ਸੰਥਿਆ
ਸੰਥਿਆ ( Punjabi: ਸੰਥਿਆ ) ਗੁਰਬਾਣੀ ਦਾ ਸਹੀ ਉਚਾਰਨ[1] ਹੈ,[2][3] ਜੋ 10ਵੇਂ ਸਿੱਖ ਗੁਰੂ, ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।[4] ਇਹ ਇਸਲਾਮੀ ਤਾਜਵਿਦ ਨਾਲ ਤੁਲਨਾਯੋਗ ਹੈ। ਸੰਥਿਆ ਲਗਭਗ ਹਮੇਸ਼ਾ ਇੱਕ ਗਿਆਨੀ (ਜਿਸਨੂੰ ਉਸਤਾਦ ਜਾਂ ਗੁਰਦੇਵ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਦੁਆਰਾ ਸਿਖਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਫਿਰ ਇੱਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ (ਵਿਦਿਆਰਥੀ) ਨੂੰ ਸਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਪੜ੍ਹੇ ਲਿਖੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦੂਜੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸੰਥਿਆ ਸਿਖਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਗੁਰਬਾਣੀ ( ਸਿੱਖ ਗ੍ਰੰਥ ) ਦਾ ਸਟੀਕ ਪਾਠ ਅਤੇ ਪ੍ਰਵਾਹ (ਤਾਲ) ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਜੋ ਪਾਠ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਰੁਕਣ ਅਤੇ ਰੋਕਣ ਲਈ ਰੰਗ ਕੋਡ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਿਸ਼੍ਰਾਮ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਾਠ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਅਤੇ ਤਾਲ ਨੂੰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗੁਰਬਾਣੀ ਜਿਸਨੂੰ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੁਆਰਾ ਸੰਥਿਆ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ "ਸ਼ੁਧ ਉਚਰਨ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ (ਗੁਰਮੁਖੀ: ਸੁਧ ਪੜ੍ਹਨਾ ਹੈ)
ਇਤਿਹਾਸ[ਸੋਧੋ]
| ਸਿੱਖੀ |
|---|
 |
ਇੱਕ ਸਾਖੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਨੂੰ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦਾ ਪਾਠ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਧਿਆਨ ਭਟਕਣ ਲਈ ਤਾੜਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ।[5] ਸੱਤਵੇਂ ਗੁਰੂ, ਗੁਰੂ ਹਰਿਰਾਇ ਜੀ ਨੇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੇ ਇੱਕ ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ ਵੀ ਨਾ ਬਦਲਣ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਉੱਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਸਹੀ ਉਚਾਰਨ ਸਿਖਾਇਆ।[6] 1706 ਵਿਚ, ਮੁਕਤਸਰ ਦੀ ਲੜਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਫ਼ੌਜ ਨੇ ਸਾਬੋ ਕੀ ਤਲਵੰਡੀ ਵਿਖੇ ਡੇਰਾ ਲਾਇਆ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਹੁਣ ਤਖ਼ਤ ਸ੍ਰੀ ਦਮਦਮਾ ਸਾਹਿਬ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[7] ਨੌਂ ਮਹੀਨਿਆਂ ਲਈ, ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ, ਬਾਬਾ ਦੀਪ ਸਿੰਘ, ਅਤੇ ਭਾਈ ਮਨੀ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦਮਦਮਾ ਬੀੜ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਇੱਕ ਜਿਲਦ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਇੱਕ ਪੂਰੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ।[8] ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਪੂਰੇ ਗ੍ਰੰਥ ਦੀ ਕਥਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਨਾਲ ਹੀ ਸਹੀ ਪਾਠ, ਜਾਂ ਸੰਥਿਆ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੱਤੀ।[8] ਇਹ ਸਹੀ ਬੀੜ (ਨਕਲ) ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ 11ਵੇਂ ਗੁਰੂ ਵਜੋਂ ਗੁਰਗੱਦੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਸਾਲ, ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਨੇ ਵਿਆਖਿਆ ਦੇ ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਸਕੂਲ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ,[9][10] ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਬਾਬਾ ਦੀਪ ਸਿੰਘ ਨੇ ਇਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ।[11] ਦਮਦਮਾ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ 18ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੌਰਾਨ ਸਿੱਖਾਂ ਲਈ ਸਿੱਖਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਅਸਥਾਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ,[12] ਅਤੇ ਦਮਦਮੀ ਟਕਸਾਲ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਸਿੱਧੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਬੰਧਾਂ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੀ ਹੈ,[13] ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਪਾਠ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸੌਂਪੀ ਸੀ।, ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ( ਵੀਚਾਰ )।[14]
ਭਾਸ਼ਣ[ਸੋਧੋ]
ਸੰਥਿਆ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੁਹਾਰਨੀ ਰਾਹੀਂ ਸਿਖਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਗੁਰਮੁਖੀ ਅੱਖਰਾਂ ਦਾ ਸਹੀ ਉਚਾਰਨ। ਗੁਰਮੁਖੀ ਲਿਪੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਲਗਭਗ ਸਾਰੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਅਤੇ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਨੂੰ ਲਿਖਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਰਣਮਾਲਾ ਵਿੱਚ 35 ਮੂਲ ਅੱਖਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਅਧਿਕਾਰਤ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਛੇ ਪੂਰਕ ਵਿਅੰਜਨ ਹਨ,[15][16][17] ਜਿਸਨੂੰ ਨਵੀਨ ਟੌਲੀ, ਨਵੀਨ ਵਰਗ, ਜਾਂ ਜੋੜੀ ਬਿੰਦੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ "ਨਵਾਂ ਸਮੂਹ,"[16][17] ਜੋੜੀ ਬਿੰਦੀ ਵਿਅੰਜਨ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਿਅੰਜਨ ਦੇ ਪੈਰ ( ਜੋੜਾ ) 'ਤੇ ਬਿੰਦੀ (ਬਿੰਦੀ ) ਰੱਖ ਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ । ਇਹ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਪਰ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹਨ।[18]
ਲਾਰੀਵਾਰ ਅਤੇ ਪਹਿ-ਛੇਦ[ਸੋਧੋ]
ਗੁਰਮੁਖੀ ਨੂੰ ਦੋ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਲਿਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ: ਸਪਲਿਟ (ਫਾਡ-ਛੇਡ) ਅਤੇ ਰਵਾਇਤੀ ਢੰਗ, ਜਿਸਨੂੰ ਲਾਰੀਵਾਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਲਾਰੀਵਾਰ ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਵਾਕ ਵਿੱਚ ਅੱਖਰਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਕੋਈ ਖਾਲੀ ਥਾਂ ਨਹੀਂ ਹੈ।[19]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ Sri Dasam Granth: Facts Beyond Doubt. Sri Guru Granth Sahib Academy. 2021. pp. iv. ISBN 9781527282773.
- ↑ Jacobsen, Knut A.; Myrvold, Kristina (2016). Young Sikhs in a Global World: Negotiating Traditions, Identities and Authorities. Routledge. ISBN 9781134790883.
It is primarily in the larger congregation of Stockholm that a few active volunteers have taken the responsibility to teach the younger children in the Punjabi alphabet and those with basic reading competence in the correct pronunciation of gurbani text (gurbani santhiya) on Sundays after the ordinary liturgy.
- ↑ Singh, Jasjit. "Lost in translation? The emergence of the digital Guru Granth Sahib." Sikh Formations 14.3-4 (2018): 339-351.
- ↑ Singh, Harjinder (2017). Sri Guru Gobind Singh Jee - A Short Biography. Akaal Publishers. pp. 47–49. ISBN 9780955458781.
- ↑ Nirankari, Maan Singh (2008). Chowdhry, Neelam Man Singh (ed.). Sikhism: A Perspective. Translated by Singh, Kulwant. Unistar Books. pp. 37–38. ISBN 9788171426218.
Episode (Sakhi) 1 : Both concentration of mind and correct pronunciation and recitation are extremely essential while reciting Gurbani. Once Sri Guru Hargobind declared in a congregation that a devout Sikh should recite Japuji with complete concentration. Following Guru ji's instructions, a Sikh recited Japuji with total concentration and correct pronunciation. However, while reciting the concluding lines of Japuji, he wished fondly how nice it would be if the Guru gave his horse to him as a reward for his excellent recitation. The Guru, being omniscient, saw through the Sikh's psychological state of mind. The Guru told the devout Sikh that the latter had got distracted merely for the acquisition of a horse while the Guru was even ready to handover his Guruship as a reward for his excellent recitation done with such deep concentration.
- ↑ Vaid, Haribala Rani Kaur (2007). The Sikh Religion: An Introduction. Star Publications. p. 20. ISBN 9788176502306.
- ↑ Dhillon, Dalbir (1988). Sikhism Origin and Development. Atlantic Publishers & Distri. p. 152.
- ↑ 8.0 8.1 Singh, Harjinder (2017). Sri Guru Gobind Singh Jee - A Short Biography. Akaal Publishers. pp. 47–49. ISBN 9780955458781.
- ↑ Harjot Oberoi (1996). "Sikh Fundamentalism: Translating History into Theory". In Martin E. Marty; R. Scott Appleby (eds.). Fundamentalisms and the state: remaking polities, economies, and militance. The Fundamentalism Project. Vol. 3. University of Chicago Press. pp. 266. ISBN 978-0-226-50884-9.
In 1706, when Gobind Singh...he is said to have founded a distinguished school of exegesis.
- ↑ Singh, Harjinder; Singh, Sukha; Singh, Jaskeerth (December 2020). Sikh Code of Conduct: A Guide to the Sikh Way of Life and Ceremonies (6th ed.). Akaal Publishers. p. 133.
- ↑ H. S. Singha (2000). The Encyclopedia of Sikhism. Hemkunt Press. p. 57. ISBN 9788170103011.
- ↑ Kapoor, Sukhbir (2003). Dasam Granth An Introductory Study. Hemkunt Press. p. 12. ISBN 81-7010-325-8.
- ↑ C. K. Mahmood (1996). Why Sikhs Fight (Anthropological Contributions to Conflict Resolution). The University of Georgia Press. p. 17. ISBN 9780820317656.
- ↑ Singh, Jasjit. "Global Sikh-ers: Transnational learning practices of young British Sikhs." Sikhs across borders: Transnational practices of European Sikhs (2012): 167-192.
- ↑ Harjeet Singh Gill (1996). "The Gurmukhi Script". In Peter T. Daniels; William Bright (eds.). The World's Writing Systems. Oxford University Press. pp. 395–399. ISBN 978-0-19-507993-7.
- ↑ 16.0 16.1 "Let's Learn Punjabi: Research Centre for Punjabi Language Technology, Punjabi University, Patiala". learnpunjabi.org. Punjabi University, Patiala. Archived from the original on 30 August 2018. Retrieved 12 October 2019.
- ↑ 17.0 17.1 Kumar, Arun; Kaur, Amandeep (2018). A New Approach to Punjabi Text Steganography using Naveen Toli. Department of Computer Science & Technology, Central University of Punjab, Bathinda, India. ISBN 978-8-193-38970-6.
- ↑ Gill, Harjeet Singh. "The gurmukhi script." The World’s Writing Systems. Oxford University Press, New York, NY (1996): 395-398.
- ↑ Singh, Jasjit (2014). "The Guru's Way: Exploring Diversity Among British Khalsa Sikhs" (PDF). Religion Compass. 8 (7). School of Philosophy, Religion and History of Science, University of Leeds: 209–219. doi:10.1111/rec3.12111 – via White Rose.
...until the early 1970s all copies of the Guru Granth Sahib were presented in larivaar format, in which all the words were connected without breaks, after which point the SGPC released a single-volume edition in which the words were separated from one another in 'pad chhed' format (Mann 2001: 126). Whereas previously readers would have to recognize the words and make the appropriate breaks while reading, pad chhed allowed "reading for those who were not trained to read the continuous text." (Mann 2001: 126). The AKJ promotes a return to the larivaar format of the Guru Granth Sahib.