ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ

ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस
ਚੇਅਰਪਰਸਨ	ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ
ਸੰਸਦੀ ਚੇਅਰਪਰਸਨ	ਸੋਨੀਆ ਗਾਂਧੀ
ਰਾਜ ਸਭਾ ਲੀਡਰ	ਗੁਲਾਮ ਨਬੀ ਅਜ਼ਾਦ
ਸਥਾਪਨਾ	28 ਦਸੰਬਰ 1885 (1885-12-28)
ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ	24, ਅਕਬਰ ਰੋਡ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ
ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਵਿੰਗ	ਕੌਮੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸੰਗਠਨ
ਨੌਜਵਾਨ ਵਿੰਗ	ਭਾਰਤੀ ਯੁਵਾ ਕਾਂਗਰਸ
ਔਰਤ ਵਿੰਗ	ਮਹਿਲਾ ਕਾਂਗਰਸ
ਮਜ਼ਦੂਰ ਵਿੰਗ	ਭਾਰਤੀ ਕੌਮੀ ਟ੍ਰੈਡ ਯੂਨੀਅਨ ਕਾਂਗਰਸ
ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ	ਲੁਭਾਊ ਲਿਬਰਲ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ ਸੋਸ਼ਲ ਲੋਕਤੰਤਰ ਡੈਮੋਕਰੈਟਿਕ ਸਮਾਜਵਾਦ ਗਾਂਧੀਵਾਦੀ ਸਮਾਜਵਾਦ ਅੰਦਰੂਨੀ ਧੜੇ:  • ਸੋਸ਼ਲ ਲਿਬਰਲ  • ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖਤਾ  • ਕੇਂਦਰਕ
ਸਿਆਸੀ ਥਾਂ	Centre-left
ਰੰਗ	Aqua
ECI Status	ਕੌਮੀ ਪਾਰਟੀ
ਗਠਜੋੜ	ਸੰਯੁਕਤ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਗਠਜੋੜ (ਯੂ ਪੀ UPA)
ਚੋਣ ਨਿਸ਼ਾਨ
INC party symbol
ਵੈੱਬਸਾਈਟ
www.inc.in
ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਰਾਜਨੀਤਕ ਪਾਰਟੀਆਂ ਚੋਣਾਂ

ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ (ਜਾਂ ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ) ਭਾਰਤ ਦਾ ਇੱਕ ਰਾਜਨੀਤਕ ਦਲ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਕੱਲਾ 'ਕਾਂਗਰਸ' ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੇ ਦੋ ਵੱਡੇ ਦਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਦਲ ਹੈ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੇ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਦਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਸ ਦਲ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1885 ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ। ਮਿ. ਏ ਓ ਹਿਊਮ ਨੇ ਇਸ ਦਲ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੇਰਨਾਮਈ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਵਰਤਮਾਨ ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਹੈ। ਇਹ ਦਲ ਕਾਂਗਰਸ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਯੁਵਕ ਸੰਗਠਨ ਦਾ ਨਾਂਅ ਭਾਰਤੀ ਯੁਵਾ ਕਾਂਗਰਸ ਹੈ।

ਇਤਿਹਾਸ

ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਅਜਲਾਸ,ਬੰਬਈ, 28–31 ਦਸੰਬਰ 1885.

ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ, 72 ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀਆਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦੇ ਨਾਲ 28 ਦਸੰਬਰ 1885 ਨੂੰ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਗੋਕੁਲਦਾਸ ਤੇਜਪਾਲ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਮਹਾਂਵਿਦਿਆਲਾ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਏ.ਓ ਹਿਊਮ ਸਨ ਅਤੇ ਕੋਲਕਾਤਾ ਦੇ ਵੋਮੇਸ਼ ਚੰਦਰ ਬੈਨਰਜੀ ਪਹਿਲੇ ਪਾਰਟੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸਨ। ਆਪਣੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਇੱਕ ਅਭਿਜਾਤ ਵਰਗੀ ਸੰਸਥਾ ਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਮੈਂਬਰ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੁੰਬਈ ਅਤੇ ਮਦਰਾਸ ਪ੍ਰੈਜੀਡੈਂਸੀ ਤੋਂ ਸਨ। ਸਵਰਾਜ ਦਾ ਟੀਚਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬਾਲ ਗੰਗਾਧਰ ਤਿਲਕ ਨੇ ਅਪਨਾਇਆ ਸੀ।

ਏ.ਓ ਹਿਊਮ ਕਾਂਗਰਸ ਦਾ ਮੌਢੀ

ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ

ਸਾਲ	ਆਮ ਚੋਣਾਂ	ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤੀਆਂ	ਸੀਟ ਪਰਿਵਰਤਨ	ਵੋਟਾਂ ਦੀ %	ਵੋਟ ਫਰਕ
1951	ਪਹਿਲੀ ਲੋਕ ਸਭਾ	364		44.99%
1957	ਦੂਜੀ ਲੋਕ ਸਭਾ	371	7	47.78%	2.79%
1962	ਤੀਜੀ ਲੋਕ ਸਭਾ	361	10	44.72%	3.06%
1967	ਚੌਥੀ ਲੋਕ ਸਭਾ	283	78	40.78%	2.94%
1971	5ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ	352	69	43.68%	2.90%
1977	6ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ	153	199	34.52%	9.16%
1980	7ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ	351	198	42.69%	8.17%
1984	8ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ	415	64	49.01%	6.32%
1989	9ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ	197	218	39.53%	9.48%
1991	10ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ	244	47	35.66%	3.87%
1996	11ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ	140	104	28.80%	7.46%
1998	12ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ	141	1	25.82%	2.98%
1999	13ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ	114	27	28.30%	2.48%
2004	14ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ	145	32	26.7%	1.6%
2009	15ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ	206	61	28.55%	2.02%
2014	16ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ	44	162	19%	9.55%
2019	17ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ			%	%

ਮੌਜੂਦਾ ਰੁਝਾਣ

ਕਾਂਗਰਸ ਹੁਣ ਸਰਬਹਿੰਦ ਆਧਾਰ ਵਾਲੀ ਪਾਰਟੀ ਨਹੀਂ ਰਹੀ। ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਬਿਹਾਰ, ਉੜੀਸਾ, ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਤਿਲੰਗਾਨਾ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਆਧਾਰ ਨੂੰ ਖ਼ੋਰਾ ਲੱਗਾ ਹੈ। ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਤਾਕਤ ਹਿਮਾਚਲ, ਹਰਿਆਣਾ, ਪੰਜਾਬ, ਰਾਜਸਥਾਨ, ਗੁਜਰਾਤ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਕਰਨਾਟਕ, ਕੇਰਲ ਅਤੇ ਆਸਾਮ ਵਿੱਚ ਸਾਂਵੇਂ ਪੱਧਰ ਦੀ ਹੈ। ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਤੇ ਉੱਤਰ ਪੂਰਵੀ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸ ਦਾ ਆਧਾਰ ਸੀਮਤ ਹੈ। ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਮੁਲਕ ਦੇ ਕਈ ਅਹਿਮ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਹਾਲੇ ਤੱਕ ਲੜਾਈ ਤੋਂ ਹੀ ਬਾਹਰ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਵੀ ਫ਼ਿਕਰ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ 2019 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਦੌਰਾਨ ਪਾਰਟੀ ਕਰੀਬ 250 ਸੀਟਾਂ ‘ਤੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ

• ਭਾਰਤੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ