ਐਮ.ਐਸ. ਗੋਲਵਲਕਰ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
Madhav Sadashivrao Golwalkar
2nd Sarsanghchalak of the Rashtriya Swayamsevak Sangh
ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ
21 June 1940 – 5 June 1973
ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂK. B. Hedgewar
ਤੋਂ ਬਾਅਦMadhukar Dattatraya Deoras
ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ
ਜਨਮ
Madhav Sadashivrao Golwalkar

19 February 1906
Ramtek, Central Provinces and Berar, British India
ਮੌਤ5 ਜੂਨ 1973(1973-06-05) (ਉਮਰ 67)
Nagpur, Maharashtra, India
ਸਿੱਖਿਆBSc, MSc, LL.B.
ਅਲਮਾ ਮਾਤਰ
ਕਿੱਤਾ
  • Lawyer
  • Political activist

ਮਾਧਵ ਸਦਾਸ਼ਿਵਰਾਓ ਗੋਲਵਲਕਰ (19 ਫਰਵਰੀ 1906 – 5 ਜੂਨ 1973), ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਮਸ਼ਹੂਰ, ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਵੈਮ ਸੇਵਕ ਸੰਘ (ਆਰਐਸਐਸ) ਦੇ ਦੂਜੇ ਸਰਸੰਘਚਾਲਕ ("ਮੁੱਖ" [1] ) ਸਨ। ਗੋਲਵਲਕਰ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਵੈਮ ਸੇਵਕ ਸੰਘ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਉਹ " ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ " ਨਾਮਕ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਸੰਕਲਪ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਰੱਖਣ ਵਾਲਾ ਪਹਿਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਸੀ, ਜੋ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ "ਅਖੰਡ ਭਾਰਤ ਸਿਧਾਂਤ", ਭਾਰਤੀਆਂ ਲਈ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਸੰਕਲਪ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਗੋਲਵਲਕਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਚਿੰਤਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸਨ। [2] [3] ਗੋਲਵਲਕਰ ਨੇ ਕਿਤਾਬ We, or Our Nationhood Defined ਲਿਖੀ ਹੈ। [1] [4] [5] ਵਿਚਾਰਾਂ ਦਾ ਝੁੰਡ ਉਸਦੇ ਭਾਸ਼ਣਾਂ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਹੈ। [6]

ਉਹ ਅਡੌਲਫ ਹਿਟਲਰ ਦਾ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ, "ਜਰਮਨੀ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਨਸਲਾਂ ਅਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰਾਂ ਲਈ ਇਹ ਕਿੰਨਾ ਅਸੰਭਵ ਹੈ, ਮਤਭੇਦ ਜੜ੍ਹਾਂ ਤੱਕ ਜਾ ਕੇ ਇੱਕ ਸੰਪੂਰਨ ਸੰਪੂਰਨਤਾ ਵਿੱਚ ਸਮਾ ਜਾਣਾ, ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਾਡੇ ਲਈ ਸਿੱਖਣ ਲਈ ਇੱਕ ਚੰਗਾ ਸਬਕ ਹੈ। ਅਤੇ ਇਸ ਦੁਆਰਾ ਲਾਭ."

ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ[ਸੋਧੋ]

ਗੋਲਵਲਕਰ ਦਾ ਜਨਮ ਸਦਾਸ਼ਿਵਰਾਓ ਅਤੇ ਲਕਸ਼ਮੀਬਾਈ ਗੋਲਵਲਕਰ ਦੇ ਘਰ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਨਾਗਪੁਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਰਾਮਟੇਕ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਮਰਾਠੀ ਕਰਹੜੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣ [7] ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਅਤੇ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਸਦਾਸ਼ਿਵਰਾਓ, ਡਾਕ ਅਤੇ ਟੈਲੀਗ੍ਰਾਫ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਾਬਕਾ ਕਲਰਕ, ਕੇਂਦਰੀ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਅਤੇ ਬੇਰਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਧਿਆਪਕ ਬਣ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇੱਕ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਦੇ ਹੈੱਡਮਾਸਟਰ ਵਜੋਂ ਆਪਣਾ ਕੈਰੀਅਰ ਖਤਮ ਕੀਤਾ। ਗੋਲਵਲਕਰ ਨੌਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਇਕਲੌਤਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਅਕਸਰ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਤਬਾਦਲਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਉਸਨੇ ਕਈ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਿਆ। ਗੋਲਵਲਕਰ ਨੇ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਯੋਗ ਅਤੇ ਅਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸੀ। ਇੱਕ ਕਿਸ਼ੋਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਧਰਮ ਅਤੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ। [8] [1] [9] [10]

ਗੋਲਵਲਕਰ ਨੇ ਹਿਸਲੋਪ ਕਾਲਜ, ਨਾਗਪੁਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਵਿਦਿਅਕ ਸੰਸਥਾ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ। ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਈਸਾਈਅਤ ਦੀ "ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਵਕਾਲਤ" ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦੀ ਬੇਇੱਜ਼ਤੀ ' ਤੇ ਗੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਸੀ; ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਉਸਦੀ ਬਹੁਤੀ ਚਿੰਤਾ ਇਸ ਅਨੁਭਵ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। [11] ਉਸਨੇ ਵਾਰਾਣਸੀ ਵਿੱਚ ਬਨਾਰਸ ਹਿੰਦੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (BHU) ਲਈ ਹਿਸਲੋਪ ਕਾਲਜ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ, 1927 ਵਿੱਚ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ 1929 ਵਿੱਚ ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। [11] [8] ਉਹ ਮਦਨ ਮੋਹਨ ਮਾਲਵੀਆ, ਇੱਕ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸੀ। ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਨੇਤਾ ਅਤੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ. [12]

ਗੋਲਵਲਕਰ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰੇਟ ਕਰਨ ਲਈ ਮਦਰਾਸ ਗਿਆ, ਪਰ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇਸਨੂੰ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਿਆ; [9] ਉਸਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਬੀਐਚਯੂ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨ ਪੜ੍ਹਾਇਆ। ਉਸਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਉਸਦੀ ਦਾੜ੍ਹੀ, ਲੰਬੇ ਵਾਲਾਂ ਅਤੇ ਸਧਾਰਨ ਚੋਲੇ ਕਾਰਨ ਉਸਨੂੰ "ਗੁਰੂਜੀ" ਕਿਹਾ, ਇੱਕ ਅਭਿਆਸ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਆਰਐਸਐਸ ਦੇ ਅਨੁਯਾਈਆਂ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ਰਧਾਪੂਰਵਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਗੋਲਵਲਕਰ ਨਾਗਪੁਰ ਪਰਤਿਆ, ਅਤੇ 1937 ਵਿੱਚ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ [1] [8] ਬਨਾਰਸ ਹਿੰਦੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਲੈਕਚਰ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ, ਭਈਆਜੀ ਦਾਨੀ, ਇੱਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਅਤੇ ਆਰਐਸਐਸ ਸਰਸੰਘਚਾਲਕ ਕੇਬੀ ਹੇਡਗੇਵਾਰ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਸਹਿਯੋਗੀ, ਨੇ ਵਾਰਾਣਸੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਆਰਐਸਐਸ ਸ਼ਾਖਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। [1]

ਹਾਲਾਂਕਿ ਗੋਲਵਲਕਰ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਤਿਕਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਪਰ "ਕੋਈ ਸੰਕੇਤ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ ਕਿ ਗੋਲਵਲਕਰ ਨੇ ਸੰਗਠਨ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਲਈ"। 1931 ਵਿੱਚ, ਹੇਡਗੇਵਾਰ ਬਨਾਰਸ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸੰਨਿਆਸੀ ਗੋਲਵਲਕਰ ਵੱਲ ਖਿੱਚਿਆ ਗਿਆ। [8] ਨਾਗਪੁਰ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਹੇਡਗੇਵਾਰ ਨੇ ਗੋਲਵਲਕਰ 'ਤੇ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਇਆ। ਆਰਐਸਐਸ ਦੇ ਸੂਤਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਹੇਡਗੇਵਾਰ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਆਰਐਸਐਸ ਨੇਤਾ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋਵੇਗੀ। 1934 ਵਿੱਚ, ਹੇਡਗੇਵਾਰ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਸਕੱਤਰ ( karyavah ਬਣਾਇਆ</link> ) ਦੀ ਮੁੱਖ ਨਾਗਪੁਰ ਸ਼ਾਖਾ ਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਕਾਨੂੰਨ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਹੇਡਗੇਵਾਰ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਅਕੋਲਾ ਅਫਸਰਾਂ ਦੇ ਸਿਖਲਾਈ ਕੈਂਪ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦਾ ਕੰਮ ਸੌਂਪਿਆ। [11] [8]

ਅਕਤੂਬਰ 1936 ਵਿੱਚ, ਗੋਲਵਲਕਰ ਨੇ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਤਿਆਗਣ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸੰਨਿਆਸੀ ਬਣਨ ਲਈ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਸਰਗਚੀ ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਮਿਸ਼ਨ ਆਸ਼ਰਮ ਲਈ ਆਪਣਾ ਕਾਨੂੰਨ ਅਭਿਆਸ ਅਤੇ ਆਰਐਸਐਸ ਦਾ ਕੰਮ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਉਹ ਸਵਾਮੀ ਅਖੰਡਾਨੰਦ ਦਾ ਚੇਲਾ ਬਣ ਗਿਆ, ਜੋ ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦਾ ਚੇਲਾ ਸੀ ਅਤੇ ਸਵਾਮੀ ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ ਦਾ ਭਰਾ ਭਿਕਸ਼ੂ ਸੀ। [8]

13 ਜਨਵਰੀ 1937 ਨੂੰ, ਗੋਲਵਲਕਰ ਨੇ ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਦੀਕਸ਼ਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਜਲਦੀ ਬਾਅਦ ਹੀ ਆਸ਼ਰਮ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। [13] 1937 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਗੁਰੂ ਦੇ ਦੇਹਾਂਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੇਡਗੇਵਾਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਲੈਣ ਲਈ ਉਹ ਉਦਾਸੀ ਅਤੇ ਦੁਬਿਧਾ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਨਾਗਪੁਰ ਵਾਪਸ ਪਰਤਿਆ, ਅਤੇ ਹੇਡਗੇਵਾਰ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਯਕੀਨ ਦਿਵਾਇਆ ਕਿ ਸਮਾਜ ਪ੍ਰਤੀ ਉਸਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਆਰਐਸਐਸ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਕੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਢੰਗ ਨਾਲ ਨਿਭਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। [14]

RSS ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ[ਸੋਧੋ]

ਗੋਲਵਲਕਰ ਦੇ RSS ਵਿੱਚ ਮੁੜ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਹੇਡਗੇਵਾਰ ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਅਗਵਾਈ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ 1937 ਤੋਂ 1939 ਤੱਕ ਆਲ-ਇੰਡੀਆ ਅਫਸਰਾਂ ਦੇ ਸਿਖਲਾਈ ਕੈਂਪ ਦਾ ਇੰਚਾਰਜ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ। ਗੋਲਵਲਕਰ ਦੀਆਂ ਕਾਬਲੀਅਤਾਂ (ਵੱਡੇ ਕੈਂਪ ਦੇ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਵੇਰਵਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ, ਜਨਤਕ ਭਾਸ਼ਣ, ਪੜ੍ਹਨਾ ਅਤੇ ਲਿਖਣਾ) ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ ਗਈ। 1938 ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜੀ.ਡੀ. ਸਾਵਰਕਰ ਦੀ 1934 ਦੀ ਮਰਾਠੀ ਭਾਸ਼ਾ Rashtra Mimansa ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ।</link> ( ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ ) ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਨਿਕਲੀ ਕਿਤਾਬ, ਅਸੀਂ, ਜਾਂ ਆਵਰ ਨੇਸ਼ਨਹੁੱਡ ਡਿਫਾਈਨਡ, ਗੋਲਵਲਕਰ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਆਰਐਸਐਸ ਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦਾ ਇੱਕ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਇਲਾਜ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਸੀ; [8] ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਸੰਖੇਪ ਅਨੁਵਾਦ ਸੀ, ਸਿਰਫ ਗੋਲਵਲਕਰ ਦੁਆਰਾ 1963 ਦੇ ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। [15] ਹਾਲਾਂਕਿ, ਮਰਾਠੀ ਭਾਸ਼ਾ Rashtra Mimansa ਦਾ ਤੁਲਨਾਤਮਕ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ</link> ਅਤੇ "We, or Our Nationhood Defined" ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬਾਅਦ ਵਾਲਾ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਨੁਵਾਦ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਪਰ ਸਿਰਫ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਟੈਕਸਟ ਸੀ। ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਨਾਜ਼ੀ ਪੱਖੀ ਵਿਚਾਰ ਗੋਲਵਲਕਰ ਦੇ ਆਪਣੇ ਸਨ। [16]

1939 ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਗੁਰੂਦਕਸ਼ੀਨਾ ਤਿਉਹਾਰ ਵਿੱਚ, ਹੇਡਗੇਵਾਰ ਨੇ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ ਕਿ ਗੋਲਵਲਕਰ ਅਗਲੇ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ( sarkaryavah ਹੋਣਗੇ।</link> , RSS ਵਿੱਚ ਦੂਜੀ-ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਥਿਤੀ)। 21 ਜੂਨ 1940 ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ, ਉਸਨੇ ਗੋਲਵਲਕਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਕਾਗਜ਼ ਦਿੱਤਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਆਰਐਸਐਸ ਨੇਤਾ ਬਣਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ। 3 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਪੰਜ ਸੂਬਾ ਪੱਧਰੀ sanghchalak</link> (ਡਾਇਰੈਕਟਰਾਂ) ਨੇ ਨਾਗਪੁਰ ਵਿੱਚ ਹੇਡਗੇਵਾਰ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। [8]

ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗੋਲਵਲਕਰ ਦੀ ਚੋਣ ਨੇ ਆਰਐਸਐਸ ਦੇ ਵਲੰਟੀਅਰਾਂ ਨੂੰ ਹੈਰਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਹੇਡਗੇਵਾਰ ਕਈ ਸੀਨੀਅਰ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਤੋਂ ਲੰਘ ਗਏ ਸਨ। ਗੋਲਵਲਕਰ ਦੇ ਪਿਛੋਕੜ, ਸਿਖਲਾਈ ਅਤੇ ਰੁਚੀਆਂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਅਸੰਭਵ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਬਣਾਇਆ, ਅਤੇ ਬਾਲਾਸਾਹਿਬ ਦੇਵਰਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਈ ਆਰਐਸਐਸ ਆਗੂ ਇੱਕ sarsanghchalak ਵਜੋਂ ਗੋਲਵਲਕਰ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਬਾਰੇ ਸ਼ੱਕੀ ਸਨ।</link> . [8] ਪਿਛੋਕੜ ਵਿੱਚ, ਹੇਡਗੇਵਾਰ ਦੀ ਸ਼ਿੰਗਾਰ (ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹ ਅਤੇ ਵੀ, ਜਾਂ ਆਵਰ ਨੇਸ਼ਨਹੁੱਡ ਡਿਫਾਈਨਡ ਦੀ ਲੇਖਕਤਾ ਸਮੇਤ), ਨੂੰ ਗੋਲਵਲਕਰ ਦੀ ਬਾਅਦ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦੀ ਕੁੰਜੀ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਪਸੰਦ ਦਾ ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਹ RSS ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਸਮਝਦਾ ਸੀ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਹਿੰਦੂ ਮਹਾਸਭਾ ਦੇ ਇੱਕ ਯੂਥ ਫਰੰਟ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। [14]

30 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਲਈ RSS ਦੇ ਨੇਤਾ ਵਜੋਂ, ਗੋਲਵਲਕਰ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਧਾਰਮਿਕ-ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸੰਗਠਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬਣਾਇਆ; ਇਸਦੀ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ 100,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੇ 10 ਲੱਖ ਤੱਕ ਫੈਲ ਗਈ, ਅਤੇ ਇਹ 50 ਫਰੰਟ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਰਾਜਨੀਤਿਕ, ਸਮਾਜਿਕ, ਧਾਰਮਿਕ, ਵਿਦਿਅਕ ਅਤੇ ਕਿਰਤ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਗਈ। RSS ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਤੱਕ ਫੈਲਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਹਿੰਦੂਆਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਸਵੈਮ ਸੇਵਕ ਸੰਘ ਜਾਂ ਹਿੰਦੂ ਸਵੈਮ ਸੇਵਕ ਸੰਘ ਵਰਗੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। RSS ਦੇ ਵਿਸ਼ਵ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੂਖਮ ਪਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਬਦੀਲੀ ਸੀ। ਗੋਲਵਲਕਰ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਾਢਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਇੱਕ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਵਿਰੋਧੀ, ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਸੀ, ਜਿਸਦਾ ਨਾਅਰਾ ਸੀ "ਸਮਾਜਵਾਦ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਹਿੰਦੂਵਾਦ"। ਡੀ.ਆਰ. ਗੋਇਲ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਆਰਐਸਐਸ ਦੇ ਮਾਰਕਸਵਾਦ ਵਿਰੋਧੀ ਰੰਗ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਸਮਾਜ ਦੇ ਅਮੀਰ ਵਰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬਣਾਇਆ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਦਿਲ ਨਾਲ ਇਸਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ। [14]

ਆਰਐਸਐਸ ਦਾ 1940 ਵਿੱਚ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਵਿਸਥਾਰ ਹੋਇਆ, ਜਦੋਂ ਬਲਰਾਜ ਮਧੋਕ ਨੂੰ pracharak ਵਜੋਂ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ।</link> ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਵਜੋਂ ਪ੍ਰੇਮ ਨਾਥ ਡੋਗਰਾ ਨਾਲ ਜੰਮੂ । ਇੱਕ shakha</link> ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1944 ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਅਤੇ ਗੋਲਵਲਕਰ ਨੇ 1946 ਵਿੱਚ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। 18 ਅਕਤੂਬਰ 1947 ਨੂੰ, ਉਸਨੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੇ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਵੱਲਭ ਭਾਈ ਪਟੇਲ ਦੀ ਬੇਨਤੀ 'ਤੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਆਰਐਸਐਸ ਦਿੱਲੀ pracharak ਵੀ ਸਨ</link> ਵਸੰਤਰਾਓ ਓਕ ਅਤੇ ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਸੰਯੁਕਤ ਪ੍ਰਾਂਤ ਦੇ sanghchalak</link> ਨਰਿੰਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਹਾਰਾਜਾ ਇਸ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਲਈ ਸਹਿਮਤ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 26 ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ ਰਲੇਵੇਂ 'ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। [17] [18] [19]

ਪੁਨਰਗਠਨ[ਸੋਧੋ]

ਗੋਲਵਲਕਰ ਦੀ ਧਾਰਮਿਕਤਾ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਸਪੱਸ਼ਟ ਉਦਾਸੀਨਤਾ ਨੇ ਕੁਝ ਆਰਐਸਐਸ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਯਕੀਨ ਦਿਵਾਇਆ ਕਿ ਇਹ ਸੰਗਠਨ ਹੁਣ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਲਈ ਢੁਕਵਾਂ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ। ਇਹ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਅੰਦੋਲਨ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਰਿਹਾ, ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਮਹਾਸਭਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਤੋੜ ਦਿੱਤੇ ਗਏ। ਬੰਬਈ ਦੇ ਮਰਾਠੀ ਭਾਸ਼ੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਰਐਸਐਸ ਦੀ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਤੋਂ ਮੋਹ ਭੰਗ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਬੰਬਈ ਦੇ sanghchalak</link> , ਕੇਬੀ ਲਿਮਏ ਨੇ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਕਈ swayamsevaks</link> ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਅਰਧ ਸੈਨਿਕ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਏਜੰਡੇ ਦੇ ਨਾਲ, 1943 ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦਲ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਬਣਾਇਆ; ਨੱਥੂਰਾਮ ਗੋਡਸੇ ( ਗਾਂਧੀ ਦਾ ਕਾਤਲ ) ਉਸ ਗਰੁੱਪ ਦਾ ਆਗੂ ਸੀ। [8]

ਹਾਲਾਂਕਿ, ਗੋਲਵਲਕਰ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਲਈ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧਿਆ। ਉਸਨੇ prant pracharaks ਦਾ ਇੱਕ ਨੈਟਵਰਕ ਬਣਾਇਆ</link> (ਸੂਬਾਈ ਪ੍ਰਬੰਧਕ), ਜੋ sanghchalaks ਦੀ ਬਜਾਏ ਉਸ ਨੂੰ ਰਿਪੋਰਟ ਕਰਨਗੇ</link> . ਗੋਲਵਲਕਰ ਨੇ ਹਿੰਦੂ ਮਹਾਸਭਾ ਤੋਂ ਸੰਗਠਨ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਆਰਐਸਐਸ ਦੇ ਸਮਾਗਮਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕਰਨ ਲਈ ਸਥਾਨਕ ਕਾਂਗਰਸੀ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੀ ਭਰਤੀ ਕੀਤੀ। ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਅਜੋਕੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ RSS ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਹੁੰਦਾ ਰਿਹਾ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨਵੇਂ ਮੈਂਬਰ ਧਾਰਮਿਕ, ਛੋਟੇ ਪੱਧਰ ਦੇ ਉੱਦਮੀ ਸਨ ਜੋ ਆਰਐਸਐਸ ਦੇ ਹਿੰਦੂ ਚਿੰਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਜਾਤੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰੱਖਦੇ ਸਨ। [8]


</br>ਯੁੱਧ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਸੰਗਠਨ ਨੀਤੀ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਲਈ ਸੰਭਾਵੀ ਖਤਰਿਆਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸੰਭਾਵਿਤ ਜਾਪਾਨੀ ਹਮਲੇ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਹਿੱਤਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਤਿਆਰ ਰਹਿਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਇਸ ਨੇ ਜੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਿੰਦੂ-ਮੁਸਲਿਮ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਵੀ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ। ਗੋਲਵਲਕਰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਆਰਐਸਐਸ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਉਣ ਦਾ ਬਹਾਨਾ ਨਹੀਂ ਦੇਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਉਸਨੇ ਸਾਰੀਆਂ ਸਰਕਾਰੀ ਹਦਾਇਤਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕੀਤੀ, ਆਰਐਸਐਸ ਦੇ ਫੌਜੀ ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ ਭੰਗ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਛੱਡੋ ਅੰਦੋਲਨ ਤੋਂ ਬਚਿਆ। ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਨੇ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਸੰਗਠਨ ਨੇ "ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਅੰਦਰ ਰੱਖਿਆ, ਅਤੇ ਅਗਸਤ, 1942 ਵਿੱਚ ਫੈਲੀਆਂ ਗੜਬੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕੀਤਾ"। [8] [20] [21] ਜੂਨ 1942 ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ, ਗੋਲਵਲਕਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ "[ਭਾਰਤੀ] ਸਮਾਜ ਦੀ ਵਰਤਮਾਨ ਘਟੀਆ ਸਥਿਤੀ ਲਈ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨੂੰ ਦੋਸ਼ੀ ਨਹੀਂ ਠਹਿਰਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ... [ਜਦੋਂ] ਲੋਕ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਫਿਰ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਹੈ। ਕਮਜ਼ੋਰਾਂ ਨਾਲ ਹੋਈ ਬੇਇਨਸਾਫ਼ੀ ਲਈ ਤਾਕਤਵਰ ਨੂੰ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਉਣਾ ਵਿਅਰਥ ਹੈ। . . ਸੰਘ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਗਾਲ੍ਹਾਂ ਕੱਢਣ ਜਾਂ ਆਲੋਚਨਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਕੀਮਤੀ ਸਮਾਂ ਬਰਬਾਦ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ।'' [22]

ਵਿਹਾਰਕਤਾ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ, ਗੋਲਵਲਕਰ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼-ਵਿਰੋਧੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤਾ; ਆਰਐਸਐਸ ਨੇ ਧਰਮ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਕੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ "ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਜਾਣ ਦਾ ਕੋਈ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ"। [23] [24] [25]

ਉਸਨੇ ਦੇਸ਼ਭਗਤੀ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ ਦੇ ਨਾਲ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼-ਵਿਰੋਧੀ ਦੇ ਮੇਲ ਨੂੰ ਇੱਕ "ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆਤਮਕ ਨਜ਼ਰੀਆ" ਕਿਹਾ, ਜਿਸਦਾ "ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੰਗਰਾਮ ਦੇ ਸਮੁੱਚੇ ਦੌਰ 'ਤੇ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਪ੍ਰਭਾਵ" ਹੋਣਗੇ। [26] [27] ਗੋਲਵਲਕਰ ਨੇ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਰਵੱਈਏ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਉਲਝਾਇਆ (ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ swayamsevaks ਸਮੇਤ</link> RSS ਵਿੱਚ), ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸੰਘ ਵਿੱਚ ਅਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਨ ਲਈ ਅਗਵਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ। [28] [29]

ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੰਗਰਾਮ ਦੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਗੋਲਵਲਕਰ ਨੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕਿਹਾ ਸੀ

“ਹਿੰਦੂਓ, ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਲੜਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਤਾਕਤ ਬਰਬਾਦ ਨਾ ਕਰੋ। ਸਾਡੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਜੋ ਕਿ ਮੁਸਲਮਾਨ, ਈਸਾਈ ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਹਨ, ਨਾਲ ਲੜਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਊਰਜਾ ਬਚਾਓ।" [30] [31] [32]

ਪਾਬੰਦੀ ਅਤੇ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ[ਸੋਧੋ]

ਜਦੋਂ ਜਨਵਰੀ 1948 ਵਿੱਚ ਨੱਥੂਰਾਮ ਗੋਡਸੇ ਦੁਆਰਾ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਤਾਂ ਵਿਆਪਕ ਖਦਸ਼ਾ ਸੀ ਕਿ ਆਰਐਸਐਸ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ। [33] ਗੋਲਵਲਕਰ ਅਤੇ 20,000 swayamsevaks</link> 4 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ "ਹਿੰਸਾ" ਅਤੇ "ਵਿਰੋਧ" ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਆਰਐਸਐਸ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। [14] ਗੌਡਸੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲਕਦਮੀ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਆਰਐਸਐਸ ਅਤੇ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਵਿਚਕਾਰ ਕਦੇ ਵੀ ਕੋਈ ਅਧਿਕਾਰਤ ਸਬੰਧ ਨਹੀਂ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਨੱਥੂਰਾਮ ਗੋਡਸੇ ਦੇ ਭਰਾ ਗੋਪਾਲ ਗੋਡਸੇ - ਜਿਸ 'ਤੇ ਹੱਤਿਆ ਦੀ ਸਾਜਿਸ਼ ਦਾ ਦੋਸ਼ੀ ਵੀ ਹੈ - ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨੱਥੂਰਾਮ ਨੇ ਕਦੇ ਵੀ ਆਰਐਸਐਸ ਨਹੀਂ ਛੱਡਿਆ, ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਬਿਆਨ ਆਰਐਸਐਸ ਅਤੇ ਗੋਲਵਲਕਰ (ਜੋ ਹੱਤਿਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ "ਡੂੰਘੀ ਮੁਸੀਬਤ ਵਿੱਚ" ਸਨ) ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। [34] ਗੋਲਵਲਕਰ ਨੂੰ ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸੀਮਾ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 5 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। [33]

ਆਰਐਸਐਸ ਦੀ ਪਾਬੰਦੀ ਜਾਰੀ ਰਹੀ, ਅਤੇ ਗੋਲਵਲਕਰ ਨੇ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਵੱਲਭ ਭਾਈ ਪਟੇਲ ਨਾਲ ਇਸ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਲਈ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਸਮੂਹਿਕ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀਆਂ, ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਹਿੰਸਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਦੇਸ਼ਭਗਤ ਸੰਗਠਨ ਵਜੋਂ ਸਮਝੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਪਾਬੰਦੀ ਆਰਐਸਐਸ ਦੀ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਲਈ ਇੱਕ ਝਟਕਾ ਸੀ। [33]

ਹਾਲਾਂਕਿ ਪਟੇਲ ਨੇ ਆਰਐਸਐਸ ਨੂੰ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਕਿਹਾ, ਗੋਲਵਲਕਰ ਨੇ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਪਟੇਲ ਨੇ ਫਿਰ ਪੂਰਵ ਸ਼ਰਤ ਵਜੋਂ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਕਿ ਆਰਐਸਐਸ ਲਿਖਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਅਪਣਾਵੇ। ਗੋਲਵਲਕਰ ਨੇ 9 ਦਸੰਬਰ 1948 ਨੂੰ ਸੱਤਿਆਗ੍ਰਹਿ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਕੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ, ਅਤੇ ਉਹ ਅਤੇ 60,000 ਆਰਐਸਐਸ ਵਾਲੰਟੀਅਰਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਆਰਐਸਐਸ ਦੇ ਨੇਤਾ ਏਕਨਾਥ ਰਾਨਾਡੇ, ਭਈਆਜੀ ਦਾਨੀ ਅਤੇ ਬਾਲਾਸਾਹਿਬ ਦੇਵਰਸ ਨੇ ਜਨਵਰੀ 1949 ਵਿੱਚ ਸੱਤਿਆਗ੍ਰਹਿ ਨੂੰ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ, ਉਦਾਰਵਾਦੀ ਨੇਤਾ ਟੀ ਆਰ ਵੈਂਕਟਾਰਮਾ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ, [35] ਇੱਕ ਆਰਐਸਐਸ ਦਾ ਸੰਵਿਧਾਨ ਲਿਖਿਆ ਜਿਸ ਨੂੰ ਪਟੇਲ ਨੇ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ। 11 [1] 1949 ਨੂੰ ਪਾਬੰਦੀ ਹਟਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਆਰਐਸਐਸ ਦਾ ਸੰਵਿਧਾਨ. [36] [4] ਆਰਐਸਐਸ ਵਲੰਟੀਅਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਅਤੇ ਸਮਰਥਿਤ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮੂਹਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੰਘ ਪਰਿਵਾਰ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ]</link>

ਲਿਖਤਾਂ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ[ਸੋਧੋ]

ਗੋਲਵਲਕਰ ਨੂੰ ਧਾਰਮਿਕ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗੁਰੂਜੀ: ਵਿਜ਼ਨ ਐਂਡ ਮਿਸ਼ਨ ਸਿਰਲੇਖ ਵਾਲੀ ਉਸ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਦੇ ਅੰਸ਼ਾਂ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ, "ਹਿੰਦੂ—ਇਸ ਮਾਤ ਭੂਮੀ ਦਾ ਪੁੱਤਰ" ਸਿਰਲੇਖ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਅਧਿਆਇ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ 'ਭਾਰਤੀ' ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਉਹੀ ਲੋਕ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਜੋ ਬਹੁਲਵਾਦ ਵਿੱਚ ਜੜ੍ਹਾਂ ਵਾਲੇ ਧਰਮਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਅਧਿਆਤਮਿਕਤਾ ਵੱਲ ਸਾਰੇ ਪਹੁੰਚਾਂ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। “ਸਾਡੀ ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਕੌਮੀਅਤ” ਦੇ ਸਿਰਲੇਖ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਅਧਿਆਏ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ “ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵਜੋਂ ਵਿਕਸਤ ਹੋਣ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੇ ਸਾਰੇ ਤੱਤ ਇਸ ਹਿੰਦੂ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਅਸੀਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇਸ ਭਾਰਤ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਸਮਾਜ ਦੇ ਰਹਿਣ-ਸਹਿਣ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਹੀ ਇਸ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਜੀਵਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹਨ। ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ, ਇਹ 'ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ' ਹੈ।" [37]

ਗੋਲਵਲਕਰ ਦੇ ਕੁਝ ਵਿਚਾਰ ਆਰਐਸਐਸ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨਾਲ ਵੱਖਰੇ ਸਨ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, 1939 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ We or Our Nationhood Defined ਵਿੱਚ, ਉਹ ਇੱਕ ਸਾਂਝੀ ਹਿੰਦੂ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਦੇ ਸੰਕਲਪ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। [38]

ਗੋਲਵਲਕਰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਇਹ ਮੰਨਦਾ ਸੀ ਕਿ ਜਾਤੀਵਾਦ ਨੇ "ਨਾਜ਼ੁਕ ਸਮਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਉਦੇਸ਼ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਕੀਤੀ"। [39] ਉਸਨੇ ਮਨੂ ਨੂੰ "ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਪਹਿਲਾ, ਮਹਾਨ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਬੁੱਧੀਮਾਨ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇਣ ਵਾਲਾ" ਕਿਹਾ। [40]

ਰਾਮਚੰਦਰ ਗੁਹਾ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਮੇਕਰਸ ਆਫ਼ ਮਾਡਰਨ ਇੰਡੀਆ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਗੋਲਵਲਕਰ ਨੇ ਹਿੰਦੂ ਰਾਜ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਲਈ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ, ਈਸਾਈਆਂ ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟਾਂ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਖ਼ਤਰੇ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ। ਨਾਜ਼ੀਆਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨਾਲ ਸਮਾਨਤਾਵਾਂ ਲਈ ਗੋਲਵਲਕਰ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। [41] ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, 1939 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਗੋਲਵਲਕਰ ਦੀ ਕਿਤਾਬ We, or Our Nationhood Defined, ਵਿੱਚ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਹਵਾਲੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ:

"To keep up the purity of the nation and its culture, Germany shocked the world by her purging the country of Semitic races – the Jews. National pride at its highest has been manifested here. Germany has also shown how well-nigh impossible it is for races and cultures, having differences going to the root, to be assimilated into one united whole, a good lesson for us in Hindustan to learn and profit by.”[42]

ਹਾਲਾਂਕਿ, ਗੋਲਵਲਕਰ ਨੇ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਹਿਟਲਰ ਅਤੇ ਨਾਜ਼ੀਵਾਦ ਅਤੇ ਧੁਰੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਨਾਲ ਸਹਿਯੋਗ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਯਹੂਦੀਆਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ, ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਅਤੇ ਹਮਦਰਦੀ ਦਿਖਾਈ। [23] [43] ਉਹ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਗਠਨ ਦਾ ਪੱਕਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦਾ ਸੀ।

ਗੋਲਵਲਕਰ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਸੀ ਕਿ ਸਾਮੀ ਧਰਮਾਂ (ਮੁਸਲਮਾਨ ਅਤੇ ਈਸਾਈ) ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਂ ਤਾਂ ਹਿੰਦੂ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਉਸਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਉਹ ਨਾਗਰਿਕ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਹੱਕਦਾਰ ਨਹੀਂ ਹਨ। [44]

ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦੇ ਗੈਰ-ਹਿੰਦੂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਂ ਤਾਂ ਹਿੰਦੂ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦਾ ਆਦਰ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰਨਾ ਸਿੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਕੋਈ ਵਿਚਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਪਰ ਹਿੰਦੂ ਨਸਲ ਅਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦੀ ਵਡਿਆਈ ਕਰਨ ਵਾਲੇ - ਇੱਕ ਸ਼ਬਦ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਵਿਦੇਸ਼ੀ, ਜਾਂ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹਨ, ਕੁਝ ਵੀ ਦਾਅਵਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਧਿਕਾਰ ਦੇ ਹੱਕਦਾਰ ਨਹੀਂ, ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਤਰਜੀਹੀ ਸਲੂਕ - ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਨਾਗਰਿਕ ਅਧਿਕਾਰ ਵੀ ਨਹੀਂ। [45] [46]

ਵਿਰਾਸਤ[ਸੋਧੋ]

ਗੋਲਵਲਕਰ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਬਾਇਓਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਦੂਜੇ ਕੈਂਪਸ ਦਾ ਨਾਮ ਬਦਲਣ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਨੇ ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਵਿਵਾਦ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। [47] [48]

ਸ਼ਸ਼ੀ ਥਰੂਰ ਨੇ ਟਵੀਟਸ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਵਿੱਚ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਕੀ ਕੇਂਦਰ ਨੂੰ "ਇੱਕ ਕੱਟੜ ਹਿਟਲਰ-ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ 1966 ਵਿੱਚ ਵੀਐਚਪੀ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਵਿਗਿਆਨ ਉੱਤੇ ਧਰਮ ਦੀ ਸਰਵਉੱਚਤਾ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਸੀ"। [49] ਭਾਰਤੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ (ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ) ਨੇ ਇਸ ਕਦਮ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕੇਰਲ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਪਿਨਾਰਾਈ ਵਿਜਯਨ ਨੇ ਕੇਂਦਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪੱਤਰ ਭੇਜ ਕੇ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ ਵਿੱਚ ਬਣਨ ਵਾਲੇ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਬਾਇਓਟੈਕਨਾਲੋਜੀ (ਆਰਜੀਸੀਬੀ) ਦੇ ਦੂਜੇ ਕੈਂਪਸ ਦਾ ਨਾਂ ਐੱਮ.ਐੱਸ. ਦੇ ਬਾਅਦ ਰੱਖਣ ਦੇ ਆਪਣੇ ਫੈਸਲੇ 'ਤੇ ਮੁੜ ਵਿਚਾਰ ਕਰੇ। ਗੋਲਵਲਕਰ। [50] [51]

ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ[ਸੋਧੋ]

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 Jaffrelot, Hindu Nationalist Movement 1996.
  2. ↑ Hansen, Thomas Blom (1999). "Imagining the Hindu Nation". The Saffron Wave: Democracy and Hindu Nationalism in Modern India. Princeton University Press. p. 80. ISBN 978-0-691-00671-0. JSTOR j.ctt7s2fq. Archived from the original on 2020-08-12. Retrieved 2023-09-24.
  3. ↑ Ramchandra Guha (26 November 2006). "The guru of hate". The Hindu.
  4. ↑ 4.0 4.1 Noorani, The RSS and the BJP 2000.
  5. ↑ "Narendra Modi on Guruji Golwalkar, translated by Aakar Patel – Part 1". Retrieved 20 June 2015.
  6. ↑ Bunch of Thoughts (PDF). The Hindu Centre. 1960.
  7. ↑ Terrifying vision : M.S. Golwalkar, the RSS, and India. Sharma, Jyotirmaya (2007). 2007. ISBN 9780670999507.
  8. ↑ 8.00 8.01 8.02 8.03 8.04 8.05 8.06 8.07 8.08 8.09 8.10 8.11 Andersen & Damle 1987.
  9. ↑ 9.0 9.1 V. Sundaram (9 January 2006). "Salutations to Golwalkar - I". News Today. Archived from the original on 16 ਅਕਤੂਬਰ 2014. Retrieved 10 October 2014.V. Sundaram (9 January 2006). . News Today. Archived from the original Archived 2014-10-16 at the Wayback Machine. on 16 October 2014. Retrieved 10 October 2014.
  10. ↑ Sharma, J., 2007. Terrifying Vision: MS Golwalkar, the RSS, and India. Penguin Books India.
  11. ↑ 11.0 11.1 11.2 Andersen 1972a.
  12. ↑ Sheshadri, H. V., Shri Guruji - Biography Archived 8 December 2015 at the Wayback Machine., golwalkarguruji.org.
  13. ↑ Swami Bhaskarananda (2004). "Life in Indian Monasteries". Viveka Press. pp. 16–19.
  14. ↑ 14.0 14.1 14.2 14.3 D. R. Goyal, RSS 1979.
  15. ↑ D. R. Goyal, RSS (1979, pp. 80–81): According to Keer"s report, "Golwalkar... said that the book We which was read by the RSS was the abridgement done by him (Golwalkar) of the work Rashtra Mimansa of Babarao Savarkar. He added that he had translated Babarao Savarkar's book into Hindi and handed it over to a certain man. He said that it was most befitting on his part to acknowledge publicly the debt of gratitude."
  16. ↑ Jha, Devendra K (31 July 2021). "Guruji's Lie The RSS and MS Golwalkar's undeniable links to Nazism". No. August 2021. The Caravan. The Caravan. Retrieved 1 January 2022. After I went through Rashtramimansa, I found that all the critical formulations mentioned in We belonged solely to Golwalkar—especially its project of promoting a Hindu culture along the lines of Nazi antisemitism and its prescription of total assimilation or ethnic cleansing to deal with the problem of minorities in India.
  17. ↑ Chitkara, RSS National Upsurge 2004.
  18. ↑ Mahesh Sharma, Shri Guruji Golwalkar 2006.
  19. ↑ Tapan Bose (1 September 2014). "Modi's Kashmir Policy". Kashmir Times. Retrieved 2016-05-02.
  20. ↑ Śekhara Bandyopādhyāẏa (1 January 2004). From Plassey to Partition: A History of Modern India. Orient Blackswan. p. 422. ISBN 978-81-250-2596-2.
  21. ↑ Bipan Chandra, Communalism 2008.
  22. ↑ "History Shows How Patriotic the RSS Really Is". Retrieved August 28, 2022.
  23. ↑ 23.0 23.1 M.S. Golwalkar (1974). Shri Guruji Samagra Darshan, Volume 4. Bharatiya Vichar Sadhana.M.S. Golwalkar (1974). Shri Guruji Samagra Darshan, Volume 4. Bharatiya Vichar Sadhana.
  24. ↑ Shamsul Islam (2006). Religious Dimensions of Indian Nationalism: A Study of RSS. Media House. p. 191. ISBN 978-81-7495-236-3.
  25. ↑ Ram Puniyani (6 July 2005). Religion, Power and Violence: Expression of Politics in Contemporary Times. SAGE Publications. p. 135. ISBN 978-81-321-0206-9.
  26. ↑ Tapan Basu (1 January 1993). Khaki Shorts and Saffron Flags: A Critique of the Hindu Right. Orient Blackswan. p. 29. ISBN 978-0-86311-383-3.
  27. ↑ David Ludden (1 April 1996). Contesting the Nation: Religion, Community, and the Politics of Democracy in India. University of Pennsylvania Press. p. 274. ISBN 0-8122-1585-0.
  28. ↑ Shamsul Islam (2006). Religious Dimensions of Indian Nationalism: A Study of RSS. Media House. p. 187. ISBN 978-81-7495-236-3.
  29. ↑ Ram Puniyani (21 July 2005). Religion, Power and Violence: Expression of Politics in Contemporary Times. SAGE Publications. p. 134. ISBN 978-0-7619-3338-0.
  30. ↑ "Why Is Anand Teltumbde So Dangerous for the Narendra Modi Government?". The Wire. Retrieved 2020-12-07.
  31. ↑ "BJP's brand of patriotism". Deccan Herald. 2016-03-06. Retrieved 2020-12-07.
  32. ↑ McKinney, Jared Morgan (26 May 2021). "Homogenizing nationalists, budding fascists, and truculent exceptionalists: the end of world order in the Indo-Pacific". International Politics. 59 (2): 280–301. doi:10.1057/s41311-021-00303-6. PMC 8150632.
  33. ↑ 33.0 33.1 33.2 Andersen 1972c.
  34. ↑ "The BJP and Nathuram Godse". Frontline. 8 February 2013. Retrieved 25 June 2015.
  35. ↑ "RSS to abandon politics" (PDF). The Hindu. 24 May 1949. Retrieved 2014-10-14.
  36. ↑ Curran, Jean A. (17 May 1950), "The RSS: Militant Hinduism", Far Eastern Survey, vol. 19, no. 10, pp. 93–98, doi:10.2307/3023941, JSTOR 3023941.
  37. ↑ Bal, Hartosh Singh. "How the RSS is infiltrating India's intellectual spaces". The Caravan. Retrieved 2019-07-28.
  38. ↑ Bal, Hartosh Singh. "How MS Golwalkar's virulent ideology underpins Modi's India". The Caravan. Retrieved 2019-08-13.
  39. ↑ "No love for Ambedkar". The Indian Express. 2016-04-23. Retrieved 2020-12-07.
  40. ↑ "RSS's standardised Hinduism – Part 4". Times of India Blog. 2020-02-22. Retrieved 2020-12-07.
  41. ↑ Guha, Ramachandra (2013). Makers of Modern India. India: Penguin Books. ISBN 978-8-184-75289-2.
  42. ↑ Golwalkar, M. S. (1939). We, or Our Nationhood Defined. Nagpur: Bharat Publications. pp. 87–88.
  43. ↑ Shamsul Islam (2006). Golwalkar's We or our nationhood defined: a critique. Pharos Media & Pub. p. 30.
  44. ↑ Salam, Ziya Us (19 December 2019). "CAB: Rooted in Hindutva ideology". Frontline (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2021-11-21.
  45. ↑ Jaffrelot, Christophe (2010). Religion, Caste, and Politics in India (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Primus Books. p. 134. ISBN 978-93-80607-04-7.
  46. ↑ Noorani, A. G. (2017-12-17). "For the RSS, 'culture' means Hindu culture". Deccan Chronicle (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2021-11-21.
  47. ↑ "Naming of Kerala institute after RSS leader Gowalkar kicks up a row". The Hindu (in Indian English). 2020-12-05. ISSN 0971-751X. Retrieved 2021-04-10.
  48. ↑ "Golwalkar's name for RGCB to shift narrative: Pinarayi".
  49. ↑ Unnithan, P. S. Gopikrishnan (5 December 2020). "Shashi Tharoor slams Centre for renaming 2nd RGCB campus after RSS ideologue with 'bigoted Hitler-admirer' jibe". India Today (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2021-04-10.
  50. ↑ "In letter to Centre, Kerala CM opposes move to name new Centre for Biotechnology campus after Golwalkar". The Indian Express (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2020-12-06. Retrieved 2021-04-10.
  51. ↑ "Golwalkar's name for new RGCB campus: Pinarayi Vijayan writes to Harsh Vardhan". 5 December 2020.

ਸਰੋਤ[ਸੋਧੋ]

 

ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ[ਸੋਧੋ]

ਪਿਛਲਾ
Keshav Baliram Hedgewar 		Sarsanghchalak of the RSS
1940–1973 		ਅਗਲਾ
Madhukar Dattatraya Deoras

ਫਰਮਾ:Sangh Parivar

"https://pa.wikipedia.org/w/index.php?title=ਐਮ.ਐਸ._ਗੋਲਵਲਕਰ&oldid=743166" ਤੋਂ ਲਿਆ