ਹਨੂੰਮਾਨ
 | ਇਸ ਨੂੰ ਕੋਈ ਹਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਸਰੋਤਾਂ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਜੋੜ ਕੇ ਲੇਖ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰੋ। ਬਿਨਾਂ ਹਵਾਲਿਆਂ ਵਾਲ਼ੀ ਲਿਖਤ ਹਟਾਉਣਯੋਗ ਹੈ। |
ਹਨੂੰਮਾਨ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ),[1] ਦੇ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਦੇਵਤਾ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਅੰਜਨਾ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਹਨੂੰਮਾਨ ਨੂੰ ਕਦੇ ਕਦਾਈਂ ਅੰਜਨੇ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਂ ਵਾਯੂ ਦੇਵਤਾ ਸੀ। ਹਨੂੰਮਾਨ ਨੂੰ ਮਾਤਾ ਸੀਤਾ ਵੱਲੋਂ ਅਮਰਤਾ ਦਾ ਵਰਦਾਨ ਹੈ ਅਤੇ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਹੁਣ ਵੀ ਜਿੰਦਾ ਹਨ। ਹਨੂੰਮਾਨ ਰਾਮ ਦੇ ਭਗਤ ਹਨ।
ਹਨੂੰਮਾਨ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਦੇਵਤਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।[2] ਉਸ ਨੂੰ ਹਨੂਮਤ ਵਰਗੇ ਹੋਰ ਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸਦੀ ਮਾਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਅੰਜਨਾ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ, ਹਨੂੰਮਾਨ ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ ਅੰਜਨੇਯਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਯਾਨੀ ਅੰਜਨਾ ਤੋਂ ਜਨਮਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਂ ਕੇਸਰੀ ਸੀ। ਉਸਨੂੰ ਵਾਯੂ ਦੁਆਰਾ ਹਵਾਵਾਂ ਦੇ ਦੇਵਤਾ ਵਜੋਂ ਅਸੀਸ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਹਨੂੰਮਾਨ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਉਸ ਨੂੰ ਬਾਂਦਰ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਆਦਮੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਕੋਲ ਇੱਕ ਪੂਛ ਵੀ ਹੈ ਜੋ ਨੈਤਿਕਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਸਵੈ ਹੋਣ ਦਾ ਉੱਚਾ ਮਾਣ। ਹਨੂੰਮਾਨ ਨੂੰ ਮਾਤਾ ਸੀਤਾ (ਭਗਵਾਨ ਰਾਮ ਦੀ ਪਤਨੀ) ਦੁਆਰਾ ਅਮਰਤਾ ਦਾ ਵਰਦਾਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਅਜੇ ਵੀ ਜ਼ਿੰਦਾ ਹੈ
ਹਨੂੰਮਾਨ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਅਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਦੇਵਤਾ ਹੈ। ਉਸਨੂੰ ਰਾਮਾਇਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਥਾਨ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਰਾਮ ਦਾ ਭਗਤ ਸੀ, ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੇ ਇੱਕ ਦੇਵਤਾ, ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦਾ ਇੱਕ ਰੂਪ (ਅਵਤਾਰ)। ਹਨੂੰਮਾਨ ਤਾਕਤ, ਲਗਨ ਅਤੇ ਸ਼ਰਧਾ ਦੀ ਮੂਰਤ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਜਵਾਨ ਸੀ ਤਾਂ ਸੂਰਜ ਨੂੰ ਅੰਬ ਸਮਝਦਾ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਰਾਮ ਦੀ ਸੀਤਾ ਨੂੰ ਰਾਵਣ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਜੋ ਦੀਵਾਲੀ ਦੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕਹਾਣੀ ਹੈ।