ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ
Coat of arms or logo
ਕਿਸਮ
ਕਿਸਮ
ਇੱਕਸਦਨੀ
ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ
ਸਪੀਕਰ
ਉਪ ਸਪੀਕਰ
ਸਦਨ ਦੇ ਆਗੂ (ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ)
ਨੇਤਾ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ
ਬਣਤਰ
ਸੀਟਾਂ117
(ਬਹੁਮਤ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੀਟਾਂ-59)
ਸਿਆਸੀ ਦਲ
ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ (92)
  •   ਆਪ (92)

ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ (25)

ਮੁੱਖ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ (18)


ਹੋਰ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰਾਂ (6)

ਮਿਆਦ
5 ਸਾਲ
ਚੋਣਾਂ
ਪਹਿਲੀ ਪਿਛਲੀ ਪੋਸਟ
ਪਹਿਲੀਆਂ ਚੋਣ
26 ਮਾਰਚ 1952
ਆਖਰੀ ਚੋਣ
20 ਫਰਵਰੀ 2022
ਮੀਟਿੰਗ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ
ਵਿਧਾਨ ਭਵਨ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, ਭਾਰਤ
ਵੈੱਬਸਾਈਟ
ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ

ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ[1] ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਇੱਕਸਦਨੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ, ਇਹ 117 ਮੈਂਬਰੀ ਸਦਨ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ 16ਵੀਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹੈ। ਜਿਹਨਾਂ ਦੀ ਚੋਣ 117 ਹਲਕਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।[2]

ਇਤਿਹਾਸ[ਸੋਧੋ]

ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ[ਸੋਧੋ]

ਇੱਕ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਕੌਂਸਲ 'ਭਾਰਤੀ ਕੌਂਸਲਾਂ ਐਕਟ, 1861' ਅਧੀਨ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ. ਇਹ ਸਿਰਫ 'ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਐਕਟ 1919' ਦੇ ਅਧੀਨ ਸੀ, ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਧਾਨ ਪਰਿਸ਼ਦ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, 'ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਐਕਟ 1935' ਦੇ ਤਹਿਤ, ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀ 175 ਮੈਂਬਰੀ ਨਾਲ ਗਠਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1 ਅਪ੍ਰੈਲ, 1937 ਨੂੰ ਇਸ ਨੂੰ ਤਲਬ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 1947 ਵਿੱਚ, ਪੰਜਾਬ ਪ੍ਰਾਂਤ, ਪੱਛਮੀ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਵਰਤਮਾਨ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦਾ ਪੂਰਵ ਵਿਉਂਤਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ 79 ਮੈਂਬਰ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।

1947 - ਵਰਤਮਾਨ[ਸੋਧੋ]

15 ਜੁਲਾਈ 1948 ਨੂੰ ਪੂਰਬੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਅੱਠ ਰਿਆਸਤਾਂ ਨੇ ਇਕੋ ਅਹੁਦੇ ਪੈਪਸੂ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਕੇ ਰਚਿਆ। ਅਪ੍ਰੈਲ 1952 ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਸੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ (ਹੇਠਲੇ ਸਦਨ) ਅਤੇ ਵਿਧਾਨ ਪਰਿਸ਼ਦ (ਉੱਪਰੀ ਸਦਨ)। 1956 ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਨੂੰ ਪੁਨਰਗਠਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਨਾਂ ਬਦਲ ਕੇ ਪੰਜਾਬ, ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਨਵੇਂ ਰਾਜ ਦੇ ਵਿਧਾਨ ਪਰਿਸ਼ਦ ਦੀ ਸੀਟਾਂ 40 ਸੀਟਾਂ ਤੋਂ ਵਧਾ ਕੇ 46 ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ 1957 ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਵਧਾ ਕੇ 51 ਹੋ ਗਿਆ। ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ 1966 ਵਿੱਚ ਸੋਧਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜੋ ਹਰਿਆਣਾ , ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ। ਵਿਧਾਨ ਪਰਿਸ਼ਦ ਨੂੰ ਘਟਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ 40 ਸੀਟਾਂ ਅਤੇ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਨੂੰ 50 ਸੀਟਾਂ ਲਈ 104 ਸੀਟਾਂ ਲਈ ਵਧਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। 1 ਜਨਵਰੀ 1970 ਨੂੰ, ਵਿਧਾਨ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰਕੇ ਇੱਕ ਸਦਨੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।

ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ 2022 ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

ਇਥੇ ਸਿਰਫ ਉਹਨਾ ਦਲਾਂ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਹੈ ਜਿੰਨਾ ਨੇ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦਰਜ ਕੀਤੀ

ਰੈਂਕ ਪਾਰਟੀ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗੀਆਂ ਦੀਆਂ ਸੀਟਾਂ ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤੀਆਂ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗੀਆਂ ਦੀਆਂ ਸੀਟਾਂ ਵਿੱਚ ਵੋਟ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ % ਵਿੱਚ ਵੋਟ
1 ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ 117 92 42.01 23.71
2 ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ 117 18 22.98 38.50
3 ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ 97 3 17.68 25.24
4 ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ 68 2 6.60 5.39

ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਗਵਰਨਰ ਦੀ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ (1897-1920)[3][ਸੋਧੋ]

ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ
(ਕਾਰਜਕਾਲ)
ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕਾਰਜਕਾਲ
ਪਹਿਲੀ
(1 ਨਵੰਬਰ 1898 - 3 ਜੁਲਾਈ 1909)
ਵਿਲਿਅਮ ਮਕੈਕਵਰਥ ਯੰਗ 1 ਨਵੰਬਰ 1897 - 28 ਫਰਵਰੀ 1902
ਚਾਰਲਸ ਮੋਂਟਗੋਮਰੀ ਰਿਵਜ਼ 10 ਨਵੰਬਰ 1902 - 28 ਫਰਵਰੀ 1907
ਡੈਨਜ਼ਲ ਚਾਰਲਸ ਜੇਲ ਇਬਟਸਨ 29 ਜੁਲਾਈ 1905
5 ਅਗਸਤ 1905
ਲੂਈ ਵਿਲੀਅਮ ਡੇਨ 3 ਜੁਲਾਈ 1909
ਦੂਜੀ
(3 ਜਨਵਰੀ 1910 - 14 ਦਸੰਬਰ 1912)
12 ਮਾਰਚ 1910 - 14 ਦਸੰਬਰ 1912
ਤੀਜੀ
(4 ਜਨਵਰੀ 1913 - 19 ਅਪ੍ਰੈਲ 1916)
4 ਜਨਵਰੀ 1913 - 18 ਅਪ੍ਰੈਲ 1913
ਮਾਈਕਲ ਫ੍ਰਾਂਸਿਸ ਓਡਵਾਇਅਰ 19 ਸਤੰਬਰ 1913 - 19 ਅਪ੍ਰੈਲ 1916
ਚੌਥੀ
(12 ਜੂਨ 1916 - 6 ਅਪ੍ਰੈਲ 1920)
12 ਜੂਨ 1916 - 7 ਅਪ੍ਰੈਲ 1919
ਐਡਵਰਡ ਡਗਲਸ ਮੈਕਲੇਗਨ 10 ਨਵੰਬਰ 1919 - 6 ਅਪ੍ਰੈਲ 1920
ਹਰਬਰਟ ਜਾਨ ਮੇਨਾਰਡ
(ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ)
21 ਨਵੰਬਰ 1918 - 12 ਦਸੰਬਰ 1918

ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ (1921-1936)[3][ਸੋਧੋ]

ਪ੍ਰਧਾਨ

ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ
(ਕਾਰਜਕਾਲ)
ਨਾਮ ਕਾਰਜਕਾਲ ਰਾਜਪਾਲ
ਪਹਿਲੀ (8 ਜਨਵਰੀ 1921 - 27 ਅਕਤੂਬਰ 1923) ਮੌਂਟਾਗੂ ਸ਼ੇਅਰਡ ਡੇਵਸ ਬਟਲਰ 8 ਜਨਵਰੀ 1921 21 ਮਾਰਚ 1922 ਐਡਵਰਡ ਡਗਲਸ ਮੈਕਲੇਗਨ
ਹਰਬਰਟ ਐਲੇਗਜ਼ੈਂਡਰ ਕਾਸਨ 10 ਮਈ 1922 27 ਅਕਤੂਬਰ 1923
ਦੂਜੀ
(2 ਜਨਵਰੀ 1924 - 27 ਅਕਤੂਬਰ 1926)
2 ਜਨਵਰੀ 1924 16 ਜਨਵਰੀ 1925 ਐਡਵਰਡ ਡਗਲਸ ਮੈਕਲੇਗਨ ਅਤੇ ਵਿਲੀਅਮ ਮੈਲਕਮ ਹੈਲੀ
ਸ਼ੇਖ਼ ਅਬਦੁਲ ਕਾਦਿਰ 16 ਜਨਵਰੀ 1925 4 ਸਤੰਬਰ 1925
ਸ਼ਹਾਬ-ਉਦ-ਦੀਨ ਵਿਰਕ 3 ਦਸੰਬਰ 1925 27 ਅਕਤੂਬਰ 1926
ਤੀਜੀ
(3 ਜਨਵਰੀ 1927 - 26 ਜੁਲਾਈ 1930)
4 ਜਨਵਰੀ 1927 26 ਜੁਲਾਈ 1930 ਵਿਲੀਅਮ ਮੈਲਕਮ ਹੈਲੀ ਅਤੇ ਜੌਫਰੀ ਫਿਸ਼ਰਵੇ ਮੋਂਟੋਰਮੇਂਸੀ
ਚੌਥੀ
(24 ਅਕਤੂਬਰ 1930 - 10 ਨਵੰਬਰ 1936)
25 ਅਕਤੂਬਰ 1930 24 ਜੁਲਾਈ 1936 ਜੀਓਫਰੀ ਫਿਟਜ਼ੇਰਵੇਅ ਮਾਂਟਮੋਰਨਰਸੀ, ਸਿਕੰਦਰ ਹਯਾਤ ਖ਼ਾਨ ਅਤੇ ਹਰਬਰਟ ਵਿਲੀਅਮ ਐਮਰਸਨ
ਛੋਟੂ ਰਾਮ 20 ਅਕਤੂਬਰ 1936 10 ਨਵੰਬਰ 1936

ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ

ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਨਾਮ ਕਾਰਜਕਾਲ
ਪਹਿਲੀ ਸਰਦਾਰ ਮਹਿਤਾਬ ਸਿੰਘ 23 ਫਰਵਰੀ 1921 24 ਅਕਤੂਬਰ 1921
ਮਨੋਹਰ ਲਾਲ 3 ਨਵੰਬਰ 1921 27 ਅਕਤੂਬਰ 1923
ਦੂਜੀ ਸ਼ੇਖ਼ ਅਬਦੁਲ ਕਾਦਿਰ 5 ਜਨਵਰੀ 1924 16 ਜਨਵਰੀ 1925
ਮੋਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ 5 ਮਾਰਚ 1925 27 ਅਕਤੂਬਰ 1926
ਤੀਜੀ ਬੂਟਾ ਸਿੰਘ 5 ਜਨਵਰੀ 1927 21 ਜੁਲਾਈ 1927
ਹਬੀਬੁੱਲਾ 21 ਜੁਲਾਈ 1927 26 ਜੁਲਾਈ 1930
ਚੌਥੀ ਹਰਬਖਸ਼ ਸਿੰਘ 8 ਨਵੰਬਰ 1930 17 ਜਨਵਰੀ 1931
ਬੂਟਾ ਸਿੰਘ 2 ਮਾਰਚ 1931 10 ਨਵੰਬਰ 1936

ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਸਪੀਕਰ[ਸੋਧੋ]

ਨੰ. ਨਾਮ ਕਦੋ ਤੋਂ ਕਦੋ ਤੱਕ ਪਾਰਟੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ
ਅਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ (1937-1947)
1 ਸ਼ਹਾਬ-ਉਦ-ਦੀਨ ਵਿਰਕ 6 ਅਪ੍ਰੈਲ 1937 16 ਮਾਰਚ 1945 ਯੂਨੀਅਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ 1
2 ਸਤਿਆ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘਾ 21 ਮਾਰਚ 1946 4 ਜੁਲਾਈ 1947 2
ਅਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ (1947-ਹੁਣ ਤਕ)
1 ਕਪੂਰ ਸਿੰਘ 1 ਨਵੰਬਰ 1947 20 ਜੂਨ 1951 ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ -
2 ਸਤ ਪਾਲ 5 ਮਈ 1952 18 ਅਪ੍ਰੈਲ 1954 ਪਹਿਲੀ
| 3 ਗੁਰਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਢਿੱਲੋਂ 18 ਮਈ 1954 ਅਪ੍ਰੈਲ 1957
ਅਪ੍ਰੈਲ 1957 13 ਮਾਰਚ 1962 ਦੂਜੀ
4 ਪ੍ਰਬੋਧ ਚੰਦਰਾ 14 ਮਾਰਚ 1962 18 ਮਾਰਚ 1964 ਤੀਜੀ
5 ਹਰਬੰਸ ਲਾਲ ਗੁਪਤਾ 25 ਮਾਰਚ 1964 19 ਮਾਰਚ 1967
6 ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ 21 ਮਾਰਚ 1967 13 ਮਾਰਚ 1969 ਅਕਾਲੀ ਦਲ - ਫਤਿਹ ਸਿੰਘ ਚੌਥੀ
7 ਦਰਬਾਰਾ ਸਿੰਘ 14 ਮਾਰਚ 1969 ਮਾਰਚ 1972 ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ 5 ਵੀਂ
ਮਾਰਚ 1972 3 ਸਤੰਬਰ 1973 ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ 6 ਵੀਂ
8 (i) ਕੇਵਲ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ 25 ਸਤੰਬਰ 1973 30 ਜੂਨ 1977
9 (i) ਰਵੀ ਇੰਦਰ ਸਿੰਘ 1 ਜੁਲਾਈ 1977 27 ਜੂਨ 1980 ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ 7 ਵੀਂ
10 ਬ੍ਰਿਜ ਭੂਸ਼ਨ ਮੇਹਰਾ 1 ਜੁਲਾਈ 1980 13 ਅਕਤੂਬਰ 1985 ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਗਰਸ 8 ਵਾਂ
9 (ii) ਰਵੀ ਇੰਦਰ ਸਿੰਘ 15 ਅਕਤੂਬਰ 1985 27 ਮਈ 1986 ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ 9 ਵੇ
11 ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਮਿਨਹਾਸ 2 ਜੂਨ 1986 15 ਮਾਰਚ 1992
12 ਹਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਅਜਨਾਲਾ 17 ਮਾਰਚ 1992 9 ਜੂਨ 1993 ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਗਰਸ 10 ਵੀਂ
13 ਹਰਨਾਮ ਦਾਸ ਜੌਹਰ 21 ਜੁਲਾਈ 1993 23 ਨਵੰਬਰ 1996
14 ਦਿਲਬਾਗ ਸਿੰਘ ਡੱਲੇਕੇ 23 ਦਸੰਬਰ 1996 2 ਮਾਰਚ 1997
15 (i) ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅਟਵਾਲ 4 ਮਾਰਚ 1997 20 ਮਾਰਚ 2002 ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ 11 ਵੀਂ
8 (ii) ਕੇਵਲ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ 21 ਮਾਰਚ 2002 15 ਮਾਰਚ 2007 ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ 12 ਵੀਂ
16 ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ ਕਾਹਲੋ 16 ਮਾਰਚ 2007 19 ਮਾਰਚ 2012 ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ 13 ਵੀਂ
15 (ii) ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅਟਵਾਲ 20 ਮਾਰਚ 2012 27 ਮਾਰਚ 2017 14 ਵੀਂ
17 ਰਾਣਾ ਕੇ ਪੀ ਸਿੰਘ 27 ਮਾਰਚ 2017 19 ਮਾਰਚ 2022 ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ 15 ਵੀਂ
18 ਕੁਲਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸੰਧਵਾਂ 19 ਮਾਰਚ 2022 ਮੌਜੂਦਾ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ 16ਵੀਂ

ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਉੱਪ ਸਪੀਕਰ[ਸੋਧੋ]

ਨਾਮ ਕਦੋ ਤੋਂ ਕਦੋ ਤੱਕ ਪਾਰਟੀ
ਅਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ (1937-1947)
ਦਸੌਂਧਾ ਸਿੰਘ 6 ਅਪ੍ਰੈਲ 1937 7 ਅਪ੍ਰੈਲ 1941 ਯੂਨੀਅਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ
ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ 22 ਅਪ੍ਰੈਲ 1941 16 ਮਾਰਚ 1945
ਕਪੂਰ ਸਿੰਘ 26 ਮਾਰਚ 1946 4 ਜੁਲਾਈ 1947
ਅਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ (1947-ਹੁਣ ਤਕ)
ਠਾਕੁਰ ਪੰਚਾਂ ਚੰਦ 03.11.1947 20.03.1951 ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ
ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਸ਼ੈਨੋ ਦੇਵੀ 26.03.1951 20.06.1951
ਡਾ. ਗੁਰਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਢਿਲੋਂ 10.05.1952 17.05.1954
ਸਵਰੂਪ ਸਿੰਘ 19.05.1954 28.02.1962
ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਸ਼ੈਨੋ ਦੇਵੀ 19.03.1962 31.10.1966
ਜਗਜੀਤ ਸਿੰਘ ਚੋਹਨ 27.03.1967 27.11.1967 ਅਕਾਲੀ ਦਲ - ਫਤਿਹ ਸਿੰਘ
ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ 08.12.1967 23.08.1968 ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ
ਬ੍ਰਿਗ. ਬਿਕਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬਾਜਵਾ 20.03.1969 24.04.1970
28.07.1970 13.10.1971
ਡਾ. ਕੇਵਲ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ 28.03.1972 25.09.1973 ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ
ਨਾਸੀਬ ਸਿੰਘ ਗਿੱਲ 28.09.1973 30.04.1977
ਪੰਨਾ ਲਾਲ ਨਾਇਰ 08.07.1977 17.02.1980 ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ
ਗੁਆਇਜਰ ਸਿੰਘ 08.07.1980 26.06.1985 ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਗਰਸ
ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ ਕਾਹਲੋ 05.11.1985 06.05.1986 ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ
ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ 02.06.1986 05.03.1988
ਰੋਮੇਸ਼ ਚੰਦਰ ਡੋਗਰਾ 07.04.1992 07.01.1996 ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਗਰਸ
ਨਰੇਸ਼ ਠਾਕੁਰ 28.02.1996 11.02.1997
ਸਵਰਨ ਰਾਮ 18.06.1997 26.07.1997 ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ
ਬਲਦੇਵ ਰਾਜ ਚਾਵਲਾ 23.12.1997 31.12.1999
ਸਤਪਾਲ ਗੋਸੈਨ 05.09.2000 24.02.2002
ਪ੍ਰੋ. ਦਰਬਾਰੀ ਲਾਲ 26.06.2002 10.03.2003 ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ
ਬੀਰ ਦਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ 27.03.2003 09.07.2004
ਪ੍ਰੋ. ਦਰਬਾਰੀ ਲਾਲ 12.07.2004 03.2007
03.2007 10.03.2012 ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ
ਦਿਨੇਸ਼ ਸਿੰਘ 20.03.2012 11.03.2017
ਅਜਾਇਬ ਸਿੰਘ ਭੱਟੀ 16.06.2017 ਮੌਜੂਦਾ ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ

ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਨੇਤਾ[ਸੋਧੋ]

ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਨੇਤਾ ਲਈ ਰੰਗ ਦੀਆਂ ਕੁੰਜੀਆਂ

ਨੰ. ਨਾਮ ਕਾਰਜਕਾਲ ਪਾਰਟੀ
ਅਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ
1 ਗੋਪੀ ਚੰਦ ਭਾਰਗਵ 1937 1940 ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ
2 ਲਾਲਾ ਭੀਮ ਸੈਨ ਸੱਚਰ 1940 1946
3 ਇਫਤਿਖ਼ਾਰ ਹੁਸੈਨ ਖਾਂ ਮਾਮਦੋਟ 1946 1947 ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ
ਅਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ
- ਖਾਲੀ 15 ਅਗਸਤ 1947 17 ਅਪ੍ਰੈਲ 1952 -
1 ਗੋਪਾਲ ਸਿੰਘ ਖ਼ਾਲਸਾ 17 ਅਪ੍ਰੈਲ 1952 ਅਪ੍ਰੈਲ 1957 ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ
- ਖਾਲੀ ਅਪ੍ਰੈਲ 1957 ਅਪ੍ਰੈਲ 1962 -
2 ਗੁਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਅਪ੍ਰੈਲ 1962 5 ਜੁਲਾਈ 1966 ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ
- ਖਾਲੀ 5 ਜੁਲਾਈ 1966 1 ਨਵੰਬਰ 1966 -
2 ਗੁਰਨਾਮ ਸਿੰਘ 1 ਨਵੰਬਰ 1 9 66 8 ਮਾਰਚ 1967 ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ
3 ਗਿਆਨ ਸਿੰਘ ਰਾੜੇਵਾਲਾ 9 ਮਾਰਚ 1967 24 ਨਵੰਬਰ 1967 ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ
- ਖਾਲੀ 24 ਨਵੰਬਰ 1967 17 ਫਰਵਰੀ 1969 -
4 ਮੇਜਰ ਹਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ 17 ਫਰਵਰੀ 1969 14 ਜੂਨ 1971 ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ
- ਖਾਲੀ 14 ਜੂਨ 1971 16 ਮਾਰਚ 1972 -
5 ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬਰਾੜ 16 ਮਾਰਚ 1972 2 ਅਕਤੂਬਰ 1972 ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ
6 ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ 2 ਅਕਤੂਬਰ 1972 30 ਅਪ੍ਰੈਲ 1977
- ਖਾਲੀ 30 ਅਪ੍ਰੈਲ 1977 19 ਜੂਨ 1977 -
7 ਬਲਰਾਮ ਜਾਖੜ 19 ਜੂਨ 1977 17 ਫਰਵਰੀ 1980 ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ
- ਖਾਲੀ 17 ਫਰਵਰੀ 1980 7 ਜੂਨ 1980 -
6 ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ 7 ਜੂਨ 1980 7 ਅਕਤੂਬਰ 1983 ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ
- ਖਾਲੀ 7 ਅਕਤੂਬਰ 1983 29 ਸਤੰਬਰ 1985 -
8 ਗੁਰਬਿੰਦਰ ਕੌਰ ਬਰਾੜ 29 ਸਤੰਬਰ 1985 11 ਮਈ 1987 ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ
- ਖਾਲੀ 11 ਮਈ 1987 25 ਫਰਵਰੀ 1992 -
9 ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘ ਕੈਥ 25 ਫਰਵਰੀ 1992 12 ਫਰਵਰੀ 1997 ਬਹੁਜਨ ਸਮਾਜ ਪਾਰਟੀ
10 ਰਾਜਿੰਦਰ ਕੌਰ ਭੱਠਲ 12 ਫਰਵਰੀ 1997 28 ਨਵੰਬਰ 1998 ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ
11 ਚੌਧਰੀ ਜਗਜੀਤ ਸਿੰਘ 28 ਨਵੰਬਰ 1998 26 ਫਰਵਰੀ 2002
6 ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ 26 ਫਰਵਰੀ 2002 1 ਮਾਰਚ 2007 ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ
10 ਰਾਜਿੰਦਰ ਕੌਰ ਭੱਠਲ 1 ਮਾਰਚ 2007 14 ਮਾਰਚ 2012 ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ
12 ਸੁਨੀਲ ਜਾਖੜ 14 ਮਾਰਚ 2012 11 ਦਿਸੰਬਰ 2015
13 ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਚੰਨੀ 11 ਦਿਸੰਬਰ 2015 11 ਨਵੰਬਰ 2016
- ਖਾਲੀ 11 ਨਵੰਬਰ 2016 16 ਮਾਰਚ 2017 -
14 ਹਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਫੂਲਕਾ 16 ਮਾਰਚ 2017 9 ਜੁਲਾਈ 2017 ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ
15 ਸੁਖਪਾਲ ਸਿੰਘ ਖਹਿਰਾ 9 ਜੁਲਾਈ 2017 26 ਜੁਲਾਈ 2018
16 ਹਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਚੀਮਾ 27 ਜੁਲਾਈ 2018 ਮੌਜੂਦ

ਅੰਤ੍ਰਿਮ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ (1947-1951)[ਸੋਧੋ]

3 ਜੂਨ 1947 ਨੂੰ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਜਿਸ ਨੂੰ 1946 ਵਿੱਚ ਚੁਣ ਲਿਆ ਗਿਆ, ਦੋ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੀ ਗਿਆ। ਇੱਕ ਪੱਛਮੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਸੀ ਅਤੇ ਦੂਸਰੀ ਪੂਰਬੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਲੈਣ ਲਈ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਪ੍ਰਾਂਤ ਵੰਡਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਦੋਵਾਂ ਪਾਸਿਆਂ ਦੇ ਵੋਟਿੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਵੰਡ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ, ਮੌਜੂਦਾ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਨੂੰ ਵੀ ਪੱਛਮੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਪੱਛਮੀ ਹਿੱਸੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਮੌਜੂਦਾ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਨਵੇਂ ਅਸੈਂਬਲੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਬਣ ਕੇ ਪੱਛਮੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ। ਪੂਰਬੀ ਭਾਗ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਮੌਜੂਦਾ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਨਵੇਂ ਅਸੈਂਬਲੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਬਣ ਕੇ ਪੂਰਬੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਗਿਆ। ਪੂਰਬੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 79 ਮੈਂਬਰ ਸਨ.[4]

15 ਅਗਸਤ 1947 ਨੂੰ ਗੋਪੀ ਚੰਦ ਭਾਰਗਵ ਦੀ ਅੰਤਰਿਮ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਚੋਣ ਕੀਤੀ.

1 ਨਵੰਬਰ 1947 ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਅੰਤਰਿਮ ਅਸੈਂਬਲੀ ਬੈਠੀ। ਕਪੂਰ ਸਿੰਘ ਉਸੇ ਦਿਨ ਸਪੀਕਰ ਚੁਣੇ ਗਏ ਅਤੇ 2 ਦਿਨ ਬਾਅਦ 3 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਠਾਕੁਰ ਪੰਚਨ ਚੰਦ ਨੂੰ ਡਿਪਟੀ ਸਪੀਕਰ ਨੂੰ ਚੁਣਿਆ।

6 ਅਪ੍ਰੈਲ 1949 ਨੂੰ ਭੀਮ ਸੈਨ ਸੱਚਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ ਕੈਰੋਂ ਦੂਜੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਗੋਪੀ ਚੰਦ ਭਾਰਗਵ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਬੇਭਰੋਸਗੀ ਮਤਾ ਲਿਆਂਦਾ। ਡਾ. ਭਾਰਗਵ ਇੱਕ ਵੋਟ ਰਾਹੀਂ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੇ। ਮਤੇ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ 40 ਵੋਟਾਂ ਤੇਂ 39 ਵਿਰੁੱਧ ਵਿੱਚ ਪਈਆਂ।

ਉਸੇ ਦਿਨ ਭੀਮ ਸੈਨ ਸੱਚਰ ਨੂੰ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਆਗੂ ਚੁਣਿਆ ਅਤੇ 13 ਅਪ੍ਰੈਲ 1949 ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕੀ। ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦੇ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਸੱਸਰ ਨੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫ਼ਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਅਗਲੇ ਦਿਨ 18 ਅਕਤੂਬਰ 1949 ਨੂੰ ਭਾਰਗਵ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲ ਲਿਆ।

ਠਾਕੁਰ ਪੰਚਨ ਚੰਦ ਨੇ 20 ਮਾਰਚ 1951 ਨੂੰ ਡਿਪਟੀ ਸਪੀਕਰ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫ਼ਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਛੱਨੋ ਦੇਵੀ ਡਿਪਟੀ ਸਪੀਕਰ ਚੁਣੀ ਗਈ। ਅੰਤਰਿਮ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਨੂੰ 20 ਜੂਨ 1951 ਨੂੰ ਭੰਗ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਪਿਛਲੀਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾਵਾਂ[ਸੋਧੋ]

ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਸਰਕਾਰ ਨੋਟ
ਪਹਿਲੀ ਬੈਠਕ ਭੰਗ ਕਰਨ ਦੀ ਮਿਤੀ
ਅਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ
1 5 ਅਪ੍ਰੈਲ 1937 19 ਮਾਰਚ 1945 ਯੂਨੀਅਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀ ਮਿਆਦ ਵਿਭਾਜਨ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਹਿੰਸਾ ਕਾਰਨ ਵਧਾਈ ਗਈ
2 21 ਮਾਰਚ 1946 4 ਜੁਲਾਈ 1947 ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਭੰਗ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।
ਅਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ
- 1 ਨਵੰਬਰ 1947 20 ਜੂਨ 1951 ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ ਅੰਤਰਿਮ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ
1 3 ਮਈ 1952 31 ਮਾਰਚ 1957
2 24 ਅਪ੍ਰੈਲ 1957 1 ਮਾਰਚ 1962
3 13 ਮਾਰਚ 1962 28 ਫਰਵਰੀ 1967 5 ਜੁਲਾਈ 1966 ਤੋਂ 1 ਨਵੰਬਰ 1966 ਤਕ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਮੁਅੱਤਲ ਰਹੀ।
4 20 ਮਾਰਚ 1967 23 ਅਗਸਤ 1968 ਅਕਾਲੀ ਦਲ - ਫਤਿਹ ਸਿੰਘ ਅਸੈਂਬਲੀ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਹੀ ਭੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ।
5 13 ਮਾਰਚ 1969 13 ਜੂਨ 1971 ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਅਸੈਂਬਲੀ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਹੀ ਭੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ।
6 21 ਮਾਰਚ 1972 30 ਅਪ੍ਰੈਲ 1977 ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ ਅਪਾਤਕਾਲ ਦੇ ਕਾਰਨ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਇੱਕ ਮਹੀਨਾ ਵਧਾਈ ਗਈ।
7 30 ਜੂਨ 1977 17 ਫਰਵਰੀ 1980 ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਭੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ।
8 23 ਜੂਨ 1980 26 ਜੂਨ 1985 ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ 6 ਅਕਤੂਬਰ 1983 ਤੋਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਮੁਅੱਤਲ ਸੀ।
9 14 ਅਕਤੂਬਰ 1985 11 ਮਈ 1987 ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਭੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ।
10 16 ਮਾਰਚ 1992 11 ਫਰਵਰੀ 1997 ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ
11 3 ਮਾਰਚ 1997 26 ਫਰਵਰੀ 2002 ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ
12 21 ਮਾਰਚ 2002 27 ਫਰਵਰੀ 2007 ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ
13 1 ਮਾਰਚ 2007 ਮਾਰਚ 2012 ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ
14 ਮਾਰਚ 2012 11 ਮਾਰਚ 2017
15 24 ਮਾਰਚ 2017 ਹੁਣ ਤਕ ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ

ਹੋਰ ਵੇਖੋ[ਸੋਧੋ]

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. http://legislativebodiesinindia.nic.in/Punjab.htm Homepage
  2. "ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ". Archived from the original on 2011-10-31. Retrieved 2014-03-30. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (help)
  3. 3.0 3.1 ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ 1897-2013, ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਪ੍ਰਾਂਤਿਕ ਅਸੈਂਬਲੀ, ਲਾਹੌਰ - ਪਾਕਿਸਤਾਨ, 2015
  4. ਪੰਨਾ xxviii-xxix ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਕੰਪੰਡਿਅਮ