ਸਮੱਗਰੀ 'ਤੇ ਜਾਓ

ਮਾਧਵ ਸਦਾਸ਼ਿਵਰਾਓ ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਮਾਧਵ ਸਦਾਸ਼ਿਵਰਾਓ ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ
माधव सदाशिवराव गोळवलकर (ਮਰਾਠੀ)
ਦੂਜੇ ਸਰਸੰਘਚਾਲ਼ਕ, ਰਾਸ਼ਟ੍ਰੀ ਸ੍ਵੈਮ-ਸੇਵਕ ਸੰਘ
ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ
21 ਜੂਨ 1940 – 5 ਜੂਨ 1973
ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂਕੇਸ਼ਵ ਬਲਿਰਾਮ ਹੇਡਗੇਵਾਰ
ਤੋਂ ਬਾਅਦਮਧੁਕਰ ਦੱਤਾਤ੍ਰਯ ਦੇਵਰਸ
ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ
ਜਨਮ19 ਫ਼ਰਵਰੀ 1906
ਰਾਮਟੇਕ, ਕੇਂਦ੍ਰੀ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਅਤੇ ਬੇਰਾਰ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ (ਵਰਤਮਾਨ ਰਾਮਟੇਕ, ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟ੍ਰ, ਭਾਰਤ)
ਮੌਤ5 ਜੂਨ 1973(1973-06-05) (ਉਮਰ 67)
ਨਾਗਪੁਰ, ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟ੍ਰ, ਭਾਰਤ
ਸਿੱਖਿਆਬੀ. ਐੱਸ.ਸੀ., ਐੱਮ. ਐੱਸ.ਸੀ., ਐੱਲ.ਐੱਲ. ਐੱਮ.
ਅਲਮਾ ਮਾਤਰ
ਕਿੱਤਾ
  • ਵਕ਼ੀਲ
  • ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਕਾਰਕੁੰਨ

ਮਾਧਵ ਸਦਾਸ਼ਿਵਰਾਓ ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ (ਮਰਾਠੀ: माधव सदाशिवराव गोळवलकर, 19 ਫ਼ਰਵਰੀ 1906 – 5 ਜੂਨ 1973), ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ਼ ਪ੍ਰਸਿੱਧ, ਰਾਸ਼ਟ੍ਰੀ ਸ੍ਵੈਮ-ਸੇਵਕ ਸੰਘ (ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ.) ਦੇ ਦੂਜੇ ਸਰਸੰਘਚਾਲ਼ਕ (ਮੁੱਖ) ਸਨ।[1] ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਰਾਸ਼ਟ੍ਰੀ ਸ੍ਵੈਮ-ਸੇਵਕ ਸੰਘ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਉਹ ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟ੍ਰ ਨਾਮਕ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਰਾਸ਼ਟ੍ਰ ਦੇ ਸੰਕਲ਼ਪ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਰੱਖਣ ਵਾਲਾ ਪਹਿਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਸੀ, ਜੋ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਖੰਡ ਭਾਰਤ ਸਿਧਾਂਤ, ਭਾਰਤੀਆਂ ਲਈ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟ੍ਰ ਦੇ ਸੰਕਲ਼ਪ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਅਗਾਂਹਵੱਧੂ ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟ੍ਰਵਾਦੀ ਚਿੰਤਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸਨ।[2][3] ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਨੇ ਕਿਤਾਬ ਅਸੀਂ, ਜਾਂ ਸਾਡਾ ਰਾਸ਼ਟ੍ਰਵਾਦ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: We, Or Our Nationhood Defined) ਲਿਖੀ ਹੈ।[1][4][5] ਵਿਚਾਰਾਂ ਦਾ ਝੁੰਡ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Bunch Of Thoughts) ਉਸਦੇ ਭਾਸ਼ਣਾਂ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਹੈ।[6]

ਉਹ ਅਡੌਲਫ਼ ਹਿਟਲਰ ਦਾ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ, "ਜਰਮਨੀ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਨਸਲਾਂ ਅਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰਾਂ ਲਈ ਇਹ ਕਿੰਨਾ ਅਸੰਭਵ ਹੈ, ਮਤਭੇਦ ਜੜ੍ਹਾਂ ਤੱਕ ਜਾ ਕੇ ਇੱਕ ਸੰਪੂਰਨ ਸੰਪੂਰਨਤਾ ਵਿੱਚ ਸਮਾ ਜਾਣਾ, ਹਿੰਦੁਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਸਾਡੇ ਲਈ ਸਿੱਖਣ ਲਈ ਇੱਕ ਚੰਗਾ ਸਬਕ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਦੁਆਰਾ ਲਾਭ।"

ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ

[ਸੋਧੋ]

ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਦਾ ਜਨਮ ਸਦਾਸ਼ਿਵਰਾਓ ਅਤੇ ਲਕਸ਼ਮੀਬਾਈ ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਦੇ ਘਰ ਮਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟ੍ਰ ਵਿੱਚ ਨਾਗਪੁਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਰਾਮਟੇਕ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਮਰਾਠੀ ਕਰਹੜੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣ [7] ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਖ਼ੁਸ਼ਹਾਲ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਅਤੇ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਸਦਾਸ਼ਿਵਰਾਓ, ਡਾਕ ਅਤੇ ਟੈਲੀਗ੍ਰਾਫ਼ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਾਬਕਾ ਕਲਰਕ, ਕੇਂਦ੍ਰੀ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਅਤੇ ਬੇਰਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਧਿਆਪਕ ਬਣ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇੱਕ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਦੇ ਹੈੱਡਮਾਸਟਰ ਵਜੋਂ ਆਪਣਾ ਕਰੀਅਰ ਖ਼ਤਮ ਕੀਤਾ। ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਨੌਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਇਕਲੌਤਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਅਕਸਰ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਤਬਾਦਲਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਉਸਨੇ ਕਈ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਿਆ। ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਨੇ ਵਿੱਗਿਆਨ ਦਾ ਅੱਧਿਅਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵਿੱਦਿਆਰਥੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਯੋਗ ਅਤੇ ਅਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸੀ। ਇੱਕ ਕਿਸ਼ੋਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਧਰਮ ਅਤੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘੀ ਰੁਚੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ।[8][1][9][10]

ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਨੇ ਹਿਸਲੋਪ ਕਾਲਜ, ਨਾਗਪੁਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲ਼ੇ ਵਿੱਦਿਅਕ ਸੰਸਥਾ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲਾ ਲਿਆ। ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸਾਈ ਧਰਮ ਦੀ ਖ਼ੁੱਲ੍ਹੇ ਵਕ਼ਾਲਤ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦੀ ਬੇਇੱਜ਼ਤੀ 'ਤੇ ਗ਼ੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਸੀ; ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਉਸਦੀ ਬਹੁਤੀ ਚਿੰਤਾ ਇਸ ਅਨੁਭਵ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।[11]ਉਸਨੇ ਵਾਰਾਣਸੀ ਵਿੱਚ ਬਨਾਰਸ ਹਿੰਦੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (ਬੀ.ਐੱਚ.ਯੂ.) ਲਈ ਹਿਸਲੋਪ ਕਾਲਜ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ, 1927 ਵਿੱਚ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ 1929 ਵਿੱਚ ਜੀਵ ਵਿੱਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।[11][8] ਉਹ ਮਦਨ ਮੋਹਨ ਮਾਲਵੀਆ (ਰਾਸ਼ਟ੍ਰਵਾਦੀ ਨੇਤਾ ਅਤੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ) ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਗਏ।[12]

ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਸਮੁਦ੍ਰੀ ਜੀਵ ਵਿੱਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰੇਟ ਕਰਨ ਲਈ ਮਦਰਾਸ ਗਿਆ, ਪਰ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇਸਨੂੰ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਿਆ;[9] ਉਸਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਬੀ.ਐੱਚ.ਯੂ. ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਜੀਵ ਵਿੱਗਿਆਨ ਪੜ੍ਹਾਇਆ। ਉਸਦੇ ਵਿੱਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਉਸਦੀ ਦਾੜ੍ਹੀ, ਲੰਬੇ ਵਾਲਾਂ ਅਤੇ ਸਧਾਰਨ ਚੋਲੇ ਕਾਰਨ ਉਸਨੂੰ "ਗੁਰੂ ਜੀ" ਕਿਹਾ, ਇੱਕ ਅਭਿਆਸ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਦੇ ਅਨੁਯਾਈਆਂ ਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੱਧਾਪੂਰਵਕ ਢੰਗ ਨਾਲ਼ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਨਾਗਪੁਰ ਪਰਤਿਆ, ਅਤੇ 1937 ਵਿੱਚ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ[1][8] ਬਨਾਰਸ ਹਿੰਦੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਲੈੱਕਚਰ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ, ਭਈਆਜੀ ਦਾਨੀ, ਇੱਕ ਵਿੱਦਿਆਰਥੀ ਅਤੇ ਆਰ. ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਸਰਸੰਘਚਾਲ਼ਕ ਕੇਸ਼ਵਰਾਵ ਬਲਿਰਾਮ ਹੇਡਗੇਵਾਰ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕ਼ੀ ਸਹਿਯੋਗੀ, ਨੇ ਵਾਰਾਣਸੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਸ਼ਾਖਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ।[1]

ਹਾਲਾਂਕਿ ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਤਿਕਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਪਰ "ਕੋਈ ਸੰਕੇਤ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ ਕਿ ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਨੇ ਸੰਗਠਨ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਲਈ"। 1931 ਵਿੱਚ, ਹੇਡਗੇਵਾਰ ਬਨਾਰਸ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸੰਨਿਆਸੀ ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਵੱਲ ਖ਼ਿੱਚਿਆ ਗਿਆ।[8] ਨਾਗਪੁਰ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਹੇਡਗੇਵਾਰ ਨੇ ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ 'ਤੇ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਇਆ। ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਦੇ ਸੂਤ੍ਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਹੇਡਗੇਵਾਰ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕ਼ਨੂੰਨ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨਾਲ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਨੇਤਾ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋਵੇਗੀ। 1934 ਵਿੱਚ, ਹੇਡਗੇਵਾਰ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਸਕੱਤ੍ਰ (ਕਾਰਿਆਵਾਹ ਬਣਾਇਆ) ਦੀ ਮੁੱਖ ਨਾਗਪੁਰ ਸ਼ਾਖਾ ਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਕ਼ਨੂੰਨ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਹੇਡਗੇਵਾਰ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਅਕੋਲਾ ਅਫ਼ਸਰਾਂ ਦੇ ਸਿਖਲਾਈ ਕੈਂਪ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦਾ ਕੰਮ ਸੌਂਪਿਆ।[11][8]

ਅਕਤੂਬਰ 1936 ਵਿੱਚ, ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਨੇ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਤਿਆਗਣ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸੰਨਿਆਸੀ ਬਣਨ ਲਈ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਸਰਗਚੀ ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਮਿਸ਼ਨ ਆਸ਼੍ਰਮ ਲਈ ਆਪਣਾ ਕ਼ਨੂੰਨ ਅਭਿਆਸ ਅਤੇ ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਦਾ ਕੰਮ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਉਹ ਸ੍ਵਾਮੀ ਅਖੰਡਾਨੰਦ ਦਾ ਚੇਲਾ ਬਣ ਗਿਆ, ਜੋ ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦਾ ਚੇਲਾ ਸੀ ਅਤੇ ਸ੍ਵਾਮੀ ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ ਦਾ ਭਰਾ ਭਿਕਸ਼ੂ ਸੀ।[8]

13 ਜਨਵਰੀ 1937 ਨੂੰ, ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਨੇ ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਦੀਕਸ਼ਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਜਲਦੀ ਬਾਅਦ ਹੀ ਆਸ਼੍ਰਮ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ।[13] 1937 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਗੁਰੂ ਦੇ ਦੇਹਾਂਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੇਡਗੇਵਾਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਲੈਣ ਲਈ ਉਹ ਉਦਾਸੀ ਅਤੇ ਦੁਬਿਧਾ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਨਾਗਪੁਰ ਵਾਪਸ ਪਰਤਿਆ, ਅਤੇ ਹੇਡਗੇਵਾਰ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਯਕ਼ੀਨ ਦਿਵਾਇਆ ਕਿ ਸਮਾਜ ਪ੍ਰਤੀ ਉਸਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਕੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਢੰਗ ਨਾਲ਼ ਨਿਭਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।[14]

ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਨੇਤ੍ਰਿਤ੍ਵ

[ਸੋਧੋ]

ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਦੇ ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਵਿੱਚ ਮੁੜ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਹੇਡਗੇਵਾਰ ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਅਗਵਾਈ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ 1937 ਤੋਂ 1939 ਤੱਕ ਆਲ-ਇੰਡੀਆ ਅਫ਼ਸਰਾਂ ਦੇ ਸਿਖਲਾਈ ਕੈਂਪ ਦਾ ਇੰਚਾਰਜ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ। ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਦੀਆਂ ਕ਼ਾਬਲੀਅਤਾਂ (ਵੱਡੇ ਕੈਂਪ ਦੇ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਵੇਰਵਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ, ਜਨਤਕ ਭਾਸ਼ਣ, ਪੜ੍ਹਨਾ ਅਤੇ ਲਿਖਣਾ) ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ ਗਈ। 1938 ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗਣੇਸ਼ ਦਾਮੋਦਰ ਸਾਵਰਕਰ ਦੀ 1934 ਦੀ ਰਾਸ਼ਟ੍ਰ ਮੀਮਾਂਸ (ਮਰਾਠੀ: राष्ट्र मीमांस) ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ।ਮ ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ। ਨਤੀਜ਼ੇ ਵਜੋਂ ਨਿਕਲੀ ਕਿਤਾਬ, ਅਸੀਂ, ਜਾਂ ਸਾਡਾ ਰਾਸ਼ਟ੍ਰਵਾਦ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ, ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦਾ ਇੱਕ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਇਲਾਜ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਸੀ;[8] ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਸੰਖੇਪ ਅਨੁਵਾਦ ਸੀ, ਸਿਰਫ਼ ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਦੁਆਰਾ 1963 ਦੇ ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[15] ਹਾਲਾਂਕਿ, ਰਾਸ਼ਟ੍ਰ ਮੀਮਾਂਸ ਦਾ ਤੁਲਨਾਤਮਕ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਅਸੀਂ, ਜਾਂ ਸਾਡਾ ਰਾਸ਼ਟ੍ਰਵਾਦ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਦਰਸ਼ਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬਾਅਦ ਵਾਲ਼ਾ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਨੁਵਾਦ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਪਰ ਸਿਰਫ਼ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਟੈਕਸਟ ਸੀ। ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਨਾਜ਼ੀ ਪੱਖੀ ਵਿਚਾਰ ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਦੇ ਆਪਣੇ ਸਨ।[16]

1939 ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਗੁਰੂਦਕਸ਼ੀਨਾ ਤਿਉਹਾਰ ਵਿੱਚ, ਹੇਡਗੇਵਾਰ ਨੇ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ ਕਿ ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਅਗਲੇ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤ੍ਰ (सरकार्यवाह ਹੋਣਗੇ, ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਵਿੱਚ ਦੂਜੀ-ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤ੍ਵਪੂਰਨ ਸਥਿਤੀ)। 21 ਜੂਨ 1940 ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ, ਉਸਨੇ ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਕਾਗ਼ਜ਼ ਦਿੱਤਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਨੇਤਾ ਬਣਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ। 3 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਪੰਜ ਸੂਬਾ ਪੱਧਰੀ ਸੰਘਸਰਚਾਲ਼ਕ (ਡਾਇਰੈਕਟਰਾਂ) ਨੇ ਨਾਗਪੁਰ ਵਿੱਚ ਹੇਡਗੇਵਾਰ ਦੇ ਫ਼ੈਸਲੇ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ।[8]

ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਦੀ ਚੋਣ ਨੇ ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਦੇ ਵਲੰਟੀਅਰਾਂ ਨੂੰ ਹੈਰਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਹੇਡਗੇਵਾਰ ਕਈ ਦਿੱਗਜ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਤੋਂ ਲੰਘ ਗਏ ਸਨ। ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਦੇ ਪਿਛੋਕੜ, ਸਿਖਲਾਈ ਅਤੇ ਰੁਚੀਆਂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਅਸੰਭਵ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਬਣਾਇਆ, ਅਤੇ ਬਾਲਾਸਾਹਿਬ ਦੇਵਰਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਈ ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਆਗੂ ਇੱਕ ਸਰਸੰਘਚਾਲ਼ਕ ਵਜੋਂ ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਬਾਰੇ ਸ਼ੱਕ਼ੀ ਸਨ।[8] ਪਿਛੋਕੜ ਵਿੱਚ, ਹੇਡਗੇਵਾਰ ਦੀ ਸ਼ਿੰਗਾਰ (ਕ਼ਨੂੰਨ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹ ਅਤੇ ਅਸੀਂ, ਜਾਂ ਸਾਡਾ ਰਾਸ਼ਟ੍ਰਵਾਦ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਦੀ ਲੇਖਕਤਾ ਸਮੇਤ), ਨੂੰ ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਦੀ ਬਾਅਦ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦੀ ਕੁੰਜੀ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਪਸੰਦ ਦਾ ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਨੂੰ ਬਰਕ਼ਰਾਰ ਰੱਖਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਸਮਝਦਾ ਸੀ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਹਿੰਦੂ ਮਹਾਂਸਭਾ ਦੇ ਇੱਕ ਯੂਥ ਫ਼ਰੰਟ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।[14]

30 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਲਈ ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਦੇ ਨੇਤਾ ਵਜੋਂ, ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਧਾਰਮਿਕ-ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸੰਗਠਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬਣਾਇਆ; ਇਸਦੀ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ 100,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੇ 10 ਲੱਖ ਤੱਕ ਫ਼ੈਲ ਗਈ, ਅਤੇ ਇਹ 50 ਫ਼ਰੰਟ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਰਾਜਨੀਤਿਕ, ਸਮਾਜਿਕ, ਧਾਰਮਿਕ, ਵਿੱਦਿਅਕ ਅਤੇ ਕਿਰਤ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਫ਼ੈਲ ਗਈ। ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਤੱਕ ਫ਼ੈਲਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਹਿੰਦੂਆਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਸ੍ਵੈਮ-ਸੇਵਕ ਸੰਘ ਜਾਂ ਹਿੰਦੂ ਸ੍ਵੈਮ-ਸੇਵਕ ਸੰਘ ਵਰਗੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਦੇ ਵਿਸ਼੍ਵ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੂਖਮ ਪਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਬਦੀਲੀ ਸੀ। ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਾਢਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਇੱਕ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਵਿਰੋਧੀ, ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਸੀ, ਜਿਸਦਾ ਨਾਅਰਾ ਸੀ, "ਸਮਾਜਵਾਦ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਹਿੰਦੂਵਾਦ"। ਡੀ.ਆਰ. ਗੋਇਲ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਦੇ ਮਾਰਕਸਵਾਦ-ਵਿਰੋਧੀ ਰੰਗ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਸਮਾਜ ਦੇ ਅਮੀਰ ਵਰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬਣਾਇਆ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖ਼ੁੱਲ੍ਹੇ ਦਿਲ ਨਾਲ਼ ਇਸਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ।[14]

ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਦਾ 1940 ਵਿੱਚ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਵਿਸਥਾਰ ਹੋਇਆ, ਜਦੋਂ ਬਲਰਾਜ ਮਧੋਕ ਨੂੰ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਵਜੋਂ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ। ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਵਜੋਂ ਪ੍ਰੇਮ ਨਾਥ ਡੋਗਰਾ ਨਾਲ ਜੰਮੂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1944 ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਅਤੇ ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਨੇ 1946 ਵਿੱਚ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। 18 ਅਕਤੂਬਰ 1947 ਨੂੰ, ਉਸਨੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੇ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਵੱਲਭ ਭਾਈ ਪਟੇਲ ਦੀ ਬੇਨਤੀ 'ਤੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕ਼ਾਤ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਦਿੱਲੀ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਵੀ ਸਨ ਵਸੰਤਰਾਓ ਓਕ ਅਤੇ ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਸੰਯੁਕਤ ਪ੍ਰਾਂਤ ਦੇ ਸੰਘਚਾਲ਼ਕ ਨਰੇਂਦ੍ਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਹਾਰਾਜਾ ਇਸ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਲਈ ਸਹਿਮਤ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 26 ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ ਰਲੇਵੇਂ 'ਤੇ ਦਸਤਖ਼ਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।[17][18][19]

ਪੁਨਰਗਠਨ

[ਸੋਧੋ]

ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਦੀ ਧਾਰਮਿਕਤਾ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਸਪੱਸ਼ਟ ਉਦਾਸੀਨਤਾ ਨੇ ਕੁਝ ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਯਕ਼ੀਨ ਦਿਵਾਇਆ ਕਿ ਇਹ ਸੰਗਠਨ ਹੁਣ ਰਾਸ਼ਟ੍ਰਵਾਦੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਲਈ ਢੁਕਵਾਂ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ। ਇਹ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਅੰਦੋਲਨ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਰਿਹਾ, ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਮਹਾਸਭਾ ਨਾਲ਼ ਸਬੰਧ ਤੋੜ ਦਿੱਤੇ ਗਏ। ਬੰਬਈ ਦੇ ਮਰਾਠੀ ਭਾਸ਼ੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਦੀ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਤੋਂ ਮੋਹ ਭੰਗ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਬੰਬਈ ਦੇ ਸੰਘਚਾਲ਼ਕ, ਕੇ.ਬੀ. ਲਿਮਏ ਨੇ ਅਸਤੀਫ਼ਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਕਈ ਸ੍ਵੈਮ-ਸੇਵਕਾਂ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਅਰਧ ਸੈਨਿਕ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਏਜੰਡੇ ਦੇ ਨਾਲ਼, 1943 ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦਲ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਬਣਾਇਆ; ਨੱਥੂਰਾਮ ਗੋਡਸੇ (ਗਾਂਧੀ ਦਾ ਕ਼ਾਤਲ) ਉਸ ਗਰੁੱਪ ਦਾ ਆਗੂ ਸੀ।[8]

ਹਾਲਾਂਕਿ, ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਲਈ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧਿਆ। ਉਸਨੇ ਪ੍ਰਾਂਤ ਪ੍ਰਚਾਰਕਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਨੈਟਵਰਕ ਬਣਾਇਆ (ਸੂਬਾਈ ਪ੍ਰਬੰਧਕ), ਜੋ ਸੰਘਚਾਲ਼ਕਾਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਉਸਨੂੰ ਰਿਪੋਰਟ ਕਰਨਗੇ. ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਨੇ ਹਿੰਦੂ ਮਹਾਸਭਾ ਤੋਂ ਸੰਗਠਨ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਦੇ ਸਮਾਗਮਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕਰਨ ਲਈ ਸਥਾਨਕ ਕਾਂਗਰਸੀ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੀ ਭਰਤੀ ਕੀਤੀ। ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼੍ਵ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਅਜੋਕੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਹੁੰਦਾ ਰਿਹਾ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨਵੇਂ ਮੈਂਬਰ ਧਾਰਮਿਕ, ਛੋਟੇ ਪੱਧਰ ਦੇ ਉੱਦਮੀ ਸਨ ਜੋ ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਦੇ ਹਿੰਦੂ ਚਿੰਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ਼ ਆਪਣੀ ਜਾਤੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰੱਖਦੇ ਸਨ।[8]

ਯੁੱਧ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਸੰਗਠਨ ਨੀਤੀ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਲਈ ਸੰਭਾਵੀ ਖ਼ੱਤਰੀਆਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ਼ ਸੰਭਾਵਿਤ ਜਾਪਾਨੀ ਹਮਲੇ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਹਿੱਤਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਤਿਆਰ ਰਹਿਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਇਸ ਨੇ ਜੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਿੰਦੂ-ਮੁਸਲਿਮ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਵੀ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ। ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਉਣ ਦਾ ਬਹਾਨਾ ਨਹੀਂ ਦੇਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਉਸਨੇ ਸਾਰੀਆਂ ਸਰਕਾਰੀ ਹਦਾਇਤਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕੀਤੀ, ਆਰਐਸਐਸ ਦੇ ਫ਼ੌਜੀ ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ ਭੰਗ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਛੱਡੋ ਅੰਦੋਲਨ ਤੋਂ ਬਚਿਆ। ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਨੇ ਸ੍ਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਸੰਗਠਨ ਨੇ "ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ਼ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕ਼ਨੂੰਨ ਦੇ ਅੰਦਰ ਰੱਖਿਆ, ਅਤੇ 9 ਅਗਸਤ 1942 ਵਿੱਚ ਫ਼ੈਲੀਆਂ ਗੜਬੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕੀਤਾ"।[8][20][21] ਜੂਨ 1942 ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ, ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਉਹ [ਭਾਰਤੀ] ਸਮਾਜ ਦੀ ਵਰਤਮਾਨ ਘਟੀਆ ਸਥਿਤੀ ਲਈ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨੂੰ ਦੋਸ਼ੀ ਨਹੀਂ ਠਹਿਰਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ। [ਜਦੋਂ] ਲੋਕ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਫਿਰ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਹੈ। ਕਮਜ਼ੋਰਾਂ ਨਾਲ਼ ਹੋਈ ਬੇਇਨਸਾਫ਼ੀ ਲਈ ਤਾਕ਼ਤਵਰ ਨੂੰ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਉਣਾ ਵਿਅਰਥ ਹੈ। ਸੰਘ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਗਾਲ੍ਹਾਂ ਕੱਢਣ ਜਾਂ ਆਲੋਚਨਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਕ਼ੀਮਤੀ ਸਮਾਂ ਵਿਅਰਥ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ।''[22]

ਵਿਹਾਰਕਤਾ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ, ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼-ਵਿਰੋਧੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤਾ; ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਨੇ ਧਰਮ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਕੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ "ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਜਾਣ ਦਾ ਕੋਈ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ"।[23][24][25]

ਉਸਨੇ ਦੇਸ਼ਭਗਤੀ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟ੍ਰਵਾਦ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼-ਵਿਰੋਧੀ ਦੇ ਮੇਲ ਨੂੰ ਇੱਕ "ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆਤਮਕ ਨਜ਼ਰੀਆ" ਕਿਹਾ, ਜਿਸਦਾ "ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੰਗਰਾਮ ਦੇ ਸਮੁੱਚੇ ਦੌਰ 'ਤੇ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਪ੍ਰਭਾਵ" ਹੋਣਗੇ।[26][27] ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਨੇ ਸ੍ਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਰਵੱਈਏ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਉਲਝਾਇਆ (ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸ੍ਵੈਮ-ਸੇਵਕਾਂ ਸਮੇਤ ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਵਿੱਚ), ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸੰਘ ਵਿੱਚ ਅਵਿਸ਼੍ਵਾਸ ਕਰਨ ਲਈ ਅਗਵਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ।[28][29]

ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੰਗਰਾਮ ਦੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਨੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਿਹਾ ਸੀ

“ਹਿੰਦੂਆਂ, ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ਾਂ ਨਾਲ਼ ਲੜਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਤਾਕ਼ਤ ਬਰਬਾਦ ਨਾ ਕਰੋ। ਸਾਡੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਜੋ ਕਿ ਮੁਸਲਮਾਨ, ਈਸਾਈ ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਹਨ, ਨਾਲ ਲੜਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਊਰਜਾ ਬਚਾਓ।"[30][31][32]

ਪਾਬੰਦੀ ਅਤੇ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ

[ਸੋਧੋ]

ਜਦੋਂ ਜਨਵਰੀ 1948 ਵਿੱਚ ਨੱਥੂਰਾਮ ਗੋਡਸੇ ਦੁਆਰਾ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਤਾਂ ਵਿਆਪਕ ਖਦਸ਼ਾ ਸੀ ਕਿ ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ।[33] ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਅਤੇ 20,000 ਸ੍ਵੈਮ-ਸੇਵਕਾਂ 4 ਫ਼ਰਵਰੀ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ "ਹਿੰਸਾ" ਅਤੇ "ਵਿਰੋਧ" ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।[14]ਗੌਡਸੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲਕ਼ਦਮੀ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਅਤੇ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਵਿਚਕਾਰ ਕਦੇ ਵੀ ਕੋਈ ਅਧਿਕਾਰਤ ਸਬੰਧ ਨਹੀਂ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਨੱਥੂਰਾਮ ਗੋਡਸੇ ਦੇ ਭਰਾ ਗੋਪਾਲ ਗੋਡਸੇ - ਜਿਸ 'ਤੇ ਹੱਤਿਆ ਦੀ ਸਾਜਿਸ਼ ਦਾ ਦੋਸ਼ੀ ਵੀ ਹੈ - ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨੱਥੂਰਾਮ ਨੇ ਕਦੇ ਵੀ ਆਰਐਸਐਸ ਨਹੀਂ ਛੱਡਿਆ, ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਬਿਆਨ ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਅਤੇ ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ (ਜੋ ਹੱਤਿਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਡੂੰਘੀ ਮੁਸੀਬਤ ਵਿੱਚ ਸਨ) ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[34] ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਨੂੰ ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਕ਼ਨੂੰਨੀ ਸੀਮਾ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 5 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[33]

ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਦੀ ਪਾਬੰਦੀ ਜਾਰੀ ਰਹੀ, ਅਤੇ ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਨੇ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਵੱਲਭਭਾਈ ਪਟੇਲ ਨਾਲ਼ ਇਸ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਲਈ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਸਮੂਹਿਕ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀਆਂ, ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਹਿੰਸਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਦੇਸ਼ਭਗਤ ਸੰਗਠਨ ਵਜੋਂ ਸਮਝੀ ਜਾਣ ਵਾਲ਼ੀ ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਪਾਬੰਦੀ ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਦੀ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਲਈ ਇੱਕ ਝਟਕਾ ਸੀ।[33]

ਹਾਲਾਂਕਿ ਪਟੇਲ ਨੇ ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਨੂੰ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਕਿਹਾ, ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਨੇ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਪਟੇਲ ਨੇ ਫਿਰ ਪੂਰਵ ਸ਼ਰਤ ਵਜੋਂ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਕਿ ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਲਿਖਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਅਪਣਾਵੇ। ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਨੇ 9 ਦਸੰਬਰ 1948 ਨੂੰ ਸੱਤਿਆਗ੍ਰਹਿ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਕੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ, ਅਤੇ ਉਹ ਅਤੇ 60,000 ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਵਾਲੰਟੀਅਰਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਦੇ ਨੇਤਾ ਏਕਨਾਥ ਰਾਨਾਡੇ, ਭਈਆਜੀ ਦਾਨੀ ਅਤੇ ਬਾਲਾਸਾਹਿਬ ਦੇਵਰਸ ਨੇ ਜਨਵਰੀ 1949 ਵਿੱਚ ਸੱਤਿਆਗ੍ਰਹਿ ਨੂੰ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ, ਉਦਾਰਵਾਦੀ ਨੇਤਾ ਟੀ ਆਰ ਵੈਂਕਟਾਰਮਾ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ਼,[35] ਇੱਕ ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਦਾ ਸੰਵਿਧਾਨ ਲਿੱਖਿਆ ਜਿਸ ਨੂੰ ਪਟੇਲ ਨੇ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ। 11[1] 1949 ਨੂੰ ਪਾਬੰਦੀ ਹਟਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਦਾ ਸੰਵਿਧਾਨ।[36][4] ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਵਲੰਟੀਅਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਅਤੇ ਸਮਰਥਿਤ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮੂਹਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੰਘ ਪਰਿਵਾਰ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ]

ਲਿਖਤਾਂ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ

[ਸੋਧੋ]

ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਨੂੰ ਧਾਰਮਿਕ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗੁਰੂਜੀ: ਵਿਜ਼ਨ ਐਂਡ ਮਿਸ਼ਨ ਸਿਰਲੇਖ ਵਾਲੀ ਉਸ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਦੇ ਅੰਸ਼ਾਂ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ, ਹਿੰਦੂ—ਇਸ ਮਾਤ ਭੂਮੀ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਸਿਰਲੇਖ ਵਾਲ਼ਾ ਇੱਕ ਅਧਿਆਏ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ 'ਭਾਰਤੀ' ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਉਹੀ ਲੋਕ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਜੋ ਬਹੁਲਵਾਦ ਵਿੱਚ ਜੜ੍ਹਾਂ ਵਾਲੇ ਧਰਮਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਅਧਿਆਤਮਿਕਤਾ ਵੱਲ ਸਾਰੇ ਪਹੁੰਚਾਂ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। “ਸਾਡੀ ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਕ਼ੌਮੀਅਤ” ਦੇ ਸਿਰਲੇਖ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਅਧਿਆਏ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ “ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਰਾਸ਼ਟ੍ਰ ਵਜੋਂ ਵਿਕਸਤ ਹੋਣ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੇ ਸਾਰੇ ਤੱਤ ਇਸ ਹਿੰਦੂ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਅਸੀਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇਸ ਭਾਰਤ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਸਮਾਜ ਦੇ ਰਹਿਣ-ਸਹਿਣ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਹੀ ਇਸ ਰਾਸ਼ਟ੍ਰ ਦੀ ਜੀਵਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹਨ। ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ, ਇਹ 'ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ' ਹੈ।"[37]

ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਦੇ ਕੁਝ ਵਿਚਾਰ ਆਰ.ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨਾਲ਼ ਵੱਖਰੇ ਸਨ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, 1939 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ ਅਸੀਂ, ਜਾਂ ਸਾਡਾ ਰਾਸ਼ਟ੍ਰਵਾਦ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਇੱਕ ਸਾਂਝੀ ਹਿੰਦੂ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਸ੍ਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਦੇ ਸੰਕਲ਼ਪ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।[38]

ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਇਹ ਮੰਨਦਾ ਸੀ ਕਿ ਜਾਤੀਵਾਦ ਨੇ ਨਾਜ਼ੁਕ਼ ਸਮਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਉਦੇਸ਼ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਕੀਤੀ।[39] ਉਸਨੇ ਮਨੂ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਪਹਿਲਾ, ਮਹਾਨ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਬੁੱਧੀਮਾਨ ਕ਼ਨੂੰਨ ਦੇਣ ਵਾਲ਼ਾ ਕਿਹਾ।[40]

ਰਾਮਚੰਦਰ ਗੁਹਾ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਮੇਕਰਸ ਆਫ਼ ਮਾਡਰਨ ਇੰਡੀਆ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਨੇ ਹਿੰਦੂ ਰਾਜ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਲਈ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ, ਈਸਾਈਆਂ ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟਾਂ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਖ਼ੱਤਰੇ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ। ਨਾਜ਼ੀਆਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨਾਲ ਸਮਾਨਤਾਵਾਂ ਲਈ ਗੋਲਵਲਕਰ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।[41] ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, 1939 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਗੋਲਵਲਕਰ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਅਸੀਂ, ਜਾਂ ਸਾਡਾ ਰਾਸ਼ਟ੍ਰਵਾਦ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ, ਵਿੱਚ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਹਵਾਲੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ:

"ਰਾਸ਼ਟ੍ਰ ਅਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ, ਜਰਮਨੀ ਨੇ ਸਾਮੀ ਨਸਲਾਂ ਦੇ ਦੇਸ਼ - ਯਹੂਦੀਆਂ ਨੂੰ ਕੱਢਕੇ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਅਚੰਭਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਰਾਸ਼ਟ੍ਰੀ ਸ੍ਵੈ-ਮਾਨ ਇੱਥੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜਰਮਨੀ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਨਸਲਾਂ ਅਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰਾਂ ਲਈ ਇਹ ਕਿੰਨਾ ਅਸੰਭਵ ਹੈ, ਮਤਭੇਦ ਜੜ੍ਹਾਂ ਤੱਕ ਜਾ ਕੇ ਇੱਕ ਸੰਪੂਰਨ ਸੰਪੂਰਨਤਾ ਵਿੱਚ ਸਮਾ ਜਾਣਾ, ਹਿੰਦੁਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਸਾਡੇ ਲਈ ਸਿੱਖਣ ਲਈ ਇੱਕ ਚੰਗਾ ਸਬਕ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਦੁਆਰਾ ਲਾਭ।”[42]

ਹਾਲਾਂਕਿ, ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਨੇ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼੍ਵ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਹਿਟਲਰ ਅਤੇ ਨਾਜ਼ੀਵਾਦ ਅਤੇ ਧੁਰੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਨਾਲ਼ ਸਹਿਯੋਗ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਯਹੂਦੀਆਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ, ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਅਤੇ ਹਮਦਰਦੀ ਦਿਖਾਈ।[23][43] ਉਹ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਗਠਨ ਦਾ ਪੱਕਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦਾ ਸੀ।

ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਸੀ ਕਿ ਸਾਮੀ ਧਰਮਾਂ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ (ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਅਤੇ ਈਸਾਈਆਂ) ਨੂੰ ਜਾਂ ਤਾਂ ਹਿੰਦੂ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਉਸਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਉਹ ਨਾਗਰਿਕ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਹੱਕ਼ਦਾਰ ਨਹੀਂ ਹਨ।[44]

ਹਿੰਦੁਸਥਾਨ ਦੇ ਗ਼ੈਰ-ਹਿੰਦੂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਂ ਤਾਂ ਹਿੰਦੂ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦਾ ਆਦਰ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰਨਾ ਸਿੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਕੋਈ ਵਿਚਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਪਰ ਹਿੰਦੂ ਨਸਲ ਅਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦੀ ਵਡਿਆਈ ਕਰਨ ਵਾਲੇ - ਇੱਕ ਸ਼ਬਦ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਵਿਦੇਸ਼ੀ, ਜਾਂ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟ੍ਰ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹਨ, ਕੁੱਝ ਵੀ ਦਾਅਵਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਧਿਕਾਰ ਦੇ ਹੱਕ਼ਦਰ ਨਹੀਂ, ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਤਰਜੀਹੀ ਸਲੂਕ - ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਨਾਗਰਿਕ ਅਧਿਕਾਰ ਵੀ ਨਹੀਂ।[45][46]

ਵਿਰਾਸਤ

[ਸੋਧੋ]

ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਸੈਂਟਰ ਫ਼ਾਰ ਬਾਇਓਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਦੂਜੇ ਕੈਂਪਸ ਦਾ ਨਾਮ ਬਦਲਣ ਦੇ ਕੇਂਦ੍ਰ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਨੇ ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਵਿਵਾਦ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।[47][48]

ਸ਼ਸ਼ੀ ਥਰੂਰ ਨੇ ਟ੍ਵੀਟ੍ਸ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਵਿੱਚ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਕੀ ਕੇਂਦਰ ਨੂੰ "ਇੱਕ ਕੱਟੜ ਹਿਟਲਰ-ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ 1966 ਵਿੱਚ ਵੀ.ਐੱਚ.ਪੀ. ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਵਿੱਗਿਆਨ ਉੱਤੇ ਧਰਮ ਦੀ ਸਰਵੋੱਚਤਾ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਸੀ"।[49] ਭਾਰਤੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ (ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ) ਨੇ ਇਸ ਕ਼ਦਮ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕੇਰਲ ਦੇ ਮੁੱਖ-ਮੰਤਰੀ ਪਿਨਾਰਾਈ ਵਿਜਯਨ ਨੇ ਕੇਂਦ੍ਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪੱਤਰ ਭੇਜ ਕੇ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ ਵਿੱਚ ਬਣਨ ਵਾਲ਼ੇ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਸੈਂਟਰ ਫ਼ਾਰ ਬਾਇਓਟੈਕਨਾਲੋਜੀ (ਆਰ.ਜੀ.ਸੀ.ਬੀ.) ਦੇ ਦੂਜੇ ਕੈਂਪਸ ਦਾ ਨਾਂ ਮਾਧਵ ਸਦਾਸ਼ਿਵਰਾਓ ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ ਦੇ ਬਾਅਦ ਰੱਖਣ ਦੇ ਆਪਣੇ ਫ਼ੈਸਲੇ 'ਤੇ ਮੁੜ ਵਿਚਾਰ ਕਰੇ।[50][51]

ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ

[ਸੋਧੋ]

ਹਵਾਲੇ

[ਸੋਧੋ]
  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 Jaffrelot, Hindu Nationalist Movement 1996.
  2. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000005A-QINU`"'</ref>" does not exist.
  3. ↑ Ramchandra Guha (26 November 2006). "The guru of hate". The Hindu.
  4. ↑ 4.0 4.1 Noorani, The RSS and the BJP 2000.
  5. ↑ "Narendra Modi on Guruji Golwalkar, translated by Aakar Patel – Part 1". Retrieved 20 June 2015.
  6. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000005E-QINU`"'</ref>" does not exist.
  7. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000005F-QINU`"'</ref>" does not exist.
  8. ↑ 8.00 8.01 8.02 8.03 8.04 8.05 8.06 8.07 8.08 8.09 8.10 8.11 Andersen & Damle 1987.
  9. ↑ 9.0 9.1 V. Sundaram (9 January 2006). "Salutations to Golwalkar - I". News Today. Archived from the original on 16 ਅਕਤੂਬਰ 2014. Retrieved 10 October 2014.
  10. ↑ Sharma, J., 2007. Terrifying Vision: MS Golwalkar, the RSS, and India. Penguin Books India.
  11. ↑ 11.0 11.1 11.2 Andersen 1972a.
  12. ↑ Sheshadri, H. V., Shri Guruji - Biography Archived 8 December 2015 at the Wayback Machine., golwalkarguruji.org.
  13. ↑ Swami Bhaskarananda (2004). "Life in Indian Monasteries". Viveka Press. pp. 16–19.
  14. ↑ 14.0 14.1 14.2 14.3 D. R. Goyal, RSS 1979.
  15. ↑ D. R. Goyal, RSS (1979, pp. 80–81): According to Keer"s report, "Golwalkar... said that the book We which was read by the RSS was the abridgement done by him (Golwalkar) of the work Rashtra Mimansa of Babarao Savarkar. He added that he had translated Babarao Savarkar's book into Hindi and handed it over to a certain man. He said that it was most befitting on his part to acknowledge publicly the debt of gratitude."
  16. ↑ Jha, Devendra K (31 July 2021). "Guruji's Lie The RSS and MS Golwalkar's undeniable links to Nazism". No. August 2021. The Caravan. The Caravan. Retrieved 1 January 2022. After I went through Rashtramimansa, I found that all the critical formulations mentioned in We belonged solely to Golwalkar—especially its project of promoting a Hindu culture along the lines of Nazi antisemitism and its prescription of total assimilation or ethnic cleansing to deal with the problem of minorities in India.
  17. ↑ Chitkara, RSS National Upsurge 2004.
  18. ↑ Mahesh Sharma, Shri Guruji Golwalkar 2006.
  19. ↑ Tapan Bose (1 September 2014). "Modi's Kashmir Policy". Kashmir Times. Retrieved 2016-05-02.
  20. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000064-QINU`"'</ref>" does not exist.
  21. ↑ Bipan Chandra, Communalism 2008.
  22. ↑ "History Shows How Patriotic the RSS Really Is". Retrieved August 28, 2022.
  23. ↑ 23.0 23.1 Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000066-QINU`"'</ref>" does not exist.
  24. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000067-QINU`"'</ref>" does not exist.
  25. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000068-QINU`"'</ref>" does not exist.
  26. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000069-QINU`"'</ref>" does not exist.
  27. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000006A-QINU`"'</ref>" does not exist.
  28. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000006B-QINU`"'</ref>" does not exist.
  29. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000006C-QINU`"'</ref>" does not exist.
  30. ↑ "Why Is Anand Teltumbde So Dangerous for the Narendra Modi Government?". The Wire. Retrieved 2020-12-07.
  31. ↑ "BJP's brand of patriotism". Deccan Herald. 2016-03-06. Retrieved 2020-12-07.
  32. ↑ McKinney, Jared Morgan (26 May 2021). "Homogenizing nationalists, budding fascists, and truculent exceptionalists: the end of world order in the Indo-Pacific". International Politics. 59 (2): 280–301. doi:10.1057/s41311-021-00303-6. PMC 8150632.
  33. ↑ 33.0 33.1 33.2 Andersen 1972c.
  34. ↑ "The BJP and Nathuram Godse". Frontline. 8 February 2013. Retrieved 25 June 2015.
  35. ↑ "RSS to abandon politics" (PDF). The Hindu. 24 May 1949. Retrieved 2014-10-14.
  36. ↑ Curran, Jean A. (17 May 1950), "The RSS: Militant Hinduism", Far Eastern Survey, vol. 19, no. 10, pp. 93–98, doi:10.2307/3023941, JSTOR 3023941.
  37. ↑ Bal, Hartosh Singh. "How the RSS is infiltrating India's intellectual spaces". The Caravan. Retrieved 2019-07-28.
  38. ↑ Bal, Hartosh Singh. "How MS Golwalkar's virulent ideology underpins Modi's India". The Caravan. Retrieved 2019-08-13.
  39. ↑ "No love for Ambedkar". The Indian Express. 2016-04-23. Retrieved 2020-12-07.
  40. ↑ "RSS's standardised Hinduism – Part 4". Times of India Blog. 2020-02-22. Retrieved 2020-12-07.
  41. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000077-QINU`"'</ref>" does not exist.
  42. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000078-QINU`"'</ref>" does not exist.
  43. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000079-QINU`"'</ref>" does not exist.
  44. ↑ Salam, Ziya Us (19 December 2019). "CAB: Rooted in Hindutva ideology". Frontline (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2021-11-21.
  45. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000007B-QINU`"'</ref>" does not exist.
  46. ↑ Noorani, A. G. (2017-12-17). "For the RSS, 'culture' means Hindu culture". Deccan Chronicle (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2021-11-21.
  47. ↑ "Naming of Kerala institute after RSS leader Gowalkar kicks up a row". The Hindu (in Indian English). 2020-12-05. ISSN 0971-751X. Retrieved 2021-04-10.
  48. ↑ "Golwalkar's name for RGCB to shift narrative: Pinarayi".
  49. ↑ Unnithan, P. S. Gopikrishnan (5 December 2020). "Shashi Tharoor slams Centre for renaming 2nd RGCB campus after RSS ideologue with 'bigoted Hitler-admirer' jibe". India Today (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2021-04-10.
  50. ↑ "In letter to Centre, Kerala CM opposes move to name new Centre for Biotechnology campus after Golwalkar". The Indian Express (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2020-12-06. Retrieved 2021-04-10.
  51. ↑ "Golwalkar's name for new RGCB campus: Pinarayi Vijayan writes to Harsh Vardhan". 5 December 2020.
ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:<ref> tag defined in <references> has no name attribute.

 

[ਸੋਧੋ]

ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ

[ਸੋਧੋ]
ਪਿਛਲਾ
Keshav Baliram Hedgewar 		Sarsanghchalak of the RSS
1940–1973 		ਅਗਲਾ
Madhukar Dattatraya Deoras

ਫਰਮਾ:Sangh Parivar

"https://pa.wikipedia.org/w/index.php?title=ਮਾਧਵ_ਸਦਾਸ਼ਿਵਰਾਓ_ਗੋਲ਼ਵਲਕਰ&oldid=761794" ਤੋਂ ਲਿਆ