਮਕੈਨਿਕਸ ਦੀਆਂ ਵਿਆਖਿਆਵਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸੰਗ ਨੂੰ ਸੌਂਪੀਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਬ੍ਰੋਗਲਾਇ-ਬੋਹਮ ਥਿਊਰੀ ਅੰਦਰ ਬੌਰਨ ਰੂਲ ਕੋਈ ਮੁਢਲਾ ਨਿਯਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਸਗੋਂ, ਇਸ ਥਿਊਰੀ ਅੰਦਰ, ਪ੍ਰੋਬੇਬਿਲਿਟੀ ਡੈੱਨਸਟੀ ਅਤੇ ਵੇਵ ਫੰਕਸ਼ਨ ਦਰਮਿਆਨ ਸੰਪਰਕ ਇੱਕ ਪਰਿਕਲਪਨਾ ਦਾ ਰੁਤਬਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਕੁਆਂਟਮ ਸੰਤੁਲਨ ਪਰਿਕਲਪਨਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਵੇਵ ਫੰਕਸ਼ਨ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤ੍ਰਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅਧਾਰ (ਮੁਢਲੇ) ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਤੋਂ ਅਤਿਰਿਕਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਥਿਊਰੀ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਡੀ ਬ੍ਰੋਗਲਾਇ ਦੁਆਰਾ 1920ਵੇਂ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।, ਜੋ 1927 ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਓਸ ਵਕਤ ਦੀ ਮੁੱਖਧਾਰਾ ਕੌਪਨਹਾਗਨ ਵਿਆਖਿਆ ਦੇ ਪੱਖ ਵਿੱਚ ਛੱਡਣ ਲਈ ਰਾਜ਼ੀ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਡੇਵਿਡ ਬੋਹਮ, ਜੋ ਪ੍ਰਚਿੱਲਤ ਕੱਟੜਤਾ ਤੋਂ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟ ਸੀ, ਨੇ 1952 ਵਿੱਚ ਡੀ ਬ੍ਰੋਗਲਾਇ ਦੀ ਪੀਲੌਟ ਵੇਵ ਥਿਊਰੀ ਦੀ ਪੁਨਰਖੋਜ ਕੀਤੀ। ਓਸ ਵੇਲੇ ਬੋਹਮ ਦੇ ਸੁਝਾਅ ਵਿਸ਼ਾਲ ਪੱਧਰ ਨੇ ਨਹੀਂ ਅਪਣਾਏ ਗਏ, ਜਿਸਦੇ ਕੁੱਝ ਕਾਰਣ ਉਹਨਾਂ ਸਮੱਗਰੀਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਨ, ਜੋ ਬੋਹਮ ਦੇ ਯਿਵਾ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਸੰਪਰਕਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਨ।[2] ਡੀ ਬ੍ਰੋਗਲਾਇ ਥਿਊਰੀ ਮੁੱਖਧਾਰਾ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਵਾਦੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਤੇ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸਦਾ ਜਿਅਦਾਤਰ ਕਾਰਣ ਇਸਦੀ ਸਪਸ਼ਟ ਗੈਰ-ਸਥਾਨਿਕਤਾ ਸੀ। ਡੇਵਿਡ ਬੋਹਮ ਦੇ ਕੰਮ ਤੋਂ ਬੈੱਲ ਦੀ ਖੋਜ ਰਾਹੀਂ ਬੈੱਲ ਦੀ ਥਿਊਰਮ (1964) ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੋਈ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਅਗਲੀ ਹੈਰਾਨੀ ਸੀ ਕਿ ਜੇਕਰ ਥਿਊਰੀ ਦੀ ਸਪਸ਼ਟ ਗੈਰ-ਸਥਾਨਿਕਤਾ ਨੂੰ ਮਿਟਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ। 1990 ਤੋਂ ਬਾਦ, ਬ੍ਰੋਗਲਾਇ-ਬੋਹਮ ਥਿਊਰੀ ਪ੍ਰਤਿ ਫਾਰਮੂਲਾ ਵਿਓਂਤਬੰਦੀ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਪੁਨਰ-ਸੁਰਜੀਤ ਹੋਈ ਹੈ, ਜਿਸਨੇ ਇਸਨੂੰ ਸਪੈਸ਼ਲ ਰਿਲੇਟੀਵਿਟੀ ਅਤੇ ਕੁਆਂਟਮ ਫੀਲਡ ਥਿਊਰੀ ਨਾਲ ਮੇਲ ਕਰਨ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਇਸਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਵਿੱਚ ਸਪਿੱਨ ਜਾਂ ਵਕਰਿਤ ਸਥਾਨਿਕ ਰੇਖਗਣਿਤ ਹਨ।[3]
ਸੰਖੇਪ ਸਾਰਾਂਸ਼
[ਸੋਧੋ]ਡਬਲ-ਸਲਿਟ ਪ੍ਰਯੋਗ
[ਸੋਧੋ]ਥਿਊਰੀ
[ਸੋਧੋ]ਔਂਟੌਲੌਜੀ
[ਸੋਧੋ]ਗਾਈਡਿੰਗ ਇਕੁਏਸ਼ਨ
[ਸੋਧੋ]ਸ਼੍ਰੋਡਿੰਜਰ ਇਕੁਏਸ਼ਨ
[ਸੋਧੋ]ਬੌਰਨ ਰੂਲ ਨਾਲ ਸਬੰਧ
[ਸੋਧੋ]ਕਿਸੇ ਉੱਪ-ਸਿਸਟਮ ਦਾ ਕੰਡੀਸ਼ਨਲ ਵੇਵ ਫੰਕਸ਼ਨ
[ਸੋਧੋ]ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ
[ਸੋਧੋ]ਰਿਲੇਟੀਵਿਟੀ
[ਸੋਧੋ]ਸਪਿੱਨ
[ਸੋਧੋ]ਕੁਆਂਟਮ ਫੀਲਡ ਥਿਊਰੀ
[ਸੋਧੋ]ਵਕਰਤਿ ਸਪੇਸ
[ਸੋਧੋ]ਗੈਰ-ਸਥਾਨਿਕਤਾ ਦਾ ਉਲੰਘਣ
[ਸੋਧੋ]ਨਤੀਜੇ
[ਸੋਧੋ]ਸਪਿੱਨ ਅਤੇ ਪੋਲਰਾਇਜ਼ੇਸ਼ਨ ਨਾਪਣਾ
[ਸੋਧੋ]ਨਾਪ, ਕੁਆਂਟਮ ਫਾਰਮੂਲਾ ਵਿਓਂਤਬੰਦੀ, ਅਤੇ ਨਿਰੀਖਕ ਸੁਤੰਤਰਤਾ
[ਸੋਧੋ]ਵੇਵ ਫੰਕਸ਼ਨ ਦਾ ਟੁੱਟਣਾ
[ਸੋਧੋ]ਔਬਜ਼ਰਵੇਬਲਾਂ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਓਪਰੇਟਰ
[ਸੋਧੋ]ਛੁਲੇ ਅਸਥਿਰਾਂਕ
[ਸੋਧੋ]ਹੇਜ਼ਨਰਬਰਗ ਦਾ ਅਨਸਰਟਨਟੀ ਸਿਧਾਂਤ
[ਸੋਧੋ]ਕੁਆਂਟਮ ਇੰਟੈਂਗਲਮੈਂਟ, ਆਈਨਸਟਾਈਨ-ਪੋਡਲਸਕੀ-ਰੋਜ਼ਨ ਪਹੇਲੀ, ਬੈੱਲ ਦੀ ਥਿਊਰਮ, ਅਤੇ ਗੈਰ-ਸਥਾਨਿਕਤਾ
[ਸੋਧੋ]ਕਲਾਸੀਕਲ ਸੀਮਾ
[ਸੋਧੋ]ਕੁਆਂਟਮ ਟ੍ਰੈਕੈਕਟਰੀ ਵਿਧੀ
[ਸੋਧੋ]ਓਕੱਮ ਦਾ ਰੇਜ਼ਰ ਅਲੋਚਨਾਵਾਦ
[ਸੋਧੋ]ਗੈਰ-ਬਰਾਬਰਤਾ
[ਸੋਧੋ]ਵਿਓਂਤਬੰਦੀਆਂ
[ਸੋਧੋ]ਇਤਿਹਾਸ
[ਸੋਧੋ]ਪੀਲੌਟ-ਵੇਵ ਥਿਊਰੀ
[ਸੋਧੋ]ਬੋਹਮੀਅਨ ਮਕੈਨਿਕਸ
[ਸੋਧੋ]ਕਾਰਣਾਤਮਿਕ ਵਿਆਖਿਆ ਅਤੇ ਔਂਟੌਲੌਜੀਕਲ ਵਿਆਖਿਆ
[ਸੋਧੋ]ਪ੍ਰਯੋਗ
[ਸੋਧੋ]ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ
[ਸੋਧੋ]- ਡੇਵਿਡ ਬੋਹਮ
- ਫੈਰਾਡੇਅ ਵੇਵ
- ਕੁਆਂਟਮ ਮਕੈਨਿਕਸ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ
- ਮੇਡਲੰਗ ਇਕੁਏਸ਼ਨ
- ਲੋਕਲ ਹਿਡਨ ਵੇਰੀਏਬਲ ਥਿਊਰੀ
- ਕੁਆਂਟਮ ਮਕੈਨਿਕਸ
- ਪੀਲੌਟ ਵੇਵ
ਨੋਟਸ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Lua error in ਮੌਡਿਊਲ:Citation/CS1 at line 3162: attempt to call field 'year_check' (a nil value). ("In contrast to the usual interpretation, this alternative interpretation permits us to conceive of each individual system as being in a precisely definable state, whose changes with time are determined by definite laws, analogous to (but not identical with) the classical equations of motion. Quantum-mechanical probabilities are regarded (like their counterparts in classical statistical mechanics) as only a practical necessity and not as an inherent lack of complete determination in the properties of matter at the quantum level.")
- ↑ F. David Peat, Infinite Potential: The Life and Times of David Bohm (1997), p. 133. James T. Cushing, Quantum Mechanics: Historical Contingency and the Copenhagen Hegemony (1994) discusses "the hegemony of the Copenhagen interpretation of quantum mechanics" over theories like Bohmian mechanics as an example of how the acceptance of scientific theories may be guided by social aspects.
- ↑ David Bohm and Basil J. Hiley, The Undivided Universe - An Ontological Interpretation of Quantum Theory appreared after Bohm's death, in 1993; reviewed by Sheldon Goldstein in Physics Today (1994). J. Cushing, A. Fine, S. Goldstein (eds.), Bohmian Mechanics and Quantum Theory - An Appraisal (1996).
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- Albert, David Z. (ਮਈ 1994). "Bohm's Alternative to Quantum Mechanics". Scientific American. 270 (5): 58–67. doi:10.1038/scientificamerican0594-58.
- Lua error in ਮੌਡਿਊਲ:Citation/CS1 at line 3162: attempt to call field 'year_check' (a nil value).
- Lua error in ਮੌਡਿਊਲ:Citation/CS1 at line 3162: attempt to call field 'year_check' (a nil value). (full text Archived 18 October 2012[Date mismatch] at the Wayback Machine.)
- Lua error in ਮੌਡਿਊਲ:Citation/CS1 at line 3162: attempt to call field 'year_check' (a nil value). (full text Archived 18 October 2012[Date mismatch] at the Wayback Machine.)
- Lua error in ਮੌਡਿਊਲ:Citation/CS1 at line 3162: attempt to call field 'year_check' (a nil value).
- Lua error in ਮੌਡਿਊਲ:Citation/CS1 at line 3162: attempt to call field 'year_check' (a nil value).
- Dürr, Detlef; Sheldon Goldstein; Roderich Tumulka; Nino Zanghì (ਦਸੰਬਰ 2004). "Bohmian Mechanics" (PDF). Physical Review Letters. 93 (9): 090402. arXiv:quant-ph/0303156. Bibcode:2004PhRvL..93i0402D. doi:10.1103/PhysRevLett.93.090402. ISSN 0031-9007. PMID 15447078.
- Lua error in ਮੌਡਿਊਲ:Citation/CS1 at line 3162: attempt to call field 'year_check' (a nil value).
- Lua error in ਮੌਡਿਊਲ:Citation/CS1 at line 3162: attempt to call field 'year_check' (a nil value). (Demonstrates incompleteness of the Bohm interpretation in the face of fractal, differentialble-nowhere wavefunctions.)
- Lua error in ਮੌਡਿਊਲ:Citation/CS1 at line 3162: attempt to call field 'year_check' (a nil value).
- Lua error in ਮੌਡਿਊਲ:Citation/CS1 at line 3162: attempt to call field 'year_check' (a nil value).
- Lua error in ਮੌਡਿਊਲ:Citation/CS1 at line 3162: attempt to call field 'year_check' (a nil value).
- Lua error in ਮੌਡਿਊਲ:Citation/CS1 at line 3162: attempt to call field 'year_check' (a nil value).
- Lua error in ਮੌਡਿਊਲ:Citation/CS1 at line 3162: attempt to call field 'year_check' (a nil value). (Describes a Bohmian resolution to the dilemma posed by non-differentiable wavefunctions.)
- Lua error in ਮੌਡਿਊਲ:Citation/CS1 at line 3162: attempt to call field 'year_check' (a nil value).
- Lua error in ਮੌਡਿਊਲ:Citation/CS1 at line 3162: attempt to call field 'year_check' (a nil value).
- Lua error in ਮੌਡਿਊਲ:Citation/CS1 at line 3162: attempt to call field 'year_check' (a nil value).
- Bohmian mechanics on arxiv.org
ਹੋਰ ਲਿਖਤਾਂ
[ਸੋਧੋ]- John S. Bell: Speakable and Unspeakable in Quantum Mechanics: Collected Papers on Quantum Philosophy, Cambridge University Press, 2004, ISBN 0-521-81862-1
- David Bohm, Basil Hiley: The Undivided Universe: An Ontological Interpretation of Quantum Theory, Routledge Chapman & Hall, 1993, ISBN 0-415-06588-7
- Detlef Dürr, Sheldon Goldstein, Nino Zanghì: Quantum Physics Without Quantum Philosophy, Springer, 2012, ISBN 978-3-642-30690-7
- Detlef Dürr, Stefan Teufel: Bohmian Mechanics: The Physics and Mathematics of Quantum Theory, Springer, 2009, ISBN 978-3-540-89343-1
- Peter R. Holland: The quantum theory of motion, Cambridge University Press, 1993 (re-printed 2000, transferred to digital printing 2004), ISBN 0-521-48543-6
ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ
[ਸੋਧੋ]
- "Pilot-Wave Hydrodynamics" Archived 18 March 2021[Date mismatch] at the Wayback Machine. Bush, J. W. M., Annual Review of Fluid Mechanics, 2015
- "Bohmian Mechanics" (Stanford Encyclopedia of Philosophy)
- Videos answering frequently asked questions about Bohmian Mechanics
- "Bohmian-Mechanics.net", the homepage of the international research network on Bohmian Mechanics that was started by D. Dürr, S. Goldstein and N. Zanghì.
- Workgroup Bohmian Mechanics at LMU Munich (D. Dürr)
- Bohmian Mechanics Group at University of Innsbruck (G. Grübl) Archived 25 November 2014[Date mismatch] at the Wayback Machine.
- "Pilot waves, Bohmian metaphysics, and the foundations of quantum mechanics" Archived 10 April 2016[Date mismatch] at the Wayback Machine., lecture course on de Broglie-Bohm theory by Mike Towler, Cambridge University.
- "21st-century directions in de Broglie-Bohm theory and beyond", August 2010 international conference on de Broglie-Bohm theory. Site contains slides for all the talks - the latest cutting-edge deBB research.
- "Observing the Trajectories of a Single Photon Using Weak Measurement" Archived 26 June 2011[Date mismatch] at the Wayback Machine.
- "Bohmian trajectories are no longer 'hidden variables'"
- The David Bohm Society
